8.10.2015   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 332/64

Γενικός εισηγητής:

ο κ. Petru Sorin DANDEA

1.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση οδηγίας που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να συνεχίσει την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής (1).

1.2.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την υπαγωγή στον μηχανισμό της υποχρεωτικής αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών, που ρυθμίζεται από την οδηγία 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου, των πληροφοριών σχετικά με τις εκ των προτέρων φορολογικές αποφάσεις (tax rulings) με διασυνοριακή διάσταση και τις εκ των προτέρων συμφωνίες ενδοομιλικής τιμολόγησης, οι οποίες χρησιμοποιούνται, σε ορισμένες περιπτώσεις, από επιχειρήσεις που ασκούν διασυνοριακές δραστηριότητες για τη δημιουργία δομών που διαβρώνουν τις φορολογικές βάσεις των κρατών μελών και περιορίζουν την αποτελεσματικότητα της εσωτερικής αγοράς.

1.3.

Η ΕΟΚΕ είναι κατά της νόμιμης φοροαποφυγής (tax avoidance), η οποία, αν και δεν έχει παράνομο χαρακτήρα, αποτελεί εντούτοις αθέμιτη πρακτική, στον βαθμό που επιτρέπει στις επιχειρήσεις που τη χρησιμοποιούν να καταβάλλουν, σε απόλυτους όρους, πολύ χαμηλότερους φόρους από ό,τι οι ιδιώτες ή οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

1.4.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα μέτρα που προβλέπονται στην πρόταση οδηγίας μπορούν να οδηγήσουν σε αισθητή μείωση της απώλειας εσόδων των κρατών μελών και, επομένως, συνιστά να υιοθετηθούν το ταχύτερο δυνατόν.

1.5.

Οι πληροφορίες σχετικά με τις εκ των προτέρων φορολογικές αποφάσεις με διασυνοριακή διάσταση και τις εκ των προτέρων συμφωνίες ενδοομιλικής τιμολόγησης είναι πολύ σημαντικές και μπορούν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη να εντοπίζουν τις τεχνητές συναλλαγές. Η ΕΟΚΕ εφιστά, ωστόσο, την προσοχή στο γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο να χαρακτηριστεί νομικά μια συναλλαγή ως τεχνητή. Επομένως, συνιστά στα κράτη μέλη να προσπαθήσουν να μεταφέρουν όσο το δυνατόν ορθότερα στο εθνικό τους δίκαιο τις διατάξεις της πρότασης οδηγίας.

1.6.

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντείνει τις διαπραγματευτικές της προσπάθειες στο επίπεδο του ΟΟΣΑ για την υιοθέτηση του προτύπου BEPS (Base Erosion and Profit Shifting) σχετικά με τη διάβρωση της βάσης και τη μεταφορά των κερδών και να περιλαμβάνει διατάξεις που να υπάρχουν στο σχέδιο οδηγίας. Το πρότυπο BEPS και το πρότυπο του ΟΟΣΑ για την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών θα αποτελέσουν τα πιο χρήσιμα εργαλεία για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής σε παγκόσμια κλίμακα.

1.7.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να καταργηθεί η οδηγία 2003/48/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με τη φορολόγηση των υπό μορφή τόκων εισοδημάτων από αποταμιεύσεις («οδηγία για τις αποταμιεύσεις»). Η οδηγία 2014/107/ΕΕ του Συμβουλίου, η οποία τροποποίησε την οδηγία 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου, καλύπτει όλα τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προβλέπονται από την οδηγία για τις αποταμιεύσεις. Αυτή η πρόταση κατάργησης αποσκοπεί στην αποφυγή της παράλληλης εφαρμογής δύο προτύπων και συντελεί στην απλοποίηση της νομοθεσίας.

2.1.

Στις 18 Μαρτίου 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τρία έγγραφα (2) με σκοπό την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής (3). Το πρώτο έγγραφο, με τον αριθμό COM(2015) 135 final, είναι μία πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας. Το δεύτερο είναι η ανακοίνωση COM(2015) 136 final, η οποία παρουσιάζει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τομέα της φορολογικής διαφάνειας, καθώς και τα μέτρα που προβλέπει η Επιτροπή για την ενίσχυσή της. Το τρίτο έγγραφο, με τον αριθμό COM(2015) 129 final, είναι μια πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για την κατάργηση της οδηγίας 2003/48/ΕΚ («οδηγία για τις αποταμιεύσεις»).

2.2.

