Leis an rialachán tugtar isteach rialacha agus nósanna imeachta maidir le gníomhaíocht an Aontais Eorpaigh (AE) chun a áirithiú go gcosnófar leasanna an AE agus a Bhallstáit ar chomhéigean eacnamaíoch ag tríú tír (tír neamh-AE). Is é an príomhchuspóir ná tíortha neamh-AE a dhíspreagadh ó dhul i muinín comhéigean eacnamaíoch. I gcás ina dtarlaíonn comhéigean eacnamaíoch, is é an cuspóir freagairt don chomhéigean eacnamaíoch d’fhonn stop a chur leis an gcomhéigean.

Leagtar amach ann creat don AE chun freagairt trí:

cásanna comhéigean eacnamaíoch a scrúdú agus a chinneadh;
dul i dteagmháil leis an tír neamh-AE d’fhonn stop a chur leis an gcomhéigean i gcásanna aonair;
bearta a thabhairt isteach chun an comhéigean a chomhrac mar rogha dheireanach i gcásanna aonair;
cúiteamh a lorg i leith na díobhála a rinne an comhéigean eacnamaíoch don AE nó dá Bhallstáit.

PRÍOMHPHOINTÍ

1.
Scrúdú agus cinneadh
Tá comhéigean eacnamaíoch ann i gcás ina ndéanann tír neamh-AE iarratas nó i gcás ina ndéanann tír neamh-AE beart a chur i bhfeidhm a dhéanann difear do thrádáil nó d’infheistíocht d’fhonn scor, modhnú nó glacadh gnímh áirithe ag an AE nó ag Ballstát a chosc nó a fháil, rud a chuireann isteach ar an gceannasacht dlisteanach. roghanna an AE nó Ballstáit.
Agus cinneadh á dhéanamh an gcáilíonn beart de chuid tír neamh-AE mar chomhéigean eacnamaíoch bunaithe ar na coinníollacha thuas, cuireann an Coimisiún Eorpach agus Comhairle an Aontais Eorpaigh na nithe seo a leanas san áireamh:
- a dhéine, a dhéine, a minicíocht, a fhad, a leithead agus a mhéid, lena n-áirítear tionchar ar chaidreamh trádála nó infheistíochta leis an AE, agus aon bhrú a eascraíonn as sin ar an AE nó ar Bhallstát;
- an bhfuil an tír neamh-AE i dtrácht ag gabháil do phatrún trasnaíochta chun gníomhartha áirithe a chosc nó a fháil ón AE, ó Bhallstát nó ó thír neamh-AE eile;
- a mhéid a sháraíonn an beart limistéar de cheannasacht an AE nó Ballstáit;
- an bhfuil an tír neamh-AE ag gníomhú ar bhonn imní dhlisteanaigh atá aitheanta go hidirnáisiúnta;
- cibé an bhfuil iarrachtaí tromchúiseacha déanta de mheon macánta ag an tír neamh-AE i dtrácht an t-ábhar a réiteach trí chomhordú nó trí bhreithiúnas idirnáisiúnta sula dtabharfar a beart isteach.
Féadfaidh an Coimisiún aon bheart maidir le tír neamh-AE a scrúdú, ar a thionscnamh féin nó tar éis iarraidh a mbeidh bunús cuí léi. De ghnáth ní mór scrúdú an Choimisiúin a chríochnú laistigh de 4 mhí. Déanann an Coimisiún an scrúdú bunaithe ar fhaisnéis a bhfuil bunús léi a bhailítear ar a thionscnamh féin nó a fhaightear ó aon fhoinse iontaofa, lena n-áirítear Ballstáit agus geallsealbhóirí.
Cinneann an Chomhairle go bhfuil comhéigean eacnamaíoch ann trí bhíthin gnímh cur chun feidhme atá bunaithe ar thogra ón gCoimisiún. Tá 8 seachtaine ar a mhéid ag an gComhairle chun an chéim seo a chur i gcrích. Féadfaidh an Chomhairle níos mó ná 8 seachtaine a ghlacadh (ach ní faide ná 10 seachtaine i bprionsabal), ar choinníoll go gcuirfidh sí in iúl don Choimisiún na cúiseanna atá leis an moill. Féadfaidh an Chomhairle a chinneadh freisin go n-iarrfaidh AE ar an tír chomhordaithe an díobháil a tharla de bharr an chomhéigeantais eacnamaíoch a dheisiú.
2.
Rannpháirtíocht
Scrúdaíonn an Coimisiún roghanna chun dul i dteagmháil leis an tír chomhéigeantach d’fhonn an comhéigean a stopadh agus cúiteamh a fháil don ghortú, i gcás inarb infheidhme. Ní mór an rannpháirtíocht leis an tríú tír chomhéigeantach a bheith bunaithe ar iarrachtaí de mheon macánta na tíre neamh-AE sin.
3.
Bearta freagartha AE
Forchuireann an AE bearta freagartha, trí ghníomhartha cur chun feidhme an Choimisiúin, nuair a chomhlíontar trí choinníoll go léir:
- níor tháirg iarrachtaí (e.g. dul i dteagmháil leis an tríú tír chomhéigeantach) torthaí laistigh d’fhráma ama réasúnta (is é sin, níor chuir an tír neamh-AE deireadh leis an gcomhéigean eacnamaíoch nó níor cheartaigh sí an díobháil, i gcás inarb infheidhme);
- tá gá le bearta freagartha AE chun leasanna agus cearta an AE agus na mBallstát a chosaint sa chás áirithe, i bhfianaise na roghanna atá ar fáil;
- tá bearta freagartha an AE chun leas an AE.
I measc na mbeart a d’fhéadfadh a bheith ann chun comhéigean eacnamaíoch a chomhrac tá:
- dleachtanna custaim nua nó méadaithe;
- srianta ar onnmhairiú agus ar allmhairí, lena n-áirítear rialuithe onnmhairiúcháin;
- bearta a bhfuil feidhm acu maidir le hidirthuras earraí nó bearta inmheánacha a bhaineann le hearraí;
