ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΕ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ SEESAC ΓΙΑ ΤΑ SALW ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

1.   Εισαγωγή

Η ευρείας κλίμακας συσσώρευση παράνομων φορητών όπλων και ελαφρού οπλισμού (SALW) στη Νοτιοανατολική Ευρώπη έχει αναγνωρισθεί ως σημαντική πρόκληση για την ειρήνη και την ασφάλεια από τη στρατηγική της ΕΕ για τα SALW. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων υπήρξαν αντικείμενο ιδιαίτερης ανησυχίας λόγω της ιστορικής συσσώρευσης αποθεμάτων όπλων και πυρομαχικών. Η περιοχή αυτή όχι μόνο εξακολουθεί να επηρεάζεται άμεσα από τη διάδοση SALW και των πυρομαχικών τους, αλλά και συνεχίζει να παρουσιάζει κινδύνους διακίνησης όπλων σε άλλες περιοχές συγκρούσεων.

Επί του παρόντος, η κύρια πρόκληση για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων είναι η πρακτική υλοποίηση των νομικών και πολιτικών τους δεσμεύσεων στον τομέα του ελέγχου των SALW, συμπεριλαμβανομένων του προγράμματος δράσης των ΗΕ για τα SALW και του Διεθνούς Μέσου Επισήμανσης και Εντοπισμού (ITI).

Ως εκ τούτου, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος διάδοσης SALW, είναι καίριας σημασίας να αυξηθεί η προστασία των υφιστάμενων αποθεμάτων SALW και πυρομαχικών, να καταστραφούν τα πλεονάσματα και να θεσπιστούν αυστηρότεροι έλεγχοι των SALW, επίσης μέσω της εφαρμογής σε περιφερειακό επίπεδο του ITI και της βελτίωσης της διαδικασίας καταχώρισης. Αυτοί οι στόχοι και οι εν λόγω δραστηριότητες ευθυγραμμίζονται με τους στόχους που περιέχονται στη στρατηγική της ΕΕ για τα SALW. Η SEESAC προτείνει την πραγματοποίηση σχεδίων σε αυτούς τους τρεις τομείς δραστηριοτήτων.

2.   Περιγραφή σχεδίου

2.1.   Βελτιωμένη διαχείριση αποθεμάτων

2.1.1.   Περιφερειακές ενότητες κατάρτισης για τη διαχείριση αποθεμάτων SALW

Ως συμβολή στην αύξηση της προστασίας και της ασφάλειας των αποθεμάτων όπλων και πυρομαχικών, το σχέδιο προκρίνει την ανάπτυξη τριών μονάδων μάθησης για τους αξιωματικούς που είναι υπεύθυνοι για τους υλικούς πόρους στα Υπουργεία Άμυνας και Εσωτερικών των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Τα μαθήματα θα προσφερθούν στις ομάδες επιθεώρησης και τους αξιωματικούς για να βοηθηθούν στην εξοικείωση με τις βέλτιστες πρακτικές των τεχνικών διαχείρισης αποθεμάτων.

Η υλοποίηση του σχεδίου θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση ως προς τα διεθνή πρότυπα και τις βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης αποθεμάτων. Το επίπεδο και η ποιότητα της εφαρμογής των διαδικασιών διαχείρισης αποθεμάτων θα βελτιωθούν, αυξάνοντας παράλληλα την προστασία και την ασφάλεια των αποθεμάτων.

2.1.2.   Βελτιωμένη προστασία και ασφάλεια στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης SALW και πυρομαχικών

Το σχέδιο θα βελτιώσει την προστασία και την ασφάλεια της αποθήκευσης όπλων και πυρομαχικών στα Δυτικά Βαλκάνια παρέχοντας ειδική τεχνική βοήθεια και σε υποδομές για την ενίσχυση της ικανότητας ασφαλούς αποθήκευσης. Με τις δραστηριότητες του σχεδίου θα βοηθηθούν τα Υπουργεία Άμυνας της Βοσνίας Ερζεγοβίνης και του Μαυροβουνίου καθώς και το Υπουργείο Εσωτερικών της Κροατίας στην προμήθεια και την εγκατάσταση του αναγκαίου εξοπλισμού για τη διασφάλιση των αποθεμάτων όπλων και πυρομαχικών. Στο προσωπικό διαχείρισης των αποθεμάτων θα παρασχεθεί κατάρτιση.

