EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52006AE1171

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας

ΕΕ C 318 της 23.12.2006, p. 147–156 (ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)

23.12.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 318/147


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας»

(2006/C 318/26)

Στις 28 Οκτωβρίου 2005, και σύμφωνα με το άρθρο 262 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει διερευνητική γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με «Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας»

Το ειδικευμένο τμήμα «Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και δικαιώματα του πολίτη», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 13 Ιουλίου 2006, με βάση εισηγητική έκθεση των κκ RODRÍGUEZ GARCÍA-CARO, PARIZA CASTAÑOS και CABRA DE LUNA.

Κατά την 429η σύνοδο ολομέλειας της 13ης και 14ης Σεπτεμβρίου 2006 (συνεδρίαση της 13ης Σεπτεμβρίου 2006), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 182 ψήφους υπέρ, 6 κατά και 11 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Εισαγωγή

1.1

Η κα WALLSTRÖM, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ζήτησε από την ΕΟΚΕ να εκπονήσει διερευνητική γνωμοδότηση σχετικά με «τους όρους και τις προτεραιότητες της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών και τον ρόλο της συνεργασίας δημόσιου-ιδιωτικού τομέα στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας», ζήτημα μείζονος πολιτικής και κοινωνικής σημασίας για την Ευρώπη, εκτιμώντας ότι η ΕΟΚΕ είναι βασικός παράγοντας. Παρότι η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα είναι προβλήματα διαφορετικής φύσεως, η γνωμοδότηση αναφέρεται και στα δύο αυτά ζητήματα, όπως ζήτησε η Επιτροπή.

1.2

Το πρόγραμμα της Χάγης είναι το γενικό πολιτικό πλαίσιο που καθορίζει τις πολιτικές της ΕΕ σε θέματα ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Η ΕΟΚΕ υιοθέτησε γνωμοδότηση (1) στην οποία αναφέρει ότι: «Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να είναι η πολιτική ασφαλείας αποτελεσματική και να υπερασπίζεται τους πολίτες σε μία ελεύθερη και ανοιχτή κοινωνία, όπου βασιλεύει ο νόμος και η δικαιοσύνη, στο πλαίσιο του κράτους δικαίου». Στην εν λόγω γνωμοδότηση, η ΕΟΚΕ αναφέρει ακόμη ότι οι ευρωπαϊκές πολιτικές στον τομέα της ασφάλειας πρέπει να τηρούν τις ισορροπίες όσον αφορά την ελευθερία και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

1.3

Στις δημοσιονομικές προοπτικές, προβλέπεται η κατάρτιση εκτεταμένων προγραμμάτων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της εγκληματικότητας. Η ΕΟΚΕ υιοθέτησε γνωμοδότηση (2) στην οποία δηλώνει ότι «Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, των ελευθεριών και της ασφάλειας αποτελεί ευθύνη όλων μας».

1.4

Η Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα ανακοίνωση με τίτλο «Στρατολόγηση τρομοκρατών: καταπολέμηση των παραγόντων που συμβάλλουν στη βίαιη ριζοσπαστικοποίηση»  (3), η οποία παρουσιάζει τους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν προκειμένου να προληφθεί η στρατολόγηση τρομοκρατών.

1.5

Η παρούσα γνωμοδότηση, όπως ζήτησε η αντιπρόεδρος, κα WALLSTRÖM, εξετάζει την ασφάλεια από την άποψη της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών και της συνεργασίας δημόσιου-ιδιωτικού τομέα. Ο όρος αυτός ενδέχεται πάντως να προκαλέσει σύγχυση διότι η «κοινωνία των πολιτών» αναφέρεται σε κοινωνικές οργανώσεις διαφορετικής φύσεως από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Η συνεργασία των επιχειρήσεων και των ιδιωτικών φορέων με τις δημόσιες αρχές έχει θεμελιώδη σημασία από επιχειρησιακή άποψη, αλλά και από την άποψη της ασφάλειας. Η κοινωνία των πολιτών έχει να διαδραματίσει βασικό ρόλο προωθώντας τις αξίες του κράτους δικαίου και συμβάλλοντας ενεργά στο δημοκρατικό βίο.

2.   Συμπεράσματα

2.1

Η κοινωνία των πολιτών έχει να διαδραματίσει βασικό ρόλο προωθώντας τις αξίες του κράτους δικαίου και συμβάλλοντας ενεργά στο δημοκρατικό βίο. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην Ευρώπη επιτελούν ιδιαίτερα θετικό έργο σε κοινωνικό επίπεδο και προωθούν την ενεργό συμμετοχή του Ευρωπαίου πολίτη στα κοινά και τη συμμετοχική δημοκρατία. Ωστόσο, οι εν λόγω οργανώσεις δεν μπορούν, αλλά και δεν πρέπει, να υποκαταστήσουν τις εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές στις επιχειρησιακές πολιτικές.

2.2

Η ΕΟΚΕ δεν μπορεί να δεχτεί να μπορούν να ξεφεύγουν από τη δικαιοσύνη οι τρομοκράτες και οι παραβάτες του νόμου επειδή η δράση των αστυνομικών και δικαστικών αρχών εμποδίζεται από τα εσωτερικά σύνορα. Η ΕΟΚΕ ζητά από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να χαράξουν και να εφαρμόσουν μια κοινή στρατηγική για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και να ξεπεράσουν τη σημερινή κατάσταση της λήψης αποφάσεων «εν θερμώ».

2.3

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η σημερινή κατάσταση της απλής διακυβερνητικής συνεργασίας είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκής και συχνά αναποτελεσματική και, για το λόγο αυτό, υποστηρίζει το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζητά να ισχύει για τις πολιτικές σε θέματα ασφαλείας η ειδική πλειοψηφία, και όχι η ομοφωνία, και να υιοθετηθεί η κοινοτική μέθοδος για τη λήψη αποφάσεων. Σε θέματα ασφάλειας είναι απαραίτητο να υπάρχει «περισσότερη Ευρώπη».

2.4

Η ΕΟΚΕ προτείνει να καταστεί η Ευρωπόλ ευρωπαϊκός οργανισμός, υπό την αιγίδα ευρωπαϊκής πολιτικής ή δικαστικής αρχής, και να ξεπεράσει το συντονιστικό ρόλο τον οποίο διαδραματίζει σήμερα, ώστε να αποκτήσει, όσο το δυνατό συντομότερα, ίδια επιχειρησιακή ικανότητα για τη διεξαγωγή ερευνών σε ολόκληρο το έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνεργασία με τις αστυνομικές αρχές των κρατών μελών.

2.5

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο συνιστά στα κράτη μέλη να τροποποιήσουν την ποινική τους νομοθεσία, έτσι ώστε τα συναφή με την τρομοκρατία αδικήματα που αναφέρονται στην απόφαση-πλαίσιο να μην παραγράφονται. Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ του να έχει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο αρμοδιότητα για τα αδικήματα αυτά.

2.6

Η ΕΟΚΕ προτείνει να προωθηθούν σχολικά προγράμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τους νέους, ώστε οι τελευταίοι να αποκτήσουν μια συναφή με την ιδιότητα του πολίτη αγωγή που να προάγει τις δημοκρατικές αξίες, την ισότητα, την ανεκτικότητα και την κατανόηση της πολιτισμικής πολυμορφίας, με στόχο να αποκτήσουν ένα ιδεολογικό υπόβαθρο που να αποτρέπει τη στρατολόγησή τους από δίκτυα που προωθούν ριζοσπαστικές και βίαιες ιδέες.

2.7

Στον αγώνα για την καταπολέμηση της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, είναι αναγκαίο οι αρχές της Ένωσης και των κρατών μελών να διαβουλεύονται με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που αναπτύσσουν ενεργό δραστηριότητα για την προώθηση του διαλόγου μεταξύ θρησκειών και πολιτισμών και που αγωνίζονται κατά του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, της μισαλλοδοξίας και του βίαιου εξτρεμισμού, με στόχο τη μείωση των εντάσεων που ευνοούν τις ριζοσπαστικές απόψεις και τη βία. Εάν δημιουργηθούν πλατφόρμες συνεργασίας δημοσίου-ιδιωτικού τομέα σε τοπικό επίπεδο, θα μπορέσουν να αποτελέσουν θετικό μέσον για την αντιμετώπιση, μεταξύ άλλων, των θεμάτων αυτών. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να ευνοήσουν και να προωθήσουν τη σύστασή τους.

2.8

Η ΕΟΚΕ προτείνει στα θεσμικά όργανα της Ένωσης να διαμορφώσουν ένα νομοθετικό πλαίσιο ελάχιστων κανόνων που να διασφαλίζουν την προστασία και την αναγνώριση των θυμάτων της τρομοκρατίας. Επίσης, η ΕΟΚΕ προτείνει να αναπτυχθούν πρότυπα, συστάσεις, ορθές πρακτικές και κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των θυμάτων της τρομοκρατίας που να προσανατολίζουν και να καθοδηγούν τη δράση των κρατών μελών στον τομέα αυτό.

2.9

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ακόμα μία φορά ότι είναι αναγκαίο να διαθέτει η ΕΕ μια κοινή νομοθεσία που να καθιστά δυνατή την αποζημίωση των θυμάτων των εγκληματικών πράξεων.

2.10

Η ΕΟΚΕ ζητά να εφαρμοστούν χωρίς χρονοτριβή οι συστάσεις της Ομάδας Διεθνούς Χρηματοοικονομικής Δράσης (GAFI) σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Για το σκοπό αυτό, ζητά από τα κράτη μέλη να λάβουν τα ενδεικνυόμενα νομοθετικά μέτρα προκειμένου να τηρούνται οι προαναφερόμενες συστάσεις.

