4.10.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 299/1

—

Η ΕΟΚΕ καλεί τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις εθνικές κυβερνήσεις να ανανεώσουν την πολιτική τους δέσμευση για συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους εταίρους (το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Επιτροπή των Περιφερειών, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, τα εθνικά κοινοβούλια, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές, τους κοινωνικούς εταίρους, την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, τις εθνικές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές ή παρεμφερείς οργανισμούς, τους δήμους και όλες τις άλλες μορφές τοπικής αυτοδιοίκησης), στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

—

Η ΕΟΚΕ αναλαμβάνει να συνεργαστεί με τις εθνικές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές (ΟΚΕ) και παρεμφερείς οργανισμούς και με τους εθνικούς εκπροσώπους της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών και να αναδειχθεί σε ευρωπαϊκό σημείο επαφής που θα τους προσφέρει ένα εφαλτήριο για να προωθήσουν τις εργασίες τους με θέμα την στρατηγική «Ευρώπη 2020».

—

Μακροπρόθεσμα, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναπτύξει ένα μακροπρόθεσμο όραμα για τον απώτερο στόχο της συμμετοχής των ενδιαφερομένων μερών και να εργαστεί για τη σταδιακή υλοποίησή του.

—

Βραχυπρόθεσμα, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι μια σειρά από μικρές αλλαγές θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην πρόοδο. Ειδικότερα, επείγει να επανεξεταστούν από τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το χρονοδιάγραμμα και τα επιμέρους βήματα των διαδικασιών, προκειμένου όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να μπορέσουν να συμμετάσχουν ουσιαστικά και να αναλάβουν από κοινού τις ευθύνες.

2.1

Στις 18 Απριλίου 2012, η μέλλουσα Κυπριακή Προεδρία ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή να καταρτίσει γνωμοδότηση με θέμα την ενίσχυση των συμμετοχικών διαδικασιών και της συμμετοχής των ΟΤΑ, των ΜΚΟ και των κοινωνικών εταίρων στην εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», λόγω της πρόθεσής της να αναδείξει το θέμα σε προτεραιότητα για την Προεδρία και για το άτυπο Συμβούλιο EPSCO («Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές») τον Ιούλιο του 2012.

Με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο πλέον στο τρίτο έτος του, είναι η κατάλληλη στιγμή για να εξεταστούν οι συμμετοχικές διαδικασίες στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και να εξευρεθούν τρόποι ανάπτυξής τους.

2.2

Η συντονιστική επιτροπή της ΕΟΚΕ για τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» επιβλέπει τις εργασίες και συνδέει τις εθνικές ΟΚΕ και παρεμφερείς οργανισμούς στα κράτη μέλη προκειμένου να μοιραστούν εμπειρίες σχετικά με τη βελτίωση των συμμετοχικών διαδικασιών στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

2.3

Ο ρόλος της ΕΟΚΕ στην εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» (1) έχει πλέον αναγνωριστεί πλήρως και η ΕΟΚΕ επιθυμεί να διαδώσει τις συστάσεις της σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης των διαδικασιών συμμετοχής στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

3.1

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο πληθυσμός της βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με μια σοβαρή οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, με σοβαρό αντίκτυπο στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πολιτών της. Πολλά κράτη μέλη έχουν βιώσει εξαιρετικά τεταμένες καταστάσεις και τα υψηλά επίπεδα ανεργίας παραμένουν ανησυχητικά. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ θεωρεί, όπως έχει εκφράσει επανειλημμένα στις γνωμοδοτήσεις της κατά την τελευταία τριετία, ότι η στρατηγική «Ευρώπη 2020» είναι πιο σημαντική από ποτέ, δεδομένου ότι προσφέρει μια ολοκληρωμένη ατζέντα για τη μεταρρύθμιση με στόχο τη διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης και την οικοδόμηση μιας πιο στιβαρής Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3.2

Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη αποτελεί την κατεξοχήν αναπτυξιακή στρατηγική που καθορίζει στόχους στους βασικούς τομείς πολιτικής σε επίπεδο τόσο ΕΕ όσο και σε εθνικό. Η στρατηγική έχει πολύ μεγάλη εμβέλεια και γενική φιλοδοξία την υποστήριξη της έξυπνης, διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, καλύπτοντας τις εξελίξεις στην καινοτομία και την Ε&Α, την κλιματική αλλαγή, την ενέργεια, την ανεργία, τη βιομηχανική πολιτική και την κοινωνική και εδαφική συνοχή, την αντιμετώπιση της φτώχειας, την πολιτική συνοχή κ.ά.