- soláthraithe, earraí nó seirbhísí a eisiamh ó sholáthar poiblí, nó coigeartuithe scóir a chur i bhfeidhm ar thairiscintí earraí nó seirbhísí;
- bearta a dhéanann difear do thrádáil i seirbhísí;
- bearta a dhéanann difear do rochtain ar infheistíocht dhíreach choigríche chuig an AE;
- srianta ar chearta maoine intleachtúla a chosaint nó ar a saothrú tráchtála;
- srianta ar bhaincéireacht, ar árachas, ar rochtain ar mhargaí caipitil AE agus ar ghníomhaíochtaí eile seirbhíse airgeadais;
- srianta nua nó méadaithe ar rochtain ceimiceán ar mhargadh an AE;
- srianta nua nó méadaithe ar rochtain earraí a thagann faoi ghníomhartha dlí sláintíochta agus fíteashláintíochta an AE ar mhargadh an AE.
D’fhéadfadh gurb ionann na bearta sin agus neamhchomhlíonadh oibleagáidí idirnáisiúnta an AE i leith na tíre neamh-AE comhéigeantach i gcás inar gníomh éagórach idirnáisiúnta é an comhéigean eacnamaíoch.
Braitheann an Coimisiún ar shraith critéar oibiachtúil chun bearta freagartha AE iomchuí a roghnú agus a dhearadh. Leagann foráil thiomnaithe amach cinneadh leasa an AE maidir le bearta freagartha AE.
Féadfaidh bearta freagartha AE a bheith ina mbearta a bhfuil feidhm ghinearálta leo nó d’fhéadfadh feidhm a bheith acu maidir le daoine atá nasctha nó atá nasctha le rialtas na tíre comhéigeantach neamh-AE.
Foráiltear do na nithe seo a leanas sa ghníomh cur chun feidhme ón gCoimisiún maidir le bearta freagartha AE.
- Leagann sé síos spriocdháta (laistigh de 3 mhí, mar riail) chun bearta a chur i bhfeidhm mura rud é go scoirfidh an tír chomhéigeantach neamh-AE den chomhéigean eacnamaíoch agus, nuair is iomchuí, go ndéanfaidh sí an díobháil don AE a dheisiú. Cuirfear síneadh breise leis an spriocdháta má tá faisnéis inchreidte ann go bhfuil bearta á ndéanamh cheana féin ag an tír chomhéigeantach neamh-AE chun stop a chur leis an gcomhéigean, ionas gur féidir leis an gCoimisiún an cinneadh sin a dhéanamh.
- Sainordaíonn sé go n-iarrfaidh an Coimisiún ar an tír chomhéigeantach neamh-AE stop a chur láithreach leis an gcomhéigean agus an díobháil a dheisiú, i gcás inarb infheidhme; tairiscint a dhéanamh ar réiteach a chaibidil leis an tríú tír; agus fógra a thabhairt don tríú tír go mbeidh feidhm ag bearta freagartha an AE mura dtiocfaidh deireadh leis an gcomhéigean eacnamaíoch agus má dhéantar cúiteamh, i gcás inarb iomchuí.
- Go heisceachtúil, beidh feidhm ag bearta freagartha AE gan an Coimisiún a iarraidh ar dtús ar an tír chomhéigeanta stop a chur leis an gcomhéigean agus an díobháil a dheisiú agus fógra a thabhairt di faoi chur i bhfeidhm beart i gcás inar gá sin, go háirithe maidir le héifeachtacht na mbeart.
- I gcás inarb éard atá sa chomhéigean eacnamaíoch ná bagairt ar bhearta a dhéanann difear do thrádáil nó d’infheistíocht a chur i bhfeidhm, ní fhéadfaidh feidhm a bheith ag bearta freagartha AE ach ón dáta a dtiocfaidh an bhagairt i gcrích.
Forálann an rialachán go bhfuil an Coimisiún le bailiú faisnéise a sheoladh chun tuairimí agus faisnéis a lorg maidir le bearta iomchuí a fhorchuirfear i gcás aonair. Is deis éifeachtach é seo do gheallsealbhóirí a n-ionchur a chur ar fáil, rud atá le cur san áireamh ag an gCoimisiún agus bearta iomchuí á roghnú agus á ndearadh.
Féadfaidh an Coimisiún bearta freagartha AE a fhionraí, a leasú nó a fhoirceannadh sna cásanna a shainítear sa rialachán, trí bhíthin gnímh cur chun feidhme. Féadfar gníomhartha cur chun feidhme atá infheidhme láithreach i gcásanna a bhfuil údar cuí leo ar mhórchúiseanna práinne.
Féadfaidh an Coimisiún leanúint le hiarrachtaí chun an cheist a réiteach i gcomhairle leis an tír chomhéigeantach, agus an rogha aige bearta freagartha AE a chur ar fionraí.
4.
Comhar idirnáisiúnta
Féadfaidh comhar idirnáisiúnta le tíortha eile neamh-AE a bheith i bhfeidhm le linn an phróisis agus i gcomhthráth le hiarrachtaí eile chun saincheist an chomhéigeantais eacnamaíoch a réiteach i gcásanna aonair. Féadfaidh malartú faisnéise ábhartha agus comhordú an fhreagra a bheith i gceist le comhairliúcháin agus comhar nó féadfar iad a dhéanamh i gcomhthéacs na bhfóram idirnáisiúnta ábhartha.
5.
Rialacha cothrománacha
Tugann an rialachán cumhachtaí tarmligthe don Choimisiún chun na rialacha tionscnaimh agus náisiúntachta atá in Iarscríbhinn II a leasú.
Déantar foráil leis maidir le pointe teagmhála aonair a bhunú do gheallsealbhóirí, leagann sé amach rialacha maidir le láimhseáil rúnda faisnéise agus bunaítear oibleagáidí athbhreithnithe agus tuairiscithe don Choimisiún.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME AN RIALACHÁIN?

