EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52005AE0129

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πράσινο Βιβλίο — Οι δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας»COM(2004) 608 τελικό

ΕΕ C 221 της 8.9.2005, p. 52–55 (ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)

8.9.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 221/52


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πράσινο Βιβλίο — Οι δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας»

COM(2004) 608 τελικό

(2005/C 221/12)

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2004, και σύμφωνα με το άρθρο 262 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή να καταρτίσει γνωμοδότηση με θέμα: «Πράσινο Βιβλίο — Οι δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας»

Η ΕΟΚΕ ανέθεσε στο ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση», να προετοιμάσει τις σχετικές εργασίες.

Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα των εργασιών η ΕΟΚΕ όρισε τον κ. Wilkinson γενικό εισηγητή κατά την 414η σύνοδο ολομελείας της 9ης και 10ης Φεβρουαρίου 2005 (συνεδρίαση της 9ης Φεβρουαρίου 2005). Κατά την ίδια συνεδρίαση, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 96 ψήφους υπέρ και 9 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Εισαγωγή

1.1

Το Πράσινο Βιβλίο σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας (COM(2004) 608 τελικό) αποτελεί μία από τις δράσεις που προβλέπονται στην ανακοίνωση «Για να χαραχθεί μία πολιτική της ΕΕ στον τομέα του αμυντικού εξοπλισμού», η οποία εκδόθηκε στις 11 Μαρτίου 2003 και για την οποία γνωμοδότησε η ΕΟΚΕ το Σεπτέμβριο του 2003 (1).

1.2

Η «Ευρωπαϊκή Αγορά Αμυντικού Εξοπλισμού» αποτελεί στην πραγματικότητα ένα και μόνο τμήμα της εσωτερικής αγοράς που καλύπτει ένα ειδικό τομέα. Σκοπός του Πράσινου Βιβλίου είναι να συμβάλει στην σταδιακή δημιουργία μίας πιο διαφανούς και ανοικτής για όλα τα κράτη μέλη ευρωπαϊκής αγοράς αμυντικού εξοπλισμού, που θα σέβεται τις ιδιαιτερότητες του τομέα αυτού. Έτσι θα δημιουργηθεί μία ισχυρότερη και ανταγωνιστικότερη αμυντική βιομηχανία, θα υπάρξει αυξημένη αποτελεσματικότητα ως προς το κόστος και θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ένωσης όσον αφορά την ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΕΠΑΑ), στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής για την ασφάλεια.

1.3

Στις 12 Ιουλίου 2004 το Συμβούλιο αποφάσισε τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (ΕΟΑ) σκοπός του οποίου είναι να «στηρίξει τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη μέλη για να βελτιώσουν τις ευρωπαϊκές αμυντικές δυνατότητες όσον αφορά τη διαχείριση κρίσεων και να στηρίξει την ΕΠΑΑ τόσο στην παρούσα μορφή της όσο και για την μελλοντική της ανάπτυξη». Ο ΕΟΑ έχει αρχίσει να λειτουργεί. Οι αρμοδιότητες του ΕΟΑ (2) αποβλέπουν στην βελτίωση της αμυντικής αποδοτικότητας της Ευρώπης καθώς προωθούν την συνοχή αντί του τρέχοντος κατακερματισμού.

1.4

Η έννοια της «αμυντικής αποδοτικότητας» συνεπάγεται ότι εξασφαλίζεται η διαθεσιμότητα των ικανοτήτων που απαιτούνται για την εκτέλεση των προβλεπόμενων έργων και στηρίζεται στη θεωρία της αποτελεσματικότητας ως προς το κόστος. Συνεπώς διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή διαλειτουργικότητα. Επί του παρόντος, τα 25 κράτη μέλη δαπανούν από κοινού 160 δις ευρώ περίπου ετησίως για την άμυνα, εκ των οποίων το 20 % διοχετεύεται στις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων εξοπλισμού (συμπεριλαμβανομένης της έρευνας και ανάπτυξης, της απόκτησης και στήριξης) (3).

