3.2.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 27/108

1.1

Οκτώ χρόνια πέρασαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε όπου η ΕΕ αποφάσισε να προωθήσει μια κοινή πολιτική για τη μετανάστευση· ωστόσο, σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος σε μία από τις θεμελιώδεις πτυχές, συγκεκριμένα, στην πολιτική και τη νομοθεσία για την εισδοχή των μεταναστών. Εντούτοις, η πρόοδος αυτή αντιστοιχεί στις εθνικές νομοθεσίες για τη ρύθμιση της εισδοχής χωρίς καμία εναρμόνιση σε επίπεδο ΕΕ. Οι νομοθεσίες αυτές διαφέρουν σημαντικά και εκφράζουν αντιφατικές πολιτικές.

1.2

Έχουν περάσει περισσότερα από τρία χρόνια από τότε που η Επιτροπή κατήρτισε την «Πρόταση οδηγίας για τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό τη μισθωτή απασχόληση και την άσκηση ανεξάρτητων οικονομικών δραστηριοτήτων» (1). Η ΕΟΚΕ και το Κοινοβούλιο κατήρτισαν θετικές γνωμοδοτήσεις (2). Ωστόσο, η πρόταση αυτή δεν ξεπέρασε την πρώτη ανάγνωση στο Συμβούλιο. Έκτοτε, ορισμένα κράτη έχουν διαμορφώσει νέα νομοθεσία για την οικονομική μετανάστευση, ακολουθώντας πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις.

1.3

Κατά τα προσεχή έτη, η Ευρώπη θα χρειαστεί νέους οικονομικούς μετανάστες για να συμβάλουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη (3). Η δημογραφική κατάσταση μας δείχνει ότι η στρατηγική της Λισαβόνας ενδέχεται να καταρρεύσει, αν δεν τροποποιήσουμε τις πολιτικές για τη μετανάστευση. Χρειάζονται ενεργητικές πολιτικές για την εισδοχή εργαζομένων τόσο υψηλής όσο και χαμηλότερης ειδίκευσης.

1.4

Είναι λυπηρό το γεγονός ότι στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορισμένες κυβερνήσεις προέβαλαν βέτο στις νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής και διατηρούν τις παλιές περιοριστικές πρακτικές προηγούμενων εποχών. Εν τω μεταξύ, αυξάνεται η παραοικονομία και η αδήλωτη εργασία που αποτελούν πραγματικό «φαινόμενο έλξης» για τους μετανάστες χωρίς έγγραφα· πρόκειται, συγκεκριμένα, για το φαινόμενο του οποίου επιδιώκεται η μείωση μέσω της Πρότασης οδηγίας για την επιβολή κυρώσεων στους εργοδότες (4), για την οποία έχει καταρτίσει γνωμοδότηση (5) η ΕΟΚΕ. Ελλείψει κοινής ευρωπαϊκής νομοθεσίας, τα κράτη μέλη υιοθετούν νέες νομοθεσίες με πολύ διαφορετικές πολιτικές προσεγγίσεις, προσθέτοντας νέα προβλήματα για την εναρμόνιση. Οι διαφορετικές αυτές πολιτικές προσεγγίσεις και οι νομοθετικές αποκλίσεις προξενούν σύγχυση και αβεβαιότητα στους πολίτες.

1.5

Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας περιλαμβάνει τη νομοθεσία για τη μετανάστευση στην κανονική διαδικασία (πρωτοβουλία της Επιτροπής, ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο και συναπόφαση του Κοινοβουλίου).

1.6

Όμως, η υπό εξέταση πρόταση συζητείται στο Συμβούλιο σύμφωνα με τον άγονο κανόνα της ομοφωνίας. Συνεπώς, όπως το πρότεινε η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότηση για το Πρόγραμμα της Χάγης (6)«η αλλαγή αυτή πρέπει να γίνει επειγόντως, πριν από τη μελέτη των νέων νομοθετικών προτάσεων». Η ΕΟΚΕ προτείνει στο Συμβούλιο να υιοθετήσει τη «μεταβατική» διαδικασία που ισχύει ήδη για το άσυλο, προκειμένου οι οδηγίες αυτές να εγκριθούν με ειδική πλειοψηφία και συναπόφαση του Κοινοβουλίου.

