Aisghairtear leis Gníomhaíocht Chomhpháirteach 98/700/CGB ón gComhairle (féach an achoimre) lenar bunaíodh an córas Eorpach um chartlannú íomhánna maidir le doiciméid bhréagacha agus doiciméid bharántúla ar líne (FADO) ar dtús.
Leagtar amach leis bonn dlíthiúil úr maidir le córas FADO, lena nuashonraítear a chóras bainistíochta trína oiriúnú don bhonn institiúideach úr, arna leagan amach in Airteagal 87(2)(a) den Conradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh.

PRÍOMHPHOINTÍ

An córas do dhoiciméid bhréagacha agus doiciméid bharántúla ar líne

Cuimsítear faisnéis i gcóras FADO maidir le doiciméid bharántúla arna n–eisiúint ag Ballstáit an Aontas Eorpaigh (AE) ag an Aontas agus ag tríú páirtithe (amhail tíortha nach tíortha den Aontas Eorpach iad, eintitis chríochacha, eagraíochtaí idirnáisiúnta agus eintitis eile atá faoi réir an dlí idirnáisiúnta) agus maidir le leaganacha bréagacha de na doiciméid sin.
Féachtar leis cur leis an gcomhrac i gcoinne na calaoise doiciméad agus aitheantais tríd an méid seo a leanas a dhéanamh:
- faisnéis a roinnt maidir le gnéithe slándála doiciméad barántúil agus bréagach idir údaráis Bhallstáit AE atá inniúil sa réimse maidir le calaois doiciméad agus maidir le saintréithe calaoise a d’fhéadfadh a bheith sna doiciméid sin;
- faisnéis a roinnt le páirtithe leasmhara eile, lena n–áirítear an pobal i gcoitinne.

Raon feidhme

Cuimsítear faisnéis i gcóras FADO maidir le doiciméid arna n–eisiúint ag na Ballstáit nó ag an Aontas. Áirítear leis na doiciméid:
- doiciméid taistil, aitheantais, cónaí agus stádais shibhialta;
- ceadúnais tiomána agus ceadúnais feithicle.
D’fhéadfadh faisnéis a bheith ann chomh maith maidir le:
- doiciméid choibhéiseacha arna n–eisiúint ag tríú páirtithe;
- doiciméid oifigiúla ghaolmhara eile, go háirithe na cinn a úsáidtear chun tacú le hiarratais ar dhoiciméid oifigiúla, arna n–eisiúint ag Ballstáit AE, agus nuair is infheidhme, ag tríú páirtithe.
Áirítear an méid seo a leanas ar an bhfaisnéis a chuimseofar sa chóras:
- faisnéis, lena n–áirítear íomhánna, ar dhoiciméid bharántúla, ar shamplaí de na doiciméid sin agus ar a ngnéithe slándála;
- faisnéis, lena n–áirítear íomhánna, ar dhoiciméid bhréagacha, bídís ina ndoiciméid bhrionnaithe, ghóchumtha nó bhréige agus a saintréithe calaoise;
- achoimrí ar theicnící brionnaithe;
- achoimrí ar ghnéithe slándála na ndoiciméad barántúil;
- staidreamh maidir le doiciméid bhréagacha a braitheadh.
D’fhéadfadh lámhleabhair, liostaí teagmhálacha, faisnéis maidir le doiciméid bhailí taistil agus a n–aitheantas ag Ballstáit AE, moltaí maidir le bealaí éifeachtacha chun modhanna sonracha falsaithe a bhrath agus faisnéis ghaolmhar úsáideach eile a bheith sa chóras chomh maith.
Ní mór do na Ballstáit, don Aontas Eorpach agus do thríú páirtithe an fhaisnéis sin a chur isteach chuig an nGníomhaireacht Eorpach um an nGarda Teorann agus Cósta (Frontex), a cuireadh ar bun le Rialachán (AE) 2019/1896 — féach an achoimre. Féadfaidh Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh chun Bainistiú Oibríochtúil a dhéanamh ar Chórais Mhórscála TF sa Limistéar Saoirse, Slándála agus Ceartais (eu-LISA), a cuireadh ar bun le Rialachán (AE) 2018/1726 — féach an achoimre, tacaíocht theicniúil a sholáthar do Frontex.