Το σχέδιο συνεπάγεται αυξημένα μέτρα ασφαλείας και αυστηρότερο έλεγχο πρόσβασης στις επιλεγμένες εγκαταστάσεις, βελτιώνοντας έτσι την προστασία των αποθεμάτων πυρομαχικών. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος κλοπών και ανεξέλεγκτων εκρήξεων θα μειωθεί σημαντικά με καλύτερο έλεγχο της κατάστασης των πυρομαχικών και όπλων.

2.2.   Καταστροφή SALW

Στόχος του σχεδίου είναι να αυξηθεί η ασφάλεια και να μειωθεί ο κίνδυνος διάδοσης, μειώνοντας σημαντικά τον αριθμό πλεονασματικών όπλων και πυρομαχικών στις αποθήκες. Γα τη μείωση των πλεονασματικών SALW που κατέχουν τα Υπουργεία Εσωτερικών της Κροατίας και της Σερβίας, το σχέδιο θα προχωρήσει σε διάφορες δραστηριότητες καταστροφής SALW. Στην Κροατία, το σχέδιο προβλέπει την καταστροφή περίπου 30 000 όπλων. Στη Σερβία, ο αριθμός των όπλων που θα καταστραφούν εκτιμάται σε 40 000.

Το σχέδιο θα επιφέρει σημαντική μείωση του αριθμού των πλεονασμάτων και δήμευση SALW στις αποθήκες του Υπουργείου Εσωτερικών της Κροατίας και της Σερβίας. Η καταστροφή ευρεθέντων όπλων θα συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη της περαιτέρω διάδοσης των SALW. Επιπλέον, αυτό θα οδηγήσει σε βελτίωση της ασφάλειας καθώς και σε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στα θέματα SALW στις εν λόγω δύο χώρες.

2.3.   Αυξημένοι έλεγχοι για τα SALW

2.3.1.   Ανάπτυξη των εθνικών συστημάτων καταχώρισης και μητρώου όπλων

Το σχέδιο θα προβλέπει την ανάπτυξη ή την αναβάθμιση των υφιστάμενων συστημάτων καταχώρισης, άδειας ή εντοπισμού όπλων. Τα συστήματα καταχώρισης θα περιλαμβάνουν λειτουργίες σχετικές με τον εντοπισμό πυροβόλων όπλων, τα οποία κατέχουν ιδιώτης και/ή νομικός φορέας, και την ποσότητα πυρομαχικών που επιτρέπεται να κατέχουν. Η στήριξη στον εντοπισμό θα περιλαμβάνει την ανάπτυξη προϊόντων λογισμικού, τα οποία ταυτοποιούν όχι μόνον τα όπλα στην κατοχή πολιτών αλλά και συναλλαγές που αφορούν τη διαχείριση όπλων, πυρομαχικών και/ή εκρηκτικών σε καταστήματα, εγκεκριμένες αποθήκες ή οπλοπωλεία, όπως τοπικά αστυνομικά τμήματα ή κεντρικές αποθήκες. Θα είναι ούτως δυνατή η ταυτοποίηση των όπλων, των χρηστών και της τοποθεσίας αποθήκευσης του εξοπλισμού, εφόσον δεν είναι σε χρήση. Οι δραστηριότητες του σχεδίου θα προβλέπουν επίσης κατάλληλη τεχνική υποδομή για την ενεργοποίηση του λογισμικού της καταχώρισης όπλων.

Η ανάπτυξη και δημιουργία ηλεκτρονικού συστήματος ή συστημάτων για την καταχώριση και το μητρώο όπλων θα οδηγήσουν στην υλοποίηση των απαιτήσεων καταχώρισης και μητρώου, οι οποίες καθορίζονται από το πρωτόκολλο των ΗΕ για τα πυροβόλα όπλα και από το ITI.