1.7

Η ΕΟΚΕ έχει ήδη αναφέρει ότι «για τη νέα νομοθεσία όσον αφορά την εισδοχή, είναι καλύτερο να θεσπιστεί ένα γενικό, οριζόντιο νομοθετικό πλαίσιο παρά τομεακοί κανόνες» (7). «Η πρόταση οδηγίας για την εισδοχή, που κατήρτισε στο παρελθόν η Επιτροπή και που η ΕΟΚΕ υποστήριξε με ορισμένες τροποποιήσεις  (8) , εξακολουθεί να αποτελεί καλή νομοθετική πρόταση. Συμπληρωματικά, μπορούν να θεσπιστούν ειδικοί κανόνες για τομεακά ζητήματα και ειδικές συνθήκες. Αν το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιλέξει μια τομεακή προσέγγιση, μόνο για την εισδοχή μεταναστών με υψηλή επαγγελματική ειδίκευση, δεν θα είναι χρήσιμη για τη ρύθμιση μεγάλου μέρους της μετανάστευσης και, επιπλέον, θα εισάγει διακρίσεις. Αυτή η επιλογή μπορεί να είναι πιο εύκολη για το Συμβούλιο, όμως απομακρύνεται από τις ευρωπαϊκές ανάγκες».

1.8

Η Συνθήκη της Λισαβόνας καθορίζει τα όρια της κοινής νομοθεσίας: το δικαίωμα των κρατών μελών να καθορίζουν τον αριθμό των μεταναστών που θα γίνουν δεκτοί στο έδαφός τους. Ο περιορισμός αυτός δεν αποτελεί εμπόδιο για την επίτευξη υψηλού βαθμού νομοθετικής εναρμόνισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι κίνητρο για να γίνεται η εθνική διαχείριση της οικονομικής μετανάστευσης με κοινές και διαφανείς διαδικασίες. Στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας, η αρμόδια αρχή για την έκδοση των αδειών εργασίας και διαμονής θα είναι η αντίστοιχη αρχή κάθε κράτους μέλους. Έτσι, κάθε κράτος μέλος θα μπορεί να αποφασίζει σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους τα χαρακτηριστικά της μετανάστευσης που χρειάζεται (9). Οι εθνικές νομοθεσίες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ειδικές συνθήκες κάθε χώρας, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

1.9

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η νομοθεσία για την εισδοχή των μεταναστών εργαζομένων συνδέεται με τις αγορές εργασίας και, συνεπώς, οι εθνικές αρχές οφείλουν να προβούν σε διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους.

1.10

Εξάλλου, το Πρόγραμμα της Χάγης του Νοεμβρίου 2004, αναγνώρισε ότι «η νόμιμη μετανάστευση θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της οικονομίας που βασίζεται στη γνώση στην Ευρώπη και στην προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης και θα συμβάλει κατ' αυτόν τον τρόπο στην υλοποίηση της στρατηγικής της Λισαβόνας».

1.11

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2006 υιοθέτησε το Σχέδιο πολιτικής για τη νόμιμη μετανάστευση προκειμένου να υπάρξει ανταπόκριση σε δύο στόχους:

1.11.1

Προσδιορισμός των όρων εισδοχής που ισχύουν για συγκεκριμένες κατηγορίες μεταναστών, οι οποίοι θα διατυπωθούν μέσω τεσσάρων ειδικών νομοθετικών προτάσεων που αφορούν τους εργαζόμενους με ιδιαίτερα προσόντα, τους εποχιακούς εργαζόμενους, τους αμειβόμενους ασκούμενους και τα πρόσωπα που μεταφέρονται στο εσωτερικό της ίδιας επιχείρησης.

