52021AE3797

EUR-Lex

Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

EUROPA
EUR-Lex home
EUR-Lex - 52021AE3797 - EN

Help

Search tips

Need more search options? Use the Advanced search

Document 52021AE3797

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέματα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων και για την κατάργηση της οδηγίας 2014/94/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου» [COM(2021) 559 final — 2021/0223 (COD)] και «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης για τον καθορισμό ενός συνόλου συμπληρωματικών μέτρων υπέρ της ταχείας ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων» [COM(2021) 560 final]

EESC 2021/03797

ΕΕ C 152 της 6.4.2022, p. 138–144 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

HTML

PDF

Official Journal

6.4.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 152/138

[COM(2021) 559 final — 2021/0223 (COD)]

και

«Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης για τον καθορισμό ενός συνόλου συμπληρωματικών μέτρων υπέρ της ταχείας ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων»

[COM(2021) 560 final]

(2022/C 152/23)

Εισηγητής:

ο κ. John COMER

Αίτηση γνωμοδότησης	Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 30.7.2021 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 13.9.2021 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 13.9.2021
Νομική βάση	Άρθρα 90-91, άρθρα 170-171 και άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αρμόδιο τμήμα	Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, κοινωνία των πληροφοριών
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	9.11.2021
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	9.12.2021
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	565
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	137/4/9

1. Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την πρόταση κανονισμού για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.

1.2.

Τα ηλεκτρικά οχήματα που λειτουργούν με συσσωρευτή φαίνεται ότι εμφανίζονται ως η επιλογή που προτιμούν οι περισσότεροι κατασκευαστές για τις μεταφορές με αυτοκίνητο. Η (μάλλον βραχυπρόθεσμη) έλλειψη λιθίου και η αυξανόμενη τιμή του δημιουργούν πρόβλημα στην ταχεία ανάπτυξη των ηλεκτρικών οχημάτων που λειτουργούν με συσσωρευτή, το ίδιο και η έρευνα και ανάπτυξη αποτελεσματικότερων συστημάτων αποθήκευσης, η οποία δρομολογήθηκε με σημαντική καθυστέρηση. Ωστόσο, η δυνατότητα περαιτέρω έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης μπορεί να συμβάλει στην άμβλυνση αυτών των υφιστάμενων προβλημάτων.

1.3.

Υπάρχουν σημαντικά αποθέματα λιθίου παγκοσμίως. Η Χιλή διαθέτει τα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα λιθίου και ακολουθούν η Αυστραλία και η Κίνα. Είναι απαραίτητες επενδύσεις σε νέα ορυχεία προκειμένου να εξομαλυνθεί η σημερινή στενότητα εφοδιασμού. Υπάρχουν περιβαλλοντικά προβλήματα με τις εξορυκτικές δραστηριότητες, ιδίως όσον αφορά τις υψηλές απαιτήσεις σε νερό και την πιθανή ρύπανση από τοξικές χημικές ουσίες, και συχνά αυτές συνδέονται με σοβαρά κοινωνικά προβλήματα. Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη βαθιά της ανησυχία για αυτές τις πτυχές του διεθνούς εμπορίου. Οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες και οι αξιακές αλυσίδες πρέπει να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης και πρέπει να θεσπιστούν δεσμευτικοί κανόνες δέουσας επιμέλειας για τις επιχειρήσεις (1). Στην ΕΕ, υπάρχει η δυνατότητα εξόρυξης λιθίου στην Πορτογαλία υπό την προϋπόθεση ότι τα περιβαλλοντικά ζητήματα μπορούν να επιλυθούν.

1.4.

Η ευρεία ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων σε ολόκληρη την ΕΕ είναι ουσιαστική, και πρέπει να εμπνέεται εμπιστοσύνη στους επενδυτές για τη δημιουργία των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Οι δημόσιες αρχές πρέπει να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα σταθμών ανεφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα και σταθμών φόρτισης, όπου χρειάζεται, ιδίως σε περιοχές όπου η παροχή τέτοιων υποδομών δεν είναι ακόμη οικονομικά βιώσιμη.

1.5.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των βιοκαυσίμων, ως άμεσα διαθέσιμης και ευλόγως τιμολογημένης λύσης, ιδίως για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα και τις οδικές εμπορευματικές μεταφορές μεγάλων αποστάσεων. Πρέπει να δοθεί προσοχή στο αποτύπωμα αερίων του θερμοκηπίου όλων των εναλλακτικών και ανανεώσιμων καυσίμων.

1.6.

Η αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτροδότησης πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα, ώστε να διευκολυνθούν οι σταθμοί ταχείας φόρτισης, καθώς και η παραγωγή υδρογόνου και άλλων εναλλακτικών καυσίμων. Επιπλέον, είναι αναγκαία η εγκατάσταση αμφίδρομων έξυπνων μετρητών που θα επιτρέπουν την αμφίδρομη ροή της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι απαιτήσεις σχεδιασμού και οι κανονιστικές απαιτήσεις πρέπει να επανεξεταστούν, ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις στην αναβάθμιση του δικτύου.