2.   Γενικές παρατηρήσεις

2.1

Τα θέματα που εξετάζονται στο παρόν Πράσινο Βιβλίο αναφέρονται στον τρόπο με τον οποίο μπορούν να πραγματοποιηθούν βελτιώσεις όσον αφορά το σύστημα δημόσιων συμβάσεων στον τομέα του αμυντικού εξοπλισμού στα 25 κράτη μέλη. Είναι φανερό ότι θα υπάρξει σημαντική πρόοδος μόνο όταν καταστούν σαφή τα υπόλοιπα στοιχεία της έννοιας «αμυντική αποδοτικότητα» (βλ. σημείο 1.4) (4). Η εν λόγω βιομηχανία έχει ιδιαίτερη ανάγκη από σαφή καθοδήγηση, εναρμονισμένες απαιτήσεις και συνέχεια. Η ΕΟΚΕ ωστόσο επικροτεί την εν λόγω πρωτοβουλία δεδομένου ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί ως ένα τμήμα της διαδικασίας που αποβλέπει στην εδραίωση μίας πιο βιώσιμης ΕΠΑΑ σε μία διαφανή και ανταγωνιστική αγορά.

2.2

Επικροτείται επίσης ο πρωταρχικός ρόλος που αποδίδεται στον ΕΟΑ. Θα υπάρξει ανάγκη σαφούς συμφωνίας σχετικά με τους αντίστοιχους ρόλους του ΕΟΑ και άλλων όσοι εμπλέκονται σήμερα στον τομέα του αμυντικού εξοπλισμού (5) και η ΕΟΚΕ αναμένει ότι θα ελαττωθεί βαθμιαία η διαφορά των χωριστών ρόλων τους. Ωστόσο, θα πρέπει να μελετηθούν πριν οιαδήποτε αλλαγή, τα διδάγματα που προέκυψαν από την περίπτωση του οργανισμού μικτής συνεργασίας εξοπλισμού (OCCAR) (6) (που ασχολείται με τα τρέχοντα προγράμματα διαχείρισης συμπεριλαμβανομένου και του καίριου ζητήματος της συμβατικής νομοθεσίας).

2.3

Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι αναγνωρίζεται ότι τα σημεία αφετηρίας (και οι εφαρμοζόμενες διαδικασίες) κάθε κράτους μέλους όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας διαφέρουν πολύ μεταξύ τους και ότι οι προβλεπόμενες αλλαγές θα ακολουθήσουν διαφορετικούς ρυθμούς. Συμφωνεί ότι θα βοηθούσε η δημιουργία μίας κοινότερης βάσης όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας, πράγμα που θα μπορούσε να υλοποιηθεί σχετικά γρήγορα εφόσον συμφωνήσουν και συνεργαστούν όλα τα κράτη μέλη.

2.4

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι απαιτείται η μείωση του κατακερματισμού της αγοράς αμυντικού εξοπλισμού και η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της διαφάνειάς της ως προϋποθέσεων για την διατήρηση και ενίσχυση μίας βιώσιμης αμυντικής βιομηχανίας της Ένωσης και για την εξασφάλιση μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας ως προς το κόστος αναφορικά με την προμήθεια και διαχείριση των κατάλληλων αμυντικών δυνατοτήτων.

2.5

Η ανάλυση των ιδιαίτερων πτυχών της αγοράς αμυντικού εξοπλισμού που δίδεται στο σημείο 2 του Πράσινου Βιβλίου αποτελεί μία καλή βάση για την επισκόπηση της αγοράς και υποδεικνύει ορισμένες από τις δυσκολίες που προκύπτουν.

2.6

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να τονίσει ότι η οιαδήποτε αναδιάρθρωση των αμυντικών βιομηχανιών πρέπει καταρχάς να αφορά τις συγκεκριμένες βιομηχανίες και να λαμβάνει υπόψη την πραγματικότητα της αγοράς (7). Άλλωστε οι περισσότερες από τις σημαντικές επιχειρήσεις είναι διακρατικές, έστω και αν οι πελάτες τους είναι εθνικοί. Επιπλέον, τα κράτη μέλη διαθέτουν διαφορετικές βιομηχανικές στρατηγικές, εκ των οποίων οι αμυντικές βιομηχανίες αποτελούν μόνο ένα τμήμα τους.