1.11.2

Θέσπιση του γενικού πλαισίου μιας ισότιμης προσέγγισης που να βασίζεται στο σεβασμό των δικαιωμάτων των εργαζομένων στον τομέα της μετανάστευσης.

1.12

Η ΕΟΚΕ υιοθέτησε πρόσφατα δύο γνωμοδοτήσεις (10) με τις οποίες προτείνει να γίνεται η διαχείριση της μετανάστευσης σε συνεργασία με τις χώρες καταγωγής, με στόχο την προώθηση της ανάπτυξής τους. Η ΕΟΚΕ πρότεινε σε πρόσφατη γνωμοδότηση (11) ότι είναι απαραίτητο να γίνει ελαστικότερη η οδηγία 2003/109 σχετικά με το καθεστώς υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί μακρόν διαμένοντες· επίσης, υπέβαλε και άλλες προτάσεις που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την διαμόρφωση νέων οδηγιών σχετικά με την εισδοχή.

2.1

Η πρόταση επιδιώκει να διευκολύνει την εισδοχή των υψηλά ειδικευμένων εργαζομένων μέσω της εναρμόνισης της ταχείας διαδικασίας για την εισδοχή, η οποία βασίζεται σε κοινό ορισμό και κριτήρια και σε ευνοϊκές συνθήκες διαμονής. Περιλαμβάνει ειδικό καθεστώς για νέους επαγγελματίες και ευνοεί την ενδοκοινοτική κινητικότητα.

2.2.1

Στόχος είναι, αφενός, να καθοριστούν οι προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής για περισσότερους από τρεις μήνες των υπηκόων τρίτων χωρών και των μελών της οικογένειάς τους για το σκοπό της απασχόλησης υψηλής ειδίκευσης και, αφετέρου, να προσδιοριστούν τα κριτήρια διαμονής τους σε άλλα κράτη μέλη. Ως «απασχόληση υψηλής ειδίκευσης» ορίζεται η άσκηση γνήσιας και αποτελεσματικής εργασίας υπό την καθοδήγηση άλλου για την οποία ένα πρόσωπο πληρώνεται και για την οποία απαιτείται τίτλος σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή τουλάχιστον τρία έτη ισοδύναμης επαγγελματικής πείρας.

2.2.2

Το πεδίο προσωπικής εφαρμογής περιλαμβάνει υπηκόους τρίτων χωρών που υποβάλλουν αίτηση εισδοχής στην επικράτεια κράτους μέλους για το σκοπό της απασχόλησης υψηλής ειδίκευσης. Εξαιρούνται οι κάτωθι κατηγορίες: οι αιτούντες διεθνούς προστασίας ή βάσει καθεστώτων προσωρινής προστασίας, οι πρόσφυγες, οι ερευνητές, μέλη της οικογένειας ευρωπαίων πολιτών που ασκούν το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας, όσοι διαθέτουν το καθεστώς του «επί μακρόν διαμένοντος» στην ΕΕ και όσοι καλύπτονται από διεθνείς συμβάσεις.

2.2.3

Η οδηγία θα εφαρμόζεται υπό την επιφύλαξη ευνοϊκότερων κανόνων που περιλαμβάνονται σε διμερείς ή πολυμερείς συνθήκες με τρίτες χώρες. Ακόμη, δεν θα δεν θίγει το δικαίωμα των κρατών μελών να υιοθετούν ή να διατηρούν ευνοϊκότερες διατάξεις, με την επιφύλαξη των όσων αναφέρονται στους όρους εισδοχής στο πρώτο κράτος μέλος.