1.7.

Η απαλλαγή των μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές συνδέεται καθοριστικά με την ταχεία αύξηση της παραγωγής πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας. Η ηλεκτροκίνηση συνιστά μια επιλογή που έχει νόημα από τη σκοπιά της πολιτικής για το κλίμα μόνον εάν χρησιμοποιεί πράσινη ηλεκτρική ενέργεια και, ως εκ τούτου, είναι απαραίτητη η αύξηση των επενδύσεων στην πράσινη ηλεκτρική ενέργεια. Η Επιτροπή πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα μοντέλα παραγωγών-καταναλωτών και να συμβάλλει εντατικότερα στην ανάπτυξή τους.

1.8.

Είναι αναγκαίο να στηριχθούν οι μαζικές δημόσιες επενδύσεις στην Ε & Α σε επιστημονικό και σε τεχνολογικό έργο για τη βελτίωση των συσσωρευτών, ιδίως όσον αφορά το μέγεθος, τη χωρητικότητα και τη διάρκεια λειτουργίας. Εάν η έρευνα μπορέσει να επιτύχει μείωση της απαίτησης για λίθιο στους συσσωρευτές των οχημάτων, τότε θα μειώσει την εξάρτηση της ΕΕ από τις περιορισμένες παγκόσμιες προμήθειες που προέρχονται από χώρες εκτός της ΕΕ. Η δυνατότητα αυτή θα βελτιώσει την ικανότητα της ΕΕ σε σχέση με την ταχεία απορρόφηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τις μεταφορές, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα τη βιώσιμη κινητικότητα. Επίσης, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και για τεχνολογικές εξελίξεις, ώστε να αξιολογηθούν και να προωθηθούν όλα τα πιθανά εναλλακτικά καύσιμα και να εξεταστούν όλοι οι τρόποι μεταφοράς. Δεν θα ήταν συνετό να εξαρτάται κανείς από ένα μόνο σύστημα. Ειδικότερα, θα πρέπει να διερευνηθεί το δυναμικό του πράσινου υδρογόνου.

1.9.

Οι καταναλωτές, στη συντριπτική πλειονότητά τους, θα πειστούν να αγοράσουν ηλεκτρικά οχήματα που λειτουργούν με συσσωρευτή μόνον όταν θα είναι βέβαιοι ότι έχουν εγκατασταθεί κατάλληλες υποδομές φόρτισης. Ακόμη και οι καταναλωτές που σπάνια πραγματοποιούν μεγάλα ταξίδια πρέπει να έχουν τη διαβεβαίωση ότι μπορούν να διανύσουν μεγάλη απόσταση με ηλεκτρικό όχημα μπαταρίας, εάν χρειαστεί να το πράξουν. Αυτός είναι και ο λόγος που ο εν λόγω κανονισμός είναι τόσο σημαντικός και πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως σε ολόκληρη την ΕΕ.

1.10.

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη ζωτική σημασία που έχει η πλήρης διαλειτουργικότητα των υποδομών σε ολόκληρη την ΕΕ. Δεν μπορούμε να έχουμε μια κατάσταση στην οποία οι οδηγοί να είναι υποχρεωμένοι να μεταφέρουν διάφορους προσαρμογείς στα αυτοκίνητά τους, προκειμένου να χρησιμοποιήσουν τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων σε διάφορα κράτη μέλη.

1.11.

Η επιλογή του κωδικού QR (κωδικός ταχείας απόκρισης) για τις ad hoc πληρωμές δεν είναι ένα σύστημα πληρωμών που χρησιμοποιείται ευρέως στην ΕΕ, παρά τη δήλωση της Επιτροπής στο άρθρο 5 παράγραφος 2. Η ΕΟΚΕ προβλέπει ότι η χρήση αυτής της επιλογής θα προκαλέσει προβλήματα προσβασιμότητας σε πολλές ομάδες χρηστών. Η ΕΟΚΕ αντιτίθεται σε μια κατάσταση όπου η χρήση του κωδικού QR είναι η μόνη μέθοδος για την πραγματοποίηση μιας ad hoc πληρωμής. Οι συσκευές ανάγνωσης καρτών πληρωμών πρέπει να είναι διαθέσιμες για όλες τις ad hoc πληρωμές.

1.12.

Η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προβλέπει μεθόδους υπολογισμού για τον προσδιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από διάφορα εναλλακτικά καύσιμα. Ωστόσο, αυτοί οι υπολογισμοί επηρεάζουν ελάχιστα τις αγοραστικές αποφάσεις των πολιτών, δεδομένου ότι οι τιμές των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που συνδέονται με τα οχήματα είναι ουσιαστικά ελάχιστα γνωστές και η επαλήθευση των δηλώσεων των κατασκευαστών και των πωλητών είναι ανεπαρκής. Η κατάσταση αυτή πρέπει να διορθωθεί.

