31.5.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 173/38

Εισηγητής: ο κ.

Pietro Vittorio BARBIERI

1.1.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 (1) όσον αφορά συγκεκριμένα μέτρα για την παροχή πρόσθετης βοήθειας σε κράτη μέλη που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές.

1.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να καθιερωθεί η βοήθεια, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), όσων κρατών μελών και περιοχών έχουν πληγεί από σοβαρές φυσικές καταστροφές, ως συμπλήρωμα των μέσων που διατίθενται από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ).

1.3.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την εγκαθίδρυση ενός ξεχωριστού άξονα προτεραιότητας για έργα ανοικοδόμησης που υποστηρίζονται από το ΕΤΠΑ στο πλαίσιο ενός επιχειρησιακού προγράμματος, χωρίς να απαιτείται η συγχρηματοδότηση από το κράτος μέλος, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου για την ίδρυση του ΤΑΕΕ.

1.4.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την επέκταση της επιλεξιμότητας των κονδυλίων παρέμβασης, έτσι ώστε να ισχύει από την ημερομηνία κατά την οποία σημειώθηκε η φυσική καταστροφή, ακόμα κι αν η ημερομηνία αυτή προηγείται της ημερομηνίας έναρξης ισχύος της παρούσας τροποποίησης του κανονισμού.

1.5.

Η ΕΟΚΕ κρίνει ευνοϊκά την πρόταση να επιτρέπεται στο κράτος μέλος που έχει ήδη συμπεριλάβει τις ίδιες δαπάνες για έργα σε προηγούμενη αίτησή του πληρωμής προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να προβαίνει στις απαραίτητες αναπροσαρμογές στην επόμενη αίτηση πληρωμής.

1.6.

Στο πνεύμα όσων έχει διατυπώσει και σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της, η ΕΟΚΕ δεν μπορεί παρά να επιδοκιμάσει τις προαναφερθείσες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αποσκοπούν στην απλοποίηση και επίσπευση της βοήθειας, κατά τέτοιο τρόπο ώστε η αντίδραση στις φυσικές καταστροφές να είναι ταχύτερη, αποτελεσματικότερη και φανερή.

1.7.

Παράλληλα, η ΕΟΚΕ κρίνει απαραίτητη την περαιτέρω αναθεώρηση της λειτουργίας του ταμείου, έτσι ώστε να οριοθετηθεί σαφέστερα το πεδίο δράσης του –στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι καταστροφές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής ή τρομοκρατικών ενεργειών– και να επανεξεταστούν τα —υπερβολικά υψηλά κατά την ΕΟΚΕ— ελάχιστα όρια υπαγωγής σε αυτό.

1.8.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι το ταμείο αποτελεί σημαντική έκφραση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και ότι πρέπει να ενημερωθούν επ’ αυτού οι πολίτες της ΕΕ.

2.1.

Δυστυχώς η Ευρώπη έχει γνωρίσει αρκετές φυσικές καταστροφές και δεν είναι λίγα τα κράτη μέλη που υπέστησαν κάποια μορφή θεομηνίας τα προηγούμενα έτη.

2.1.1.

Το 2002 η Κεντρική Ευρώπη, και πιο συγκεκριμένα η Γερμανία, η Αυστρία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Σλοβακία, επλήγησαν ταυτόχρονα από εκτεταμένες πλημμύρες. Το ίδιο έτος, η ΕΕ αποφάσισε να παρέμβει μέσω του ΤΑΕΕ με σκοπό την αντιμετώπιση των σοβαρών φυσικών καταστροφών και για λόγους ενωσιακής αλληλεγγύης προς τις πληγείσες περιοχές. Μέχρι σήμερα, οι πόροι του εν λόγω ταμείου έχουν χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση πολυάριθμων όσο και ποικίλων τύπων καταστροφών: πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, σεισμοί, θύελλες, ξηρασίες κ.λπ (2).

2.2.

Η ΕΟΚΕ κρίνει σκόπιμη τη χρήση του ΕΤΠΑ (3) ως συμπληρώματος του ΤΑΕΕ με σκοπό την παρέμβαση σε περιπτώσεις σοβαρών καταστροφών. Τα δύο ταμεία έχουν τις ίδιες ηθικές επιδιώξεις, καθώς και ορισμένα κοινά προγραμματικά κριτήρια δράσης. Από τη μία πλευρά, αμφότερα τα ταμεία αποτελούν ακόμη μία απόδειξη του πνεύματος αλληλεγγύης της ΕΕ· από την άλλη πλευρά, η τυπολογία των δραστηριοτήτων που γενικά χρηματοδοτούν χαρακτηρίζεται από τον ίδιο στόχο, δηλαδή την προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης και την ισότιμη όσο και βιώσιμη πρόοδο των περιφερειών της ΕΕ (4).

2.3.

Η ΕΟΚΕ έχει ήδη επισημάνει κατά το παρελθόν πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη παροχή της βοήθειας, έτσι ώστε αυτή να καθίσταται πιο αποτελεσματική και ορατή. Πιο συγκεκριμένα, έχει ήδη εκφράσει την άποψή της ως προς τις σχοινοτενείς και γραφειοκρατικές διαδικασίες του ΤΑΕΕ (5) και τον υπερβολικά μεγάλο χρόνο αναμονής που απαιτείται για τη χορήγηση της βοήθειας (6).