2.3.1

Η πρόταση θεσπίζει τους όρους εισόδου και τα κριτήρια εισδοχής του υποψηφίου ο οποίος οφείλει

2.3.2

Ο ακαθάριστος μηνιαίος μισθός που αναφέρεται στη σύμβαση εργασίας ή στη δεσμευτική προσφορά εργασίας δεν πρέπει να είναι κατώτερος από εθνικό κατώτατο όριο μισθού το οποίο προβλέπεται και δημοσιεύεται για το σκοπό αυτό από τα κράτη μέλη και το οποίο πρέπει να ισούται τουλάχιστον με τον τριπλάσιο ελάχιστο ακαθάριστο μηνιαίο μισθό όπως θεσπίζεται στο εθνικό δίκαιο (12).

2.3.3

Οι υπήκοοι τρίτων χωρών κάτω των 30 ετών με επαγγελματικά προσόντα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης απαλλάσσονται από ορισμένες από αυτές τις προϋποθέσεις. Ο ακαθάριστος μηνιαίος μισθός αντιστοιχεί τουλάχιστον στα δύο τρία του εθνικού κατώτατου ορίου μισθού. Εξάλλου, εάν ο αιτών έχει ολοκληρώσει τις σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο εκάστοτε κράτος μέλος και απέκτησε πτυχίο (Bachelor) και μεταπτυχιακό (Master's) σε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που βρίσκεται στην επικράτεια της Κοινότητας δεν απαιτούνται αποδεικτικά στοιχεία για την επαγγελματική πείρα επιπλέον του τίτλου σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

2.3.4

Σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 19.5, όλα αυτά δεν θίγουν την αρμοδιότητα των κρατών μελών να καθορίσουν τον όγκο εισδοχής υπηκόων τρίτων χωρών για απασχόληση υψηλής ειδίκευσης.

2.4.1

Στους υπηκόους τρίτων χωρών που πληρούν τα κριτήρια αυτά χορηγείται μπλε κάρτα ΕΕ. Η μπλε κάρτα ισχύει για δύο έτη και ανανεώνεται τουλάχιστον για περίοδο ίσης διάρκειας (13). Εάν η σύμβαση εργασίας καλύπτει περίοδο μικρότερη από δύο έτη, η μπλε κάρτα της ΕΕ χορηγείται για τη διάρκεια της σύμβασης εργασίας.

2.4.2

Τα κράτη μέλη καθορίζουν εάν οι αιτήσεις για μπλε κάρτα πρέπει να υποβάλλονται από τον υπήκοο τρίτης χώρας ή από τον εργοδότη του.

2.4.3

Κατά γενικό κανόνα, η αίτηση εξετάζεται και μελετάται όταν ο υπήκοος τρίτης χώρας διαμένει εκτός επικράτειας ΕΕ. Ωστόσο, η πρόταση παρέχει επίσης στα κράτη μέλη τη δυνατότητα, σύμφωνα βεβαίως με τις εθνικές νομοθεσίες τους, να δεχτούν μια αίτηση για έκδοση άδειας διαμονής όταν ο υπήκοος τρίτης χώρας βρίσκεται νόμιμα στην επικράτειά τους ακόμη και εάν δεν διαθέτει άδεια διαμονής.

2.5.1

Κατά τα πρώτα δύο έτη νόμιμης διαμονής στο συγκεκριμένο κράτος μέλος, ως κατόχου μπλε κάρτας της ΕΕ, η πρόσβαση του ενδιαφερομένου στην αγορά εργασίας περιορίζεται στην άσκηση μισθωτών δραστηριοτήτων που πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης της κάρτας. Μετά τη λήξη της περιόδου αυτής, αναγνωρίζεται στο μετανάστη εργαζόμενο παρόμοια μεταχείριση με εκείνη που επιφυλάσσεται στους πολίτες του κράτους μέλους όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά εργασίας και στην απασχόληση υψηλής ειδίκευσης. Η ανεργία καθαυτή δεν αποτελεί λόγο ανάκλησης της μπλε κάρτας της ΕΕ, εφόσον η περίοδος ανεργίας δεν υπερβαίνει τρεις διαδοχικούς μήνες.