3.3

Η διακυβέρνηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» έχει ως στόχο να συνενώσει τις ευρωπαϊκές, εθνικές και κοινές αρμοδιότητες σε ένα πολυεπίπεδο σύστημα, συμβάλλοντας κατ' αυτό τον τρόπο στην ενίσχυση της νομιμότητας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Σε σύγκριση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, η στρατηγική «Ευρώπη 2020» έχει αλληλένδετες εμβληματικές πρωτοβουλίες που εστιάζουν και στηρίζουν σημαντικούς θεματικούς τομείς, προτεραιότητες και πρωταρχικούς στόχους και παρέχουν ένα ισχυρό και αυστηρό σύστημα εποπτείας —με την επιλογή των κριτικών αξιολογήσεων των εξελίξεων (ή της απουσίας τους) σε εθνικό επίπεδο.

3.4

Σε σχέση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, ο μηχανισμός υποβολής εκθέσεων είναι διαφορετικός, όχι μόνο επειδή είναι πολύ πιο επικεντρωμένος, αλλά και επειδή είναι πλέον ευθυγραμμισμένος με τις διαδικασίες στο πλαίσιο των νέων και βελτιωμένων συστημάτων οικονομικής διακυβέρνησης έτσι ώστε, για παράδειγμα, το πρόγραμμα σταθερότητας και σύγκλισης και το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων (που υποβάλλονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ταυτόχρονα) να παρέχουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης των επιμέρους κρατών μελών και των προθέσεών τους.

3.5

Μια αλλαγή της διαδικασίας επισημάνθηκε για πρώτη φορά στο ίδιο το έγγραφο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», στο οποίο καθίστατο σαφές ότι «απαιτείται μεγαλύτερη ανάληψη ευθύνης» και ότι για τον σκοπό αυτό «θα πρέπει να ενισχυθεί η συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και των κοινωνικών εταίρων». Επίσης, αναλήφθηκε ειδική δέσμευση για στενότερη συμμετοχή τόσο της ΕΟΚΕ όσο και της Επιτροπής των Περιφερειών. Η αναγκαιότητα των συμμετοχικών διαδικασιών έχει επισημανθεί επανειλημμένα, κυρίως στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2010 και στις «Οδηγίες για τη σύνταξη, εφαρμογή και παρακολούθηση των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία υπογραμμίζει ότι «είναι σημαντικό να συνδεθούν στενά τα εθνικά κοινοβούλια, οι κοινωνικοί εταίροι, οι περιφέρειες και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς στην προετοιμασία των ΕΠΜ, έτσι ώστε να αυξηθεί η ανάληψη ευθύνης έναντι της στρατηγικής».

