(1)

An 29 Márta 2017, thug Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann (‘an Ríocht Aontaithe’) fógra don Chomhairle Eorpach de bhun Airteagal 50 den Chonradh ar an Aontas Eorpach (CAE) go raibh sé ar intinn aici tarraingt siar as an Aontas agus as an gComhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach.

(2)

An 30 Eanáir 2020, ghlac an Chomhairle Cinneadh (AE) 2020/135 maidir le tabhairt i gcrích an Chomhaontaithe maidir le Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann a bheith ag tarraingt siar as an Aontas Eorpach agus as an gComhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach (1) (‘an Comhaontú um Tharraingt Siar’). Tháinig an Comhaontú um Tharraingt Siar i bhfeidhm an 1 Feabhra 2020.

(3)

An 25 Feabhra 2020, ghlac an Chomhairle Cinneadh (AE, Euratom) 2020/266 (2) lena n-údaraítear an Coimisiún tús a chur le caibidlíocht leis an Ríocht Aontaithe maidir le comhaontú nua comhpháirtíochta. Rinneadh an chaibidlíocht sin i bhfianaise threoracha caibidlíochta an 25 Feabhra 2020.

(4)

Is é an toradh a bhí ar an gcaibidlíocht Comhaontú Trádála agus Comhair idir an tAontas Eorpach agus an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach, de pháirt, agus Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann, den pháirt eile (‘an Comhaontú Trádála agus Comhair’), Comhaontú idir an tAontas Eorpach agus Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann a bhaineann le nósanna imeachta slándála le haghaidh malartú agus cosaint faisnéise rúnaicmithe (‘an Comhaontú maidir le Slándáil Faisnéise’) agus Comhaontú idir Rialtas Ríocht Aontaithe na Breataine Móire agus Thuaisceart Éireann agus an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach le haghaidh Comhar i ndáil le hÚsáidí Sábháilte agus Síochánta an Fhuinnimh Núicléach (‘an Comhaontú maidir le Fuinneamh Núicléach’).

(5)

Leis an gComhaontú Trádála agus Comhair bunaítear an bonn le haghaidh caidreamh leathan idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe, lena mbaineann cearta agus oibleagáidí cómhalartacha, comhghníomhaíochtaí agus nósanna imeachta speisialta. Is comhaontú forlíontach ar an gComhaontú Trádála agus Comhair é an Comhaontú maidir le Slándáil Faisnéise agus tá dlúthcheangal idir é agus an comhaontú sin, go háirithe i ndáil leis na dátaí cur i bhfeidhm agus foirceanta. Dá bhrí sin, ba cheart an cinneadh maidir le síniú an Chomhaontaithe Trádála agus Comhair agus an Chomhaontaithe maidir le Slándáil Faisnéise (‘na Comhaontuithe’) a bheith bunaithe ar an mbunús dlí lena bhforáiltear do chomhlachas a bhunú lena gceadaítear don Ríocht Aontaithe gealltanais a ghlacadh de láimh i ngach réimse a chumhdaítear faoi na Conarthaí.

(6)

I bhfianaise chineál eisceachtúil uathúil an Chomhaontaithe Trádála agus Comhair, ar comhaontú cuimsitheach é le tír atá tarraingthe siar as an Aontas, tá sé á chinneadh leis seo ag an gComhairle go n-úsáidfidh sí an fhéidearthacht atá ann go ndéanfadh an tAontas a inniúlacht sheachtrach a fheidhmiú maidir leis an Ríocht Aontaithe.

(7)

Is iomchuí na socruithe maidir le hionadaíocht an Aontais sa Chomhairle Comhpháirtíochta agus sna Coistí arna mbunú faoin gComhaontú Trádála agus Comhair a shainiú. Is é an Coimisiún, faoi mar a fhoráiltear in Airteagal 17(1) CAE atá chun ionadaíocht a dhéanamh don Aontas agus chun seasaimh an Aontais a chur in iúl, faoi mar a bhunaíonn an Chomhairle iad i gcomhréir leis na Conarthaí. Tá an Chomhairle chun a feidhmeanna sainithe beartais agus comhordúcháin a fheidhmiú faoi mar a fhoráiltear in Airteagal 16(1) CAE trí na seasaimh a bhunú atá le glacadh thar ceann an Aontais sa Chomhairle Comhpháirtíochta agus sna Coistí arna mbunú leis an gComhaontú Trádála agus Comhair. De bhreis air sin, i gcás ina n-iarrfar ar an gComhairle Comhpháirtíochta nó ar na Coistí arna mbunú leis an gComhaontú Trádála agus Comhair gníomhartha a bhfuil éifeachtaí dlíthiúla leo a ghlacadh, déanfar na seasaimh atá le glacadh thar ceann an Aontais sna comhlachtaí sin a bhunú i gcomhréir leis an nós imeachta a leagtar amach in Airteagal 218(9) den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh (CFAE).

