17.2.2011

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 51/20

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Διατλαντικές σχέσεις και προώθηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου διεθνώς» (γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

2011/C 51/04

Εισηγήτρια: η κ. BATUT

Στις 14 Ιουλίου 2009, και σύμφωνα με το άρθρο 29 παράγραφος 2 του Εσωτερικού Κανονισμού της, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα:

«Διατλαντικές σχέσεις και προώθηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου διεθνώς».

Το ειδικευμένο τμήμα «Εξωτερικές σχέσεις», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 3 Σεπτεμβρίου 2010.

Λόγω της ανανέωσης της θητείας της ΕΟΚΕ, η Ολομέλεια αποφάσισε να αποφανθεί επί της γνωμοδότησης αυτής κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Οκτωβρίου και όρισε την κ. BATUT γενική εισηγήτρια , σύμφωνα με το άρθρο 20 του Εσωτερικού Κανονισμού

Κατά την 466η σύνοδο της ολομέλειάς της, της 21ης Οκτωβρίου 2010, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 110 ψήφους υπέρ, 34 ψήφους κατά και 16 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την προοδευτική ολοκλήρωση της ελεύθερης ευρωατλαντικής αγοράς και επιθυμεί να εμβαθύνει τις ευρωαμερικανικές σχέσεις, ειδικότερα δε να δώσει έμφαση στο κοινωνικό επίπεδο, ώστε να προληφθούν οι συνέπειες αυτής της διατλαντικής οικονομικής ολοκλήρωσης και οι δύο κοινωνίες, η ευρωπαϊκή και η αμερικανική, να επωφεληθούν εξίσου και να γίνουν ανταγωνιστικότερες ιδίως έναντι των αναδυόμενων οικονομιών.

1.2   Δεδομένου ότι τα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα που συνιστούν το αποκαλούμενο «Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Πρότυπο» (ΕΚΠ), αντιπροσωπεύουν ένα μοναδικό σύστημα που αποτελεί τη βάση μίας γόνιμης ανάπτυξης (1) και, εν μέσω της σημερινής παγκόσμιας κρίσης, ισχυρό αποσβεστήρα για τους πληγέντες πληθυσμούς, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι οι χώρες που υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λισσαβώνας επέλεξαν την περαιτέρω προώθηση του προτύπου αυτού· επιθυμεί δε να αναπτυχθεί, στο πλαίσιο του διατλαντικού διαλόγου, η νομιμότητα:

1)	της ευρωπαϊκής ταυτότητας,

2)	των αξιών και του πολιτισμού της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του περιβάλλοντος,

3)	της ΕΟΚΕ, η οποία εκπροσωπεί μέσω των μελών της την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών της Ένωσης.

1.3   Τα συστήματα συλλογικής κοινωνικής προστασίας, οι δημόσιες υπηρεσίες, ο κοινωνικός διάλογος είναι τα στοιχεία που συνοψίζουν το «ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο». Η ΕΟΚΕ καλεί όλα τα θεσμικά όργανα της Ένωσης όχι μόνον να εκπροσωπούν, αλλά και να προωθούν σε κάθε περίσταση, και ιδίως στον διατλαντικό διάλογο, το πρότυπο αυτό το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς για τους πολίτες της.

1.3.1   Άλλωστε, η συμπερίληψη γενικά του κοινωνικού σκέλους στις προτεραιότητες της ΕΕ θα επιτρέψει στους Ευρωπαίους να είναι παρόντες και καλύτερα προετοιμασμένοι για να το πράξουν στους διαλόγους που διεξάγονται στο TEC, καθώς και στον TALD (2).

1.3.2   Προκειμένου οι κοινωνικές αξίες της Ένωσης να καταστούν περισσότερο γνωστές στις Ηνωμένες Πολιτείες, προκειμένου η καλύτερη κατανόηση μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού να οδηγήσει τελικά σε σύγκλιση ως προς την πρόοδο των κοινωνικών τους συμφερόντων, και προκειμένου να υπάρξει περισσότερη κοινωνική κατανόηση, η ΕΟΚΕ ζητεί από την Ένωση να πληροφορήσει την αμερικανική κοινωνία των πολιτών σχετικά με το «ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο». Το TEC και ο TALD θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέσο του σκοπού αυτού. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η προώθηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου (3) προϋποθέτει τη μεγαλύτερη προβολή της ΕΕ στις Ηνωμένες Πολιτείες.