4.1

Τρία χρόνια μετά την έναρξη της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», είναι σαφές ότι πολλά κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί όσον αφορά τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και στις εθνικές διαδικασίες τους. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτής της δέσμευσης είναι ανομοιογενής, με διαφορετικά επίπεδα δέσμευσης και, ακόμη και όπου έχει αναληφθεί η δέσμευση αυτή, τα επίπεδα της πραγματικής συμμετοχής των εταίρων στη διαδικασία διαφέρουν. Ενώ πολλά κράτη μέλη όντως ενημερώνουν και διαβουλεύονται με τους εταίρους τους, η διαδικασία στερείται συχνά εστίασης και, από τη σκοπιά των συμμετεχόντων, μπορεί να φαίνεται αποσπασματική ή χωρίς συνολική στρατηγική. Συγκεκριμένα, η ΕΟΚΕ και άλλοι φορείς έχουν εκφράσει ανησυχίες για τις πολύ μικρές προθεσμίες που, συχνά, δεν αφήνουν καθόλου χρόνο για πραγματική συζήτηση με τους κοινωνικούς εταίρους, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ή τα περιφερειακά και τα εθνικά κοινοβούλια. Αυτές οι ανησυχίες δεν απαντώνται αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πολλές οργανώσεις διερωτώνται πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί η διαδικασία και η διακυβέρνηση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου καθώς και η παρακολούθηση στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει διατυπώσει συστάσεις πολιτικής για να προσδιορίσει καλύτερα τον δικό του ρόλο και τη δυνατή συμβολή (2) του και η Επιτροπή των Περιφερειών ετοιμάζεται να εκδώσει σύντομα τις δικές της κατευθυντήριες γραμμές.

4.2

Στην ΕΟΚΕ, η συγκρότηση της συντονιστικής επιτροπής για την στρατηγική «Ευρώπη 2020» έδωσε στις εργασίες μας το επίκεντρο που είχαν ανάγκη: η ΕΟΚΕ διαθέτει πλέον μια ομάδα που έχει τη συνολική εποπτεία όλων των πτυχών της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και των συναφών προτάσεων και δεν την εξετάζει αποσπασματικά. Στις συνεδριάσεις της συντονιστικής επιτροπής λαμβάνουν τακτικά μέρος εκπρόσωποι της Επιτροπής και άλλοι ενδιαφερόμενοι παράγοντες. Για να ενισχυθεί η σύνδεση με τους εθνικούς φορείς, η συντονιστική επιτροπή προσκαλεί τακτικά τις εθνικές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές και τους παρεμφερείς οργανισμούς στις σημαντικές συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και διοργανώνει τοπικές εκδηλώσεις για τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», σε συνεργασία με εθνικούς φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Η δραστηριότητα αυτή πρέπει να εντατικοποιηθεί και να διευρυνθεί.

4.3

Ο ρόλος της ΕΟΚΕ ως συνδετικού κρίκου των εθνικών Οικονομικών και Κοινωνικών Επιτροπών και των παρεμφερών οργανισμών, αν και δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», έχει επίσης αποδειχθεί χρήσιμος για την ανάλυση και την κατανόηση —τόσο από την ΕΟΚΕ όσο και από τις ΟΚΕ— των διάφορων καταστάσεων που υπάρχουν ανά την Ευρωπαϊκή Ένωση και για την ενίσχυση των προτάσεων που υποβάλλουν.

5.1

Είναι σαφές ότι, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η βελτίωση και η αύξηση των συμμετοχικών διαδικασιών στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» θα ωφελήσει την ίδια τη στρατηγική και, τελικά, την ευημερία των πολιτών.

5.2

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη συχνά πραγματοποιούν αναφορές στη χρησιμότητα των συμμετοχικών διαδικασιών και στη συμμετοχή της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών. Οι κοινωνικοί εταίροι και το ευρύτερο κοινό έχουν θεσπίσει στην πράξη διάφορες διαδικασίες και συστήματα. Πρέπει να διασαφηνιστεί γιατί τούτο είναι πραγματικά πολύ σημαντικό και ποια οφέλη μπορούν ενδεχομένως να αποκτηθούν από ένα σύστημα που λειτουργεί σωστά και εξασφαλίζει μεγάλη συμμετοχή. Η εκ των προτέρων συζήτηση με τους κοινωνικούς εταίρους και την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών μπορεί να επιτύχει τα εξής:

6.1

Εξετάζοντας τις διαδικασίες που ακολουθούνται έως σήμερα τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη και ότι οι διαδικασίες αυτές μπορούν να συνδυαστούν, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα σύστημα που θα προσφέρει μια πραγματική στερεή βάση συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, των εθνικών κυβερνήσεων, των κοινωνικών εταίρων, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, των εθνικών και περιφερειακών κοινοβουλίων και άλλων ενδιαφερομένων μερών. Για όλα αυτά, θα χρειαστεί επικεντρωμένη και συντονισμένη προσπάθεια και χρόνος. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα εν λόγω συστήματα θα πρέπει να αναπτυχθούν με την σταδιακή οικοδόμηση μιας στρατηγικής και συνεκτικής διαδικασίας πολυεπίπεδης εταιρικής σχέσης, ενώ, παράλληλα, να αναληφθούν απλές και ταχείες ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βραχυπρόθεσμες βελτιώσεις.