(8)

Ba cheart a cheadú do gach Ballstát ionadaí amháin a chur i dteannta ionadaí an Choimisiúin, mar chuid de thoscaireacht an Aontais, i gcruinnithe den Chomhairle Comhpháirtíochta agus de na comhchomhlachtaí eile arna mbunú faoin gComhaontú Trádála agus Comhair.

(9)

D’fhonn a chur ar chumas an Aontais gníomhú go tapa agus go héifeachtach chun a leasanna a chosaint i gcomhréir leis an gComhaontú Trádála agus Comhair, agus go dtí go nglacfar gníomh reachtach sonrach lena rialaítear glacadh beart leighis faoin gComhaontú Trádála agus Comhair agus go dtí go dtiocfaidh sé i bhfeidhm san Aontas, ba cheart a thabhairt de chumhacht don Choimisiún bearta leighis a ghlacadh, amhail oibleagáidí faoin gComhaontú Trádála agus Comhair nó faoi aon chomhaontú forlíontach a chur ar fionraí, i gcásanna ina sáraítear forálacha áirithe den Chomhaontú Trádála agus Comhair, nó i gcásanna nach gcomhlíontar coinníollacha áirithe, go háirithe i dtaca le trádáil in earraí, an chothroime iomaíochta, iompar de bhóthar, aeriompar, iascaigh agus cláir an Aontais, mar a shonraítear sa Chomhaontú Trádála agus Comhair, agus bearta leighis, bearta athchothromúcháin agus frithbhearta a ghlacadh. Ba cheart don Choimisiún an Chomhairle a chur go hiomlán ar an eolas in am trátha go bhfuil sé ar intinn aige na bearta sin a ghlacadh, d’fhonn malartú tuairimí fóinteach sa Chomhairle a cheadú. Ba cheart don Choimisiún na tuairimí a chuirtear in iúl a chur san áireamh go hiomlán. Féadfaidh Ballstát amháin nó níos mó a iarraidh ar an gCoimisiún bearta den sórt sin a ghlacadh. Mura dtabharfaidh an Coimisiún freagairt dhearfach ar iarraidh den sórt sin, ba cheart dó in am trátha na cúiseanna atá aige a chur in iúl don Chomhairle.

(10)

D'fhonn a cheadú don Aontas freagairt in am trátha i gcás nach mbeidh coinníollacha ábhartha á gcomhlíonadh a thuilleadh, ba cheart a thabhairt de chumhacht don Choimisiún cinntí áirithe a ghlacadh lena bhfionrófar sochair arna ndeonú don Ríocht Aontaithe faoin Iarscríbhinn maidir le Táirgí Orgánacha agus faoin Iarscríbhinn maidir le Táirgí Íocshláinte. Ba cheart don Choimisiún an Chomhairle a chur go hiomlán ar an eolas in am trátha go bhfuil sé ar intinn aige na bearta sin a ghlacadh, d’fhonn malartú tuairimí fóinteach sa Chomhairle a cheadú. Ba cheart don Choimisiún na tuairimí a chuirtear in iúl a chur san áireamh go hiomlán. Féadfaidh Ballstát amháin nó níos mó a iarraidh ar an gCoimisiún bearta den sórt sin a ghlacadh. Mura dtabharfaidh an Coimisiún freagairt dhearfach ar iarraidh den sórt sin, ba cheart dó in am trátha na cúiseanna atá aige a chur in iúl don Chomhairle.

(11)

Aon uair is gá don Aontas gníomhú chun na Comhaontuithe a chomhlíonadh, tá gníomhaíocht den sórt sin le déanamh i gcomhréir leis na Conarthaí agus, san am céanna, teorainneacha na gcumhachtaí a thugtar do gach institiúid de chuid an Aontais á n-urramú. Dá bhrí sin, seachas i gcás ina dtagraíonn na Comhaontuithe d’institiúidí, do chomhlachtaí, d’oifigí agus do ghníomhaireachtaí sonracha eile de chuid an Aontais, is faoin gCoimisiún atá sé an fhaisnéis nó na fógraí a cheanglaítear leis na Comhaontuithe a sholáthar don Ríocht Aontaithe, agus dul i gcomhairle leis an Ríocht Aontaithe maidir le hábhair shonracha. Is faoin gCoimisiún freisin atá sé ionadaíocht a dhéanamh don Aontas os comhair an phainéil eadrána i gcás ina mbeifear tar éis díospóid a chur faoi eadráin i gcomhréir leis an gComhaontú Trádála agus Comhair. I gcomhlíonadh dhualgas an chomhair dhílis dá dtagraítear in Airteagal 4(3) CAE, tá an Coimisiún chun dul i gcomhairle leis an gComhairle roimh ré, mar shampla trí phríomhphointí na n-aighneachtaí de chuid an Aontais atá beartaithe a chur faoi bhráid an phainéil eadrána a chur faoi bhráid na Comhairle, agus trí na barúlacha a thugann an Chomhairle a chur san áireamh go hiomlán.