1.4   Η ΕΟΚΕ συνιστά να αποκτήσει η ευρωατλαντική ζώνη, εκτός από νέους χρηματοπιστωτικούς κανονισμούς, κοινούς κανόνες σχετικά με τους οργανισμούς αξιολόγησης και νέους κανόνες ανταγωνισμού οι οποίοι θα σέβονται περισσότερο τα συμφέροντα των πολιτών. Προσδοκά από την Ένωση ισχυρές θέσεις που να διασφαλίζουν το βιοτικό τους επίπεδο, και από τον διατλαντικό διάλογο την έκφραση των απόψεων των κοινωνιών των πολιτών στις δύο ακτές του Ατλαντικού.

1.5   Ο διάλογος με τις οργανωμένες κοινωνίες των πολιτών και ο διάλογος με τον κόσμο της εργασίας πρέπει να αναβαθμισθεί εσωτερικά καθώς και στο πλαίσιο των σχέσεων με τους εκπροσώπους των επιχειρήσεων, αρχής γενομένης από τα υφιστάμενα ευρωαμερικανικά όργανα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία αύξησε τις ενισχύσεις της στον διάλογο από 600 000 σε 800 000 ευρώ για το 2011/2012, θα μπορούσε να διευκολύνει την προσπάθεια αυτή. Η ΕΟΚΕ είναι διατεθειμένη να εξασφαλίσει μαζί με τους αμερικανούς ομολόγους της τη διάρθρωση ενός ευρωαμερικανικού συμβουλίου της κοινωνίας των πολιτών. Πρέπει να αναζητηθούν δίοδοι μεταξύ των δύο κοινωνιών των πολιτών, ώστε να δοθεί ο λόγος στους εργαζόμενους και να αναπτυχθεί η ενημέρωση – διαβούλευση, κυρίως σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο μετά το χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι εάν υπήρχε περισσότερο διάλογος, τόσο πολιτικός όσο και κοινωνικός καθώς και μεγαλύτερη διαφάνεια, θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτή η κρίση που διαρκεί τρία χρόνια τώρα.

1.5.1   Στους στόχους του διατλαντικού διαλόγου πρέπει να περιλαμβάνεται η αμοιβαία γνώση, η απτή συμβολή στην προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολιτικών και ατομικών, αλλά και οικονομικών και κοινωνικών. Η Ένωση πρέπει να προβάλει τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών στον διατλαντικό διάλογο ως συστατικά στοιχεία των θέσεών της.

1.5.2   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο διάλογος Ευρώπης – Ηνωμένων Πολιτειών θα εμπλουτισθεί εάν εξετασθούν κοινωνικά ζητήματα τα οποία είναι θεμελιώδη για τη συνοχή των κοινωνιών και στις δύο ακτές του Ατλαντικού: για παράδειγμα, η εκπαίδευση, αρχική και διά βίου, που αποτελεί αρμοδιότητα εθνική αλλά και «ομοσπονδιακή» και είναι αναγκαία στη βασισμένη στη γνώση οικονομία των υπηρεσιών και για τις δύο κοινωνίες. Για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των Ευρωπαίων, θα ήταν πρωτίστως σκόπιμο να δοθεί –στο πλαίσιο της πολιτικής ατζέντας– προτεραιότητα στο θέμα των παραγωγικών επενδύσεων και της καινοτομίας, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναπτύξει δημιουργική ικανότητα και ικανότητα προώθησης που υπερέχουν κατά πολύ των αντίστοιχων ευρωπαϊκών.

1.5.3   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι δείκτες οι οποίοι θα θεσπισθούν από κοινού θα συμβάλουν στην αξιολόγηση και τη σύγκριση της κοινωνικής κατάστασης και της κατάστασης της εργασίας των δύο μερών του διαλόγου.

1.6   Η ΕΟΚΕ θεωρεί το ζήτημα των μεταναστεύσεων σημαντικό για τις δημοκρατίες και επιθυμεί να αποτελέσει αντικείμενο του διατλαντικού κοινωνικού διαλόγου, με τη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ένταξης (ΕΦΕ).

1.7   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο διατλαντικός διάλογος μπορεί να επισπεύσει την ευαισθητοποίηση προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης βιωσιμότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος, και ότι οι δύο κοινωνίες των πολιτών και οι καταναλωτές τους μπορούν να διαδραματίσουν εν προκειμένω συγκεκριμένο ρόλο.