1.13.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για τη σχεδόν παντελή απουσία συζήτησης σχετικά με τη δυνητική συμβολή των πολιτών, των συνεταιρισμών, αλλά και των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των εργοδοτών, παρά το γεγονός ότι ένας από τους στόχους της Ενεργειακής Ένωσης είναι να θέσει στο επίκεντρο τους πολίτες και παρότι γίνεται πλέον σαφές ότι μεγάλο μέρος των λειτουργιών φόρτισης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων πραγματοποιείται στον τόπο κατοικίας ή εργασίας. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι απαιτείται μια νέα στρατηγική, η οποία θα ευθυγραμμίζεται καλύτερα με τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Ένωσης με επίκεντρο τον πολίτη, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών, των συνεταιρισμών, των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των εργοδοτών στη συνεργασία για την επιτάχυνση της απαλλαγής των μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές.

2. Σύνοψη των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

2.1.

Η οικονομική και κοινωνική ευημερία των πολιτών της ΕΕ εξαρτάται από ένα αποδοτικό και αποτελεσματικό σύστημα κινητικότητας σε ολόκληρη την ΕΕ.

2.2.

Ο τομέας των μεταφορών ευθύνεται για περίπου 25 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ και έχει επίσης σοβαρό αντίκτυπο στην ποιότητα του αέρα στα αστικά κέντρα.

2.3.

Τον Δεκέμβριο του 2019, η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, στην οποία ζητείται να μειωθούν κατά 90 % οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές έως το 2050 και να καταβληθούν παράλληλα προσπάθειες ώστε να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος για μηδενική ρύπανση. Τον Σεπτέμβριο του 2020, η Επιτροπή ενέκρινε την πρότασή της σχετικά με τον «Ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα» για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 — «Δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο 55 %».

2.4.

Τον Δεκέμβριο του 2020, η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση σχετικά με τη στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα, η οποία θέτει τα θεμέλια για τον μετασχηματισμό του τομέα των μεταφορών της ΕΕ για την επίτευξη ενός έξυπνου και βιώσιμου μέλλοντος.

2.5.

Η παρούσα πρόταση δημιουργεί έναν νέο κανονισμό για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων και θα καταργήσει την οδηγία 2014/94/ΕΕ του Ευρωπαίκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2).

2.6.

Η οδηγία 2014/94/ΕΕ τέθηκε σε ισχύ το 2014. Η εν λόγω οδηγία αποτελεί κοινό πλαίσιο μέτρων για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων με στόχο τη διευκόλυνση της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές. Καθορίζει ελάχιστες απαιτήσεις για τη δημιουργία υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, με σταθμούς επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα και σημεία ανεφοδιασμού για φυσικό αέριο (πεπιεσμένο και υγροποιημένο φυσικό αέριο) και υδρογόνο, που θα υλοποιηθούν μέσω μη δεσμευτικών εθνικών πλαισίων πολιτικής. Στόχος της στρατηγικής αυτής είναι να καταστεί δυνατή η διασυνοριακή κυκλοφορία όλων των μέσων μεταφοράς στα δίκτυα ΔΕΔ-Μ

2.7.

Σε πρόσφατη έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας, η Επιτροπή διαπίστωσε κάποια πρόοδο ως προς την εφαρμογή, αλλά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υφίσταται συνολικό και πλήρες δίκτυο υποδομών εναλλακτικών καυσίμων σε ολόκληρη την ΕΕ.

2.8.

Η Επιτροπή προέβη σε εκ των υστέρων αξιολόγηση της παρούσας οδηγίας, στο πλαίσιο της οποίας διαπιστώθηκε ότι η οδηγία δεν είναι κατάλληλα προσαρμοσμένη στην επίτευξη του ενισχυμένου στόχου για το κλίμα με ορίζοντα το 2030.

2.9.

Η παρούσα πρόταση κανονισμού αποτελεί μέρος της συνολικής δέσμης αλληλένδετων πολιτικών υπό τη δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο 55 %, η οποία καθορίζει τις δράσεις που απαιτούνται σε όλους τους τομείς για την επίτευξη του στόχου για το κλίμα με ορίζοντα το 2030.

2.10.

Οι ειδικοί στόχοι της παρούσας πρότασης κανονισμού είναι οι εξής:

2.10.1.

εξασφάλιση ελάχιστων υποδομών εναλλακτικών καυσίμων για οχήματα εναλλακτικών καυσίμων σε όλους τους τρόπους μεταφοράς και σε όλα τα κράτη μέλη·

2.10.2.

διασφάλιση της πλήρους διαλειτουργικότητας των υποδομών·

2.10.3.