6.2

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ καλεί όλα τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις εθνικές κυβερνήσεις να ανανεώσουν την πολιτική τους δέσμευση να συμπεριλαμβάνουν πιο τακτικά και πιο συστηματικά στον διάλογο τους κοινωνικούς εταίρους, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τα εθνικά κοινοβούλια, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές και όλα τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη και να διασφαλίζουν ότι τούτο υλοποιείται με όσο το δυνατόν πληρέστερο τρόπο εντός ισχυρών, βιώσιμων και αειφόρων συμμετοχικών διαδικασιών στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η Συνθήκη της Λισαβόνας υπογραμμίζει την ανάγκη διαβούλευσης με την κοινωνία των πολιτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο πλαίσιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Για να αναλάβουν τα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευθύνη και δέσμευση έναντι τόσο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» όσο και της ευρωπαϊκής διαδικασίας, θα πρέπει να έχουν την ίδια πειθαρχία και να διαβουλεύονται με τις ΟΚΕ και τους παρεμφερείς οργανισμούς όσο το δυνατόν συχνότερα.

7.1

Όσον αφορά τον δικό της ρόλο, η ΕΟΚΕ θεωρεί καίριο να συνεχίζει να εστιάζεται και να συνεργάζεται στρατηγικά με όλα τα μέρη της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», προκειμένου να διατηρήσει την ικανότητα να διακρίνει τις πιθανές συνέργειες που δημιουργούνται από τη στρατηγική και τα συστατικά της μέρη.

7.2

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι το έργο που έχει αναλάβει η συντονιστική της επιτροπή για την «Ευρώπη 2020» πρέπει να συνεχιστεί και να αναπτυχθεί. Η συντονιστική επιτροπή πρέπει να διατηρήσει την εστίασή της στη στρατηγική και στις επιπτώσεις της στο ευρύ κοινό και να βασιστεί στην εσωτερική επικοινωνία της με εκείνα τα μέλη που δεν συμμετέχουν στις εργασίες της, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα ωφεληθούν όλοι από τις επισκοπήσεις και τις διαπιστώσεις της.

7.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το έργο που παράγει σταδιακά όσον αφορά τον συντονισμό των συνδέσεων και των εργασιών των εθνικών Οικονομικών και Κοινωνικών Επιτροπών, όπου υπάρχουν, είχε πολύ θετικό αντίκτυπο, ο οποίος θα μπορούσε όμως να βελτιωθεί. Πολλές από αυτές τις οργανώσεις μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο και σε εθνικό επίπεδο στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», όπως και πολλά από τα μέλη τους. Όσον αφορά τη βελτίωση της συμμετοχής στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρόκειται για έναν τομέα όπου η ταχεία και απλή δράση θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικά οφέλη. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι αποτελεί τον κατάλληλο φορέα για να αποτελέσει το ευρωπαϊκό σημείο επαφής των εθνικών Οικονομικών και Κοινωνικών Επιτροπών και παρεμφερών οργανισμών, ιδίως παρέχοντας στήριξη στο έργο τους στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η ΕΟΚΕ είναι πρόθυμη να αναλάβει αυτή τη δέσμευση για περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων και της συνεργασίας με τις εθνικές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές και τους παρεμφερείς οργανισμούς και να δρομολογήσει αυτή τη διαδικασία όσο το δυνατόν συντομότερα, με τη διοργάνωση μιας εκδήλωσης με θέμα τη στρατηγική «Ευρώπη 2020».