1.8   Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να επιδείξει πνεύμα καινοτομίας ώστε να συμπεριλάβει με θεσμικό τρόπο τους εκπροσώπους της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στον διατλαντικό διάλογο. Εκτιμά ότι αυτό που λείπει από την Ένωση στα πλαίσια του διαλόγου αυτού είναι να γίνει επιτέλους «ευρωπαϊκή» σε κοινωνικό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ συνιστά τη συνεκτίμηση της κοινωνικής διάστασης σε όλα τα στάδια του διατλαντικού διαλόγου.

1.9   Με την έγκριση ενός προγράμματος συνεργασίας και τη θέσπιση του Διατλαντικού Οικονομικού Συμβουλίου (4), τα δύο μέρη δεσμεύθηκαν να επισπεύσουν την εγκαθίδρυση μιας πραγματικής ολοκλήρωσης για την υλοποίηση μιας ενοποιημένης διατλαντικής αγοράς έως το 2015  (5). Τα εμπόδια είναι πολλά, κυρίως νομοθετικά, αλλά ο στόχος έχει τεθεί, και η ΕΟΚΕ επιθυμεί να λειτουργήσει προορατικά ώστε να διασφαλίσει ότι οι ιστορικές ευρωπαϊκές επιλογές που διαμόρφωσαν το κοινωνικό της πρότυπο (6) δεν θα χαθούν. Η κοινωνική ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής και της αμερικανικής κοινωνίας, οι οποίες μοιάζουν λόγω των αξιών στις οποίες αναφέρονται, δεν είναι τόσο εύκολη. Οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν την ανάγκη προσαρμογής ορισμένων πτυχών αυτού του προτύπου, λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, προκειμένου να διαφυλάξουν μακροπρόθεσμα τις αρχές του.

2.   Οικονομική ολοκλήρωση

2.1   Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η κινητήρια δύναμη του βορειοαμερικανικού οικονομικού σχηματισμού που έχει δημιουργηθεί με τη συμφωνία NAFTA. Οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν από κοινού το 60 % του παγκόσμιου ΑΕγχΠ, αντιπροσωπεύουν το 40 % του παγκόσμιου εμπορίου και το 62 % του αποθέματος άμεσων επενδύσεων. Και στις δύο πλευρές, 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας εξαρτώνται από τις διατλαντικές σχέσεις.

2.2   Σε σχετική μελέτη (7) που δημοσιεύθηκε προτού η κρίση πλήξει και τα δύο μέρη, ο ΟΟΣΑ εκτιμούσε ότι η πλήρης ολοκλήρωση των δύο οικονομιών θα μπορούσε να παραγάγει ανάπτυξη ύψους 3 % για καθέναν από τους εταίρους, παρέχοντας στα δύο μέρη οικονομική ηγεμονία έναντι όλων σχεδόν των υπόλοιπων χωρών του κόσμου.

2.3   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η κρίση θα μπορούσε να μεταβάλει τις ευρωαμερικανικές σχέσεις και ότι είναι επείγον να ενθαρρυνθεί, στο πλαίσιο του TEC και του TALD, μια συζήτηση των κοινωνικών εταίρων για τα πρότυπα. Η κρίση μπορεί να καθυστερήσει την ένταξη και να αφήσει χρόνο για την εξερεύνηση όλων των τομέων, όπως η χρησιμότητα των οργάνων διαλόγου, που υποεκπροσωπούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες ή το θέμα της μετανάστευσης, το οποίο οι δύο συνασπισμοί έχουν να αντιμετωπίσουν τόσο στο επίπεδο της κοινωνίας όσο και της απασχόλησης, ως αντίδοτο στη γήρανση του πληθυσμού (απόθεμα εργατικού δυναμικού).

2.4   Είναι γενικά αποδεκτό ότι τα σχέδια ανάκαμψης της ΕΕ και των ΗΠΑ δεν έχουν τίποτα κοινό, αλλά οι συνέπειές τους και στις δύο περιπτώσεις ήταν οι ίδιες, δηλαδή η αύξηση των δημόσιων ελλειμμάτων, η ενίσχυση της δημόσιας δράσης και η εντονότερη ζήτηση ελέγχων και καθώς και επαναπροσδιορισμού και ανακατανομής του πλούτου. Αυτές οι διαφορές και οι συγκλίσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαλόγου στο πλαίσιο του TALD και της προς δημιουργία διμερούς συμβουλευτικής δομής.