εξασφάλιση πλήρους ενημέρωσης των χρηστών και ενδεδειγμένων δυνατοτήτων πληρωμής.

2.11.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι μόνο ένα κοινό ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο μπορεί να επιτύχει τους στόχους της απαλλαγής του τομέα των μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές σε όλους τους τρόπους μεταφοράς και σε όλα τα κράτη μέλη κατά συνεκτικό και συνεπή τρόπο.

2.12.

Μετά την εκτενή έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων, η Επιτροπή αποφάσισε να αποδεχθεί την επιλογή πολιτικής 2. Η επιλογή αυτή προβλέπει υποχρεωτικούς στόχους με βάση τον στόλο για σημεία ηλεκτρικής επαναφόρτισης για ελαφρά οχήματα και τον καθορισμό στόχων με βάση την απόσταση για όλα τα οδικά οχήματα για το δίκτυο ΔΕΔ-Μ, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών για αστικούς κόμβους βαρέων φορτηγών οχημάτων. Προβλέπονται επίσης λεπτομερείς διατάξεις για τους λιμένες και τους αερολιμένες του δικτύου ΔΕΔ-Μ, αλλά δεν καθορίζονται υποχρεωτικοί στόχοι. Η επιλογή 2 προβλέπει μεγαλύτερη εναρμόνιση των επιλογών πληρωμής, των υλικών προτύπων και των προτύπων επικοινωνίας και των δικαιωμάτων των καταναλωτών. Θα ενισχύσει τη διαφάνεια των τιμών και την ενημέρωση των χρηστών και θα περιλαμβάνει σήμανση των σταθμών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού.

2.13.

Η θέσπιση κανονισμού κρίθηκε η καλύτερη επιλογή για την επίτευξη των επιθυμητών στόχων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

2.14.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν αναθεωρημένο εθνικό πλαίσιο πολιτικής για την ανάπτυξη αγοράς εναλλακτικών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών και των σχετικών υποδομών σύμφωνα με τις ενισχυμένες διατάξεις και τους υποχρεωτικούς στόχους. Περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για τη χάραξη στρατηγικής για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων σε άλλους τρόπους μεταφοράς όπου δεν υφίστανται υποχρεωτικές απαιτήσεις.

2.15.

Τα κράτη μέλη θα ενημερώνουν τακτικά την Επιτροπή. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί και θα υποβάλλει εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που επιτυγχάνεται σε κάθε κράτος μέλος.

2.16.

Ο κανονισμός περιλαμβάνει διατάξεις για τα κράτη μέλη ώστε να εξασφαλίζουν τη δημιουργία εγκαταστάσεων ελάχιστης απαραίτητης ηλεκτροδότησης από ξηράς σε θαλάσσιους λιμένες για ορισμένα ποντοπόρα πλοία και για σκάφη εσωτερικής ναυσιπλοΐας, με ορισμένες ειδικές εξαιρέσεις.

2.17.

Υπάρχουν ελάχιστες διατάξεις για την ηλεκτροδότηση όλων των σταθμευμένων αεροσκαφών στους αερολιμένες του κεντρικού και του εκτεταμένου δικτύου ΔΕΔ-Μ.

2.18.

Το άρθρο 3 καθορίζει τους στόχους για τις υποδομές ηλεκτρικής επαναφόρτισης για ελαφρά οχήματα.

2.19.

Το άρθρο 4 καθορίζει τους στόχους για τις υποδομές ηλεκτρικής επαναφόρτισης για βαρέα φορτηγά οχήματα.

2.20.

Οι στόχοι για τις υποδομές ανεφοδιασμού με υδρογόνο περιγράφονται στο άρθρο 6.

2.21.

Υπάρχουν στόχοι για επαρκή αριθμό σταθμών ανεφοδιασμού ΥΦΑ (υγροποιημένου φυσικού αερίου) προσβάσιμων στο κοινό κατά μήκος του κεντρικού δικτύου ΔΕΔ-Μ με ορίζοντα τον Ιανουάριο 2025 σε περιοχές όπου υπάρχει ζήτηση.

2.22.

Οι στόχοι για εγκαταστάσεις ηλεκτροδότησης από ξηράς σε θαλάσσιους λιμένες και λιμένες εσωτερικής ναυσιπλοΐας καθορίζονται στα άρθρα 9 και 10.

2.23.

Οι στόχοι για τον εφοδιασμό με ΥΦΑ σε θαλάσσιους λιμένες περιγράφονται στο άρθρο 11.

2.24.

Οι στόχοι για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθμευμένα αεροσκάφη περιγράφονται στο άρθρο 12.

2.25.

