17.3.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 65/103

1.1

Το Μάρτιο του 2005, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου (1) για την τροποποίηση της έκτης οδηγίας ΦΠΑ (77/388/EΟΚ) σχετικά με την απλοποίηση της συλλογής ΦΠΑ και τη συμβολή στην πάταξη των περιπτώσεων φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

1.2

Βάσει του άρθρου 27 της έκτης οδηγίας ΦΠΑ, το Συμβούλιο, ενεργώντας βάσει πρότασης της Επιτροπής, μπορεί να επιτρέψει σε κράτη μέλη την επιβολή ειδικών μέτρων για παρέκκλιση από τις διατάξεις της έκτης οδηγίας ΦΠΑ, με σκοπό την απλούστευση της διαδικασίας συλλογής φόρου ή της αποτροπής φοροδιαφυγής. Η σχετική διάταξη εφαρμόζεται πολύ συχνά και επί του παρόντος τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν τουλάχιστον 140 παρεκκλίσεις από τη σχετική διάταξη. Η Επιτροπή προβλέπει ότι ο αριθμός των χορηγούμενων παρεκκλίσεων θα συνεχίσει να αυξάνεται στο προσεχές μέλλον λόγω των νέων κρατών μελών.

2.1

Ως μέρος της στρατηγικής για τη βελτίωση της λειτουργίας του συστήματος ΦΠΑ στην εσωτερική αγορά (2), η Επιτροπή ανέλαβε τον εξορθολογισμό του μεγάλου αριθμού ειδικών παρεκκλίσεων. Πολλές από αυτές αποδείχτηκαν αποτελεσματικές και εφαρμόστηκαν σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη. Ωστόσο, το Συμβούλιο εξετάζει μεμονωμένα κάθε αίτηση για ειδική παρέκκλιση και, συνεπώς, η διαδικασία είναι χρονοβόρα. Το έγγραφο της Επιτροπής, συνεπώς, προτείνει τη συχνή χρήση παρεκκλίσεων από όλα τα κράτη μέλη μέσω τροποποίησης της έκτης οδηγίας ΦΠΑ.

2.2

Το έγγραφο της Επιτροπής προτείνει την ενσωμάτωση των ακόλουθων μέτρων στην έκτη οδηγία ΦΠΑ:

2.3

Στην περίπτωση συσχετισμού υπηρεσιών και μεταβιβάσεων επιχειρήσεων εν πλήρη λειτουργία, η Επιτροπή λαμβάνει την ευκαιρία για να ενισχύσει τις εξουσίες των κρατών μελών σε τομείς που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εκμετάλλευσης με σκοπό τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή. Η πρότασή της, συνεπώς, επιτρέπει στα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για να διασφαλίσουν ότι η λειτουργία των κανόνων οδηγεί σε δίκαιο αποτέλεσμα για την αποφυγή αδικαιολόγητου οφέλους ή αδικαιολόγητης ζημίας για τους ενδιαφερόμενους.

2.4

Ο επενδυτικός χρυσός, ο οποίος φυλάσσεται υπό μορφή ράβδων ή πλακών, παραδείγματος χάρη, απαλλάσσεται του ΦΠΑ. Όταν ο χρυσός πωλείται υπό μορφή η οποία δεν θεωρείται πλέον ως επενδυτικός χρυσός όταν, παραδείγματος χάρη, χρησιμοποιείται για κοσμήματα, πρέπει να καταβληθεί ο ΦΠΑ. Σε περίπτωση που ο πελάτης παρέχει ο ίδιος τον επενδυτικό χρυσό για επεξεργασία, το ποσό του καταβαλλόμενου φόρου θα περιορίζεται στις εργασίες επεξεργασίας του χρυσού. Ο ίδιος ο χρυσός δε θα φορολογείται παρά το γεγονός ότι ο χρυσός δεν χαρακτηρίζεται πλέον ως επενδυτικός και, ως εκ τούτου, δεν τυγχάνει πλέον απαλλαγής. Οι υφιστάμενες παρεκκλίσεις αποσκοπούν στην εξάλειψη αυτής ακριβώς της καταχρηστικής πρακτικής, και η Επιτροπή υποβάλλει συνεπώς πρόταση για έναν προαιρετικό κανόνα που να επιτρέπει σε όλα τα κράτη μέλη να ορίζουν ότι ο χρυσός που περιέχεται στο προϊόν θα φορολογείται βάσει της τρέχουσας αγοραίας αξίας του.