2.7

Η βιομηχανία τόσο στον αμυντικό τομέα όσο και αλλού πρέπει να αποφύγει την υιοθέτηση πολλών ρυθμιστικών διαδικασιών, προκειμένου να λειτουργεί αποτελεσματικά και να εξασφαλίσει αποτελεσματικά ως προς το κόστος οικονομικά αποτελέσματα.

3.   Ειδικές παρατηρήσεις

3.1

Είναι απαραίτητο να διευκρινισθεί με ακρίβεια ποια τμήματα της διαδικασίας δημόσιων συμβάσεων αμυντικού εξοπλισμού πρόκειται να καλυφθούν από τους σχετικούς κανόνες. Εκτός από την απόκτηση του εξοπλισμού θα πρέπει να εξετασθούν επίσης και οι πτυχές της έρευνας και ανάπτυξης, της συντήρησης και της επισκευής, της τροποποίησης και της κατάρτισης που περιλαμβάνονται στο κόστος της «κυριότητας». Πρόκειται για πτυχές του θέματος που συνεπάγονται πολύ μεγαλύτερο κόστος συν τω χρόνω από την απόκτηση.

3.2   Άρθρο 296

3.2.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι οι εξαιρέσεις προς τους κανόνες της ΕΕ που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 296 της Συνθήκης ΕΚ πρέπει να εξακολουθήσουν να ισχύουν ούτως ώστε τα κράτη μέλη να έχουν το δικαίωμα παρέκκλισης για την προστασία των ουσιωδών συμφερόντων της ασφαλείας τους.

3.2.2

Η Επιτροπή πρέπει να παράσχει ενδείξεις ως προς την αξία των εξοπλισμών για την οποία χρησιμοποιήθηκε το δικαίωμα της εξαίρεσης για περίοδο 5 χρόνων (ως ποσοστό του συνολικού ποσού που δαπανήθηκε για αμυντικό εξοπλισμό στην ΕΕ). Θα πρέπει συνεπώς να παρασχεθούν στοιχεία αναφοράς για να διευκολυνθεί η διαδικασία μετρήσεως.

3.2.3

Το πρόβλημα είναι ότι η χρήση της παρεκκλίσεως έχει καταστεί για ορισμένα κράτη μέλη ο κανόνας μάλλον παρά η εξαίρεση πράγμα το οποίο αντιτίθεται πλήρως με την ενιαία αγορά. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την άποψη της Επιτροπής ότι η κατάσταση αυτή πρέπει να αλλάξει. Η πρόκληση θα είναι να χρησιμοποιείται το άρθρο 296 σύμφωνα με τις αποφάσεις που λήφθηκαν για παλαιές περιπτώσεις (8) και ταυτόχρονα να διατηρείται η δυνατότητά του ως παρέκκλισης από τους κανόνες που διέπουν τις δημόσιες συμβάσεις. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι έτοιμα να αιτιολογήσουν (νομικώς εάν παραστεί ανάγκη) τις παρεκκλίσεις στις οποίες προβαίνουν. Στη συζήτηση θα πρέπει να τονιστούν τα οφέλη που απορρέουν από το μεγαλύτερο ανταγωνισμό και τη μεγαλύτερη διαφάνεια.

3.2.4

Ο κατάλογος των προϊόντων που παρήχθησαν το 1958 βάσει του άρθρου 296.2 που προτείνει το πεδίο εφαρμογής του άρρθου 296.1 δεν είναι λειτουργικός και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα έχει πραγματική αξία ως επωφελής τρόπος εξασφάλισης της κανονικής χρήσης της παρέκκλισης για λόγους ασφαλείας. Κάθε περίπτωση πρέπει να αντιμετωπίζεται κατά την αξία της, διότι ακόμη και ο βασικός εξοπλισμός (9) θα εμπίπτει στις διατάξεις περί παρεκκλίσεων σε ορισμένες περιπτώσεις. Επιπλέον, οι κατάλογοι είναι απίθανο να συμβαδίζουν πλέον με τις νέες εξελίξεις.