2.5.2

Η μπλε κάρτα παρέχει στον κάτοχό της την ίδια μεταχείριση με εκείνη που ισχύει για τους πολίτες του κράτους μέλους στους ακόλουθους τομείς: συνθήκες εργασίας (αμοιβή, απόλυση, υγεία και ασφάλεια στον τόπο εργασίας), ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, προσχώρηση και συμμετοχή σε οργάνωση εργαζομένων ή εργοδοτών, εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση (υποτροφίες), αναγνώριση των διπλωμάτων, πιστοποιητικών και άλλων επαγγελματικών τίτλων, κοινωνική ασφάλιση, κοινωνική αρωγή, καταβολή κεκτημένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων κατά τη μετακίνηση σε τρίτη χώρα, φορολογικά πλεονεκτήματα, πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών που τίθενται στη διάθεση του κοινού (συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών για την πρόσβαση σε στέγαση και τη συνδρομή των υπηρεσιών απασχόλησης) και ελεύθερη πρόσβαση στο σύνολο της επικράτειας του κράτους μέλους.

2.5.3

Τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν παρεκκλίσεις όπως να εμποδίζουν την πρόσβαση σε ορισμένες επαγγελματικές δραστηριότητες και σε ορισμένα κοινωνικά δικαιώματα.

2.5.4

Το προοίμιο της πρωτοβουλίας επισημαίνει ότι οι ευνοϊκές προϋποθέσεις για την οικογενειακή επανένωση και για την πρόσβαση στην εργασία για τους συζύγους πρέπει να αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο κάθε καθεστώτος που αποβλέπει στην προσέλκυση υψηλά ειδικευμένων εργαζομένων στην ΕΕ. Για το λόγο αυτό, η πρόταση παρουσιάζει μια σειρά παρεκκλίσεων από τις προϋποθέσεις που ορίζει η οδηγία 2003/86 για το δικαίωμα στην οικογενειακή επανένωση (14), προκειμένου να διευκολύνει την άσκηση του εν λόγω δικαιώματος από αυτού του είδους τους μετανάστες.

2.5.5

Η πρόταση οδηγίας περιλαμβάνει επίσης σειρά παρεκκλίσεων από την οδηγία 2003/109/ΕΚ για τους υπηκόους τρίτων χωρών με δικαίωμα μακρόχρονης διαμονής (15). Οι υπήκοοι τρίτων χωρών με υψηλή ειδίκευση θα απολαύουν περισσότερα δικαιώματα και ευνοϊκότερη και ελαστικότερη διοικητική μεταχείριση από τους υπόλοιπους που διαθέτουν καθεστώς διαμένοντος μακράς διάρκειας.

2.5.6

Τα κράτη μέλη χορηγούν στον υπήκοο τρίτης χώρας του οποίου έγινε δεκτή η αίτηση κάθε διευκόλυνση για την απόκτηση των απαιτούμενων θεωρήσεων.

2.5.7

Μετά από δύο έτη νόμιμης διαμονής σε ένα κράτος μέλος ως κατόχου μπλε κάρτας της ΕΕ, επιτρέπεται, σύμφωνα με την πρόταση, στον ενδιαφερόμενο να μετακινηθεί σε δεύτερο κράτος μέλος για το σκοπό της απασχόλησης υψηλής ειδίκευσης, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται για την απόκτηση της μπλε κάρτας στο πρώτο κράτος. Τα μέλη της οικογένειάς του μπορούν να τον συνοδεύσουν ή να διαμείνουν μαζί του.

3.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υποστηρίζει ότι είναι δυνατή μια κοινή διαδικασία, ταχεία και διαφανής, για την εισδοχή μεταναστών εργαζομένων με τήρηση της συνθήκης της Λισαβόνας και, συγκεκριμένα, του δικαιώματος των κρατών μελών να καθορίζουν τον αριθμό των μεταναστών που γίνονται δεκτοί στο έδαφός τους.

3.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, σύμφωνα με τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, η νομοθεσία για τη μετανάστευση πρέπει να τηρεί τον Χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ και τη νομοθεσία κατά των διακρίσεων.