2.3.2.   Συλλογή και καταχώριση όπλων

Το σχέδιο αποσκοπεί να υποστηρίξει τη συλλογή όπλων, εκρηκτικών μηχανισμών ή εξαρτημάτων και συναφών πυρομαχικών, μεταξύ άλλων με τη νομιμοποίηση όπλων στην κατοχή πολιτών χάρη στην καταχώρισή τους.

Οι δράσεις ευαισθητοποίησης θα συντονίζονται από επιτροπές αποτελούμενες από ειδικούς των Υπουργείων Εσωτερικών και των UNDP/SEESAC, με τη συνδρομή άλλων ειδικών στις δημόσιες σχέσεις κατά περίπτωση, προκειμένου να δημοσιοποιηθούν σωστά οι λεπτομέρειες της νομιμοποίησης και της εθελοντικής παράδοσης των παράνομων πυροβόλων όπλων. Οι εκστρατείες θα εστιάσουν στους τοπικούς διαύλους διάδοσης, οι οποίοι μπορούν να φθάσουν αποτελεσματικότερα στον τοπικό πληθυσμό. Η τοπική δημοσιοποίηση πληροφοριών θα ενισχυθεί σε εθνικό επίπεδο με εκθέσεις, συνεντεύξεις και ντοκιμαντέρ. Οι πληροφορίες για τις εκστρατείες θα διαδίδονται με ηλεκτρονικά και γραπτά μέσα. Τα ενημερωτικά μηνύματα θα είναι θετικά και θα δείχνουν την εφαρμογή του νόμου στην πράξη.

Το σχέδιο θα ενισχύσει την ασφάλεια στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, αποσύροντας από την κυκλοφορία τα επικίνδυνα όπλα, μέσω της αμφίδρομης επικοινωνίας μεταξύ του κοινού και της αστυνομίας. Ειδικότερα, το σχέδιο θα φθάσει σε όλες τις ηλικιακές ομάδες στις οποίες υπάρχουν κάτοχοι παράνομων όπλων και σε όλους όσοι προτίθενται να αποκτήσουν όπλα.

2.3.3.   Περιφερειακά σεμινάρια για την επισήμανση και τον εντοπισμό

Το σχέδιο προβλέπει τη διοργάνωση διήμερου περιφερειακού σεμιναρίου το οποίο προβλέπεται να διεξαχθεί στο Βελιγράδι, Σερβία. Το σεμινάριο θα προβεί σε ανασκόπηση της πορείας των προσχωρήσεων σε διεθνείς πράξεις και στη θέσπιση εθνικής νομοθεσίας για την επισήμανση και τον εντοπισμό στα Δυτικά Βαλκάνια. Το σεμινάριο θα προβλέπει την επισκόπηση της εφαρμογής της εθνικής νομοθεσίας. Ειδικό στόχο θα αποτελεί η υλοποίηση της απαίτησης επισήμανσης των εισαγόμενων όπλων, η οποία προβλέπεται στο Πρωτόκολλο των ΗΕ για τα πυροβόλα όπλα.

Συμμετέχοντες σε αυτό το περιφερειακό σεμινάριο θα είναι, μεταξύ άλλων, αντιπρόσωποι των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, διεθνών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων ΜΚΟ και εθνικών βιομηχανιών, καθώς και τεχνικοί εμπειρογνώμονες των κρατών μελών ΕΕ. Αναμένεται η συμμετοχή έως 50 ατόμων.

Το σεμινάριο θα επιστεγασθεί με την εκπόνηση έκθεσης για τις παρουσιάσεις, συζητήσεις και συστάσεις. Τα έγγραφα του σεμιναρίου θα είναι διαθέσιμα επιγραμμικά.

3.   Διάρκεια

Η συνολική εκτιμώμενη διάρκεια των σχεδίων είναι 24 μήνες.

4.   Δικαιούχοι

Οι δικαιούχοι του παρόντος σχεδίου είναι οι εθνικοί φορείς των Δυτικών Βαλκανίων, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τον έλεγχο των όπλων και τη διαχείριση των αποθεμάτων.

Το σύνολο του πληθυσμού των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων θα ωφεληθεί από το σχέδιο, χάρη στη μείωση του κινδύνου ανασφάλειας και αστάθειας που προκύπτει από την εκτεταμένη διάδοση SALW.