2.4.1   Οι συνέπειες της κρίσης αναλύθηκαν σε υψηλό επίπεδο (σύνοδοι κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ), μαζί με πολλά άλλα θέματα στο πλαίσιο του διαλόγου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τους εκπροσώπους της αμερικανικής δημόσιας διοίκησης και τις υπηρεσίες της αρμόδιες για θέματα χρηματοπιστωτικά, οικονομικά και για τις εγχώριες αγορές. Η ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών πλήττεται από την έλλειψη ρυθμίσεων για τις τραπεζικές πρακτικές και τους οργανισμούς αξιολόγησης (8), καθώς και από έλλειψη διαφάνειας. Επίσης πληρώνει τα σχέδια ανάκαμψης της οικονομίας και, ενώ ένας από τους στόχους της Συνθήκης είναι η «οικονομική και κοινωνική πρόοδος» των ευρωπαϊκών λαών, οι πολίτες βλέπουν να μειώνονται τα μέτρα κοινωνικής προστασίας τους, τα οποία κρίνονται υπερβολικά δαπανηρά. Τα χρηματοπιστωτικά συστήματα έχουν αποτύχει, και προκάλεσαν σοβαρή ζημία στην πραγματική οικονομία. Δημιούργησαν περαιτέρω δυσκολίες στα κοινωνικά συστήματα, οι λόγω της έλλειψης της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Η ΕΟΚΕ, γνωρίζοντας ότι ο προστατευτισμός δεν παράγει θέσεις εργασίας, τάσσεται υπέρ των ανεμπόδιστων εμπορικών συναλλαγών και επενδύσεων, υπό τον όρο να μην λησμονούνται τα κοινωνικά δικαιώματα. Η αποκατάσταση όμως της εμπιστοσύνης που αποτελεί υψηλή προτεραιότητα πρέπει να επιτευχθεί με νέες και ευφυείς ρυθμίσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η ΕΟΚΕ θεωρεί επίσης πρωταρχική στον διατλαντικό διάλογο την προώθηση της κοινωνικής διάστασης στην οικονομία και στο εμπόριο. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί οι εκπρόσωποι της Ένωσης στον διατλαντικό διάλογο να καταστούν εκπρόσωποι των πολιτών και να διασφαλίσουν την προώθηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου στα οικονομικά και εμπορικά ζητήματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την πλευρά της, δρα στο πλαίσιο της Συνθήκης και μεριμνά για την εφαρμογή των διατάξεών της.

2.4.2   Η ΕΟΚΕ κρίνει σκόπιμο να ενισχυθούν οι οικονομικοί δεσμοί μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού και να εδραιωθεί η οικονομική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Θεωρεί ότι αυτά τα δύο στοιχεία θα συμβάλουν στην ανάκαμψη και στην ανάπτυξη της οικονομίας παράλληλα με την ανάπτυξη του κοινωνικού σκέλους. Συνεπώς, οι Ευρωπαίοι θα έχουν θέματα να εξετάσουν στο πλαίσιο του διαλόγου της κοινωνίας των πολιτών.

2.5   Το σχέδιο ολοκλήρωσης της διατλαντικής αγοράς (9) δεν είναι γνωστό στους πολίτες. Η εμπειρία της βορειοαμερικανικής ολοκλήρωσης NAFTA, επεφύλαξε περιθωριακή μόνον θέση στο κοινωνικό και περιβαλλοντικό σκέλος, χωρίς να επιδιώξει να ευνοήσει την απασχόληση σε καμιά πλευρά. Η αξιολόγηση είναι απαραίτητη: στις ΗΠΑ-Καναδά-Μεξικό, το περιβάλλον έχει επιδεινωθεί, οι μισθοί έχουν μειωθεί, οι θέσεις εργασίας μεταφέρονται στην Κίνα. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έχει με τη σειρά της παράξει πλούτο (αύξηση του ΑΕγχΠ), αλλά έκλεισε τα ορυχεία και τα ναυπηγεία, έχασε τη μεταλλουργία και την κλωστοϋφαντουργία, αναδιάρθρωσε ολόκληρους τομείς συμπεριλαμβανομένης της αλιείας, της γεωργίας, της αυτοκινητοβιομηχανίας. Αλλά ήδη από την Κοινή Αγορά προβλέπονταν κάποιες αποζημιώσεις. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να είναι δυνατή η πρόληψη και η συζήτηση για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες (π.χ. ΓΤΟ) της υπό εξέλιξη ολοκλήρωσης. Ορισμένες έχουν ήδη συμβεί: θέσεις εργασίας στο χώρο του κινηματογράφου, προστασία των ιδιωτικών δεδομένων SWIFT.