(12)

Leis an gComhaontú Trádála agus Comhair, ní eisiatar an fhéidearthacht a bheith ag na Ballstáit socruithe nó comhaontuithe déthaobhacha a dhéanamh leis an Ríocht Aontaithe a bhaineann le hábhair shonracha a chumhdaítear faoin gComhaontú Trádála agus Comhair, i réimsí an aeriompair, an chomhair riaracháin i réimse an chustaim agus CBL agus na slándála sóisialta faoi choinníollacha áirithe.

(13)

Is gá dá bhrí sin creat a leagan amach a bheidh le leanúint ag na Ballstáit i gcás ina gcinnfidh siad socruithe nó comhaontuithe déthaobhacha a dhéanamh leis an Ríocht Aontaithe i réimsí an aeriompair, an chomhair riaracháin i réimse an chustaim agus CBL agus na slándála sóisialta, lena n-áirítear na coinníollacha agus an nós imeachta faoina ndéanfaidh na Ballstáit socruithe nó comhaontuithe déthaobhacha den sórt sin a chaibidil agus a thabhairt i gcrích, ar bhealach a áiritheoidh go mbeidh siad ag luí le cuspóir an Chomhaontaithe Trádála agus Comhair agus le dlí an Aontais agus go gcuirfear san áireamh iontu an margadh inmheánach agus leasanna an Aontais ar leasanna is leithne iad. Ina theannta sin, na Ballstáit a bhfuil sé ar intinn acu comhaontuithe déthaobhacha a chaibidil agus a thabhairt i gcrích leis an Ríocht Aontaithe i réimsí nach bhfuil cumhdaithe faoin gComhaontú Trádála agus Comhair, ba cheart dóibh, le lánurraim do phrionsabal an chomhair dhílis, an Coimisiún a chur ar an eolas faoina bhfuil ar intinn acu agus faoi dhul chun cinn na caibidlíochta.

(14)

Meabhraítear gurb amhlaidh, i gcomhréir le hAirteagal FINPROV.1(3) den Chomhaontú Trádála agus Comhair, agus i gcomhréir leis an dearbhú ón gComhairle Eorpach agus ón gCoimisiún Eorpach maidir le raon feidhme críochach na socruithe a bheidh ann sa todhchaí a áirítear i miontuairiscí chruinniú na Comhairle Eorpaí an 25 Samhain 2018, nach bhfuil feidhm ag an gComhaontú Trádála agus Comhair maidir le Giobráltar, agus nach bhfuil aon éifeachtaí aige sa chríoch sin. Mar a fhoráiltear sa dearbhú sin, ‘ní fhágfaidh sin nach bhféadfar comhaontuithe ar leith a bheith idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe i ndáil le Giobráltar’ agus ‘gan dochar d'inniúlachtaí an Aontais agus urraim iomlán á tabhairt d'iomláine chríochach na mBallstát, mar a ráthaítear in Airteagal 4(2) den Chonradh ar an Aontas Eorpach, beidh na comhaontuithe sin faoi réir comhaontú roimh ré ó Ríocht na Spáinne’.

(15)

Ní dochar feidhmiú inniúlacht an Aontais tríd an gComhaontú Trádála agus Comhair d'inniúlachtaí an Aontais agus na mBallstát faoi seach i ndáil le haon chaibidlíocht atá ar siúl nó a bheidh ar siúl sa todhchaí le haghaidh comhaontuithe idirnáisiúnta le haon tríú tír eile nó maidir lena síniú nó a dtabhairt i gcrích, nó i ndáil le aon chaibidlíocht a bheidh ar siúl sa todhchaí le haghaidh aon chomhaontuithe forlíontacha dá dtagraítear in Airteagal COMPROV.2 [Comhaontuithe forlíontacha] den Chomhaontú Trádála agus Comhair nó maidir lena síniú nó a dtabhairt i gcrích.