2.11

Η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση προς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και ιδιαίτερα τα δημόσια, προκειμένου να θεσπίσουν τους ενδεικνυόμενους κώδικες δεοντολογίας και να συνεργάζονται με τις αρχές, ώστε, στα πλαίσια πάντα του σεβασμού της ελευθερίας του τύπου, να εξασφαλίζεται η προστασία της αξιοπρέπειας και της προσωπικής ζωής των θυμάτων και να αποτρέπεται η επεξεργασία των πληροφοριών που ευνοεί ενδεχομένως τους προπαγανδιστικούς σκοπούς των τρομοκρατικών οργανώσεων.

2.12

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για τη συνεργασία δημοσίου-ιδιωτικού τομέα που προτείνεται από την Επιτροπή και φρονεί ότι είναι αναγκαίο να εξασφαλιστούν τα απαραίτητα μέσα ώστε να αξιοποιούνται στο μέγιστο βαθμό τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι συνεργασίες δημόσιου-ιδιωτικού τομέα μεταξύ των κρατών μελών και μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών. Στα πλαίσια αυτά, δηλώνει ότι χρειάζεται ένα ευρύ πεδίο συνεργασίας για να ευνοηθούν οι συνέργιες που μπορούν, στη συνέχεια, να αξιοποιηθούν στον αγώνα για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας, χωρίς ωστόσο να παραβιάζονται οι προνομίες της ΕΟΚΕ ως συμβουλευτικού οργάνου, που αντιπροσωπεύουν την κύρια αποστολή της. Στο σημείο 13.4.2 της παρούσας γνωμοδότησης, παρατίθενται οι πρωταρχικοί στόχοι που πρέπει, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, να διέπουν τη συνεργασία δημοσίου-ιδιωτικού τομέα.

3.   Οι αξίες και οι αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης

3.1

Το σχέδιο Συνταγματικής Συνθήκης καθορίζει τις αξίες, τις αρχές και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων διασφαλίζει την ισορροπία μεταξύ της ασφάλειας και της ελευθερίας καθώς και τα δικαιώματα όλων των προσώπων, μεταξύ άλλων το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

3.2

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα δημοκρατικά συστήματα, τη σταθερότητα και την ανάπτυξή τους, δεν προέρχεται από εξωτερικές επιθέσεις, αλλά από την απώλεια της ζωτικότητας, του δυναμισμού και της κοινωνικής υποστήριξης των ίδιων των θεσμών.

3.3

Το μεγάλο επίτευγμα της Ευρώπης είναι ότι κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα κράτος δικαίου· πρόκειται για τον καλύτερο τρόπο οργάνωσης της εξουσίας με δημοκρατικό τρόπο.

3.4

«Κοινωνικό κράτος δικαίου» σημαίνει ότι η άσκηση της εξουσίας υπόκειται στο δίκαιο και στους νόμους, σε μια αυξανόμενη απαίτηση για δημοκρατική νομιμότητα. Σημαίνει ακόμη πρόσβαση όλων των πολιτών στα αγαθά και τις υπηρεσίες υπό συνθήκες ισότητας ευκαιριών και ίσης μεταχείρισης.

4.   Η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα συνιστούν επιθέσεις κατά του κράτους δικαίου

4.1

Η τρομοκρατία είναι ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Επί του παρόντος, μάλιστα, συνιστά κρίσιμο πρόβλημα της Ευρώπης. Εμείς, οι ευρωπαίοι πολίτες, υποφέρουμε από τη μάστιγα της τρομοκρατίας. Της τρομοκρατίας διαφόρων ιδεολογικών προελεύσεων. Τα τελευταία χρόνια δε, και από την ιδιαίτερα επικίνδυνη διεθνή τρομοκρατία που πηγάζει από τη ριζοσπαστική ισλαμική ιδεολογία. Η εξεύρεση ενός έγκυρου ορισμού διεθνούς εμβέλειας για τον όρο «τρομοκρατία» είναι πολύ δύσκολη. Για τον λόγο αυτόν, η παρούσα γνωμοδότηση στηρίζεται στον ορισμό που υιοθέτησε το Συμβούλιο στις 13 Ιουνίου 2002 (4).

4.2

Στο έδαφος της ΕΕ δρουν επίσης πολυάριθμα και ιδιαίτερα ισχυρά εγκληματικά δίκτυα (5). Ορισμένα δραστηριοποιούνται σε εθνική κλίμακα, τα πιο επικίνδυνα όμως έχουν ευρωπαϊκή και διεθνή εμβέλεια. Ο ΟΗΕ υιοθέτησε σχετική διεθνή σύμβαση στο Παλέρμο, το 2002 (6).

4.3

Η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα θέτουν σε κίνδυνο και αποδυναμώνουν την ίδια τη φύση του κράτους: το νόμιμο μονοπώλιο της χρήσης ισχύος. Εμείς, οι ευρωπαίοι πολίτες, γνωρίζουμε ότι η τρομοκρατία συνιστά ουσιαστική απειλή την οποία οφείλουμε να καταπολεμήσουμε, δεν συνειδητοποιούμε όμως πλήρως τις πραγματικές διαστάσεις των κινδύνων που κρύβει το οργανωμένο έγκλημα, το οποίο διεισδύει στους θεσμούς και στην κοινωνία μας, διαθέτει μεγάλες ικανότητες επηρεασμού και διαφθοράς και έχει καταστρεπτικές συνέπειες τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

4.4

Οι τρομοκρατικές οργανώσεις και το οργανωμένο έγκλημα χρησιμοποιούν παρόμοιες μεθόδους για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, κυρίως μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος και του τομέα των ακινήτων. Επιπλέον, το οργανωμένο έγκλημα διαθέτει μεγάλη ικανότητα διαφθοράς, την οποία και προσπαθεί να ασκεί επί των πολιτικών και διοικητικών αρχών και, ορισμένες φορές, ακόμη και επί των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

4.5

Η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα έχουν, σε διεθνές επίπεδο, ορισμένους κοινούς τομείς δραστηριότητας: τη διακίνηση όπλων και τη διακίνηση ναρκωτικών. Το φαινόμενο του εκβιασμού είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της σύγκλισης μεταξύ τρομοκρατίας και οργανωμένου εγκλήματος. Συχνά, οι τρομοκρατικές οργανώσεις δρουν ως οργανώσεις της μαφίας, χρηματοδοτώντας τις βάρβαρες πράξεις τους μέσω εγκληματικών δραστηριοτήτων: διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, όπλων και ανθρώπων, απάτες με πιστωτικές κάρτες, ένοπλες ληστείες, κλοπές και εκβιασμούς εις βάρος ελεύθερων επαγγελματιών και επιχειρηματιών, παράνομα παίγνια και διάφορα άλλα εγκλήματα.

4.6

Η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα είναι διαφορετικής φύσεως προβλήματα. Η τρομοκρατία έχει πολιτικούς στόχους και οι ευρωπαϊκές κοινωνίες μαστίζονται από αυτή σε συγκεκριμένες φάσεις της ιστορίας τους, ενώ το οργανωμένο έγκλημα συνιστά πρόβλημα δημοσίας τάξεως το οποίο πλήττει μόνιμα την κοινωνία.

4.7

Παρόλο που η προέλευση και οι στόχοι τους διαφέρουν, η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα έχουν ένα κοινό συμφέρον: την καταστροφή ή την αποδυνάμωση του κράτους δικαίου, προκειμένου να επιτύχουν τους αντίστοιχους στόχους τους.

4.7.1

Οι τρομοκρατικές οργανώσεις που δρουν σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες προσδοκούν να επιτύχουν τους πολιτικούς τους στόχους μέσω του τρόμου, των εγκλημάτων, των απειλών και των εκβιασμών· γνωρίζουν όμως πολύ καλά ότι το ολοκληρωτικό αυτό σχέδιό τους θα υλοποιηθεί πλήρως μόνον όταν καταστραφούν ή αποδυναμωθούν το κράτος δικαίου και οι νόμοι.

4.7.2

Το οργανωμένο έγκλημα επιδιώκει να μειώσει και να περιορίσει τον χώρο του κράτους δικαίου και να διευρύνει την επικράτεια της ατιμωρησίας, της απουσίας δικαίου. Επιδιώκει να αναπτύξει μια παράλληλη κοινωνία, στο περιθώριο του νόμου και της δικαιοσύνης, υπό την εξουσία της μαφίας και των εγκληματικών δικτύων.

4.7.3

Τα όρια ανάμεσα στο κράτος δικαίου και την ατιμωρησία είναι ορισμένες φορές συγκεχυμένα. Σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης, οι τρομοκράτες και τα κοινωνικά τους δίκτυα, καθώς και το οργανωμένο έγκλημα, έχουν κατορθώσει να αποδυναμώσουν το κράτος μέσα από τον τρόμο και από τη διαφθορά κάποιων τμημάτων του πολιτικού συστήματος.

4.7.4

Το κράτος δικαίου είναι η απάντηση στα προβλήματα που θέτουν η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα: η ισορροπία ανάμεσα στην ελευθερία και την ασφάλεια, η συνδυασμένη δράση της αστυνομίας και της δικαιοσύνης, η συνεργασία σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, η ενεργός δέσμευση των πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών.