3.3

Όταν κυρωθεί και τεθεί σε ισχύ η συνθήκη της Λισαβόνας θα είναι σαφέστερες οι αρμοδιότητες της ΕΕ και το Συμβούλιο θα υιοθετεί αποφάσεις με ειδική πλειοψηφία και με συναπόφαση του Κοινοβουλίου, και έτσι θα υπερβληθεί ο ισχύον κανόνας της ομοφωνίας που εμποδίζει την υιοθέτηση μιας πραγματικά κοινής νομοθεσίας.

3.4

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή προτείνει στο Συμβούλιο, όσον αφορά την υιοθέτηση της νομοθεσίας για τη μετανάστευση (η υπό εξέταση οδηγία και οι επόμενες), να εφαρμοστεί η κανονική διαδικασία (με τον ίδιο τρόπο που αποφασίστηκε η νομοθεσία για το άσυλο), προλαμβάνοντας ό,τι προβλέπεται στη συνθήκη της Λισαβόνας. Επίσης, προτείνει στην Επιτροπή να επιταχύνει την επεξεργασία των υπόλοιπων οδηγιών που προβλέπονται για τους επόμενους μήνες (τους εποχιακούς εργαζόμενους, τους αμειβόμενους ασκούμενους και τα πρόσωπα που μεταφέρονται στο εσωτερικό της ίδιας επιχείρησης).

3.5

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να διαθέτει η ΕΕ κατάλληλη κοινή νομοθεσία με υψηλό βαθμό εναρμόνισης, προκειμένου η μετανάστευση να εντάσσεται σε νόμιμες διαδικασίες, ευέλικτες και διαφανείς, κατά τις οποίες οι υπήκοοι τρίτων χωρών να απολαύουν δίκαιης μεταχείρισης και να έχουν παρόμοια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους ευρωπαίους πολίτες.

3.6

Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των υπηκόων τρίτων χωρών που περιλαμβάνονται στην υπό εξέταση πρόταση και αφορούν την ίση μεταχείριση ως προς τις αμοιβές, τις συνθήκες εργασίας, την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, αποτελούν μια καλή βάση νομοθεσίας για τη μετανάστευση, η οποία να καλύπτει όλες τις κατηγορίες μεταναστών εργαζομένων.

3.7

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το γεγονός ότι η νέα νομοθεσία για τη μετανάστευση περιλαμβάνει πρόβλεψη για την οικογενειακή επανένωση κατά τρόπο λιγότερο περιοριστικό από ό,τι προβλέπει η οδηγία 2003/86.

3.8

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της διότι η νομοθεσία για τη μετανάστευση είναι πιο ευέλικτη όσον αφορά τις άδειες διαμονής, όπως είχε η ίδια προτείνει σε πρόσφατη γνωμοδότηση (16), προκειμένου να διαμορφωθούν κυκλικά καθεστώτα μετανάστευσης που να διευκολύνουν την ανάπτυξη των χωρών προέλευσης και να αντισταθμίζουν τις πλέον αρνητικές επιπτώσεις της «διαρροής εγκεφάλων». Η εν λόγω γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ προτείνει ορισμένες τροποποιήσεις στην πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με το καθεστώς κατοίκου μακράς διαρκείας υπέρ των υπηκόων τρίτων χωρών (2003/109/CE), προκειμένου να καταστούν ελαστικότερες ορισμένες διαδικασίες. Η παρούσα γνωμοδότηση περιλαμβάνει επίσης διάφορες προτάσεις για τις υπόλοιπες οδηγίες για την εισδοχή.

4.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το ύψος της αμοιβής για την αναγνώριση της ιδιότητας του εργαζομένου υψηλής ειδίκευσης δεν αποτελεί κατάλληλη προϋπόθεση.

4.2

Η έννοια της υψηλής ειδίκευσης πρέπει να συνδέεται με τίτλους και επαγγελματικά προσόντα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή με ισοδύναμα υψηλά επαγγελματικά προσόντα και όχι με την αμοιβή που θα λάβει ο εργαζόμενος (17).