2.5

Για την πάταξη της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής, η πρόταση της Επιτροπής δίνει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να υπολογίζουν εκ νέου την αξία ορισμένων παραδόσεων αγαθών ή παροχών υπηρεσιών, δεδομένου ότι πληρούνται ορισμένα κριτήρια. Η επανεκτίμηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο σε τρεις, με ακρίβεια καθορισμένες, περιπτώσεις και μόνο εάν υφίστανται δεσμοί μεταξύ των μερών της συναλλαγής. Για να μπορέσουν να εφαρμόσουν τον κανόνα, τα κράτη μέλη οφείλουν να προσδιορίσουν τους σχετικούς δεσμούς που υφίστανται μεταξύ των μερών. Η πρόταση απαιτεί την πραγματοποίηση επανεκτίμησης βάσει της αγοραίας αξίας. Ως αγοραία αξία νοείται το κανονικό ποσό το οποίο ένας λήπτης θα έπρεπε να καταβάλει στο εσωτερικό κράτους μέλους στο οποίο φορολογείται η παράδοση ή η παροχή υπηρεσιών, κατά τον χρόνο κατά τον οποίο πραγματοποιείται η πράξη και υπό συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού. Η πρόταση ρητώς δηλώνει ότι, εκτός εάν δικαιολογείται από τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, η κανονική αξία δεν πρέπει να είναι χαμηλότερη από το κόστος που υφίσταται ο προμηθευτής για την πραγματοποίηση της πράξης.

2.6

Η Επιτροπή διευκρινίζει ότι ο διακανονισμός των εκπτώσεων του καταβληθέντος σε προηγούμενο στάδιο ΦΠΑ όσον αφορά τα επενδυτικά αγαθά βάσει του άρθρου 20 της έκτης οδηγίας ΦΠΑ μπορεί εξίσου να εφαρμοστεί σε υπηρεσίες επενδυτικής φύσης, που θεωρούνται ως πάγια στοιχεία του ενεργητικού.

2.7

Συγχρόνως, η Επιτροπή επεκτείνει την εφαρμογή του προαιρετικού μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης σε συγκεκριμένες παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούνται σε υποκείμενους στο φόρο σε τομείς της οικονομίας, όσον αφορά τους οποίους έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει δυσκολία ελέγχου. Η εφαρμογή του παραπάνω μηχανισμού μεταβιβάζει την υποχρέωση καταβολής φόρου στον αποδέκτη μίας υπηρεσίας. Οι τομείς που καλύπτονται είναι οι υπηρεσίες που αφορούν τα κτίρια, η διάθεση προσωπικού που σχετίζεται με αυτές τις υπηρεσίες, η διάθεση οικοπέδων και κτιρίων όπως ορίζονται στο άρθρο 13 (B) στοιχεία ζ) και η), στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο προμηθευτής έχει επιλέξει τη φορολόγηση της παράδοσης σύμφωνα με το μέρος Γ στοιχείο β) αυτού του άρθρου, οι παραδόσεις απορριμμάτων, αποβλήτων και ανακυκλούμενων υλικών που προέρχονται από ορισμένες υπηρεσίες επεξεργασίας. Τα κράτη μέλη μπορούν, ομοίως, να εφαρμόσουν τον προαιρετικό μηχανισμό αντιστροφής σε ειδικές περιπτώσεις, στις οποίες η παράδοση πραγματοποιείται από πωλητή που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες και δεν είναι σε θέση να εξοφλήσει τις οφειλές του, περιλαμβανομένων των υποχρεώσεών του προς τις φορολογικές αρχές. Η εφαρμογή του προαιρετικού μηχανισμού αντιστροφής στα κράτη μέλη υπόκειται σε διαβούλευση με την επιτροπή ΦΠΑ.

2.8

Σύμφωνα με την Επιτροπή, υπάρχουν δέκα αποφάσεις βάσει του άρθρου 27 της έκτης οδηγίας ΦΠΑ στις οποίες θα μπορούσε να εφαρμοστεί η πρόταση και οι οποίες, συνεπώς, θα καταργηθούν από την οδηγία. Προσδιορίστηκαν επίσης επτά αποφάσεις στις οποίες θα μπορούσε να εφαρμοστεί η πρόταση, οι οποίες όμως δε θα χρειαστεί να καταργηθούν.

3.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την απλούστευση του συστήματος ΦΠΑ στην εσωτερική αγορά σύμφωνα με τις διατάξεις της ανακοίνωσης της Επιτροπής COM(2000) 348 τελικό.