3.   Οι πιθανές συνέπειες της διατλαντικής ολοκλήρωσης

3.1   Οι οικονομικές και εμπορικές δομές της ΕΕ και των Ηνωμένων Πολιτειών είναι αρκετά παρόμοιες. Η πρώτη αναμενόμενη συνέπεια θα είναι μάλλον μια εντατικοποίηση του ανταγωνισμού, η οποία θα αφορά λιγότερο το κόστος και περισσότερο την ποσότητα, την ποιότητα και τη διαφοροποίηση των προϊόντων. Η συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι ανταγωνιστικότερες στις εξαγωγές. Τα επιτόκια είναι χαμηλότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, και η FED αντιδρά περισσότερο από την ΕΚΤ. Χωρίς ριζικές αλλαγές, η ευρωζώνη δεν θα έχει την απαραίτητη ικανότητα αντίδρασης ώστε να εξελιχθεί στο πλαίσιο μας πολύ ευρείας διατλαντικής αγοράς.

3.2   Η ολοκλήρωση θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις στο κόστος και στις συνθήκες εργασίας, να προκαλέσει αυξημένη αβεβαιότητα, την οποία διευκολύνει το γεγονός ότι η αγορά εργασίας κατέστη πιο ευέλικτη, ο περιορισμός των μισθών είναι μεγαλύτερος, οι μετεγκαταστάσεις περισσότερες, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής ανταγωνιστικού αποπληθωρισμού. Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν για αυτές τις πιέσεις υποβάθμισης των κοινωνικών, υγειονομικών και περιβαλλοντικών κανόνων τους, του επιπέδου απασχόλησης κα του τρόπου διαβίωσής τους, ενώ η ολοκλήρωση θα έπρεπε να είναι προς όφελος και των δύο πλευρών. Η αύξηση της οικονομικής απόδοσης και της παραγωγικότητας αποτελεί μέρος των λύσεων αλλά ένα μέρος όσων θα χάσουν την εργασία τους δεν θα την ξαναβρούν. Τα κράτη μέλη, τα οποία ανοικοδομήθηκαν μεταπολεμικά βασιζόμενα σε μια ισχυρή εσωτερική κοινωνικοοικονομική συναίνεση, πλήττονται ήδη από τις εντάσεις που οφείλονται στις αποκλίσεις των αντίστοιχων συστημάτων τους, που δυστυχώς αποκαλύπτονται από τον Μάιο του 2010 με την κερδοσκοπία επί του κοινού τους νομίσματος.

3.3   Στο πλαίσιο του αυξημένου κατακερματισμού των παραγωγικών διαδικασιών (10), οι αναδυόμενες χώρες ενδέχεται να είναι οι πλέον ωφελημένες από την διατλαντική ολοκλήρωση, η οποία θα εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της ζώνης του ΟΟΣΑ. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι πρόκειται για ζήτημα που θα πρέπει να συζητηθεί κατά προτεραιότητα στους διατλαντικούς διαλόγους.

4.   Οι όροι της ολοκλήρωσης

4.1   Η δημιουργία ενός ευρωατλαντικού συνασπισμού δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με το να παραμένουν σε άγνοια οι ενδιαφερόμενοι λαοί. Η Ένωση θα μπορούσε εν προκειμένω να προχωρήσει με δημοκρατικές διαδικασίες και να αναβαθμίσει εσωτερικά τον διάλογο με τους πολίτες και με τον κόσμο της εργασίας, όπως και στα ευρωαμερικανικά όργανα που έχουν δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτόν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να διευκολύνει τον διάλογο αυτόν διαθέτοντας ακόμα περισσότερα μέσα από όσα χορήγησε (11)· η ΕΟΚΕ είναι διατεθειμένη να εξασφαλίσει με τους ομολόγους της στις ΗΠΑ τη διάρθρωση ενός ευρωαμερικανικού συμβουλίου της κοινωνίας των πολιτών.

4.2   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η διατλαντική ολοκλήρωση πρέπει, κατ’ εφαρμογή της Συνθήκης της Λισσαβώνας, να αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης με τους πολίτες, επειδή, απουσία σαφούς τοποθέτησης των οργάνων λήψης αποφάσεων σχετικά με την διεθνή προώθηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου, η ευρω-ατλαντική ολοκλήρωση ενέχει κινδύνους διάλυσης του ευρωπαϊκού κοινωνικού συμβολαίου, και πρέπει να πραγματοποιηθούν διαβουλεύσεις με τους πολίτες.

4.3   Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να αναπτυχθεί, στον διατλαντικό διάλογο, η νομιμότητα:

1)	της ευρωπαϊκής ταυτότητας,

2)	των αξιών και του πολιτισμού της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του περιβάλλοντος,

3)	της ΕΟΚΕ, η οποία εκπροσωπεί μέσω των μελών της την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών της Ένωσης.