Inrochtaineacht

Cuirtear leibhéil éagsúla rochtana ar fhaisnéis ar fáil d’úsáideoirí trí chóras FADO.

Tá rochtain shlán ag an gCoimisiún Eorpach agus ag Frontex, a mhéad is gá lena sainchúraimí a fheidhmiú, agus ag údaráis náisiúnta ábhartha, amhail na póilíní, an garda cósta agus údaráis fhorfheidhmithe eile, ar chóras FADO ar bhonn riachtanas eolais.
Tá rochtain ag an bpobal i gcoitinne ar shamplaí de dhoiciméid bharántúla nó de dhoiciméid bharántúla ina bhfuil sonraí bréige.
Féadfaidh páirtithe leasmhara eile rochtain a fháil ar fhaisnéis a stóráiltear i gcóras FADO ar bhealach teoranta:
- institiúidí, comhlachtaí, oifigí agus gníomhaireachtaí eile de chuid an Aontais, lena n–áirítear Europol (Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh i ndáil le Comhar i bhForfheidhmiú an Dlí), a cuireadh ar bun le Rialachán (AE) 2016/794 — féach an achoimre;
- tríú páirtithe, amhail tíortha nach tíortha den Aontas Eorpach iad, eintitis chríochacha, eagraíochtaí idirnáisiúnta agus eintitis eile atá faoi réir an dlí idirnáisiúnta;
- eintitis phríobháideacha, amhail aerlínte agus iompróirí eile.
Cosnaítear sonraí pearsanta le Rialachán (AE) 2016/679 — féach an achoimre:
- tugtar cosaint shonrach d’úsáid sonraí ag na póilíní agus ag údaráis bhreithiúnacha le Treoir (AE) 2016/680 — féach an achoimre.
- Ní mór do Frontex na rialacha atá leagtha amach i Rialachán (AE) 2018/1725 a chur i bhfeidhm — féach an achoimre.

Córas FADO Frontex

I ndiaidh theacht i bhfeidhm Rialachán (AE) 2020/493, ghlac Frontex ceannas ar an gcóras FADO, a bhí á fheidhmiú roimhe seo ag Comhairle an Aontais Eorpaigh.
I ngníomh cur chun feidhme, Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2023/729 ón gCoimisiún, leagtar amach an ailtireacht theicniúil, na sonraíochtaí teicniúla chun faisnéis a iontráil agus a stóráil agus na nósanna imeachta chun faisnéis atá i gcóras Frontex FADO a rialú agus a fhíorú.
Tugtar deis leis sin do Pharlaimint na hEorpa córas iontaofa a fheidhmíonn i gceart a áirithiú agus an fhaisnéis a fhaightear a iontráil ar bhealach tráthúil agus éifeachtach, rud a áiritheoidh aonfhoirmeacht agus cáilíocht na faisnéise sin de réir ardchaighdeán. Áiritheofar fíorú cuí doiciméad agus aitheantais ar gach leibhéal. Soláthrófar leis an gcóras FADO pointe rochtana aonair d’úsáideoirí ar mian leo faisnéis a bhainistiú nó ábhar FADO a chuardach.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá feidhm ag Rialachán (AE) 2020/493 ón 26 Aibreán 2020.

CÚLRA

Cuireann an rialachán le acquis Schengen ar féidir le Ballstáit áirithe, ar bhonn prótacal atá ceangailte le Conradh Liospóin, a roghnú a bheith páirteach ann nó gan a bheith páirteach ann.

Níor ghlac an Danmhairg páirt i nglacadh an rialacháin agus dá réir sin ní chaithfidh sí cloí leis nó é a chur i bhfeidhm. Féadfaidh sí, áfach, a roghnú páirt a ghlacadh ann laistigh de thréimhse 6 mhí ón am a mbeidh feidhm ag an rialachán.
Roghnaigh Éire, nach ball de limistéar Schengen í, páirt a ghlacadh ann.
Tá feidhm ag an gcomhaontú chomh maith maidir leis an Íoslainn, Lichtinstéin, an Iorua agus an Eilvéis.