3.2.5

Είναι φανερό λοιπόν ότι δεν είναι εύκολη η επίλυση του προβλήματος προσδιορισμού ποιοι εξοπλισμοί και ποιες συναφείς υπηρεσίες θα καλύπτονται από τις διατάξεις του άρθρου 296. Ως πρώτο βήμα, είναι απαραίτητο να διασαφηνισθεί το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ μέσω μίας «ερμηνευτικής ανακοίνωσης» ούτως ώστε να βελτιωθεί η κατανόηση και να διευκολυνθεί η καλύτερη και συνεκτικότερη εφαρμογή του.

3.2.6

Όπως οι δημόσιες συμβάσεις μία παρόμοια ανακοίνωση θα έχει επιπτώσεις σε διάφορες άλλες πτυχές: μεταξύ αυτών είναι οι κρατικές ενισχύσεις και, ενδεχομένως, οι κοινωφελείς υπηρεσίες που πρέπει να ληφθούν υπόψη.

3.2.7

Πιστεύουμε ότι «η κατόπιν διαπραγματεύσεως διαδικασία» με προγενέστερη γνωστοποίηση είναι κατάλληλη για τις ειδικές ανάγκες του αμυντικού εξοπλισμού όπου οι «ανοικτές» και οι «περιορισμένες» μέθοδοι δεν είναι κατάλληλες. Ωστόσο, η άποψη αυτή πρέπει να επανεξεταστεί με βάση την πείρα που αποκτήθηκε από τη λειτουργία με την «ερμηνευτική ανακοίνωση».

3.2.8

Επικρατεί η αντίληψη ότι μία ανακοίνωση μόνο ως ενδιάμεσο μέσο μπορεί να έχει αξία έως ότου καταρτιστεί μία ειδική οδηγία (ή άλλο ειδικό νομικό μέσο). Η άποψη της ΕΟΚΕ είναι ότι πρώτα πρέπει να καταρτιστεί και να συμφωνηθεί η εν λόγω «ερμηνευτική ανακοίνωση» και έπειτα, υπό το πρίσμα των αποτελεσμάτων της, να εξεταστεί κατά πόσον είναι απαραίτητο ένα νομοθετικό μέσο. Η ΕΟΚΕ ζητεί να επισπευσθεί η έκδοση της ανακοίνωσης.

3.2.9

Υπάρχει μία ακόμη πιθανότητα, που δεν αναφέρεται στο Πράσινο βιβλίο, να καθιερωθεί ένας «κώδικας συμπεριφοράς» για τα κράτη μέλη που συμμετέχουν σαν ένας άλλος τρόπος για την καθιέρωση της Ευρωπαϊκής αγοράς αμυντικού εξοπλισμού. Εφόσον ο τομέας αυτός δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, τούτο θα μπορούσε να εξεταστεί χρησιμοποιώντας μάλιστα τον ευρωπαϊκό οργανισμό άμυνας ως διαμεσολαβητή. Επειδή ο έλεγχος και η επιβολή ενός παρόμοιου κώδικα μπορεί να αποδειχτούν δυσχερείς θα πρέπει να εξακολουθήσουν να περιλαμβάνονται οι πτυχές της εσωτερικής αγοράς.

3.3   Δημοσίευση των προσκλήσεων υποβολής προσφορών

3.3.1

Δεν πείθει το επιχείρημα ότι χρειάζεται να εξετασθεί περαιτέρω το σύστημα και το σχήμα των προσκλήσεων υποβολής προσφορών. Εφόσον ο αμυντικός εξοπλισμός αντιμετωπίζεται ως ένα άλλο τμήμα της εσωτερικής αγοράς τότε (μολονότι παρέχει μεγαλύτερες δυνατότητες παρεκκλίσεων), θα αντιμετωπισθεί κατά πάσα πιθανότητα κατά τον ίδιο τρόπο με τις λοιπές προσκλήσεις υποβολής προσφορών. Πράγμα που συνεπάγεται διάφορα συστήματα και προβλήματα, όπως το πρόβλημα της γλώσσας, που συναντώνται και αλλού. Τα επιχειρήματα που συνηγορούν υπέρ ενός συγκεντρωτικού συστήματος δημοσιεύσεως είναι αδύναμα.