4.7.5

Η κοινωνία και οι δημόσιες αρχές δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να υποχωρήσουν και να εγκαταλείψουν τη μάχη κατά της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Οι πιθανότητες των τρομοκρατικών οργανώσεων να επιτύχουν τους στόχους τους ευνοούν την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Η κοινωνία και οι δημόσιες αρχές οφείλουν επομένως να ενεργούν με την πεποίθηση ότι οι τρομοκράτες θα αποτύχουν.

5.   Η κοινωνία των πολιτών έναντι της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος

5.1

Η τρομοκρατία συνιστά πολύ σοβαρή παραβίαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, καθώς θέτει άμεσα σε κίνδυνο τη ζωή και την ελευθερία.

5.2

Αρμόδιο για την επιχειρησιακή πτυχή της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος είναι το κράτος, καθώς σε αυτό εναπόκειται η προστασία της ελευθερίας και της ασφάλειας των πολιτών. Αυτή η ευθύνη βαρύνει ιδιαιτέρως την αστυνομία και τη δικαιοσύνη. Οι παρεμβάσεις του κράτους πρέπει να τηρούν την προσήκουσα ισορροπία μεταξύ ελευθερίας της ασφάλειας, να σέβονται τις θεμελιώδεις αξίες (δικαιώματα του ανθρώπου και ατομικές ελευθερίες) και τις δημοκρατικές αξίες (κράτος δικαίου) διότι, όπως έχει ήδη επισημάνει η ΕΟΚΕ σε άλλη γνωμοδότησή της (7), «η Ιστορία μάς έχει δείξει ότι οι ανοιχτές και ελεύθερες κοινωνίες είναι πιο αποτελεσματικές στην προστασία της ασφάλειας».

5.3

Η κοινωνία των πολιτών ενισχύει διαρκώς τη δημοκρατία και τις αξίες του κράτους δικαίου και καταπολεμά έτσι την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα στην κοινωνία, με στόχο την αποτροπή και την πρόληψη της ανάπτυξής τους, καθώς και τον περιορισμό των επιπτώσεών τους. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών δεν μπορούν, αλλά και δεν πρέπει, να υποκαταστήσουν τις εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές όσον αφορά τις επιχειρησιακές πολιτικές.

5.4

Καμία ιδεολογία και κανένας σκοπός δεν δικαιολογούν το έγκλημα, την τρομοκράτηση και τον εκβιασμό. Δεν νομιμοποιείται η τρομοκράτηση των πολιτών για την επίτευξη πολιτικών στόχων. Η τρομοκρατία δεν έχει κανέναν σκοπό και καμία δικαιολογία. Πρέπει οπωσδήποτε να συνεχιστεί αδιάκοπα ο αγώνας κατά της πολιτικής και κοινωνικής «νομιμοποίησης» της τρομοκρατίας, κατά των ριζοσπαστικών πολιτικών απόψεων που θεωρούν την τρομοκρατία ως ένα μέσον πολιτικής δράσης μεταξύ άλλων.

5.5

Πολλοί ευρωπαίοι πολίτες δεν συνειδητοποιούν πλήρως τη βαρύτητα της τρομοκρατικής απειλής και ορισμένες μερίδες πολιτών εκφράζουν μάλιστα ενδοιασμούς. Οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν επαρκή πληροφόρηση για τους κινδύνους σε θέματα ασφάλειας και να ασκούν πίεση στις δημόσιες αρχές προκειμένου να καταστούν πιο αποτελεσματικές στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.

5.6

Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών στην Ευρώπη διαδραματίζουν ιδιαίτερα θετικό ρόλο σε κοινωνικό επίπεδο και προωθούν την ενεργό συμμετοχή του ευρωπαίου πολίτη στα κοινά και μια πιο συμμετοχική δημοκρατία.

5.7

Τα πολιτικά συστήματα εξαρτώνται από τη δική τους εσωτερική ζωτικότητα. Η ζωτικότητα της Ευρώπης είναι η δημοκρατική νοοτροπία της κοινωνίας. Οι θεσμοί και τα πολιτικά συστήματα έχουν ανάγκη να τους εμφυσά διαρκώς ζωτικότητα η κοινωνία· οι πολίτες και η κοινωνία των πολιτών υποστηρίζουν και ενισχύουν το κοινωνικό κράτος δικαίου, το οποίο και οφείλει να εγγυάται και να προστατεύει την ελευθερία τους και την κοινωνική τους ευημερία.

5.8

Η ευρωπαϊκή ιστορία του 20ού αιώνα μάς διδάσκει, πάντως, ότι οι πολιτικές αξίες της δημοκρατίας είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Οι πολίτες και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών οφείλουν να προασπίζουν τις αξίες και τις αρχές στις οποίες στηρίζεται η δημοκρατική Ευρώπη.

5.9

Η συμμετοχική δημοκρατία και το κράτος δικαίου δεν μπορούν ούτε να διαρκέσουν ούτε να μετασχηματιστούν χωρίς την ώθηση των πολιτών και των οργανώσεών τους. Η κοινωνία των πολιτών, μέσα από τις δραστηριότητες των οργανώσεών της, δίνει διαρκώς νέα πνοή στο κοινωνικό και δημοκρατικό κράτος δικαίου έναντι της σχετικοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης.

5.10

Μια μερίδα πολιτών επιδεικνύει ανεπαρκή δέσμευση: υπάρχει κάποια έλλειψη κοινωνικής συνειδητοποίησης σε ό,τι αφορά την πορνεία, τη διακίνηση ναρκωτικών, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, την πειρατεία καταναλωτικών προϊόντων, κ.λπ.

5.11

Οι πολίτες και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών θα μπορούσαν να αναπτύξουν μεγαλύτερη δραστηριότητα στον αγώνα για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, δεδομένου ότι το τελευταίο διαθέτει μεγάλη ικανότητα διαφθοράς των πολιτικών συστημάτων.

6.   Η Ευρώπη, χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης

6.1

Το πρόγραμμα της Χάγης προσδιορίζει τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου η τελευταία να καταστεί κοινός χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Απέχουμε, ωστόσο, πολύ ακόμη από την επίτευξη αυτού του στόχου.

6.2

Εν τω μεταξύ, οι εγκληματίες και οι τρομοκράτες επωφελούνται από αυτή την αδυναμία της Ευρώπης για να ξεφεύγουν από τη δικαιοσύνη. Η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, των κεφαλαίων και των εμπορευμάτων επιτρέπει στους παραβάτες να επωφελούνται από την διαπερατότητα των συνόρων, ενώ, αντίθετα, η δράση της αστυνομίας και της δικαιοσύνης εξακολουθεί να περιορίζεται από τα σύνορα.

6.3

Η ΕΟΚΕ δεν μπορεί να δεχτεί να ξεφεύγουν από τη δικαιοσύνη οι τρομοκράτες και οι παραβάτες επειδή εξακολουθούν να ισχύουν τα παλαιά εσωτερικά σύνορα όσον αφορά τη δράση των αστυνομικών και δικαστικών αρχών.

6.4

Η ΕΕ οφείλει να χαράξει μια κοινή στρατηγική για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Η Επιτροπή και το Συμβούλιο οφείλουν να δίδουν διαρκώς πολιτική ώθηση στο θέμα και να ξεπεράσουν τη σημερινή κατάσταση της λήψης αποφάσεων «εν θερμώ». Η αστυνομική και δικαστική συνεργασία στην Ευρώπη είναι πολύ περιορισμένη, δεδομένου ότι τα υφιστάμενα νομικά και επιχειρησιακά μέσα είναι ανεπαρκή για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Τα περισσότερα μέσα υπάγονται στη δικαιοδοσία των κρατών και εξακολουθούν να αποτελούν μέρος, δυνάμει της Συνθήκης, του «τρίτου πυλώνα της ΕΕ», δηλαδή του διακυβερνητικού πλαισίου.

6.5

Η ευρωπαϊκή στρατηγική ασφάλειας πρέπει να αναπτυχθεί σε κοινοτικό επίπεδο και να αντικαταστήσει την τωρινή απλή διακυβερνητική συνεργασία. Το γεγονός ότι τα θέματα αυτά εξακολουθούν να αποτελούν μέρος του τρίτου πυλώνα της ΕΕ μειώνει τη συνολική αποτελεσματικότητα και εμβέλειά τους. Η ΕΟΚΕ ζητά από το Συμβούλιο να δημιουργήσει ένα συνεκτικό, συνολικό και κοινό νομικό πλαίσιο για τις πολιτικές στον τομέα της ασφάλειας. Είναι δυνατή η χρήση του άρθρου 42 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως πρότεινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (8), και η αντικατάσταση του κανόνα της ομοφωνίας με την αρχή της ειδικής πλειοψηφίας.

6.6

Τα εξωτερικά σύνορα χρησιμοποιούνται συνεχώς από τις εγκληματικές οργανώσεις για τις παράνομες δραστηριότητές τους. Ο τελωνειακός κώδικας της ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιείται αποτελεσματικότερα από τις υπηρεσίες ελέγχου και, κατά κύριο λόγο, από τα ίδια τα τελωνεία και τις τελωνειακές υπηρεσίες αμοιβαίας παροχής διοικητικής συνδρομής σε διεθνές επίπεδο. Πρέπει να προβλέπει την εναρμόνιση των διαδικασιών απαγγελίας κατηγοριών και των κυρώσεων σε ολόκληρο το τελωνειακό έδαφος της Κοινότητας, καθώς και τη γενίκευση του δικαιώματος δίωξης (συνέχιση της δίωξης εκτός του εθνικού εδάφους, στο εσωτερικό της ΕΕ) και την αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων των δικαστηρίων. Η ΕΟΚΕ έχει προτείνει, σε άλλες γνωμοδοτήσεις, τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού σώματος συνοριοφυλάκων (9).