8.1

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά την πρόθεση της Κυπριακής Προεδρίας να επικεντρωθεί στην ενίσχυση των συμμετοχικών διαδικασιών στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και να αφιερώσει σε αυτό το έργο μέρος του Άτυπου Συμβουλίου EPSCO («Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές») τον Ιούλιο του 2012. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως την προσπάθεια αυτή και τη θεωρεί ισχυρή αφετηρία προκειμένου τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσουν σφαιρικά τους τρόπους βελτίωσης των προσπαθειών τους.

8.2

Η ΕΟΚΕ καλεί όλα τα κράτη μέλη να παράσχουν διευκρινίσεις σχετικά με τους δημόσιους φορείς που είναι αρμόδιοι για κάθε μέτρο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» στο εθνικό επίπεδο, καθώς και σχετικά με τη σχέση μεταξύ των φορέων που είναι αρμόδιοι για τον συντονισμό ή την παρακολούθηση των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων και των φορέων που είναι αρμόδιοι για την πρακτική εφαρμογή τους. Ακόμη και αυτή η απλή διευκρίνιση σε κάθε κράτος μέλος θα επιτρέψει στους διάφορους παράγοντες να αλληλεπιδρούν με τους σωστούς φορείς και να επιτυγχάνεται καλύτερο αποτέλεσμα.

8.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η πλήρης διαφάνεια ως προς τις μορφές συμμετοχής που εφαρμόζονται σε κάθε κράτος μέλος, καθώς και οι περιγραφές των διαδικασιών και των μέσων που οι κυβερνήσεις προτίθενται να χρησιμοποιήσουν, θα καταστήσουν σε όλους σαφές το τι συμβαίνει, γιατί και πώς.

8.4

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να επανεξετάσουν επειγόντως το χρονοδιάγραμμα των διαφόρων δράσεων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η πιο επίμονη πρόκληση, που επισημάνθηκε από όλα σχεδόν τα ενδιαφερόμενα μέρη που συμμετέχουν στις υφιστάμενες δομές, είναι η έλλειψη επαρκών προθεσμιών για τη διατύπωση εμπεριστατωμένης απάντησης ή διεξαγωγής ουσιαστικής συζήτησης. Είναι λοιπόν επείγον να εξετάσουν τα κράτη μέλη τις ισχύουσες προθεσμίες και να τις εξορθολογίσουν.

8.5

Η ΕΟΚΕ παροτρύνει θερμά τις περιφερειακές και τοπικές αρχές να συμμετέχουν περισσότερο στις διαδικασίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», τόσο εντός του εθνικού τους πλαισίου όσο και απευθείας σε επίπεδο ΕΕ. Η δημιουργία της πλατφόρμας παρακολούθησης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» από την Επιτροπή των Περιφερειών αποτελεί εξαιρετικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να στηρίξουν αυτή τη μεγαλύτερη συμμετοχή. Οι γνώσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών σχετικά με τις τοπικές εξελίξεις και τις δυνητικές εφαρμογές τους αποτελεί μία από τις κύριες προϋποθέσεις προκειμένου η στρατηγική «Ευρώπη 2020» να επιτελέσει πλήρως το ρόλο της

9.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι εφαρμόζονται ήδη πολύ χρήσιμα πρότυπα για τη δημιουργία ισχυρών δομών μόνιμου διαλόγου. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο «Κώδικας ορθής πρακτικής για τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων»  (3) που επεξεργάστηκε το Συμβούλιο της Ευρώπης παρέχει ένα εξαιρετικό πλαίσιο και σύνολο αρχών για το έργο αυτό, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί και στη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Με ένα τέτοιο σύνολο αρχών, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη θα μπορέσουν να αναβαθμίσουν σταδιακά τις συζητήσεις από τη φάση της (πολύ χαμηλής) συμμετοχής με έμφαση στην παροχή πληροφοριών στη φάση της ανοιχτής διαβούλευσης, έπειτα στη φάση της ανάπτυξης του διαλόγου μεταξύ των συμμετεχόντων, μέχρι την τελική φάση της πραγματικής εταιρικής σχέσης —τα τέσσερα βασικά στάδια της συμμετοχικής διαδικασίας όπως περιγράφονται στον κώδικα. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι διαδικασίες στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» πρέπει να αρχίσουν σταδιακά να εξελίσσονται σύμφωνα με το ανωτέρω πρότυπο συμμετοχής. Ο Κώδικας προβλέπει και άλλα πολύ χρήσιμα εργαλεία που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στις διαδικασίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