3.3.2

Οι πιθανοί προβληματικοί τομείς αφορούν τον εμπιστευτικό χαρακτήρα και τα αντισταθμιστικά οφέλη που θα προκύψουν για τον αμυντικό εξοπλισμό παρά για άλλους εξοπλισμούς και υπηρεσίες και για την ασφάλεια εφοδιασμού, όπου θα είναι πολύ δύσκολο να αντικατασταθούν οι προμηθευτές ή οι συμβαλλόμενοι μετά την υπογραφή της σύμβασης. Πρόκειται για τομείς την ευθύνη των οποίων φέρουν τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, μολονότι θα βοηθούσε ένας γενικότερος οδηγός της Επιτροπής.

3.4   Διττή χρήση

3.4.1

Είναι συχνά δύσκολο στα πλαίσια της σημερινής βιομηχανίας να ταξινομηθούν οι επιχειρήσεις ως «κατασκευάστριες εξοπλισμού αμύνης». Μεγάλο μέρος του εξοπλισμού θεωρείται σήμερα ότι είναι «διττής χρήσεως» και το σχετικό ποσοστό αυξάνεται. Πράγμα το οποίο είναι θετικό από πολλές απόψεις: επί παραδείγματι, οι οικονομίες κλίμακος μπορούν να οδηγήσουν σε περισσότερο ανταγωνιστικές τιμές και μπορεί ευκολότερα να διασφαλιστεί η ασφάλεια εφοδιασμού.

3.4.2

Επίσης, οι προσπάθειες που καταβάλλονται στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης για τον εν λόγω εξοπλισμό έχουν αξία και για άλλους (πολιτικούς) σκοπούς. Κατά συνέπεια, οι πόροι που διοχετεύονται στον τομέα της έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης για την άμυνα δεν πρέπει να υποβληθούν σ' ένα υπερβολικά άκαμπτο καθεστώς.

3.4.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι υπολείπονται να γίνουν πολλά ακόμη προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αξία του συντονισμού και της επικέντρωσης που απαιτούνται για τον τομέα του αμυντικού εξοπλισμού όπως έχουμε επισημάνει σε προγενέστερη εργασία μας για τον αμυντικό εξοπλισμό (10).

3.5   Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας (ΕΟΑ)

3.5.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την σύσταση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας και αναγνωρίζει ότι μπορεί να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στον τομέα των αμυντικών εξοπλισμών. Σημειώνει, όμως, ότι δεν διαθέτει ακόμα όλους τους πόρους όσοι απαιτούνται για την εκπλήρωση των καθηκόντων του.

3.5.2

Ο ΕΟΑ πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου το δόγμα και οι δυνατότητες της ΕΕ να αντικαταστήσουν τον ρόλο του ΝΑΤΟ, μεγιστοποιώντας την διαλειτουργικότητα και ελαχιστοποιώντας τις διαφορές. Δεν είναι ακόμα σαφές κατά πόσον ο ΕΟΑ θα επιφέρει προστιθέμενη αξία συμμετέχοντας άμεσα στις δημόσιες συμβάσεις, ωστόσο η εμπειρογνωμοσύνη του στον τομέα του αμυντικού εξοπλισμού του εξασφαλίζει μία καλή θέση για να προτείνει την καλύτερη εναρμόνιση των εθνικών κανόνων.

3.5.3

Θα πρέπει επίσης να επιδιωχθεί συμφωνία όσον αφορά τις δημοσιονομικές πτυχές της συνεργασίας για τον εξοπλισμό όπου κρίνεται απαραίτητο. Ο τομέας όπου ενδέχεται να προκύψουν σημαντικές δυσκολίες είναι η από κοινού ανάληψη των δαπανών και οφελών από την έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη σε τομείς που συνδέονται με την άμυνα και ο διαχωρισμός μεταξύ άμυνας και γενικότερων πτυχών του ζητήματος.