6.7

Τα κράτη μέλη οφείλουν να ενισχύσουν την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφαλείας σχετικά με την ύπαρξη απειλών κατά της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας της ΕΕ. Πρέπει να κοινοποιούν τις στρατηγικές αναλύσεις τους για την τρομοκρατική απειλή και να εκπονούν από κοινού προγράμματα για την προστασία των βασικών υποδομών.

6.8

Η αρχή της διαθεσιμότητας των πληροφοριών είναι πολύ σημαντική για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των αστυνομικών υπηρεσιών. Η εν λόγω αρχή θεσπίζει μια νέα προσέγγιση για τη βελτίωση της διασυνοριακής ανταλλαγής αστυνομικών πληροφοριών στην ΕΕ, η οποία βασίζεται στη δυνατότητα των διωκτικών αρχών ενός κράτους μέλους να λαμβάνουν από άλλο κράτος μέλος όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται για να ολοκληρώσουν τις έρευνές τους (10). Για την εφαρμογή της θα χρειαστεί υψηλός βαθμός εμπιστοσύνης μεταξύ των αστυνομικών αρχών των ενδιαφερόμενων κρατών. Η έλλειψη αυτής της εμπιστοσύνης, τα αίτια της οποίας θα ήταν σκόπιμο να αναλυθούν και να παρουσιαστούν στην κοινωνία των πολιτών, υπήρξε ένας από τους αποφασιστικούς παράγοντες που ανέκοπταν μέχρι σήμερα τη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

6.9

Είναι αναγκαίο να ενισχυθεί ο ρόλος της ΕΕ και να αναπτυχθεί σε κοινοτικό πλαίσιο η ευρωπαϊκή στρατηγική ασφαλείας, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και η διαφάνειά της. Σε θέματα ασφαλείας, απαιτείται «περισσότερη Ευρώπη». Η ΕΟΚΕ έχει προτείνει (11) την εφαρμογή της κοινοτικής μεθόδου σε θέματα ασφαλείας, ώστε να αποκτήσει η Επιτροπή το δικαίωμα πρωτοβουλίας και το Κοινοβούλιο τη δυνατότητα συναπόφασης. Το Συμβούλιο θα πρέπει επίσης να εγκαταλείψει τον κανόνα της ομοφωνίας υπέρ της λήψης αποφάσεων με πλειοψηφία και το Δικαστήριο να αποκτήσει αρμοδιότητες στον συγκεκριμένο τομέα.

6.10

Η Ευρωπόλ πρέπει να σταματήσει να ενεργεί ως απλός συντονιστής και να αποκτήσει επιχειρησιακή ικανότητα. Η ΕΟΚΕ προτείνει να καταστεί η Ευρωπόλ οργανισμός που θα διαθέτει επιχειρησιακή ικανότητα και θα μπορεί να διεξάγει έρευνες σε ολόκληρο το έδαφος της ΕΕ. Το πρόγραμμα της Χάγης υποστηρίζει την εντατικοποίηση στην πράξη της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ των εθνικών αστυνομικών, δικαστικών και τελωνειακών αρχών, καθώς και μεταξύ των αρχών αυτών και της Ευρωπόλ. Τα κράτη μέλη πρέπει να ενισχύσουν τον χαρακτήρα της Ευρωπόλ ως ευρωπαϊκού οργανισμού και να της δώσουν τη δυνατότητα να διαδραματίζει, μαζί με τη Eurojust, αποφασιστικό ρόλο στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι δεν έχουν ακόμη επικυρωθεί και εφαρμοστεί από όλα τα κράτη μέλη τα πρωτόκολλα για την τροποποίηση της Σύμβασης για την Ευρωπόλ (12). Αυτό είναι ιδιαίτερα επείγον, προκειμένου να παρασχεθεί πράγματι στην Ευρωπόλ η υποστήριξη και τα απαραίτητα μέσα για να λειτουργεί αποτελεσματικά ως ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής αστυνομικής συνεργασίας. Από την 1η Ιανουαρίου 2006, η Ευρωπόλ θα αντικαταστήσει τις ετήσιες εκθέσεις της για την κατάσταση της εγκληματικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με «αξιολογήσεις των απειλών» σχετικά με σοβαρές μορφές εγκλήματος.

6.11

Στόχος της Eurojust είναι ο συντονισμός των εθνικών δικαστικών αρχών για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας, αλλά, παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από τη σύστασή της, απομένει πολύς δρόμος ακόμη μέχρι την εκπλήρωση των προκαθορισμένων στόχων. Η Eurojust διαθέτει περιορισμένα νομικά μέσα και περιορισμένους οικονομικούς πόρους. Επιπλέον, οι δεσμεύσεις διαφέρουν από το ένα κράτος μέλος στο άλλο: σε ορισμένες χώρες, οι νόμοι δεν προωθούν επαρκώς τη δικαστική συνεργασία.

6.12

Η ΕΟΚΕ προτείνει τη βελτίωση, μέσω της Eurojust, της αποτελεσματικότητας των κοινών ερευνών δικαστών και εισαγγελέων στην ΕΕ, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Οι πληροφορίες που προκύπτουν από τις εθνικές έρευνες πρέπει να διαβιβάζονται στη Eurojust, η οποία οφείλει να δημιουργήσει μια αξιόπιστη ευρωπαϊκή βάση δεδομένων.

6.13

Η δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις είναι απαραίτητη αλλά, επί του παρόντος, οι σχέσεις μεταξύ των δικαστικών αρχών βασίζονται στην καχυποψία. Δεν υπάρχει ούτε «ευρωπαϊκή δικαστική αντίληψη» ούτε ελάχιστοι κοινοί κανόνες στον τομέα των ποινικών υποθέσεων. Ως πολίτες, οφείλουμε να είμαστε ανυποχώρητοι όταν ζητούμε από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη τη μέγιστη δυνατή δικαστική συνεργασία μεταξύ όλων των κρατών και οφείλουμε να απαιτούμε να μην ξεφεύγει από τη δικαιοσύνη κανένας τρομοκράτης ή παραβάτης του νόμου λόγω της έλλειψης συνεννόησης ή της απουσίας διαδικασιών συνεργασίας.

6.14

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο συνιστά στα κράτη μέλη να τροποποιήσουν την ποινική τους νομοθεσία έτσι ώστε τα συναφή με την τρομοκρατία αδικήματα που αναφέρονται στην απόφαση-πλαίσιο να μην παραγράφονται. Ως προς αυτό, η ΕΟΚΕ (13) τάσσεται υπέρ του να έχει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο αρμοδιότητα για τα συναφή με την τρομοκρατία αδικήματα.

6.15

Η τωρινή κατάσταση είναι απαράδεκτη και ακατανόητη για τους πολίτες. Είναι πράγματι ακατανόητη η καθήλωση των πρωτοβουλιών απλώς και μόνον επειδή τα κράτη μέλη δίδουν προτεραιότητα στις προνομίες τους εις βάρος του κοινού αγώνα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Οι ευρωπαίοι πολίτες δεν κατανοούν αυτή τη διασπορά εργαλείων και μέσων στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος στην ΕΕ. Ο συντονιστής της καταπολέμησης της τρομοκρατίας του Συμβουλίου, ο αρμόδιος για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλεια Επίτροπος, η Ευρωπόλ, η Eurojust, κλπ. είναι πολλαπλοί φορείς οι οποίοι επιδιώκουν την επίτευξη του ίδιου στόχου χωρίς ωστόσο να συντονίζονται μεταξύ τους.

6.16

Η διασπορά των πόρων κάθε άλλο παρά συμβάλλει στην αποτελεσματικότητα. Η Eurojust και η Ευρωπόλ οφείλουν να ξεπεράσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα στη μεταξύ τους συνεργασία και να ενισχύσουν τις κοινές ομάδες ερευνών τους. Οι υπηρεσίες πληροφοριών οφείλουν να βελτιώσουν τις διαδικασίες διαβίβασης πληροφοριών στην Ευρωπόλ. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) οφείλει να συνεργάζεται με την Ευρωπόλ και την Eurojust στη διεξαγωγή των ερευνών. Οι διάφορες υπηρεσίες και οργανισμοί οφείλουν να ανταλλάσσουν τις πληροφορίες τους και τα συναφή με τις έρευνές τους στοιχεία προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων τους στον τομέα της καταπολέμησης του εγκλήματος.

6.17

Καθώς η τρομοκρατία συνιστά παγκόσμια απειλή, η καταπολέμηση αυτής της μάστιγας αφορά επίσης την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας της ΕΕ. Η διεθνής συνεργασία και η αποτελεσματικότητα σε πολυμερές επίπεδο είναι βασικά ζητήματα. Κατά την ΕΟΚΕ, είναι απαραίτητο οι προσπάθειες της ΕΕ στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος να είναι συμπληρωματικές ως προς τις αντίστοιχες προσπάθειες που καταβάλλουν οι περιφερειακοί φορείς οι οποίοι έχουν τις ίδιες αξίες και συμφέροντα με την ΕΕ. Επισημαίνεται, συνεπώς, ότι πρέπει να αναζητούνται συνέργιες και τρόποι ενίσχυσης της συνεργασίας με φορείς όπως ο ΟΗΕ, ο ΟΑΣΕ, και το Συμβούλιο της Ευρώπης, σε τομείς στους οποίους ο καθένας από τους προαναφερθέντες φορείς προσδίδει προστιθέμενη αξία στους στόχους που καθορίζονται στις πολιτικές της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.