9.2

Η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών στα κράτη μέλη θα πρέπει να συμμετέχει καθ’ όλη τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Μια βασική διαδικασία στον τομέα του σχεδιασμού είναι η επεξεργασία των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων. Η διαδικασία της κατάρτισής τους σε κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να βασίζεται σε έναν ευρύ και πιο συνεργατικό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών. Οι φορείς αυτοί δεν παρέχουν μόνο εμπειρία όσον αφορά τη στοχοθεσία και τον σχεδιασμό προγραμμάτων και στρατηγικών σε τομείς όπως η απασχόληση, η εκπαίδευση και η κοινωνική ένταξη, αλλά είναι και βασικοί παράγοντες υλοποίησης αυτών των στρατηγικών.

9.3

Ένα άλλο βασικό στάδιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου είναι η δημοσίευση και η αναθεώρηση των συστάσεων ανά χώρα (ΣΑΧ). Είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται ενημέρωση των ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων και της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών και να διοργανώνεται διαβούλευση μαζί τους σχετικά με τις συστάσεις αυτές. Στο πλαίσιο αυτό, οι προβλεπόμενες προθεσμίες είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να καθίσταται δυνατή η συμμετοχή της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών ήδη από τα πρώτα στάδια της διαμόρφωσης των μελλοντικών προοπτικών για τους επόμενους κύκλους.

9.4

Η ΕΟΚΕ, σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της, έχει προτείνει τη συγκριτική αξιολόγηση ως μέσο για τη μέτρηση της προόδου που σημειώνεται στην εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Σύμφωνα με την πρακτική αυτή, κάθε εθνική ΟΚΕ ή παρεμφερής οργανισμός αναλύει και καθορίζει τα δικά του κριτήρια προτεραιότητας, με βάση στατιστικά στοιχεία που είναι ελεύθερα προσβάσιμα στον δικτυακό τόπο της Eurostat. Ορισμένες ΟΚΕ ήδη το εφαρμόζουν και οι υπόλοιπες πρέπει να ενθαρρυνθούν να συμμετάσχουν στην ίδια διαδικασία. Με αυτή τη συγκριτική αξιολόγηση, τα ενδιαφερόμενα μέρη παρακολουθούν συνεχώς την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Πρόκειται για μια πολύτιμη συμβολή στην αναθεώρηση των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων.

9.5

Θα πρέπει να αναληφθούν προσπάθειες ενεργοποίησης της συζήτησης σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» στα κράτη μέλη και οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναπτύξουν αποτελεσματικότερες διαδικασίες ανατροφοδότησης σχετικά με τον αντίκτυπο του εντονότερου διαλόγου με τους πολίτες και του κοινωνικού διαλόγου όσον αφορά τη στρατηγική. Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών στην παρακολούθηση μπορεί να είναι πολύτιμος. Χρήσιμη θα είναι η διοργάνωση τόσο τακτικών διασκέψεων στα κράτη μέλη με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών όσο και ανοικτών ακροάσεων στο Κοινοβούλιο για την παρουσίαση των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων.

9.6

Υπάρχει μια αντίφαση μεταξύ της αυξανόμενης συνειδητοποίησης από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα της ανάγκης διαβούλευσης με την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών και των δυσκολιών που αντιμετωπίζει σήμερα η πλειονότητα των εθνικών ΟΚΕ και παρεμφερών οργανισμών. Οι οργανώσεις αυτές χρηματοδοτούνται ως επί το πλείστον από τους δημόσιους προϋπολογισμούς. Σε πολλά κράτη μέλη, οι προϋπολογισμοί των ΟΚΕ έχουν περικοπεί, με αποτέλεσμα οι εθνικές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές ή οι παρεμφερείς οργανισμοί να επικεντρώνονται αποκλειστικά στις εθνικές προτεραιότητες και να περιορίζουν τη συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να εξετάσουν τρόπους στήριξης και βοήθειας προς τους οργανισμούς αυτούς, τουλάχιστον όσον αφορά τη συμβολή τους στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.