3.5.4

Ο ΕΟΑ θα συμβάλει επίσης στην προσέγγιση των εθνικών συστημάτων αδειοδότησης προκειμένου για την μεταφορά αμυντικών εξοπλισμών μεταξύ των κρατών μελών. Επί του παρόντος, οι εθνικές διαδικασίες διαφέρουν μεταξύ τους και είναι επαχθείς. Θα συμβάλει επίσης και στην συμφωνία για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι συμφωνίες για τα αντισταθμιστικά οφέλη, δεδομένου ότι θα παραμείνουν στοιχείο των δημόσιων συμβάσεων στο μέλλον.

3.5.5

Ο ΕΟΑ θα μπορούσε να καταλήξει σε ορισμένες συμφωνίες για τις εθνικές βιομηχανικές πολιτικές όσον αφορά τον τομέα των εξοπλισμών για την άμυνα και για τον ορισμό των στοιχείων που αποτελούν «στρατηγικούς εξοπλισμούς» τους οποίους η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιθυμούσε να παράγει προκειμένου να μειωθεί η εξάρτησή της από τρίτες χώρες. Αυτό θα είχε πολύ μεγάλη αξία.

3.5.6

Ο ΕΟΑ μπορεί επίσης να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εξετάσουν παρόμοιες καινοτόμους μεθόδους απόκτησης όπως η συγκέντρωση, η χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) και η ειδίκευση για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες όσον αφορά τις δυνατότητες.

3.5.7

Δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας (ΕΠΑΑ) θα καταστεί αποτελεσματική μόνο εάν τα κράτη μέλη επιδείξουν την απαιτούμενη ισχυρή πολιτική βούληση για την παροχή και διατήρηση των αναγκαίων δυνατοτήτων για την εκπλήρωση των καθηκόντων της ΕΕ, ο ΕΟΑ πρέπει να ενθαρρύνει επίσης τα κράτη μέλη προς την κατεύθυνση αυτή.

4.   Συμπεράσματα

4.1

Ο εξοπλισμός για την άμυνα είναι μόνο μία προϋπόθεση για μία βιώσιμη «αμυντική αποδοτικότητα». Προκειμένου η βιομηχανία να διαδραματίσει πλήρως το ρόλο της χρειάζεται σαφής καθοδήγηση, εναρμονισμένες απαιτήσεις και συνέχεια. Επιβάλεται, επίσης, να αναλάβει την ευθύνη της απαραίτητης αναδιοργάνωσης. Χρειάζεται επίσης να αποφευχθεί η υιοθέτηση υπερβολικά επαχθών ρυθμιστικών διαδικασιών για τη βιομηχανία.

4.2

Πρέπει να διασαφηνισθεί με μεγάλη ακρίβεια ποια σκέλη της διαδικασίας δημόσιων συμβάσεων για εξοπλισμό αμύνης θα καλύπτονται από τους σχετικούς κανόνες.

4.3

Το άρθρο 296 της Συνθήκης θα εξακολουθήσει να ισχύει. Για να αποφευχθεί η υπερβολική χρήση του άρθρου αυτού, η Επιτροπή πρέπει να προβεί σε αξιολογική κρίση εξετάζοντας την τρέχουσα αποδοτικότητα. Δεν είναι δυνατόν να διατηρηθεί κανένας κατάλογος εξοπλισμών και διαδικασιών για τον οποίο θα εφαρμόζεται το άρθρο 296.

4.4

Ως πρώτο βήμα, η Επιτροπή θα πρέπει να δημοσιεύσει το συντομότερο δυνατό μία «ερμηνευτική ανακοίνωση» σχετικά με το άρθρο 296. Μόνο υπό το πρίσμα της πείρας που θα αποκτηθεί με αυτή την ανακοίνωση θα αποφασιστεί εάν απαιτείται και υιοθέτηση σχετικού νομικού μέσου.