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

Slándáil doiciméad (An Coimisiún Eorpach)
An Córas do Dhoiciméid Bhréagacha agus Doiciméid Bharántúla ar Líne (FADO) (Frontex).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (AE) 2020/493 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 30 Márta 2020 maidir leis an gcóras do dhoiciméid bhréagacha agus doiciméid bharántúla ar líne (FADO) agus lena n–aisghairtear Gníomhaíocht Chomhpháirteach 98/700/CGB (IO L 107, 6.4.2020, lgh. 1–8).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2023/729 ón gCoimisiún an 30 Márta 2023 maidir le bunú na hailtireachta teicniúla, na sonraíochtaí teicniúla chun faisnéis a iontráil agus a stóráil agus na nósanna imeachta chun faisnéis atá sa chóras do Dhoiciméid Bhréige agus Doiciméid Bharántúla ar Líne de chuid an Gharda Teorann agus Cósta Eorpaigh a rialú agus a fhíorú (‘EBCG FADO’) (IO L 94, 3.4.2023, lgh. 66–72).

Rialachán (AE) 2019/1896 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 13 Samhain 2019 maidir leis an nGarda Teorann agus Cósta Eorpach agus lena n–aisghairtear Rialacháin (AE) Uimh. 1052/2013 agus (AE) 2016/1624 (IO L 295, 14.11.2019, lgh. 1–131).

Rialachán (AE) 2018/1726 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 14 Samhain 2018 maidir le Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh chun Bainistiú Oibríochtúil a dhéanamh ar Chórais Mhórscála TF sa Limistéar Saoirse, Slándála agus Ceartais (eu-LISA), agus lena leasaítear Rialachán (CE) Uimh. 1987/2006 agus Cinneadh 2007/533/CGB ón gComhairle agus lena n–aisghairtear Rialachán (AE) Uimh. 1077/2011 (IO L 295, 21.11.2018, lgh. 99–137).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (AE) 2018/1726 a ionchorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Trí — Beartais agus gníomhaíochtaí inmheánacha an Aontais — Teideal V — An réimse saoirse, slándála agus ceartais — Caibidil 5 — Comhar póilíneachta — Airteagal 87 (sean–Airteagal 30 CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 83–84).

Rialachán (AE) 2016/794 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 11 Bealtaine 2016 maidir le Gníomhaireacht an Aontais Eorpaigh i ndáil le Comhar i bhForfheidhmiú an Dlí (Europol) lena n–aisghairtear Cinntí 2009/371/CGB, 2009/934/CGB, 2009/935/CGB, 2009/936/CGB agus 2009/968/CGB ón gComhairle agus a ghabhann ionad na gCinntí sin (IO L 135, 24.5.2016, lgh. 53–114).

Féach an leagan comhdhlúite.

Rialachán (AE) 2016/679 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 27 Aibreán 2016 maidir le daoine nádúrtha a chosaint i ndáil le sonraí pearsanta a phróiseáil agus maidir le saorghluaiseacht sonraí den sórt sin, agus lena n–aisghairtear Treoir 95/46/CE (An Rialachán Ginearálta maidir le Cosaint Sonraí) (IO L 119, 4.5.2016, lgh. 1–88).

Féach an leagan comhdhlúite.

Treoir (AE) 2016/680 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 27 Aibreán 2016 i ndáil le cosaint daoine nádúrtha maidir le próiseáil sonraí pearsanta ag údaráis inniúla chun cionta coiriúla a chosc, a imscrúdú, a bhrath nó a ionchúiseamh nó chun pionóis choiriúla a fhorghníomhú, agus saorghluaiseacht sonraí den sórt sin, agus lena n–aisghairtear Cinneadh Réime 2008/977/CGB ón gComhairle (IO L 119, 4.5.2016, lgh. 89–131).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 03.01.2024

Top