9.7

Πολύ χρήσιμη είναι η διατήρηση του κύριου σημείου επαφής με τις εθνικές ΟΚΕ και τους παρεμφερείς οργανισμούς για την παρακολούθηση της συνέχειας που δίνεται ανά χώρα. Παράλληλα όμως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να αναθέσει στην ΕΟΚΕ να αναλάβει και να στηρίζει τη διοργάνωση διάσκεψης με όλες τις εθνικές ΟΚΕ ή παρεμφερείς οργανισμούς τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, και εγκαίρως για να καλύπτει το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, προκειμένου να εξετάζεται το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, η στρατηγική «Ευρώπη 2020» και η συμβολή τους και οι βέλτιστες πρακτικές στον τομέα αυτό.

10.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη θα μπορούσαν επίσης να ανανεώσουν τη δέσμευσή τους στις διαδικασίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Αν και πιστεύει ότι η ευθύνη βαρύνει πρωτίστως τα κράτη μέλη, τα οποία οφείλουν να επανεξετάσουν τις διαδικασίες για τη συμμετοχή των εταίρων, τα ίδια τα ενδιαφερόμενα μέρη θα μπορούσαν να μάθουν περισσότερα το ένα από το άλλο και να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση εάν συνεργάζονταν άμεσα και με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, όπως με τις εθνικές κυβερνήσεις. Επίσης, παρά το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις οφείλουν να επανεξετάσουν επειγόντως το χρονοδιάγραμμα των διαδικασιών, τα ενδιαφερόμενα μέρη οφείλουν να βελτιώσουν τη δική τους ανταπόκριση στα στάδια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

11.1

Στην αίτησή της προς την ΕΟΚΕ, η Κυπριακή Προεδρία υπογράμμισε ιδιαίτερα την ανάγκη συστάσεων για μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην υλοποίηση και την παρακολούθηση της εφαρμογής των αποφάσεων σε τομείς κοινωνικού χαρακτήρα όπως η φτώχεια και ο αποκλεισμός. Η ΕΟΚΕ έχει τη γνώμη ότι η συμμετοχή των φορέων αυτών σε έναν διαρθρωμένο και τακτικό διάλογο σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο θα επηρεάσει καθοριστικά τις δυνατότητες αποτελεσματικής επίλυσης αυτών των προβλημάτων.

11.2

Είναι χρήσιμο να εφαρμοστεί μια προσέγγιση που συνεκτιμά όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholder approach) και να καλλιεργηθεί διαρθρωμένος διάλογος με τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών κατά τη χάραξη, την εφαρμογή και την παρακολούθηση της πολιτικής, στο πλαίσιο των εργασιών της ευρωπαϊκής πλατφόρμας για την καταπολέμηση της φτώχειας. Συχνά, σε ζητήματα όπως η φτώχεια και ο αποκλεισμός, οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών είναι εκείνοι που καταγράφουν πρώτοι τις τάσεις και τις κοινωνικές εξελίξεις σε τοπικό επίπεδο και που αρχίζουν να ευαισθητοποιούν το ευρύτερο κοινό γύρω από αυτά τα θέματα. Οι σθεναρές προσπάθειές τους για την προβολή της οπτικής του χρήστη και την πρόληψη, αλλά και η ανάπτυξη και παροχή καινοτόμων υπηρεσιών για αυτές τις ομάδες-στόχους, προσφέρουν πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες για τις στρατηγικές προσπάθειες καταπολέμησης της φτώχειας και του αποκλεισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ τονίζει τη στρατηγική σημασία του ρόλου που διαδραματίζουν η κοινωνική οικονομία και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που εργάζονται για τον περιορισμό της φτώχειας, την προώθηση της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη υπηρεσιών που ανταποκρίνονται δημιουργικά στις ανάγκες της κοινωνίας.