Στο άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο α) της πρότασης, η Επιτροπή προτείνει οι σταθμοί φόρτισης χαμηλής ισχύος να εξοπλιστούν με μέσα πληρωμών «που χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ένωση», ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να πληρώνουν σε ad hoc βάση. Αυτά τα μέσα πληρωμών μπορεί να είναι είτε 1) συσκευές ανάγνωσης καρτών πληρωμών είτε 2) συσκευές που διαθέτουν λειτουργική δυνατότητα για ανέπαφες πληρωμές είτε 3) κωδικοί ταχείας απόκρισης (QR) που καθιστούν δυνατή την πράξη πληρωμής.

2.26.

Στην ανακοίνωση COM(2021) 560 final, η Επιτροπή σκιαγραφεί ένα στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης για τον καθορισμό ενός συνόλου συμπληρωματικών μέτρων υπέρ της ταχείας ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.

2.27.

Ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» 2021-27 (ΜΣΕ ΙΙ) θα αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή. Για τον σκοπό αυτόν, ο ΜΣΕ ΙΙ θα δημιουργήσει έναν μηχανισμό για τα εναλλακτικά καύσιμα, ο οποίος θα χρηματοδοτήσει υποδομές εναλλακτικών καυσίμων συνδυάζοντας τις επιχορηγήσεις του ΜΣΕ με χρηματοδότηση από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ώστε να επιτευχθεί αυξημένος αντίκτυπος των επενδύσεων.

2.28.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής είναι διαθέσιμα για τη στήριξη των επενδύσεων στην έρευνα, την καινοτομία και την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στα λιγότερο αναπτυγμένα κράτη μέλη και περιφέρειες.

2.29.

Όπως αναφέρει η Επιτροπή, αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η αποτελεσματική και αποδοτική διασυνοριακή και διατομεακή συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη ανοικτής, διαφανούς και διαλειτουργικής υποδομής με αδιάλειπτες υπηρεσίες υποδομών.

3. Γενικές παρατηρήσεις

3.1.

Ο τομέας των μεταφορών ευθύνεται για 22,3 % των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Οι οδικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν 21 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, Τα επιβατικά αυτοκίνητα αντιπροσωπεύουν το 12,8 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ, τα μικρά φορτηγά αυτοκίνητα το 2,5 % και τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα και τα λεωφορεία το 5,6 % (πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος 2017, εξαιρουμένων των εκπομπών από τις διεθνείς και τις θαλάσσιες μεταφορές). Το μερίδιο εκπομπών από τον τομέα των μεταφορών της ΕΕ αυξήθηκε από 14,8 % το 1990 σε 24,6 % το 2018, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύθηκε το 2018. Η ταχεία απαλλαγή του τομέα των μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές είναι απαραίτητη για την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον εν λόγω κανονισμό ως θετικό βήμα προς την απαλλαγή του τομέα των μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές. Είναι σημαντικό να διατηρηθεί η ποιότητα όλων των υπηρεσιών μεταφορών καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές.

3.2.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για τη σχεδόν παντελή απουσία στρατηγικής συζήτησης σχετικά με τη δυνητική συμβολή των πολιτών, των συνεταιρισμών, αλλά και των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των εργοδοτών στην ανάπτυξη υποδομών φόρτισης, παρά το γεγονός ότι ένας από τους στόχους της Ενεργειακής Ένωσης είναι να θέσει στο επίκεντρο τους πολίτες και παρότι γίνεται πλέον σαφές ότι μεγάλο μέρος των λειτουργιών φόρτισης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων πραγματοποιείται στον τόπο κατοικίας ή εργασίας. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να ξεκινήσει μια τέτοια στρατηγική συζήτηση.

3.3.

Η εκτεταμένη διάθεση ηλεκτρικών οχημάτων θα απαιτήσει με την πάροδο του χρόνου αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και την αναβάθμιση του δικτύου ώστε να ανταποκρίνεται στην ταχεία επαναφόρτιση, ιδίως για ηλεκτροκίνητα φορτηγά με συσσωρευτές.

3.4.

Ο κανονισμός αναφέρει την ανάγκη για αμφίδρομα έξυπνα συστήματα μέτρησης που θα επιτρέπουν την αμφίδρομη ροή της ηλεκτρικής ενέργειας: από το δίκτυο προς το όχημα και από το όχημα προς το δίκτυο. Η πτυχή αυτή θα πρέπει να επεκταθεί σημαντικά προκειμένου να συμβάλει στην αντιμετώπιση της έλλειψης παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε περιόδους υψηλής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.

3.5.

Χρειάζεται να τεθεί σε λειτουργία μια σειρά έξυπνων συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας για τη διευκόλυνση των εξής περιπτώσεων:

3.5.1.

Τα οχήματα συνδέονται με την παροχή ρεύματος και δεν αρχίζουν να επαναφορτίζονται έως ότου ληφθεί σήμα από το δίκτυο· η επαναφόρτιση θα πρέπει, κατά προτίμηση, να πραγματοποιείται με φθηνότερο τιμολόγιο εκτός των περιόδων μέγιστης κατανάλωσης.