5.   Τραπεζικές ρυθμίσεις

5.1   Απαιτούνται επείγουσες μεταρρυθμίσεις της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για την καθυστέρηση στη μεταρρύθμιση των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών, η οποία αποβαίνει σε βάρος του θεμιτού ανταγωνισμού και συμβάλει στη διατήρηση των μεγάλων κοινωνικών ισορροπιών.

5.2   Είναι επείγον να καθορίσουμε μαζί κοινούς κανόνες σχετικά με τους οργανισμούς αξιολόγησης, ώστε να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες της δράσης τους (12): οι οργανισμοί αξιολόγησαν θετικά τις τράπεζες που προκάλεσαν την κρίση, και σήμερα αξιολογούν αρνητικά τα κράτη λόγω των ελλειμμάτων και των χρεών τους τα οποία οφείλονται στη διάσωση των ίδιων αυτών τραπεζών που θα πληρώσουν οι πολίτες. Η ανάληψη δράσης από τις τράπεζες και τους οργανισμούς αξιολόγησης, είναι δύο σημεία τα οποία οι κοινωνίες των πολιτών της ΕΕ και των ΗΠΑ θα μπορούσαν να συζητήσουν στο πλαίσιο του διατλαντικού διαλόγου.

6.   Ελευθερίες και ανθρώπινα δικαιώματα

6.1   Παρότι αναγνωρίζονται ως αρχές, δεν τηρούνται με τον ίδιο τρόπο από τα δύο μέρη: η ελευθερία κυκλοφορίας δεν αντιμετωπίζεται ακόμη με τρόπο ισότιμο μεταξύ όλων των Ευρωπαίων και των Αμερικανών. Τα ζητήματα των θεωρήσεων, των διαβατηρίων, των ελέγχων ασφάλειας πρέπει να εξελιχθούν με σκοπό τη μεγαλύτερη εναρμόνιση με βάση ένα πρότυπο που θα καθορισθεί από κοινού.

6.2   Το παράδειγμα του «SWIFT» είναι κατατοπιστικό (13): στο νομοθετικό ψήφισμά του της 11ης Φεβρουαρίου 2010 (14), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιτάχθηκε στην ανανέωση της συμφωνίας SWIFT σχετικά με την επεξεργασία και τη διαβίβαση των χρηματοπιστωτικών δεδομένων της ΕΕ προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το θέμα ήταν αν θα δοθεί ή όχι άμεση πρόσβαση στους ευρωπαϊκούς κεντρικούς υπολογιστές με στόχο την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Οι νέες αρμοδιότητες του ΕΚ του επέτρεψαν να αναβάλει την προοπτική μαζικής μεταφοράς προς τις Ηνωμένες Πολιτείες εμπιστευτικών δεδομένων των ευρωπαίων σχετικά με τις τραπεζικές συναλλαγές τους, που συνεπάγεται την de facto απώλεια των εγγυήσεων και προστασίας που παρέχουν τα δίκαια των κρατών μελών και της Ένωσης. Οι βουλευτές ήθελαν η Ένωση να διευκρινίσει το όραμά της για την διατλαντική αγορά σε θέματα προστασίας των δικαιωμάτων. Προτίμησαν να στραφούν προς ένα σύστημα που να περιέχει περισσότερη Ευρώπη, ένα νέο ρόλο για την Europol, την απαίτηση του δικαιώματος αποζημίωσης των πολιτών. Ακόμη και αν οι εγγυήσεις είναι σήμερα ελλιπείς, η συμφωνία που υπεγράφη στις 8 Ιουλίου του 2010, θα αναθεωρείται ετησίως. Τούτο συνάδει με τα λεγόμενα του Επιτρόπου Barnier που επιθυμεί η εσωτερική αγορά «να είναι στην υπηρεσία του κοινωνικού έργου, που ορίζεται από κοινού από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα» (15). Το ίδιο επιθυμεί και η ΕΟΚΕ με την παρούσα γνωμοδότηση, να υποστηρίξει δηλαδή η Ένωση τη δική της αντίληψη σχετικά με την διατλαντική αγορά και να προβάλει το κοινωνικό της πρότυπο, σεβόμενη τον μεγάλο αμερικανό γείτονά της.

6.3   Το δικαίωμα στη ζωή, η βιοηθική, οι τομείς στους οποίους η Ένωση έχει προοδευτικές θέσεις πρέπει να προστατευθούν και να διατηρηθούν με κοινή συμφωνία εκτός των εμπορικών συμφωνιών.