Tá sé i bhfeidhm ón 27 Nollaig 2023.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

Cosaint ar chomhéigean (an Coimisiún Eorpach)
Ceisteanna & freagraí maidir leis an Ionstraim Frith-Chomhéigean -- An Coimisiún Eorpach (An Coimisiún Eorpach)
Pointe teagmhála aonair (an Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Rialachán (AE) 2023/2675 ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 22 Samhain 2023 maidir leis an Aontas agus a Bhallstáit a chosaint ar chomhéigean eacnamaíoch de dhéanamh tríú tíortha (OJ L, 2023/2675, 7.12.2023).

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar an Aontas Eorpach — Teideal I — Forálacha coitinne — Airteagal 3 (sean–Airteagal 2 CAE) (IO C 202, 7.6.2016, lch. 17).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar an Aontas Eorpach — Teideal V — Forálacha ginearálta maidir le gníomhaíocht sheachtrach an Aontais agus forálacha sonracha maidir leis an gcomhbheartas eachtrach agus slándála — Caibidil 1 — Forálacha ginearálta maidir le gníomhaíocht sheachtrach an Aontais — Airteagal 21 (OJ C 202, 7.6.2016, lgh. 28–29).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Cúig — Gníomhaíocht sheachtrach an Aontais — Teideal II — Comhbheartas tráchtála — Airteagal 207 (iar-Airteagal 133 CCE) (OJ C 202, 7.6.2016, lgh. 140-141).

Leagan comhdhlúite den Chonradh ar Fheidhmiú an Aontais Eorpaigh — Cuid a Cúig — Gníomhaíochtaí seachtracha an Aontais — Teideal V — Comhaontuithe idirnáisiúnta — Airteagal 218 (sean–Airteagal 300 CCE) (IO C 202, 7.6.2016, lgh. 144-146).

Rialachán (CE) Uimh. 2271/96 ón gComhairle an 22 Samhain 1996 lena gcosnaítear i gcoinne éifeachtaí chur i bhfeidhm seach-chríche reachtaíochta arna glacadh ag tríú tír, agus gníomhaíochtaí atá bunaithe air nó a leanann as (IO L 309, 29.11.1996, lch. 1–6).

Ionchorpraíodh leasuithe comhleanúnacha ar Rialachán (CE) Uimh. 2271/96 sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Nuashonraithe 09.02.2024

Top