3.5.2.

Η τεχνολογία οχήματος προς δίκτυο, γνωστή ως V2G, θα επέτρεπε στα οχήματα να φορτίζουν κατά τη διάρκεια περιόδων με πλεονάζουσα ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και, στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλής ζήτησης, το ηλεκτρικό όχημα θα επέστρεφε μέρος αυτής της αποθηκευμένης ενέργειας στο δίκτυο. Καθώς η ζήτηση μειώνεται, το ηλεκτρικό όχημα θα επαναφορτίζεται. Αυτό θα ήταν ιδιαιτέρως κατάλληλο για τα σχολικά λεωφορεία και άλλα οχήματα σε αδράνεια για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Θα πρέπει δε να είναι οικονομικά επωφελές για τον προμηθευτή. Για τον λόγο αυτό, οι αποκεντρωμένες λύσεις με τη συμμετοχή των πολιτών πρέπει επίσης να εξεταστούν πολύ εκτενέστερα και να καταστούν δυνατές.

3.6.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τους στόχους που έχουν τεθεί όσον αφορά την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Αυτό θα εμπνεύσει εμπιστοσύνη τόσο σε όσους επενδύουν στα εναλλακτικά καύσιμα όσο και στους δυνητικούς αγοραστές οχημάτων μηδενικών και χαμηλών εκπομπών. Τα εναλλακτικά καύσιμα, καθώς και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των βιοκαυσίμων, είναι υψίστης σημασίας για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα, ιδίως όσον αφορά τις οδικές εμπορευματικές μεταφορές μεγάλων αποστάσεων.

3.7.

Οι πολιτικές πρέπει να διασφαλίζουν ότι αποφεύγονται τόσο οι μεγάλες ουρές στα σημεία επαναφόρτισης όσο και τα σημεία αργής επαναφόρτισης, ούτως ώστε οι καταναλωτές να εμπιστεύονται το σύστημα επαναφόρτισης.

3.8.

Στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η Επιτροπή επισημαίνει ότι θα χρειαστούν 1 εκατομμύριο δημόσιοι σταθμοί επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού στην ΕΕ έως το 2050 και η Επιτροπή έχει θέσει ως στόχο να έχουν τεθεί σε κυκλοφορία 30 εκατομμύρια οχήματα μηδενικών εκπομπών έως το 2030. Πρόκειται για πολύ φιλόδοξους στόχους, για την επίτευξη των οποίων χρειάζεται, αφενός, μεγάλη αποφασιστικότητα από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και την Επιτροπή και, αφετέρου, η συμμετοχή των πολιτών.

3.9.

Οι διάφοροι φραγμοί που παρεμποδίζουν την επίτευξη αυτών των στόχων θα πρέπει να αρθούν:

3.9.1.

άρση τυχόν δυσανάλογων απαιτήσεων σχεδιασμού, δεδομένου του μεγέθους και της κλίμακας των αναγκαίων υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού·

3.9.2.

διασφάλιση ότι ο νομοθετικός σχεδιασμός επιτρέπει την επιτόπια παραγωγή υδρογόνου·

3.9.3.

μείωση του χρόνου αναμονής για τις συνδέσεις με το ηλεκτρικό δίκτυο·

3.9.4.

κατάρτιση σχεδίων ταχείας εφαρμογής για την αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτροδότησης.

3.10.

Η απαλλαγή των θαλάσσιων και των αεροπορικών μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές απαιτεί μεγαλύτερη φιλοδοξία και πιο αποφασιστική προσπάθεια για περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη σε αυτούς τους τομείς πέραν της παροχής των καταλληλότερων εναλλακτικών καυσίμων.

4. Ειδικές παρατηρήσεις

4.1.

Το λίθιο είναι ένα βασικό μέταλλο της γης και μια κρίσιμη πρώτη ύλη για τους σύγχρονους επαναφορτιζόμενους συσσωρευτές. Σύμφωνα με το Reuters, η ανάλυση αγοράς Benchmark Mineral Intelligence (BMI) (δείκτης αναφοράς έξυπνης εξόρυξης) προβλέπει οξεία έλλειψη λιθίου από το 2022 και μετά. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει επιβράδυνση της παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων. Ο Lukasz Bednarski, στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Lithium» (Λίθιο, εκδόσεις Hurst), υποστηρίζει ότι το λίθιο θα είναι τόσο θεμελιώδες για τις βιομηχανικές οικονομίες του 21ου αιώνα όσο ήταν το πετρέλαιο τον 20ό αιώνα. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διερευνηθούν και να προωθηθούν άλλα καύσιμα χαμηλών και μηδενικών εκπομπών, ώστε να παρασχεθούν επιλογές στους καταναλωτές και να διευκολυνθεί η ταχύτερη δυνατή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις μεταφορές.

4.2.