6.4   Η ΕΟΚΕ επιθυμεί η διατλαντική εταιρική σχέση να συνεισφέρει στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πολιτικών και ατομικών, αλλά και οικονομικών και κοινωνικών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν μια ιδιαίτερα μακρά ιστορία αγώνων για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόσθεσε σε αυτά την ανάπτυξη των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Είναι προς το συμφέρον των δύο ηπείρων να επιδείξουν την πολιτική βούληση που θα επιτρέψει σε όλους τους πολίτες και τους κατοίκους τους να επωφεληθούν από ολόκληρο το φάσμα των δικαιωμάτων και δυνατοτήτων που προσφέρονται και στις δύο πλευρές.

7.   Κοινωνικά δικαιώματα

7.1   Η ΕΟΚΕ έχει ήδη επισημάνει ότι ο διατλαντικός «κοινωνικός» διάλογος έχει προχωρήσει ελάχιστα (16). Θεωρείται ότι τα κοινωνικά δικαιώματα περιλαμβάνονται στον όρο «θεμελιώδη δικαιώματα», αλλά στην πραγματικότητα είναι αποδεκτά ως «ατομικά και πολιτικά» δικαιώματα.

7.2   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι δεν αρκεί η τακτική υπενθύμιση των κοινών αξιών μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ και ότι, εκτός της οικονομίας, αμφότερες προασπίζονται την ελευθερία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Ένωση θα πρέπει πάντα να υπενθυμίζει στην εξωτερική της δράση ότι τα άλλα «θεμελιώδη» δικαιώματα, δηλαδή τα κοινωνικά δικαιώματα, είναι συστατικά στοιχεία των θέσεών της. Στις Συνθήκες περιλαμβάνεται μια «οριζόντια κοινωνική ρήτρα», σύμφωνα με την οποία «κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των δράσεών της, η Ένωση συνεκτιμά τις απαιτήσεις που συνδέονται με την προαγωγή υψηλού επιπέδου απασχόλησης, με τη διασφάλιση της κατάλληλης κοινωνικής προστασίας, με την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, κατάρτισης και προστασίας της ανθρώπινης υγείας» (17).

7.3   Πράγματι, το «κοινωνικό κράτος», τα κοινωνικά συστήματα και ο σεβασμός των κοινωνικών δικαιωμάτων, τα οποία είναι σύμφυτα με τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι τα στοιχεία που προσδιορίζουν την Ευρώπη έναντι των άλλων ηπείρων.

Το «ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο» συνδυάζει την προστασία των δημόσιων ελευθεριών με τους μηχανισμούς της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς και τη βούληση δημόσιας δράσης. Περιλαμβάνει τρεις πυλώνες: τα συστήματα συλλογικής κοινωνικής προστασίας, τις δημόσιες υπηρεσίες και τον κοινωνικό διάλογο. Συνοψίζει κατά κάποιον τρόπο τον «ευρωπαϊκό τρόπο ζωής». Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν αποτελεί αυτό καθαυτό αντικείμενο προώθησης εκ μέρους της Ένωσης. Όλες αυτές οι πτυχές αναφέρονται στη Συνθήκη της Λισσαβώνας. Αυτό το πρότυπο πρέπει να αναδειχθεί πολιτικά στο πλαίσιο μιας προσέγγισης «Ευρώπη = Ευημερία για όλους», ακόμη και στις διατλαντικές διαπραγματεύσεις. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η Ένωση πρέπει να διεκδικήσει τη δυνατότητα να τεθούν τα στοιχεία του κοινωνικού αυτού κράτους στο επίκεντρο των ευρωατλαντικών συζητήσεων, διότι το αντίθετο θα είναι επιζήμιο για τους πολίτες, για την ευρωπαϊκή ταυτότητα και για την ευρωπαϊκή πολυμορφία.