6.18

Για να περιοριστεί ως ένα βαθμό ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης, η ΕΕ οφείλει να εφαρμόσει μια εξωτερική πολιτική η οποία θα προωθεί ενεργά τις αξίες της δημοκρατίας και της ειρήνης, τον διάλογο μεταξύ των διαφόρων πολιτισμών, την καταπολέμηση της φτώχειας και της διαφθοράς, την προώθηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε όλο τον κόσμο, καθώς και τη διεθνή συνεργασία στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.

7.   Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών στην πρόληψη της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης

7.1

Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αποτελούν την έκφραση του δημοκρατικού δικαιώματος των πολιτών να συμπράττουν κατά την ανάληψη δράσης, για παράδειγμα, στο κοινωνικό, το πολιτικό ή το πολιτισμικό πεδίο. Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, με τις δραστηριότητες που αναπτύσσουν, συνιστούν σημαντικούς παράγοντες για την πρόληψη της τρομοκρατίας, καθώς προάγουν την κοινωνική συνοχή και δρουν κατά των παραγόντων που συμβάλλουν στη βίαιη ριζοσπαστικοποίηση. Πρέπει να αποκτήσουν τα αναγκαία μέσα για την ευόδωση των δραστηριοτήτων τους, ώστε να προωθούν τη γνώση των ευρωπαϊκών αξιών.

7.2

Οι τρομοκράτες δεν έχουν ούτε προκαθορισμένη ηλικία ούτε προκαθορισμένη κοινωνική τάξη. Για το λόγο αυτό, ορισμένα τμήματα της κοινωνίας μπορούν να μετατραπούν σε ευάλωτες ομάδες. Η φτώχεια, η αποτυχία στο σχολείο, η απουσία επαγγελματικών διεξόδων, οι διακρίσεις, η απουσία συναφών με την ιδιότητα του πολίτη αξιών, οι κρίσεις ταυτότητας, ο κοινωνικός αποκλεισμός, κλπ. συνιστούν πρόσφορο έδαφος για να βιώνουν τα άτομα έντονη απογοήτευση. Από αυτόν ακριβώς το χώρο στρατολογούν τους οπαδούς τους οι σέκτες, ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός και οι τρομοκρατικές και εγκληματικές οργανώσεις.

7.3

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί γενικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής (14) που φέρει τον τίτλο «Στρατολόγηση τρομοκρατών: καταπολέμηση των παραγόντων που συμβάλλουν στη βίαιη ριζοσπαστικοποίηση». Πρόκειται για τον ίδιο ακριβώς πεδίο στο οποίο δραστηριοποιούνται οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

7.4   Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να τονίσει τις πιο σημαντικές πτυχές:

7.4.1

Τα προγράμματα που απευθύνονται στους νέους σχολικής ηλικίας είναι τα πιο σημαντικά, καθώς μπορούν να αποτρέψουν τη στρατολόγηση νέων από δίκτυα που προωθούν ριζοσπαστικές και βίαιες ιδέες. Πρέπει να ξεκινήσουν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σχολικά προγράμματα και εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τους νέους, ώστε οι τελευταίοι να αποκτήσουν συναφή με την ιδιότητα του πολίτη κατάρτιση η οποία θα προάγει τις δημοκρατικές αξίες, την ισότητα, την ανεκτικότητα και την κατανόηση της πολιτιστικής ποικιλομορφίας.

7.4.2

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση και οι στόχοι της Λισσαβόνας οφείλουν να ενισχύσουν τις πολιτικές που προωθούν την επαγγελματική ενσωμάτωση των πλέον ευάλωτων ατόμων και μειονοτήτων.

7.4.3

Η κοινωνία των πολιτών και οι δημόσιες αρχές οφείλουν να ενεργήσουν με παιδαγωγικό πνεύμα ώστε όλες οι πληθυσμιακές ομάδες, οποιαδήποτε κι εάν είναι η καταγωγή τους, να λαμβάνουν προσήκουσα πληροφόρηση και κατάρτιση για τις αξίες της πολυφωνίας, της ελευθερίας συνείδησης και της θρησκευτικής ελευθερίας, της ισότητας των φύλων, της ανεκτικότητας, του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους, κλπ., που αποτελούν τα θεμέλια της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στην Ευρώπη.

7.4.4

Η ΕΟΚΕ έχει επεξεργαστεί πολυάριθμες προτάσεις με στόχο να καταστεί η ενσωμάτωση βασική προτεραιότητα της κοινοτικής μεταναστευτικής πολιτικής (15).

7.4.5

Οι φορείς διαμόρφωσης της κοινής γνώμης και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορούν να συνεισφέρουν θετικά στην ενσωμάτωση, μεριμνώντας για την παροχή ισορροπημένης πληροφόρησης.

7.4.6

Οι σημερινές ευρωπαϊκές κοινωνίες είναι διαπολιτισμικές και πολυφωνικές. Οι εθνικές, εθνοτικές ή θρησκευτικές μειονότητες αντιμετωπίζουν ωστόσο πολυάριθμα προβλήματα ρατσισμού, ξενοφοβίας και διακρίσεων.

7.4.7

Υπάρχουν στην Ευρώπη ιδιαίτερα δραστήριες κοινωνικές οργανώσεις οι οποίες προωθούν τον διάλογο μεταξύ θρησκειών και πολιτισμών και αγωνίζονται κατά της μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του βίαιου εξτρεμισμού.

7.4.8

Οι δημόσιες αρχές οφείλουν να διαβουλεύονται με τις εν λόγω οργανώσεις και να διαμορφώνουν συστήματα συνεργασίας για να μειώνουν τις εντάσεις που ευνοούν τη ριζοσπαστικοποίηση και τη βία. Οι επιχειρήσεις, τα συνδικάτα και όλες οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο για την κατάρτιση, την ενσωμάτωση και την καταπολέμηση των διακρίσεων.

7.5

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την εκπόνηση προγραμμάτων έρευνας και ανάλυσης για τις κοινωνικές διαδικασίες βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα, και προτείνει στην Επιτροπή να διαθέσει κονδύλια για να βοηθήσει τις ομάδες προβληματισμού, τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα.

8.   Η μέριμνα για τα θύματα

8.1

Τα θύματα της τρομοκρατίας υφίστανται «στο πετσί τους» μια βία που κατευθύνεται ενάντια στην κοινωνία στο σύνολό της, και ενάντια στις αξίες που αυτή αντιπροσωπεύει. Τα θύματα αντικατοπτρίζουν το αληθινό πρόσωπο της τρομοκρατίας και είναι η πρώτη «φωνή» και η πρώτη γραμμή κρούσης της κοινωνίας έναντι αυτής της μάστιγας. Τα θύματα αποτελούν βασικούς παράγοντες για την ανάληψη από την κοινωνία της αναγκαίας δέσμευσης ενάντια στην τρομοκρατία και για τη διαμόρφωση μιας αντιμετώπισης με επίγνωση των δικαιωμάτων των πολιτών. Αποτελούν ακόμη το ισχυρότερο στοιχείο για την πολιτική και ηθική απομόνωση των τρομοκρατών και την εξάλειψη των ηθικών ερεισμάτων της βίας.

8.2

Ο καλύτερος τρόπος να αναγνωρίσουμε τα θύματα και να τιμήσουμε τη μνήμη τους είναι να προασπίσουμε τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, ώστε η Ευρώπη να είναι μια ελεύθερη και ανοιχτή κοινωνία.

8.3

Τα θύματα αντιπροσωπεύουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αυτό που οι τρομοκράτες και το οργανωμένο έγκλημα δεν μπορούν να δεχτούν: τη νόμιμη και δημοκρατική εξουσία που διέπεται από τον νόμο. Η κοινωνία των πολιτών οφείλει να μεταδώσει αυτό το κοινωνικό και πολιτικό δίδαγμα, ώστε οι πολίτες να αποδίδουν στα θύματα την κοινωνική και πολιτική αναγνώριση που απαιτείται: την διαρκή αναζωογόνηση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.

8.4

Η προστασία των θυμάτων συνιστά αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης. Τα θύματα της τρομοκρατίας αξίζουν όλον τον σεβασμό, τη στήριξη και τη βοήθεια των πολιτών και των θεσμών. Η αδικία της κατάστασης την οποία βίωσαν και οι συνέπειές της πρέπει να αντισταθμίζονται με την αποφασιστική δράση της κοινωνίας των πολιτών, των εθνικών δημόσιων αρχών και της ΕΕ, που θα ικανοποιεί τις ανάγκες τους και θα μεριμνά για τον κατά το δυνατόν μετριασμό της οδύνης τους.

8.5

Η ΕΟΚΕ προτείνει στην ΕΕ τα ακόλουθα μέτρα για την προστασία και την αναγνώριση των θυμάτων της τρομοκρατίας και των οικογενειών τους:

8.5.1

Πρέπει να διαμορφωθεί ένα νομοθετικό πλαίσιο ελάχιστων κανόνων που θα εγγυάται το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, τον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, το δικαίωμα στην οικονομική αποζημίωση, το δικαίωμα στην ιατρική, ψυχολογική και κοινωνική συνδρομή, το δικαίωμα της πραγματικής πρόσβασης στη δικαιοσύνη και της νομικής προστασίας, το δικαίωμα στην επαγγελματική και κοινωνική επανένταξη, καθώς και στην επαγγελματική και πανεπιστημιακή κατάρτιση που θα οδηγήσει στην ισότητα των ικανοτήτων σε σχέση με τις ευκαιρίες απασχόλησης.