11.3

Σε αυτό το πεδίο πολιτικής είναι σημαντικό να αναφερθούν οι εθνικές εκθέσεις για την κοινωνική κατάσταση, που συμπληρώνουν τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων και υποβάλλονται από την Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας. Σε αυτές τις εκθέσεις, οι οποίες βασίζονται στην ανοιχτή μέθοδο συντονισμού, αξιολογείται η κοινωνική διάσταση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Με σημείο αναφοράς την ετήσια στρατηγική για την προώθηση της ανάπτυξης, εντοπίζονται οι πιο επείγουσες μεταρρυθμίσεις και προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα. Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί μία διαδικασία που να επιτρέπει την καλύτερη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων στην κατάρτιση των εθνικών εκθέσεων για την κοινωνική κατάσταση, κάτι που δεν συμβαίνει ακόμη σε ικανοποιητικό βαθμό, και να επιτευχθεί καλύτερη σύνδεση με τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων. Εξαιρετική σημασία έχει, επίσης, η ενίσχυση της ανοιχτής μεθόδου συντονισμού όσον αφορά την κοινωνική προστασία, με βάση ολοκληρωμένες εθνικές στρατηγικές, ώστε να επιτευχθεί και η μέγιστη δυνατή σύνδεση με την ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας.

11.4

Μετά την ετήσια εκδήλωση που διοργανώνεται σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση της φτώχειας και του αποκλεισμού θα πρέπει να ακολουθεί ανάλογη ακρόαση σε εθνικό επίπεδο, σε συνεργασία με τις δημόσιες υπηρεσίες, τους πολίτες που πλήττονται από τη φτώχεια, μη κυβερνητικές οργανώσεις, οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας, με τους κοινωνικούς εταίρους και με άλλους φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Ο στόχος πρέπει να είναι να εντοπιστούν και να αναλυθούν από κοινού η πρόοδος και οι ελλείψεις που παρατηρούνται σε αυτό το πεδίο πολιτικής και να προταθούν μεταρρυθμίσεις. Η εκδήλωση αυτή θα πρέπει να συμπίπτει χρονικά με την κατάρτιση των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων.

11.5

Αλλά και οι τακτικές συναντήσεις διαλόγου και διαβουλεύσεων για συγκεκριμένα θέματα θα πρέπει επίσης να προγραμματίζονται αρκετά νωρίς, ώστε τα ενδιαφερόμενα μέρη να έχουν αρκετό χρόνο για να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους. Στο πλαίσιο της συνεκτίμησης όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών (stakeholder approach), θα πρέπει επίσης να εξετάζεται ο κοινωνικός αντίκτυπος της Ετήσιας Επισκόπησης της Ανάπτυξης και η πρόοδος που έχει σημειωθεί.

11.6

Τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων και ο καθορισμός εθνικών στόχων συνιστούν καίριες συνιστώσες των προσπαθειών για την υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και των πολιτικών στρατηγικών για την καταπολέμηση της φτώχειας. Είναι σημαντικό να οριστεί ο στόχος της καταπολέμησης της φτώχειας έτσι ώστε να περιλαμβάνει και τις ομάδες που κινδυνεύουν να περιπέσουν σε φτώχεια και πολλαπλό αποκλεισμό, προκειμένου να προσαρμοστούν αποτελεσματικά οι στρατηγικές και οι μεταρρυθμίσεις στις ομάδες αυτές. Η συμμετοχή και η σύμπραξη των φορέων της κοινωνίας των πολιτών έχουν καθοριστική σημασία εδώ, επειδή οι φορείς αυτοί είναι συνήθως σε θέση να εντοπίσουν από νωρίς τις απειλούμενες ομάδες ή την αύξηση των κινδύνων για τους ήδη αποκλεισμένους πολίτες.