Με την πρόταση οδηγίας που τροποποιεί την οδηγία 2011/16/ΕΕ, η Επιτροπή επιθυμεί να εξασφαλιστεί πλήρης και αποτελεσματική διοικητική συνεργασία μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων, με την πρόβλεψη της υποχρεωτικής αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών όσον αφορά τις εκ των προτέρων διασυνοριακές αποφάσεις και τις εκ των προτέρων συμφωνίες ενδοομιλικής τιμολόγησης, ένα συγκεκριμένο είδος εκ των προτέρων διασυνοριακής απόφασης που χρησιμοποιείται στον τομέα των ενδοομιλικών συναλλαγών. Οι πρακτικές αυτές μπορεί να συμβάλουν, σε ορισμένες περιπτώσεις, στην επιβολή χαμηλού φορολογικού συντελεστή στο κράτος μέλος έκδοσης της απόφασης, με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά το ποσό των εσόδων που μένει να φορολογηθεί στα άλλα εμπλεκόμενα κράτη μέλη.

2.3.

Η δημοσίευση της πρότασης οδηγίας του Συμβουλίου για την κατάργηση της οδηγίας 2003/48/ΕΚ του Συμβουλίου («οδηγία για τις αποταμιεύσεις») ήταν επιβεβλημένη, επειδή μετά την έκδοση, στις 9 Δεκεμβρίου 2014, της οδηγίας 2014/107/ΕΕ του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ όσον αφορά την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον φορολογικό τομέα, με την οποία εφαρμόζεται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία το παγκόσμιο πρότυπο της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς, η εν λόγω οδηγία θα καλύπτει και τις αποταμιεύσεις, πέραν των λοιπών κατηγοριών εσόδων. Είναι, συνεπώς, σκόπιμο να καταργηθεί η οδηγία για τις αποταμιεύσεις, προκειμένου να αποφευχθεί η παράλληλη εφαρμογή δύο προτύπων, η οποία θα συνεπαγόταν, επιπλέον, πρόσθετο και δυσανάλογο διοικητικό φόρτο για τις επιχειρήσεις.

2.4.

Η ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τη φορολογική διαφάνεια για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής παρουσιάζει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί όσον αφορά την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής. Η Επιτροπή παρουσιάζει επίσης τα μέτρα που θα μπορούσαν να τεθούν σε εφαρμογή στο μέλλον.

3.1.

Με τη δημοσίευση της πρότασης οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας, η Επιτροπή συνεχίζει την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής που είχε δημοσιεύσει στα τέλη του 2012 κατόπιν αιτήσεως του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Στη σχετική γνωμοδότησή της (4), η ΕΟΚΕ είχε επικροτήσει την παρουσίαση αυτού του σχεδίου και είχε εκφράσει την υποστήριξή της στις προσπάθειες της Επιτροπής για την καταπολέμηση αυτών των πρακτικών, που πλήττουν την εσωτερική αγορά.

3.2.

Σκοπός της πρότασης οδηγίας είναι να συμπεριληφθούν στα είδη των πληροφοριών για τα οποία ισχύει η υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών και οι πληροφορίες σχετικά με τις εκ των προτέρων φορολογικές αποφάσεις με διασυνοριακή διάσταση και τις εκ των προτέρων συμφωνίες ενδοομιλικής τιμολόγησης. Οι επιχειρήσεις συχνά ζητούν τέτοιες αποφάσεις από τις φορολογικές αρχές, προκειμένου να λάβουν την επιβεβαίωση ότι οι εμπορικές τους δραστηριότητες είναι νόμιμες. Αυτές καθαυτές οι φορολογικές αποφάσεις δεν αποτελούν πρόβλημα και χρησιμοποιούνται από πολλά κράτη μέλη. Ωστόσο, χρησιμοποιούνται ενίοτε από τις επιχειρήσεις για τη δημιουργία δομών που τους επιτρέπουν να πληρώνουν λιγότερους φόρους, γεγονός που οδηγεί σε διάβρωση της φορολογικής βάσης στα κράτη μέλη και περιορίζει την αποτελεσματικότητα της εσωτερικής αγοράς. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την υπαγωγή των πληροφοριών αυτών στην κατηγορία εκείνων που υπόκεινται σε υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή, στον βαθμό που είναι απαραίτητες στα κράτη μέλη στο πλαίσιο των προσπαθειών τους για την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.

3.3.