8.5.2

Πρέπει να καθοριστούν πρότυπα, συστάσεις, ορθές πρακτικές και κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των θυμάτων της τρομοκρατίας, ώστε να προσανατολιστεί και να καθοδηγηθεί η δράση των κρατών στο συγκεκριμένο θέμα. Η Επιτροπή πρέπει να διαθέσει κονδύλια για να βοηθήσει τις ενώσεις των θυμάτων της τρομοκρατίας να δημιουργήσουν δίκτυα σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

8.6

Εξάλλου, δεν πρέπει να λησμονούμε τα άλλα θύματα, αυτά που παραμένουν περίπου ανώνυμα διότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ασχολούνται λιγότερο μαζί τους. Πρόκειται για τα θύματα των εγκληματικών οργανώσεων οι οποίες προσβάλλουν τα δικαιώματα του ανθρώπου στον ίδιο βαθμό με τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Είναι όσοι γίνονται θύματα εκβιασμού, κλοπής, ναρκωτικών, διακίνησης ανθρώπων, πορνείας, εμπορίας γυναικών, καθώς και όσοι είναι θύματα παράνομης εκμετάλλευσης κατά την εργασία.

8.7

Οι δημόσιες αρχές και η κοινωνία των πολιτών πρέπει να δίδουν ιδιαίτερη προσοχή σε όλα τα θύματα εγκληματικών πράξεων. Η ΕΟΚΕ, σε δύο γνωμοδοτήσεις της (16), έχει υποστηρίξει ότι η ΕΕ πρέπει να διαθέτει κοινή νομοθεσία για την αποζημίωση των θυμάτων εγκληματικών πράξεων. Οι ασφαλιστικές και αλληλασφαλιστικές εταιρείες οφείλουν να αναλάβουν μεγαλύτερες σχετικές δεσμεύσεις και να συμπεριλάβουν στα ασφαλιστήρια συμβόλαιά τους κατάλληλες μεθόδους με στόχο την καλύτερη κάλυψη των θυμάτων.

9.   Η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος

9.1

Η ΕΟΚΕ έχει εκπονήσει διάφορες γνωμοδοτήσεις (17) στις οποίες παρουσιάζει τις προτάσεις της για τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε θέματα καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και των εγκληματικών οργανώσεων. Τις μεγαλύτερες δεσμεύσεις πρέπει να αναλάβουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

9.2

Η ΕΟΚΕ εκπόνησε πρόσφατα δύο γνωμοδοτήσεις (18) για τις υποχρεώσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με στόχο τη διασφάλιση μεγαλύτερης διαφάνειας στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, ώστε να καταστούν δυσκολότερες οι παράνομες δραστηριότητες. Εμείς στην ΕΟΚΕ ζητούμε από τα κράτη μέλη να λάβουν τα ενδεικνυόμενα νομοθετικά μέτρα ώστε οι ιδιωτικοί φορείς και οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, που ενδέχεται να αποτελούν μέρος του κυκλώματος μέσω του οποίου διέρχονται τα χρήματα που χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών ενεργειών, να εφαρμόζουν τις συστάσεις της Ομάδας Διεθνούς Χρηματοοικονομικής Δράσης (GAFI) (19) σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και τις συστάσεις σχετικά με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Δεν θα πρέπει, ωστόσο, να οδηγήσει αυτό στο να θεωρούνται γενικώς ύποπτοι όλοι οι πολίτες που συμμετέχουν στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

9.3

Τα κεφάλαια που προέρχονται από την τρομοκρατία και τα δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος καταλήγουν όλο και συχνότερα στον τομέα των ακινήτων. Ορισμένες φορές, οι εν λόγω ομάδες διαφθείρουν μάλιστα και τις τοπικές δημόσιες αρχές. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των ακινήτων, οι μεγάλοι κατασκευαστές και οι λοιποί παράγοντες του εν λόγω τομέα οφείλουν να συνεργάζονται με τις εθνικές δημόσιες αρχές προκειμένου να μην καταλήγει το «βρώμικο» χρήμα σε αυτόν τον τομέα και προκειμένου να αποτρέπεται η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες προς όφελος της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.

9.4

Τα χρήματα που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες καταλήγουν όλο και συχνότερα στη διεθνή αγορά έργων τέχνης, φιλοτελισμού και αρχαιοτήτων. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα πρέπει να συνεργάζονται πιο ενεργά με τις δημόσιες αρχές, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια στην εν λόγω αγορά.

9.5

Η ΕΕ πρέπει να διαθέτει κοινά νομικά και διοικητικά μέσα προκειμένου να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για την καταπολέμηση των εν λόγω παράνομων δραστηριοτήτων. Το Συμβούλιο της ΕΕ οφείλει να μεριμνήσει ώστε να αποκτήσουν όλα τα κράτη μέλη κατάλληλη ποινική νομοθεσία, στα πλαίσια ελάχιστων κοινοτικών κανόνων, με σκοπό τη δίωξη της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.

9.6

Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (20) προβλέπει μέτρα συντονισμού των μονάδων φορολογικής και χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, που πρέπει να ενισχυθούν. Όλα τα κράτη μέλη οφείλουν να ενεργήσουν αποτελεσματικά και να επιτευχθεί επαρκής συντονισμός στο Συμβούλιο.

10.   Διαδίκτυο και κινητή τηλεφωνία

10.1

Οι φορείς εκμετάλλευσης του Διαδικτύου και της κινητής τηλεφωνίας οφείλουν να συνεργάζονται με τις δημόσιες αρχές και να συμμορφώνονται προς τους νόμους βάσει των οποίων υποχρεούνται να αποθηκεύουν τα στοιχεία για τις επικοινωνίες που διεξάγονται μέσω του Διαδικτύου (όχι το περιεχόμενο των μηνυμάτων).

10.2

Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά τη λήψη προσωπικών δεδομένων κατά την αγορά καρτών για κινητά τηλέφωνα, καθώς οι τρομοκρατικές οργανώσεις και τα εγκληματικά δίκτυα κρύβονται πίσω από την ανωνυμία ορισμένων υπηρεσιών ηλεκτρονικής αλληλογραφίας ή προπληρωμένων καρτών για κινητά τηλέφωνα, ώστε να επικοινωνούν μεταξύ τους χωρίς να γίνονται αντιληπτοί, ή ακόμη και για να ενεργοποιούν εκρηκτικούς μηχανισμούς από απόσταση. Η ΕΟΚΕ έχει εκπονήσει γνωμοδοτήσεις (21) για το θέμα αυτό και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει υιοθετήσει έκθεση (22) την οποία υποστηρίζει η ΕΟΚΕ.

10.3

Η ευρωπαϊκή κοινωνία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο: οι εγκληματικές οργανώσεις χρησιμοποιούν όλο και συχνότερα το Διαδίκτυο για τις παράνομες δραστηριότητές τους.

10.4

Το Διαδίκτυο καθίσταται όλο και πιο απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία των ευρωπαϊκών κοινωνιών, για τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες, για τους φορείς παροχής βασικών υπηρεσιών και για τις δημόσιες διοικητικές αρχές, καθώς και για την αστυνομία και τη δικαιοσύνη. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει συνεπώς έναν νέο κίνδυνο: την κυβερνο-τρομοκρατία, που μπορεί να παραλύσει τη λειτουργία της κοινωνίας.

10.5

Οι φορείς εκμετάλλευσης του Διαδικτύου οφείλουν να ενισχύουν τα συστήματα ασφαλείας τους και να συνεργάζονται με την αστυνομία και τη δικαιοσύνη για την καταπολέμηση αυτών των νέων μορφών αδικημάτων.

11.   Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

11.1

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν το δικαίωμα και το καθήκον να ενημερώνουν αντικειμενικά τους πολίτες και οφείλουν να αποφεύγουν προσεγγίσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των τρομοκρατικών οργανώσεων. Οφείλουν επίσης να μην προβάλλουν εικόνες και πληροφορίες που θίγουν την προσωπική ζωή και την αξιοπρέπεια των θυμάτων. Οφείλουν ιδίως να προστατεύουν τους νέους από τους κινδύνους αυτούς. Υπό την έννοια αυτή, τα κρατικά μέσα πρέπει να δίνουν το παράδειγμα.

11.2

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορούν να θεσπίσουν κατάλληλους κώδικες δεοντολογίας και να συνεργάζονται με τις δημόσιες αρχές για να διασφαλίζεται η προστασία της αξιοπρέπειας και της προσωπικής ζωής των θυμάτων και για να αποτρέπεται η επεξεργασία των πληροφοριών με τρόπο που ευνοεί ενδεχομένως την προπαγάνδα των τρομοκρατικών οργανώσεων.

11.3

Η Επιτροπή διοργανώνει επί του παρόντος μια ευρωπαϊκή συνδιάσκεψη με συμμετοχή των σημαντικότερων μέσων μαζικής ενημέρωσης. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η εν λόγω συνδιάσκεψη είναι μια καλή ευκαιρία για την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, για τη θέσπιση συστημάτων αυτορρύθμισης, για τη συμβολή στην ευαισθητοποίηση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης και για την προβολή μίας εποικοδομητικής εικόνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

12.   Οι υποδομές ζωτικής σημασίας

12.1

Οι τρομοκράτες επιχειρούν επίσης να επιτύχουν τους εγκληματικούς τους στόχους με επιθέσεις στις στρατηγικές υποδομές και στις βασικές δημόσιες υπηρεσίες. Στόχο των τρομοκρατών αποτελούν τα μέσα και τα δίκτυα μεταφοράς, τα δίκτυα και οι φορείς εκμετάλλευσης στον τομέα της ενέργειας, η παροχή πόσιμου νερού, τα συστήματα και οι φορείς εκμετάλλευσης της τηλεφωνίας και των τηλεπικοινωνιών, οι χώροι μαζικών συγκεντρώσεων κλπ.