(16)

Ós tír í a tharraing siar as an Aontas, ní hionann staid eisceachtúil na Ríochta Aontaithe i ndáil leis an Aontas agus staid tríú tíortha eile a bhfuil comhaontuithe caibidlithe agus tugtha i gcrích ag an Aontas leo. Faoin gComhaontú um Tharraingt Siar, tá feidhm ag dlí an Aontais maidir leis an Ríocht Aontaithe agus sa Ríocht Aontaithe le linn na hidirthréimhse agus, i ndeireadh na tréimhse sin, is ar leibhéal an-ard, dá bhrí sin, atá an bonn don chomhar le Ballstáit an Aontais, go háirithe i réimsí an mhargaidh inmheánaigh, an chomhbheartais iascaigh, agus na saoirse, na slándála agus an cheartais. Tiocfaidh deireadh leis an idirthréimhse an 31 Nollaig 2020, agus i ndiaidh an dáta sin, leis na forálacha maidir le saincheisteanna eile a bhaineann leis an scaradh, dá bhforáiltear sa Chomhaontú um Tharraingt Siar, socrófar go gcuirfear clabhsúr rianúil ar an gcomhar sin i roinnt réimsí. Mura dtiocfaidh na Comhaontuithe i bhfeidhm ón 1 Eanáir 2021, titfidh an comhar idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe go dtí leibhéal nach inmhianaithe ná chun leasa an Aontais, rud a shuaithfidh an caidreamh idir an tAontas agus an Ríocht Aontaithe. Is féidir suaitheadh den sórt sin a theorannú trí na Comhaontuithe a chur i bhfeidhm go sealadach.

(17)

Dá bhrí sin, i bhfianaise staid eisceachtúil na Ríochta Aontaithe i ndáil leis an Aontas, i bhfianaise na práinne a bhaineann leis an staid agus deireadh ag teacht leis an idirthréimhse an 31 Nollaig 2020, chomh maith leis an ngá atá ann dóthain ama a thabhairt do Pharlaimint na hEorpa agus don Chomhairle chun grinnscrúdú iomchuí a dhéanamh ar an gcinneadh atá beartaithe maidir le tabhairt i gcrích na gComhaontuithe agus ar théacsanna na gComhaontuithe, ba cheart na Comhaontuithe a chur i bhfeidhm ar bhonn sealadach, go dtí go dtabharfar chun críche na nósanna imeachta is gá chun go dtiocfaidh siad i bhfeidhm.

(18)

Ós rud gur go fíordhéanach, díreach 7 lá roimh dheireadh na hidirthréimhse, a tugadh chun críche an chaibidlíocht maidir leis na Comhaontuithe, ní rabhthas in ann dul ar aghaidh leis an athbhreithniú dlítheangeolaíoch críochnaitheach ar théacsanna na gComhaontuithe sular síníodh iad. Dá bhrí sin, ag tosú díreach tar éis shíniú na gComhaontuithe, ba cheart do na Páirtithe dul ar aghaidh leis an athbhreithniú dlítheangeolaíoch críochnaitheach ar na Comhaontuithe sna 24 theanga bharántúla ar fad. Ba cheart an t-athbhreithniú dlítheangeolaíoch sin a thabhairt chun críche in am trátha. Ba cheart do na Páirtithe, ansin, trí mhalartú nótaí taidhleoireachta, téacsanna na gComhaontuithe sin sna teangacha sin ar fad, agus athbhreithniú déanta orthu, a bhunú mar théacsanna barántúla críochnaitheacha. Ba cheart na téacsanna athbhreithnithe sin a chur ab initio in ionad na leaganacha sínithe de na Comhaontuithe.

(19)

Ba cheart na Comhaontuithe a shíniú, agus na Dearbhuithe agus an Fógra a ghabhann leis seo a fhormheas, thar ceann an Aontais.

(20)

Is faoi réir nós imeachta ar leithligh atá síniú an Chomhaontaithe Trádála agus Comhair a mhéid a bhaineann le hábhair a thagann faoin gConradh ag bunú an Chomhphobail Eorpaigh do Fhuinneamh Adamhach (‘Conradh Euratom’),

(a)

beidh an comhaontú a bheartaítear ag luí le feidhmiú an Chomhaontaithe Trádála agus Comhair nó an mhargaidh inmheánaigh, agus ní bhainfidh sé an bonn díobh;

(b)

beidh an comhaontú a bheartaítear ag luí le dlí an Aontais, agus ní chuirfear gnóthú cuspóra de chuid ghníomhaíocht sheachtrach an Aontais i mbaol sa réimse lena mbaineann leis ná ní dhéanfar dochar leis ar dhóigh eile do leasanna an Aontais;

(c)

comhlíonfaidh an comhaontú a bheartaítear prionsabal an neamh-idirdhealaithe de bhíthin náisiúntachta a chumhdaítear in CFAE.