4.5

Η «διττή χρήση» του εξοπλισμού καθίσταται ολοένα και πιο κοινή και η τάση αυτή είναι θετική, λόγω των δυνατοτήτων των εφαρμογών της πολεμικής τεχνολογίας για εμπορική χρήση.

4.6

Επικροτείται ο σημαντικός ρόλος που προβλέπεται για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (ΕΟΑ). Πρέπει να διασαφηνιστεί τώρα τι ρόλο καλούνται να διαδραματίσουν οι εμπλεκόμενοι οργανισμοί.

4.7

Μεταξύ των σημαντικών ρόλων του ΕΟΑ στον τομέα αυτό είναι και οι εξής:

Εξασφάλιση του συντονισμού με τις απαιτήσεις του NATO

Συμβολή στη διαπραγμάτευση όλων των απαραίτητων δημοσιονομικών πτυχών

Συμβολή στην εναρμόνιση των ισχυουσών εθνικών διαδικασιών

Υποβολή καινοτόμων προτάσεων για την εξασφάλιση των απαραίτητων δυνατοτήτων

Ενθάρρυνση της διατήρησης της απαραίτητης πολιτικής βούλησης.

Βρυξέλλες, 9 Φεβρουαρίου 2005

Η Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Anne Marie SIGMUND


(1)  ΕΕ C 10/1 της 14.1.2004

(2)  O ΕΟΑ έχει τέσσερις αρμοδιότητες: ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων, συνεργασία εξοπλισμού, ευρωπαϊκή βάση τεχνολογικής και βιομηχανικής άμυνας και αγορά αμυντικού εξοπλισμού και έρευνα και τεχνολογία.

(3)  Όπως σημειώναμε στη γνωμοδότησή μας για το έγγραφο COM(2003) 113 τελικό, οι συνδυασμένες δαπάνες της ΕΕ ανέρχονται σε 40 % των αντίστοιχων δαπανών των ΗΠΑ, ωστόσο παράγουν μόνο 10 % περίπου των επιχειρησιακών δυνατοτήτων.

(4)  Π.χ. η ΕΟΚΕ σημειώνει την πρόσφατη δήλωση (Σεπτέμβριος 2004) του επικεφαλής του ΕΟΑ ότι οι δυνάμεις της ΕΕ δεν είναι καλά προσαρμοσμένες στο σύγχρονο κόσμο και στις συγκρούσεις και απειλές που αντιμετωπίζει και ότι πρέπει η ΕΕ να αποκτήσει εξοπλισμούς υψηλότερης τεχνολογίας.

(5)  Όπως ο OCCAR, η Ομάδα Εξοπλισμών της Δυτικής Ευρώπης (WEAG) και οι χώρες της Κοινής Δήλωσης Προθέσεων.

(6)  O OCCΑR είναι ένας Κοινός Οργανισμός Συνεργασίας στον τομέα των εξοπλισμών στον οποίο έχουν προσχωρήσει 5 κράτη μέλη.

(7)  Ωστόσο, λόγω της ειδικής φύσεως των αμυντικών αγορών και λόγω της ανάγκης για τη διαχείριση των πληρωμών ως τμήματος των εθνικών χρηματοδοτικών ρυθμίσεων, τα κράτη μέλη θα διαδραματίσουν αναπόφευκτα ρόλο στην ανάπτυξη των αμυντικών εξοπλισμών.

(8)  Οι αποφάσεις στην «περίπτωση της Βρέμης» (1999/763/63 ΕΕ L 301/8 της 24ης Νοεμβρίου 1999) και της «Koninklijke Schelde Groep» (ΕΕ L 14/56 της 21ης Ιανουαρίου 2003) αποτελούν παραδείγματα της τρέχουσας ελλείψεως σαφήνειας.

(9)  Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμη και φαινομενικά απλοί εξοπλισμοί όπως η ένδυση μπορούν να περιλαμβάνουν προηγμένη τεχνολογία.

(10)  Πρβλ. το σημείο 5 της γνωμοδότησης που αναφέρεται στην υποσημείωση 1.


Top