12.2

Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες δέχονται νέες τρομοκρατικές απειλές: οι κίνδυνοι που εγκυμονεί η χρήση ραδιενεργών και πυρηνικών, χημικών, βιολογικών και βακτηριολογικών όπλων συνιστούν σήμερα, κατά τη γνώμη των περισσότερων ειδικών, πραγματικές απειλές. Οι κλάδοι που χρησιμοποιούν αυτά τα προϊόντα οφείλουν να ενισχύουν τα συστήματα ασφαλείας τους και να συνεργάζονται αποτελεσματικά με την αστυνομία.

12.3

Η ΕΟΚΕ συγχαίρει την Επιτροπή για την εξαιρετική πρωτοβουλία της όσον αφορά το πρόγραμμα έρευνας στον τομέα της ασφάλειας (SRC '06) και απευθύνει έκκληση για τη συνέχιση της χρηματοδότησης ερευνητικών σχεδίων στα οποία συμμετέχουν από κοινού ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας, με στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας στον κοινό χώρο της ΕΕ.

12.4

Το εν λόγω πρόγραμμα πρέπει πάντως να εφαρμοστεί και στους εταίρους μας, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας με τις χώρες που βρίσκονται ανατολικά και νότια (λεκάνη της Μεσογείου).

12.5

Σε περιπτώσεις κρίσης, ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να είναι έτοιμος να θέτει στη διάθεση των δημόσιων αρχών τα μέσα που κατέχει, προκειμένου να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των καταστροφικών συνεπειών που ενδέχεται να έχουν οι τρομοκρατικές ενέργειες. Στο πλαίσιο αυτό, είναι ίσως χρήσιμο να προσδιοριστούν οι τομείς στους οποίους η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών θα μπορούσε να προσδώσει συμπληρωματική προστιθέμενη αξία σε περίπτωση κρίσης, και να υπογραφούν συμφωνίες και συμβάσεις για την ενεργοποίηση ενός αποτελεσματικού μηχανισμού από κοινού διαχείρισης των κρίσεων.

12.6

Η ικανότητα πρόληψης και αντίδρασης εξαρτάται από την ποιότητα των πληροφοριών και της διαχείρισης των γνώσεων, καθώς και από την ικανότητα πρόβλεψης των μελλοντικών συμβάντων. Όλοι ανεξαιρέτως οι φορείς πρέπει να συμμετάσχουν στην προσπάθεια αντιμετώπισης των προκλήσεων που αντιπροσωπεύουν η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα. Είναι, συνεπώς, αναγκαία η σωστή ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων.

12.7

Τα αρμόδια στελέχη των επιχειρήσεων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (ιδίως στους στρατηγικούς τομείς) πρέπει να λαμβάνουν τις συναφείς με την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα πληροφορίες που είναι διαθέσιμες, όταν αυτές αφορούν τον τομέα αρμοδιότητας ή ευθύνης τους, ώστε να μπορούν να προετοιμάζονται και να προβλέπουν εγκαίρως τις απειλές.

13.   Η ευρωπαϊκή πλατφόρμα για τη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα

13.1

Η Επιτροπή εκπονεί επί του παρόντος ανακοίνωση με θέμα τη συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, η οποία περιλαμβάνει σχέδιο δράσης για τις εταιρικές σχέσεις μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Σύμφωνα με την Επιτροπή, το βασικό στοιχείο της συνεργασίας είναι η καλούμενη πλατφόρμα συνεργασίας δημοσίου-ιδιωτικού τομέα για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η σύνθεση της πλατφόρμας αυτής, που προβλέπεται να συσταθεί στα τέλη του έτους, καθώς και ο τρόπος παρέμβασής της και οι κανόνες λειτουργίας της, θα πρέπει να προσδιοριστούν. Προβλέπεται να συνέρχεται τακτικά για να συζητά θέματα γενικού ενδιαφέροντος, να καθορίζει τις πολιτικές και νομοθετικές κατευθυντήριες γραμμές, να κατευθύνει τις στρατηγικές πρόληψης, να ανταλλάσσει ορθές πρακτικές και πληροφορίες, κλπ.

13.2

Σκοπός της εν λόγω πλατφόρμας, που θα αποτελείται από εκπροσώπους των κρατών μελών και, σε εθελοντική βάση, από αντιπροσωπευτικές ευρωπαϊκές οργανώσεις εργοδοτών, από συνδικάτα, από ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, κλπ., θα είναι να ενισχύσει τα πλεονεκτήματα και τις συνέργιες που μπορούν να προκύψουν από αυτού του είδους τη συνεργασία. Ο απώτερος στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι να μειωθούν οι επιπτώσεις του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας στην Ευρώπη, και να καθίσταται προοδευτικά η ΕΕ όλο και περισσότερο ασφαλής για τη λειτουργία των δημόσιων αρχών, για τους πολίτες και για τις οικονομικές δραστηριότητες.

13.3   Όροι για τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών

13.3.1

Επιθυμία της κοινωνίας των πολιτών είναι τα κοινοτικά και εθνικά θεσμικά όργανα να λαμβάνουν υπόψη τους τις ανησυχίες που διατυπώνουν οι πολίτες. Οι τελευταίοι επιθυμούν την αποτελεσματική καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος. Δεν δέχονται καμία δικαιολογία εθνικής, πολιτικής ή νομικής φύσεως για τη μη επίλυση των προβλημάτων που συνδέονται με την καταπολέμηση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Απαιτούν λύσεις και, εμείς στην ΕΟΚΕ, οφείλουμε να δώσουμε απαντήσεις στις ανησυχίες που εκφράζουν.

13.3.2

Η ΕΟΚΕ κρίνει θετική αλλά ανεπαρκή την πρόταση της Επιτροπής περί δημιουργίας πλατφόρμας συνεργασίας δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.

13.3.3

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να συμμετάσχει στην έναρξη λειτουργίας και στην αξιολόγηση αυτής της πλατφόρμας.

13.3.4

Σύμφωνα με τη Συνθήκη, η εκπροσώπηση της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στην ΕΕ είναι καθήκον της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής. Προφανώς στην πλατφόρμα θα πρέπει να συμμετέχουν και άλλοι φορείς οι οποίοι εκπροσωπούν ειδικά συμφέροντα· η ΕΟΚΕ, όμως, ως εκπρόσωπος των γενικών ομάδων συμφερόντων, θα πρέπει να εκπροσωπείται στην πλατφόρμα από τρία μέλη της (ένα ανά Ομάδα).

13.3.5

H EOKE ζητά από τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε να συσταθούν πλατφόρμες δημόσιου-ιδιωτικού τομέα σε τοπικό και δημοτικό επίπεδο, με τους ίδιους σκοπούς συμμετοχής και συνεργασίας που επιδιώκονται με την πλατφόρμα που προτείνεται σε κοινοτικό επίπεδο.

13.4   Η συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος

13.4.1

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι πρέπει να υπάρξει ένα ευρύ σχέδιο για τη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ώστε να ευνοηθούν και να ενισχυθούν οι συνέργιες που μπορούν να αξιοποιηθούν για την καταπολέμηση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας.

13.4.2

Κύριοι στόχοι της συνεργασίας:

α)

Ο κύριος στόχος της κοινωνίας των πολιτών είναι διττός: πρόληψη των παράνομων ενεργειών της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, αλλά και πρόληψη ώστε να αποτραπεί η παγίδευση ευάλωτων ατόμων και τμημάτων του πληθυσμού στα δίχτυα των τρομοκρατικών και εγκληματικών οργανώσεων.

β)

Προσδιορισμός των πλέον ευάλωτων στη δράση των εγκληματικών ομάδων τμημάτων του πληθυσμού και προώθηση σε αυτά μέτρων αυτοπροστασίας και συνδέσμων με τις δυνάμεις καταστολής του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας.

γ)

Παροχή πληροφόρησης και ανταλλαγή εμπειριών για τον περιορισμό των πιθανοτήτων διάπραξης αδικημάτων.

δ)

Διαβίβαση στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και στις εθνικές δημόσιες αρχές των ανησυχιών που διατυπώνουν τα διάφορα τμήματα της κοινωνίας των πολιτών, ώστε να ασχοληθούν κατά προτεραιότητα με τα σημαντικότερα για τους πολίτες θέματα όσον αφορά την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.

ε)

Γνωστοποίηση στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και στις εθνικές δημόσιες αρχές των βασικών αναγκών των επιχειρήσεων και των οργανώσεων της ΕΕ όσον αφορά την προστασία τους από το οργανωμένο έγκλημα. Επιπλέον, εξέταση από κοινού με αυτά τα θεσμικά όργανα των βέλτιστων μεθόδων προστασίας από τις εγκληματικές επιθέσεις και δίωξης του εγκλήματος.

στ)

Δημιουργία χώρων ανταλλαγής εμπειριών σε συγκεκριμένους κλάδους και για ορισμένα ιδιαιτέρως ευαίσθητα θέματα όπου δρα κατά προτίμηση το οργανωμένο έγκλημα. Οι κλάδοι στους οποίους πρέπει να δοθεί προτεραιότητα είναι τα χρηματοοικονομικά, οι μεταφορές, οι επικοινωνίες και η ενέργεια.