4.3

Εξάλλου, η επιλογή της αμοιβής ως μία από τις προϋποθέσεις για απόκτηση της μπλε κάρτας ΕΕ θα δυσχεράνει τη θέσπιση μιας κοινής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πολύ σημαντικές διαφορές που υφίστανται επί του παρόντος ως προς τον ελάχιστο διεπαγγελματικό μισθό στα κράτη μέλη εμποδίζουν την εναρμόνιση.

4.4

Η ΕΕ οφείλει να σημειώσει ταχεία πρόοδο στην αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, λαμβάνοντας υπόψη τη διαδικασία της Μπολόνια που έχει ως στόχο τη διευκόλυνση της αμοιβαίας αναγνώρισης των τίτλων των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Για όσο διάστημα δεν υφίσταται ένα ευρωπαϊκό σύστημα αναγνώρισης των επαγγελματιών προσόντων, θα πρέπει να υπάρχει μια εθνική αρχή που να χορηγεί την αναγνώριση με βάση την οδηγία 2005/36 για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, τα κριτήρια του ΔΟΕ για τον ορισμό των εργαζομένων με υψηλή ειδίκευση (18) και τη Διεθνή πρότυπη ταξινόμηση της εκπαίδευσης (Internacional Standard Classification of Education — ISCED 1997 (19)) της UNESCO.

4.5

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το κριτήριο της τριετούς επαγγελματικής πείρας στον ορισμό της «απασχόλησης υψηλής ειδίκευσης». Όμως και σε αυτή την περίπτωση ενδέχεται να υπάρξουν προβλήματα στην πράξη όσον αφορά επαγγέλματα για τα οποία οι τίτλοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν ευρύτερη εμβέλεια. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει η εθνική αρχή να αξιολογεί τις επαγγελματικές ισοτιμίες σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους.

4.6

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παράσχει προτιμησιακούς όρους στους μετανάστες εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης μέσω της θέσπισης μιας ευνοϊκότερης μεταχείρισης από αυτήν που προβλέπεται στις οδηγίες 2003/86 και 2003/109, ενδέχεται να οδηγήσει σε διαφορετική μεταχείριση των διαφόρων κατηγοριών μεταναστών. Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι οι παρεκκλίσεις αυτές δεν θίγουν τη γενικότερη συνεκτικότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και την αρχή της ίσης μεταχείρισης (20).

4.6.1

Η υπό εξέταση πρόταση οδηγίας για την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης παρέχει περισσότερες διευκολύνσεις και δικαιώματα στον τομέα της οικογενειακής επανένωσης. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα που δεν μπορεί να εξαρτάται από την οικονομική δραστηριότητα ή την απασχόληση του εργαζόμενου. Η ΕΟΚΕ έχει προτείνει σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις την τροποποίηση της οδηγίας 2003/86 για την οικογενειακή επανένωση έτσι ώστε να περιλαμβάνει τις παρεκκλίσεις που προβλέπονται στην πρόταση οδηγίας για την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης (21).

4.6.2

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της διότι η πρόταση οδηγίας δεν παγιώνει το δικαίωμα απασχόλησης στα μέλη της οικογένειας του κατόχου μπλε κάρτας όταν μετακινείται σε άλλο κράτος μέλος.

4.6.3

Εξάλλου, το νομικό καθεστώς των υπηκόων τρίτων χωρών, οι οποίοι ύστερα από περίοδο διαμονής πέντε ετών αποκτούν το ευρωπαϊκό καθεστώς διαμένοντος μακράς διαρκείας, θα είναι λιγότερο ευνοϊκό σε σύγκριση με τους μετανάστες εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης. Η σταθερή και μόνιμη διαμονή θα αποτελέσει παράγοντα δευτερεύουσας σημασίας ενώ θα πρέπει να παραχωρηθεί ασφάλεια δικαίου και ενσωμάτωση στην ΕΕ. Σε πρόσφατη γνωμοδότησή της (22), η ΕΟΚΕ αναφέρει ότι χρειάζεται να γίνει ελαστικότερη η οδηγία 2003/19 για όλους τους διαμένοντες μακράς διαρκείας.