Πρέπει να προωθηθεί εκτενέστερα η περαιτέρω έρευνα για τα συνθετικά καύσιμα, καθώς και για τα οχήματα που κινούνται με αυτά τα καύσιμα ή τα υδρογονοκίνητα οχήματα, προκειμένου να προσδιοριστεί ο βαθμός στον οποίο μπορούν να συμβάλουν, το συντομότερο δυνατόν, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές.

4.3.

Ο κινητήρας εσωτερικής καύσης θα συνεχίσει να υπάρχει για κάποιο χρονικό διάστημα. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να διερευνηθεί και να προωθηθεί το δυναμικό των συνθετικών καυσίμων. Τα συνθετικά καύσιμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε οχήματα με κινητήρα εσωτερικής καύσης και σε υβριδικά οχήματα με ρευματολήπτη και μπορούν να κάνουν χρήση του υφιστάμενου δικτύου σταθμών διανομής καυσίμων.

4.4.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των βιοκαυσίμων, ως άμεσα διαθέσιμης και ευλόγως τιμολογημένης λύσης, ιδίως για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα και τις οδικές εμπορευματικές μεταφορές μεγάλων αποστάσεων. Πρέπει να δοθεί προσοχή στο αποτύπωμα αερίων του θερμοκηπίου της παραγωγής βιοκαυσίμων, όπως συμβαίνει για παράδειγμα αναφορικά με την ηλεκτρική ενέργεια που παρέχεται για τα ηλεκτρικά οχήματα και για την παραγωγή υδρογόνου.

4.5.

Το αποτύπωμα άνθρακα των βιοκαυσίμων πρέπει να είναι μικρότερο από εκείνο των ορυκτών καυσίμων όταν χρησιμοποιούνται σε όχημα. Το πρόβλημα έγκειται στη διαδικασία παραγωγής βιοκαυσίμων, κατά την οποία είναι πιθανόν να εκλύονται σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η οποία μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη χρήση γης, ιδίως όταν οδηγεί σε αποψίλωση των δασών. Για παράδειγμα, η χρήση φοινικέλαιου δεν είναι βιώσιμη.

4.6.

Η ΕΟΚΕ συνιστά να προωθηθούν τα βιοκαύσιμα με τις λιγότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τόσο κατά την παραγωγή όσο και κατά τη χρήση τους στις μεταφορές.

4.7.

Οι αγροτικές περιοχές εξαρτώνται πολύ περισσότερο από τις μεταφορές με αυτοκίνητο από ό,τι οι αστικές περιοχές εξαιτίας της έλλειψης δημόσιων μέσων μεταφοράς. Οι αγροτικοί οικισμοί είναι γενικά πολύ διάσπαρτοι και, ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατή η ύπαρξη εκτεταμένου συστήματος δημόσιων μέσων μεταφοράς σε πολλές από αυτές τις περιοχές. Ελλείψει βιώσιμου εναλλακτικού μέσου μεταφοράς, οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών θα πληγούν σε μεγάλο βαθμό ως αποτέλεσμα των υψηλών φόρων άνθρακα στη βενζίνη και το ντίζελ. Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ενώσεων Καταναλωτών (ΕΓΕΚ), σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2021, αναφέρει ότι, για τους οδηγούς που διανύουν μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις και ζουν σε αγροτικές περιοχές, η μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα που λειτουργούν με συσσωρευτή αποφέρει απτά οφέλη, ιδίως εάν η ιδιοκτησία των οχημάτων αυτών συνδυάζεται με την επιτόπου παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η δήλωση του ΕΓΕΚ είναι βάσιμη υπό την προϋπόθεση ότι το υψηλό κόστος εκκίνησης μπορεί να επιδοτηθεί και ότι όντως χορηγείται άδεια λειτουργίας σε αντίστοιχους κοινοτικούς σταθμούς παραγωγής και φόρτισης.

4.8.

Η προαγωγή υποδομών εναλλακτικών καυσίμων για την εξυπηρέτηση των αγροτικών περιοχών είναι ζωτικής σημασίας. Εκτός από την προώθηση της εξάπλωσης των ηλεκτρικών οχημάτων, χρειάζεται επίσης να προάγουμε τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του υφιστάμενου στόλου με την προώθηση βιώσιμων βιοκαυσίμων, συνθετικών καυσίμων, υβριδικών οχημάτων και υβριδικών οχημάτων με ρευματολήπτη. Χρειάζεται επίσης να ενισχυθεί το δυναμικό του πράσινου υδρογόνου.

4.9.

Στον τομέα των μεταφορών με βαρέα φορτηγά οχήματα, πρέπει να καταβληθούν πραγματικά σύντονες προσπάθειες για την ανάπτυξη των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Περίπου 98 % των φορτηγών στην ΕΕ των 27 έχουν κινητήρες ντίζελ. Έως σήμερα, μεγαλύτερη έμφαση έχει δοθεί στις μεταφορές με ελαφρά οχήματα παρά στις μεταφορές με βαρέα φορτηγά οχήματα.