ζ)

Έναρξη λειτουργίας ευρωπαϊκών πλατφόρμων πρόληψης.

η)

Χρησιμοποίηση της εν λόγω συνεργασίας ως φόρουμ δημόσιας συζήτησης για την ανάλυση του βαθμού ικανοποίησης και συνεκτίμησης των αναγκών και των αιτημάτων των θυμάτων της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.

θ)

Προσανατολισμός των κοινοτικών στρατηγικών και πολιτικών σε θέματα τρομοκρατίας και οργανωμένου εγκλήματος, σύμφωνα με την άποψη της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών.

ι)

Ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των πλέον ειδικευμένων εμπειρογνωμόνων των δύο τομέων, ώστε να αξιοποιηθούν στο μέγιστο οι γνώσεις και η εμπειρία σε θέματα προστασίας και καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας.

κ)

Συμμετοχή στην έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας και στην αξιολόγησή της.

13.5   Συστήματα συνεργασίας

13.5.1

Ένα σύστημα συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, που θα στηρίζεται σε ένα μέσον παρόμοιο με αυτό που περιγράφεται στην πρόταση της Επιτροπής, θα μπορούσε να είναι το ιδανικό πλαίσιο για να αρχίσουν να καλλιεργούνται οι σχέσεις μεταξύ των δύο τομέων. Εάν η πλατφόρμα διαθέτει υψηλό επίπεδο εκπροσώπησης, η σχέση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θα έχει περισσότερη απήχηση και τα μέτρα που θα διαμορφώνονται για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος θα είναι αποτελεσματικότερα.

13.5.2

Αυτό το σύστημα συνεργασίας θα πρέπει να επιτρέπει τη σύσταση τομεακών ή ειδικών ομάδων εργασίας απολύτως κατάλληλων για το προς εξέταση θέμα και στενά συνδεδεμένων με τη συσταθείσα πλατφόρμα για τη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

13.5.3

Αυτή η πλατφόρμα συνεργασίας θα μπορεί να καλεί στις συνεδριάσεις της οργανώσεις, επιχειρήσεις, εμπειρογνώμονες, ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και εθνικές δημόσιες αρχές, καθώς και όλους τους φορείς που είναι σε θέση να δώσουν πληροφορίες, να ανταλλάξουν εμπειρίες ή να προσδώσουν προστιθέμενη αξία στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος.

Βρυξέλλες, 13 Σεπτεμβρίου 2006.

Η Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Anne-Marie SIGMUND


(1)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 15.12.2005 για την «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — Το πρόγραμμα της Χάγης: Δέκα προτεραιότητες για την επόμενη πενταετία — Η εταιρική σχέση για την ανανέωση της Ευρώπης στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης», εισηγητής: κ. PARIZA (ΕΕ C 65 της 17.3.2006).

(2)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 14.12.2005 με θέμα την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση του ειδικού προγράμματος «πρόληψη, ετοιμότητα και διαχείριση των συνεπειών της τρομοκρατίας», για την περίοδο 2007-2013 — Γενικό πρόγραμμα «Ασφάλεια και προστασία των ελευθεριών», εισηγητής: κ. CABRA DE LUNA (ΕΕ C 65 της 17.3.2006).

(3)  COM(2005) 313 τελικό, της 21.9.2005.

(4)  Βλέπε COM(2005) 313 τελικό, υποσημείωση 1, στην οποία αναφέρεται συγκεκριμένα ότι «κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να θεωρούνται ως εγκλήματα τρομοκρατίας οι εκ προθέσεως πράξεις οι οποίες αναφέρονται σε εννέα ρητά οριζόμενα εγκλήματα, όπως αυτά ορίζονται από το εθνικό δίκαιο, και οι οποίες είναι δυνατόν, εκ της φύσεως ή του συναφούς πλαισίου τους, να προσβάλλουν σοβαρά χώρα ή διεθνή οργανισμό, όταν ο δράστης τις διαπράττει με σκοπό να εκφοβίσει σοβαρά έναν πληθυσμό, ή να εξαναγκάσει αδικαιολόγητα τις δημόσιες αρχές ή ένα διεθνή οργανισμό να εκτελέσουν οποιαδήποτε πράξη ή να απόσχουν από την εκτέλεσή της, ή να αποσταθεροποιήσει σοβαρά ή να καταστρέψει τις θεμελιώδεις πολιτικές, συνταγματικές, οικονομικές ή κοινωνικές δομές μιας χώρας ή ενός διεθνούς οργανισμού».

(5)  Δραστηριοποιούνται στους τομείς της παράνομης διακίνησης και εμπορίας ναρκωτικών και όπλων, της διακίνησης και της εμπορίας ανθρώπων, της κλοπής, της πορνείας, των παράνομων παιγνίων, της εμπορικής πειρατείας, κλπ.

(6)  Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση του διακρατικού οργανωμένου εγκλήματος. Βλέπε την ιστοθέση

http://www.uncjin.org/Documents/Conventions/dcatoc/final_documents_2/convention_eng.pdf.

(7)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 15.12.2005 για την «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — Το πρόγραμμα της Χάγης: Δέκα προτεραιότητες για την επόμενη πενταετία — Η εταιρική σχέση για την ανανέωση της Ευρώπης στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης», εισηγητής: κ. Pariza (ΕΕ C 65 της 17.3.2006).

(8)  Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την πρόοδο που σημειώθηκε το 2004 στη δημιουργία ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, P6_TA(2005) 0227 της 8ης Ιουνίου 2005.

(9)  Βλέπε κυρίως τη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 27.10.2004 με θέμα «Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 2002/463/ΕΚ σχετικά με τη θέσπιση προγράμματος δράσης για τη διοικητική συνεργασία στους τομείς των εξωτερικών συνόρων, των θεωρήσεων, του ασύλου και της μετανάστευσης (πρόγραμμα ARGO)», εισηγητής: κ Pariza (ΕΕ C 120 της 20.5.2005).

(10)  Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 12 Οκτωβρίου 2005 πρόταση απόφασης-πλαίσιο για την ανταλλαγή πληροφοριών βάσει της αρχής της διαθεσιμότητας, COM(2005) 490 τελικό, της 12.10.2005.

(11)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 14.12.2005 για την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση του ειδικού προγράμματος «Πρόληψη, ετοιμότητα και διαχείριση των συνεπειών της τρομοκρατίας» για την περίοδο 2007-2013 — Γενικό πρόγραμμα «Ασφάλεια και προστασία των ελευθεριών», εισηγητής: κ. CABRA DE LUNA (ΕΕ C 65 της 17.3.2006).

(12)  Η Ιρλανδία και οι Κάτω Χώρες είναι τα μόνα κράτη που δεν την έχουν επικυρώσει.

(13)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 15.12.2005 για την «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — Το πρόγραμμα της Χάγης: Δέκα προτεραιότητες για την επόμενη πενταετία — Η εταιρική σχέση για την ανανέωση της Ευρώπης στον τομέα της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης», εισηγητής: κ. Pariza (ΕΕ C 65 της 17.3.2006).

(14)  COM(2005) 313 τελικό.

(15)  Βλέπε τις γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ της 21.3.2002 με θέμα «Η μετανάστευση, η ένταξη και ο ρόλος της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών», εισηγητής: κ. Pariza (ΕΕ C 125 της 27.5.2002)· της 10.12.2003, «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Μετανάστευση, ένταξη και απασχόληση», εισηγητής: κ. Pariza (ΕΕ C 80 της 30.3.2004)· της 13.9.2006 και «Η εισερχόμενη μετανάστευση στην ΕΕ και οι πολιτικές ένταξης: Η συνεργασία μεταξύ των περιφερειακών και τοπικών αρχών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών», εισηγητής: κ. Pariza.

(16)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 20.3.2002 με θέμα «Πράσινη βίβλος — Αποζημίωση των θυμάτων αξιόποινων πράξεων». Εισηγητής: κ. MELÍCIAS (ΕΕ C 125 της 27.5.2002).

Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 26.2.2003 με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για την αποζημίωση των θυμάτων αξιόποινων πράξεων». Εισηγητής: κ. ΚΟΡΥΦΊΔΗΣ (ΕΕ C 95 της 23.4.2003).

(17)  Βλέπε κυρίως τη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 11.5.2005 με θέμα «Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας». Εισηγητής: κ. SIMPSON (ΕΕ C 267 της 27.10.2005).

(18)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 21.04.2006 με θέμα την «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις πληροφορίες σχετικά με τον πληρωτή που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών». Εισηγητής: κ. BURANI (ΕΕ C 185 της 8.8.2006).

Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 11.5.2005 με θέμα «Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας». Εισηγητής: κ. SIMPSON (ΕΕ C 267 της 27.10.2005).

(19)  Ομάδα που συστάθηκε από τις χώρες μέλη της ομάδας G-8.

(20)  Βλέπε το σχέδιο που υιοθέτησε το Συμβούλιο στις 13 Φεβρουαρίου 2006.

(21)  Βλέπε κυρίως τη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 19.1.2006 για την «Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη διατήρηση δεδομένων που υποβάλλονται σε επεξεργασία σε συνάρτηση με την παροχή δημόσιων υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/58/ΕΚ». Εισηγητής: κ. HERNÁNDEZ BATALLER (ΕΕ C 69 της 21.3.2006).

(22)  Βλέπε την έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αριθ.oA6(2005) 365 της 28.11.2005.


Top