Οι τροποποιήσεις που προτείνει η Επιτροπή θα επιτρέπουν επίσης στα κράτη μέλη να εντοπίζουν ενδεχόμενες δομές που έχουν δημιουργηθεί από τις επιχειρήσεις και συντελούν στη διάβρωση των φορολογικών βάσεων των κρατών μελών, για παράδειγμα μέσω της εφαρμογής μεταβιβαστικών τιμολογήσεων, που τους επιτρέπουν να ωφελούνται από χαμηλό φορολογικό συντελεστή των εσόδων σε χώρες διαφορετικές από το κράτος μέλος όπου πραγματοποιήθηκαν αυτά τα έσοδα. Η ΕΟΚΕ έχει εκφράσει επανειλημμένα την αντίθεσή της σε αυτές τις πρακτικές, οι οποίες, χωρίς να έχουν παράνομο χαρακτήρα, είναι εντούτοις αθέμιτες, επειδή προτρέπουν τα κράτη μέλη να αυξήσουν το επίπεδο φορολόγησης των μικρών φορολογουμένων, είτε πρόκειται για επιχειρήσεις είτε για φυσικά πρόσωπα, οι οποίοι καταλήγουν, σε απόλυτους όρους, να πληρώνουν περισσότερους φόρους από ό,τι οι μεγάλες επιχειρήσεις.

3.4.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η φοροαποφυγή, όπως και η φορολογική απάτη και η φοροδιαφυγή, έχει σημαντική διασυνοριακή διάσταση και ότι τα φαινόμενα αυτά ευνοούνται από την παγκοσμιοποίηση και την αύξηση της κινητικότητας των φορολογουμένων. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα μέτρα που προβλέπονται στην πρόταση οδηγίας μπορούν να οδηγήσουν σε αισθητή μείωση της απώλειας εσόδων των κρατών μελών και, επομένως, συνιστά να υιοθετηθούν το ταχύτερο δυνατόν.

3.5.

Η συμπερίληψη της αποταμίευσης στις κατηγορίες εσόδων που υπόκεινται σε υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, σύμφωνα με την οδηγία σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας, θα απλοποιήσει το ρυθμιστικό καθεστώς, αυξάνοντας ταυτόχρονα τη διαφάνεια της φορολογικής διαδικασίας. Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση οδηγίας για την κατάργηση της οδηγίας 2003/48/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με τη φορολόγηση των υπό μορφή τόκων εισοδημάτων από αποταμιεύσεις («οδηγία για τις αποταμιεύσεις»), το πεδίο εφαρμογής της οποίας περιλαμβάνεται και διευρύνεται στην οδηγία 2014/107/ΕΕ του Συμβουλίου, η οποία τροποποίησε την οδηγία 2011/16/ΕΕ όσον αφορά την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον φορολογικό τομέα.

4.1.

Ο επιθετικός φορολογικός σχεδιασμός, ο οποίος προωθείται από ορισμένες επιχειρήσεις που ασκούν διασυνοριακές δραστηριότητες, ευθύνεται για απώλειες δημοσιονομικών εσόδων των κρατών μελών ύψους εκατοντάδων δισεκατ. ευρώ ετησίως. Η ΕΟΚΕ είναι υπέρ της υπαγωγής τόσο των εκ των προτέρων φορολογικών αποφάσεων με διασυνοριακή διάσταση όσο και των εκ των προτέρων συμφωνιών ενδοομιλικής τιμολόγησης, που λαμβάνονται από τις εθνικές αρχές, στην κατηγορία των πληροφοριών που υπόκεινται σε αυτόματη υποχρεωτική ανταλλαγή σύμφωνα με το άρθρο 8α της οδηγίας 2011/16/ΕΕ· πιστεύει μάλιστα ότι αυτή η τροποποίηση αποτελεί απαραίτητο βήμα για την αύξηση της φορολογικής διαφάνειας και την καταπολέμηση του αρνητικού αυτού φαινομένου.

4.2.

Το γεγονός ότι τα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις διατάξεις της προτεινόμενης οδηγίας, θα έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες σχετικά με τους δύο αυτούς τύπους αποφάσεων δεν εγγυάται, ωστόσο, ότι θα εξαλειφθούν οι δομές που χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις για να αποφύγουν τη φορολόγηση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δομές αυτές εκμεταλλεύονται τα κενά των εθνικών νομοθεσιών ή τις αναντιστοιχίες μεταξύ τους. Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να συνεχίσουν το έργο της απλοποίησης και της εναρμόνισης του ισχύοντος νομικού πλαισίου, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε εθνικό.

4.3.