4.10.

Θα χρειαστεί να αναπτυχθούν σημαντικά τα ηλεκτρικά φορτηγά με συσσωρευτή, καθώς και τα υβριδικά φορτηγά και τα υβριδικά φορτηγά με ρευματολήπτη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν σε κάθε κράτος μέλος διατίθενται οι κατάλληλες υποδομές για την επαναφόρτιση. Θα απαιτηθεί επίσης επαρκής χρηματοδότηση ώστε να καταστεί δυνατή η ουσιαστική αντικατάσταση του στόλου.

4.11.

Τα φορτηγά απαιτούν ταχεία επαναφόρτιση υψηλής ισχύος στις αποθήκες και τους σταθμούς επαναφόρτισης κατά μήκος των οδικών δικτύων. Η δυνατότητα εκ των προτέρων κράτησης θέσης σε σταθμό επαναφόρτισης θα ήταν πολύ επωφελής. Οι φορτιστές ισχύος έως 350KW έχουν χρησιμοποιηθεί πιλοτικά, αλλά πρέπει να αναπτυχθούν φορτιστές ισχύος έως 1MW για να μειωθούν οι χρόνοι φόρτισης.

4.12.

Το ηλεκτρικό δίκτυο πρέπει να προετοιμαστεί εκ των προτέρων προκειμένου να ανταποκρίνεται σε αυτές τις απαιτήσεις υψηλής ισχύος για την ταχεία επαναφόρτιση των φορτηγών.

4.13.

Το υδρογόνο θεωρείται ελπιδοφόρα λύση για τις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων. Η ΕΟΚΕ επικροτεί τους στόχους που έχουν τεθεί για τη δημιουργία σημείων ανεφοδιασμού υδρογόνου. Μακροπρόθεσμα, περισσότερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στο πράσινο υδρογόνο παρά στο γαλάζιο υδρογόνο. Στην περίπτωση του υδρογόνου που παράγεται από μεθάνιο, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η υψηλή διαρροή μεθανίου σε ολόκληρη την αλυσίδα εξόρυξης και μεταφοράς.

4.14.

Το υδρογόνο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την τροφοδότηση οχημάτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης κατόπιν μικρών προσαρμογών. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την προώθηση της παρούσας πρότασης.

4.15.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής για την τυποποίηση της πίεσης υδρογόνου στα 700 Bar. Το υδρογόνο έχει χαμηλή ενεργειακή πυκνότητα και, ως εκ τούτου, απαιτούνται δεξαμενές με πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα.

4.16.

Το ιδανικό θα ήταν το υδρογόνο να παράγεται επιτόπου, όπου αυτό είναι δυνατόν. Τυχόν φραγμοί όσον αφορά τον σχεδιασμό που παρεμποδίζουν αυτές τις εξελίξεις θα πρέπει να εξεταστούν λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τα μέτρα υγείας και ασφάλειας υψηλού επιπέδου στον τομέα του υδρογόνου.

4.17.

Το υδρογόνο μπορεί να μεταφέρεται με φορτηγά και αγωγούς. Λόγω της χαμηλής ενεργειακής πυκνότητάς του, θα χρειάζονταν πολύ περισσότερα δρομολόγια με φορτηγά για τη μεταφορά του από ό,τι για τη μεταφορά βενζίνης και ντίζελ.

4.18.

Η ΕΟΚΕ έχει επίγνωση του γεγονότος ότι η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περιέχει σαφείς υπολογισμούς για τον καθορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που συνδέονται με τα διάφορα εναλλακτικά καύσιμα. Ωστόσο, αυτοί οι υπολογισμοί επηρεάζουν ελάχιστα τις αγοραστικές αποφάσεις των πολιτών, δεδομένου ότι οι τιμές αυτές είναι ελάχιστα γνωστές και δεν κοινοποιούνται από τους κατασκευαστές ή τους πωλητές αυτοκινήτων. Η κατάσταση αυτή πρέπει να διορθωθεί.

4.19.

Η ταχεία ανάπτυξη των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων θα απαιτήσει σημαντική προκαταβολική χρηματοδότηση ούτως ώστε το σύστημα να καταστεί οικονομικά βιώσιμο για αυτούς που επενδύουν σε σταθμούς επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού.

Βρυξέλλες, 9 Δεκεμβρίου 2021.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Christa SCHWENG

(1) Βλέπε τις γνωμοδοτήσεις που έχουν υιοθετηθεί ΕΕ C 220 της 9.6.2021, σ. 118, και ΕΕ C 123 της 9.4.2021, σ. 59.

(2) Οδηγία 2014/94/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2014, για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (ΕΕ L 307 της 28.10.2014, σ. 1).

Top

Choose the experimental features you want to try