3.2

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή σε ό,τι αφορά τον εξορθολογισμό του αριθμού ειδικών μέτρων για παρεκκλίσεις από τις διατάξεις της έκτης οδηγίας ΦΠΑ, καθώς καθιστούν δύσκολο για τις εκτός συνόρων επιχειρήσεις να κατανοήσουν το φορολογικό σύστημα. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την διαθεσιμότητα ορισμένων συχνά χρησιμοποιούμενων παρεκκλίσεων σε όλα τα κράτη μέλη μέσω τροποποίησης και επέκτασης της έκτης οδηγίας ΦΠΑ.

3.3

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι οι παραπάνω αλλαγές και προσθήκες στην έκτη οδηγία ΦΠΑ, εάν εφαρμοστούν σωστά στα κράτη μέλη, θα αποτελέσουν αποτελεσματικό μέσο στην πάταξη του προβλήματος της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

3.4

Η ΕΟΚΕ δεν έχει ενστάσεις για την πρόταση της Επιτροπής, στις περιπτώσεις που αφορά συσχετισμούς επιχειρήσεων, μεταβιβάσεις επιχειρήσεων εν πλήρη λειτουργία και φορολόγηση επενδυτικού χρυσού που χρησιμοποιείται, παραδείγματος χάρη, για την κατασκευή κοσμημάτων, και η ΕΟΚΕ κρίνει ότι αποτελεί λογική λύση σε προηγούμενες δυσκολίες.

3.5

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι σε λίγες περιπτώσεις, όπου υπάρχει υποψία φοροδιαφυγής λόγω υπέρ- ή υποεκτίμησης πράξεων, η βάση επιβολής του φόρου πρέπει να είναι ίδια με την κανονική αξία. Στην πράξη ωστόσο, μπορεί να προκύψουν δυσκολίες στον προσδιορισμό σημαντικής διαφοροποίησης μεταξύ της αξίας μίας πράξης και της κανονικής αξίας, καθώς δεν υπάρχει σαφής προσδιορισμός μίας από τις δύο κανονικές αξίες, που να εξαρτάται από την εκτίμηση των ενδιαφερόμενων ή από σημαντική διαφορά αξίας. Η ΕΟΚΕ ανησυχεί για το γεγονός ότι η έλλειψη σαφήνειας θα μπορούσε να προκαλέσει αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις. Η χρήση του μέσου στη νομοθεσία των κρατών μελών πρέπει, συνεπώς, να εξαρτάται από σαφή προσδιορισμό της κανονικής αξίας και από ποσοτικό προσδιορισμό του τι θεωρείται σημαντική διαφορά.

3.6

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι πρέπει να καταστεί σαφές πως ο διακανονισμός των εκπτώσεων του καταβληθέντος σε προηγούμενο στάδιο ΦΠΑ όσον αφορά τα επενδυτικά αγαθά εφαρμόζεται επίσης και σε υπηρεσίες της ίδιας φύσης.

3.7

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι ο μηχανισμός αντιστροφής αποτελεί εργαλείο το οποίο μπορεί να είναι απαραίτητο για την παρεμπόδιση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό όταν ο πωλητής αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες και υπάρχουν αμφιβολίες για το κατά πόσο είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του προς τις φορολογικές αρχές. Η πρακτική εμπειρία στον μηχανισμό αντιστροφής μπορεί να παρουσιάσει και άλλους τομείς στους οποίους μπορεί να ληφθεί υπόψη η προαιρετική του χρήση.

4.1

Η πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου είναι ρεαλιστική σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της και ανταποκρίνεται στο στόχο της Επιτροπής — στον οποίο δεσμεύτηκε με την ανακοίνωσή της προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 7 Ιουνίου 2000 — για τον εξορθολογισμό ορισμένων από το μεγάλο αριθμό παρεκκλίσεων της έκτης οδηγίας ΦΠΑ που ισχύει σήμερα. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει, ωστόσο, ότι μία πιο περιεκτική λεπτομερής εξέταση της νομοθεσίας ΦΠΑ και περαιτέρω εναρμόνιση των φορολογικών κανόνων θα συνέβαλαν πολύ περισσότερο στο να καταστήσουν το κοινό σύστημα ΦΠΑ απλούστερο και αποτελεσματικότερο.

4.2

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αδικαιολόγητη πολυπλοκότητα των νομοθεσιών και των οδηγιών της ΕΕ γενικώς εμποδίζει τη σωστή και ταχεία εφαρμογή και την αποτελεσματική επιβολή στα κράτη μέλη. Υπό την έννοια αυτή, η πρόταση, εάν υποτεθεί ότι εφαρμόζεται στα κράτη μέλη αρκετά σωστά και γρήγορα, συνιστά ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η πρόταση πρέπει να λάβει συνέχεια, ώστε να απλοποιηθεί το κοινό σύστημα ΦΠΑ.