Οι πληροφορίες σχετικά με τις εκ των προτέρων φορολογικές αποφάσεις με διασυνοριακή διάσταση και τις εκ των προτέρων συμφωνίες ενδοομιλικής τιμολόγησης είναι πολύ σημαντικές και μπορούν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη να εντοπίζουν τις τεχνητές συναλλαγές. Με την εφαρμογή του γενικού κανόνα απαγόρευσης των καταχρήσεων, που προβλέπεται από την οδηγία 2011/96/ΕΕ (οδηγία σχετικά με το κοινό φορολογικό καθεστώς που ισχύει για τις μητρικές και τις θυγατρικές εταιρείες διαφορετικών κρατών μελών), τα κράτη μέλη θα μπορούν να ανακτήσουν τις απώλειες φορολογικών εσόδων που έχουν προκληθεί από τεχνητές συναλλαγές. Η ΕΟΚΕ εφιστά, ωστόσο, την προσοχή στο γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο να χαρακτηριστεί νομικά μια συναλλαγή ως τεχνητή.

4.4.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει την πρόταση που είχε διατυπώσει σε παλαιότερη γνωμοδότησή της, ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν μια διαδικασία για να απαγορεύουν στις επιχειρήσεις που προωθούν τη φοροαποφυγή ή που ασκούν τις δραστηριότητές τους μέσω εδαφών που είναι αναγνωρισμένα ως φορολογικοί παράδεισοι την πρόσβαση σε δημόσιους και σε ευρωπαϊκούς πόρους.

4.5.

Δεδομένου του σημαντικού όγκου των πληροφοριών που θα υπόκεινται σε υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή, καθώς θα προστεθούν νέοι τύποι πληροφοριών σε εκείνους που καλύπτονται ήδη από το άρθρο 8 της οδηγίας, η ΕΟΚΕ συνιστά στα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν τους ανθρώπινους πόρους και τις τεχνολογίες πληροφορικής που απαιτούνται για την ορθή εφαρμογή των διατάξεων της προτεινόμενης οδηγίας. Επιπροσθέτως, η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητη την κατάρτιση του προσωπικού των εθνικών φορολογικών αρχών που θα επιφορτιστεί με την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, τόσο στην ορθή χρήση των εντύπων που θα καταρτιστούν από κοινού με την Επιτροπή και θα διευκολύνουν αυτή την ανταλλαγή πληροφοριών όσο και στην καταχώριση των πληροφοριών αυτών στο μελλοντικό κεντρικό ευρετήριο που θα διαχειρίζεται η Επιτροπή.

4.6.

Κατόπιν των τροποποιήσεων που επήλθαν το 2013 και εκείνων που προβλέπονται στην υπό εξέταση πρόταση οδηγίας, η οδηγία 2011/16/ΕΕ προβλέπει την ανταλλαγή πληροφοριών για όλους τους βασικούς τύπους εισοδημάτων των φυσικών προσώπων και ακόμη περισσότερους στην περίπτωση των νομικών προσώπων. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους πληροφορίες για τα εισοδήματα που έχουν παραχθεί στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι δομές που δημιουργούν οι επιχειρήσεις που προωθούν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό περιλαμβάνουν, σε πολλές περιπτώσεις, και κράτη ή εδάφη εκτός της ΕΕ. Στον βαθμό που η πρόταση της Επιτροπής στο υπό εξέταση σχέδιο οδηγίας είναι πιο φιλόδοξη από το σχέδιο προτύπου BEPS (διάβρωση της φορολογικής βάσης και της μεταφοράς των κερδών) που αποτελεί σήμερα αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε επίπεδο ΟΟΣΑ, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για συνεργασία, ούτως ώστε το πρότυπο BEPS και το πρότυπο για την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών να καταστούν πραγματικά παγκόσμια πρότυπα.

4.7.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να καταργηθεί η οδηγία 2003/48/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με τη φορολόγηση των υπό μορφή τόκων εισοδημάτων από αποταμιεύσεις («οδηγία για τις αποταμιεύσεις»). Πρακτικά, όπως εξηγήσαμε και ανωτέρω, η οδηγία 2014/107/ΕΕ του Συμβουλίου, η οποία τροποποίησε την οδηγία 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου, καλύπτει όλα τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προβλέπονται από την οδηγία για τη φορολόγηση των εισοδημάτων από αποταμιεύσεις. Σκοπός της εξεταζόμενης πρότασης οδηγίας είναι να αποφευχθεί η παράλληλη εφαρμογή δύο προτύπων για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η νομοθεσία για τον φορολογικό τομέα θα γίνει απλούστερη και διαφανέστερη.