2.4.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει τις προαναφερθείσες επισημάνσεις όσον αφορά τη λειτουργία του ταμείου:

2.4.1.

Συν τοις άλλοις, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για την αύξηση του αριθμού των φυσικών και μη καταστροφών και υπογραμμίζει ότι πρέπει να ενισχυθούν οι πολιτικές πρόληψης.

2.5.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την εισαγωγή της παραγράφου 8 στο άρθρο 120 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, η οποία θα προβλέπει τη δημιουργία ενός ξεχωριστού άξονα προτεραιοτήτων με ποσοστό συγχρηματοδότησης έως 100 % από το ΕΤΠΑ, με την προϋπόθεση τα έργα παρέμβασης:

2.6.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την παρέκκλιση από το άρθρο 65 παράγραφος 9 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, που προβλέπει ότι «οι δαπάνες για έργα στο πλαίσιο του εν λόγω άξονα προτεραιοτήτων είναι επιλέξιμες από την ημερομηνία κατά την οποία σημειώθηκε η φυσική καταστροφή».

3.1.

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η ανάγνωση της πρότασης κανονισμού πρέπει να γίνει μαζί με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 και τις συνακόλουθες τροποποιήσεις, καθότι τον συμπληρώνει και τον τροποποιεί. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις είναι στο πνεύμα των παλαιότερων γνωμοδοτήσεων της ΕΟΚΕ, υπό την έννοια ότι επισπεύδουν και απλοποιούν τους μηχανισμούς λειτουργίας του ταμείου. Πάντως εκκρεμούν κάποια προβληματικά σημεία που πρέπει να επιλυθούν.

3.2.

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει επομένως ότι ο κανονισμός είναι μια ιδιαιτέρως σημαντική ρύθμιση καθότι αποτελεί απόδειξη της αλληλεγγύης στην ΕΕ. Μάλιστα σέβεται την αρχή της επικουρικότητας, καθότι συνδυάζεται με τις πολιτικές των κρατών μελών και είναι συντονισμένος με διάφορες άλλες ενωσιακές πολιτικές, μεταξύ των οποίων τα προγράμματα που σχετίζονται με τα διαρθρωτικά ταμεία και εκείνα τη Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρέπει να συνδυαστεί και με τις παρεκκλίσεις στο σύμφωνο σταθερότητας που προβλέπονται για όσα κράτη μέλη έχουν πληγεί από φυσικές και μη καταστροφές.

3.3.

Οι διατάξεις του κανονισμού εφαρμόζονται σε περίπτωση σοβαρής φυσικής καταστροφής, χωρίς να υποκαθίσταται η παρέμβαση του κράτους μέλους σε καταστροφές με ζημίες που δεν υπερβαίνουν ένα κατώτατο όριο —το οποίο η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι υπερβολικά υψηλό και άρα χρήζει αναθεώρησης.

3.4.

Στα επιλέξιμα έργα παρέμβασης δεν υπάγονται οι κατοικίες, εκτός εάν πρόκειται για προσωρινά καταλύματα έκτακτης ανάγκης. Εν προκειμένω, αυτός που καλείται να παρέμβει είναι το κράτος ή οι ασφαλιστικές εταιρείες/φορείς. Στη δε περίπτωση ιστορικών οικισμών, η ίδια τους η ύπαρξη εξαρτάται από οικονομικές δραστηριότητες συναφείς με τον τουρισμό των δευτερευουσών κατοικιών. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρέπει να γίνει η διάκριση μεταξύ των κατοικιών και των οικονομικών δραστηριοτήτων.

3.5.

Επίσης, ο κανονισμός αποκλείει την επικάλυψη με άλλα ενωσιακά μέτρα κατά τόπους αποκατάστασης ζημιών εξαιτίας φυσικών και μη καταστροφών. Μάλιστα, ένα από τα πρώτα προαπαιτούμενα χορήγησης κονδυλίου από το ταμείο είναι η ύπαρξη σχεδίου πρόληψης φυσικών καταστροφών. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ούτε τα θεσμικά όργανα ούτε τα κράτη μέλη της ΕΕ δίνουν αρκετή έμφαση στην πρόληψη.

3.6.

Στον κανονισμό διευκρινίζεται ότι τα χρηματοδοτούμενα έργα πρέπει να είναι σύμφωνα με τις διατάξεις της Συνθήκης και τις ρυθμιστικές πράξεις που έχουν θεσπιστεί συνακόλουθα. Συγκεκριμένα, απαιτούνται χρηστή οικονομική διαχείριση, καθεστώς διαφάνειας στις δημόσιες συμβάσεις, η προστασία του περιβάλλοντος και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με τη βοήθεια οικολογικών υποδομών. Έως και την έγκριση του κανονισμού δεν ίσχυε καμία ειδική οδηγία σχετική με την προσβασιμότητα (7). Δεδομένου ότι η γήρανση του πληθυσμού της ΕΕ έχει οδηγήσει στην άνοδο της ζήτησης σε προσβάσιμα προϊόντα και υπηρεσίες (8), η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η προσβασιμότητα πρωτοβουλιών έκτακτης παρέμβασης και ανακατασκευής πρέπει να συμπεριληφθεί στα κυριότερα κριτήρια.