4.7

Η πρόταση περιλαμβάνει ορισμένα στοιχεία τα οποία ενδεχομένως δεν συνάδουν με τις υποχρεώσεις διεθνούς δικαίου των κρατών μελών. Για παράδειγμα, η απαίτηση σύμφωνα με την οποία, κατά τα πρώτα δύο έτη νόμιμης διαμονής, περιορίζεται η επαγγελματική κινητικότητα κατόχου μπλε κάρτας ΕΕ δεν συνάδει με τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το καθεστώς του μετανάστη εργαζόμενου του 1977, η οποία στο άρθρο 8 ορίζει ότι η περίοδος αυτή διαρκεί ένα έτος κατά μέγιστο όριο.

4.8

Σύμφωνα με την πρόταση οδηγίας, ένας κάτοχος μπλε κάρτας που είναι άνεργος για τρεις συνεχείς μήνες δεν μπορεί να ανανεώσει την κάρτα αυτή. Όμως, ούτε η περίοδος των τριών μηνών αντιστοιχεί με εκείνη των πέντε μηνών που αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το καθεστώς του μετανάστη εργαζόμενου (άρθρο 9 παρ. 4).

4.9

Η ΕΟΚΕ προτείνει να επιτραπεί περίοδος ανεργίας έξι μηνών έτσι ώστε να τηρηθούν οι διεθνείς συμβάσεις και να διευκολυνθούν οι εργαζόμενοι στην πρόσβαση σε άλλη απασχόληση. Η προθεσμία αυτή είναι απαραίτητη ιδίως όταν ο εργαζόμενος συμμετέχει σε πρόγραμμα κατάρτισης για την πρόσβαση σε νέα απασχόληση.

4.10

Για την ΕΟΚΕ, τα μεταβατικά μέτρα που περιορίζουν προσωρινά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων που προέρχονται από τα νέα κράτη μέλη αποτελούν παρέκκλιση που πρέπει να εξαλειφθεί σύντομα, ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά στην απασχόληση προσώπων με υψηλά προσόντα· πρέπει, επίσης, να διασφαλισθεί η αρχή της προτίμησης των πολιτών της ΕΕ.

4.11

Δεν θα πρέπει να εξαιρούνται οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Όπως έχει ήδη προτείνει η ΕΟΚΕ, τα πρόσωπα που χρήζουν διεθνούς προστασίας πρέπει να μπορούν να εργάζονται (23), συμπεριλαμβανομένων των προσώπων με υψηλή ειδίκευση.

4.12

Το γεγονός ότι η οδηγία προβλέπει ένα ελαστικότερο σύστημα για τους νέους κάτω των τριάντα ετών (χαμηλότερες αμοιβές), μπορεί να θεωρηθεί ως προστασία ενός συστήματος διακρίσεων και η ΕΟΚΕ δεν είναι σύμφωνη με αυτό.

4.13

Τέλος, η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία της ενσωμάτωσης. Έχει ήδη καταρτίσει πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις πρωτοβουλίας για την προώθηση των πολιτικών ενσωμάτωσης (24) και έχει οργανώσεις διασκέψεις και ακροάσεις. Η ΕΕ και οι εθνικές αρχές οφείλουν να συνεργαστούν για την προώθηση πολιτικών ενσωμάτωσης, διότι τόσο η ενσωμάτωση όσο και προώθηση της ίσης μεταχείρισης και η καταπολέμηση των διακρίσεων αποτελούν προκλήσεις για την ευρωπαϊκή κοινωνία και κατέχουν ιδιαίτερη σημασία για τις τοπικές αρχές, τους κοινωνικούς εταίρους και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η ΕΟΚΕ συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Φόρουμ ενσωμάτωσης (25).