8.   Συστήματα κοινωνικής προστασίας

8.1   Οι Ευρωπαίοι δέχθηκαν μια κάποια αναδιανομή του εθνικού πλούτου από τα εθνικά συστήματα συλλογικής κοινωνικής προστασίας, η οποία έχει αποσταθεροποιηθεί λόγω της εντατικοποίησης της παγκοσμιοποίησης των συναλλαγών. Εάν δεν προασπίσει το «Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Πρότυπο» των μελών της, η ΕΕ θα είναι υπεύθυνη για τη διάλυσή του. Το σύνολο της κοινωνίας ζει καλύτερα, όταν ο περιορισμένος χρόνος εργασίας επιτρέπει την αφιέρωση περισσότερου χρόνου στην οικογένεια, κοινωνικό πυλώνα στην Ευρώπη· όταν η χορήγηση μακράς άδειας μητρότητας και γονικής άδειας πληρώνεται για την καλύτερη ανάπτυξη των μικρών παιδιών, όταν εξασφαλίζεται η περίθαλψη, όταν παρέχεται βοήθεια σε εξαρτώμενους ηλικιωμένους: όλα αυτά δεν αποτελούν δώρα των κρατών, διότι τα μεγάλα ποσά που αποφεύχθηκαν τη συγκεκριμένη στιγμή κατανεμήθηκαν με τη μορφή εισφορών ή / και φόρων που καταβλήθηκαν από τους δικαιούχους επί σειρά ετών.

8.2   Σήμερα οι διατλαντικές σχέσεις στον συγκεκριμένο τομέα είναι άνισες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια ομοσπονδία πολιτειών χωρίς κοινωνικό κράτος (ούτε σε ομοσπονδιακό ούτε σε πολιτειακό επίπεδο), αλλά εξετάζουν το ενδεχόμενο κοινωνικών αλλαγών (ομοσπονδιακός νόμος για την ασφάλιση ασθενείας)· η ΕΕ διαθέτει ένα εθνικό κοινωνικό κράτος σε κάθε κράτος μέλος, αλλά όχι ακόμη για τους τρεις πυλώνες σε «ομοσπονδιακό» επίπεδο, το οποίο μπορεί να διατυπώνει συστάσεις για στόχους σύγκλισης μέσω της ανοικτής μεθόδου συντονισμού. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι αυτή η ανισότητα ΕΕ/ΗΠΑ δεν πρέπει να αντιμετωπισθεί μέσω της υποβάθμισης του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου. Διερωτάται σχετικά με την ανθεκτικότητα των δικαιωμάτων των κρατών μελών στη διατλαντική ολοκλήρωση, εάν δεν υπάρχει κοινοτική δράση και πολιτική βούληση για την προώθηση του ευρωπαϊκού προτύπου, ειδικότερα στην παρούσα περίοδο κρίσης.

8.3   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο διατλαντικός κοινωνικός διάλογος, που εύχεται να υλοποιηθεί, πρέπει να εξετάσει αυτήν την πρόκληση «άνοιγμα/ασφάλεια» των τρεχουσών εξελίξεων. Διακυβεύεται η ευημερία 300 εκατομμυρίων ανθρώπων στη μια πλευρά και 500 εκατομμυρίων ανθρώπων στην άλλη.

8.4   Τα κοινωνικά συστήματα αντιπροσωπεύουν συχνά στην Ευρώπη το ισοδύναμο των προϋπολογισμών των πολιτειών. Το ποσοστό του 16 % του ΑΕγχΠ των ΗΠΑ που διατίθεται στις δαπάνες για την υγεία είναι σημαντικό αν και η κάλυψη των πολιτών είναι κατώτερη από εκείνη που έχουν εξασφαλίσει οι Ευρωπαίοι με μικρότερο κόστος (μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ: 8,9 % του ΑΕγχΠ). Η μάζα τους θέτει σε λειτουργία την πραγματική οικονομία. Αποτελεί ζωτικής σημασίας παράγοντα απόσβεσης κρίσεων για το κράτος και τους πολίτες, εκτός εάν η πρόνοια είναι ατομική και βασίζεται σε ιδιωτικά χρηματοοικονομικά κεφάλαια τα οποία είναι εκτεθειμένα στην αβεβαιότητα των αγορών. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι αρμόδιες για τη λήψη αποφάσεων αρχές οφείλουν να λάβουν μέτρα ώστε το πλήρες άνοιγμα στον ανταγωνισμό, στο πλαίσιο μιας μεγάλης ευρωαμερικανικής οικονομικής ζώνης, να μην αποδυναμώσει τις προστασίες των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ δεν μπορεί παρά να εκφράσει την ικανοποίησή της για την επιτυχία της σημερινής αμερικανικής προεδρίας να εγκαθιδρύσει ένα καινοτόμο σύστημα ασφάλισης υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

8.4.1   Η υγεία

8.4.1.1   Ο στόχος της Ένωσης για κοινωνική σύγκλιση προς τα πάνω σε συνδυασμό με την αρχή της κοινωνικής μη υποχώρησης τυγχάνει της αποδοχής των πολιτών και πρέπει να διατηρηθεί. Οι γυναίκες στην Ευρώπη δεν θα δέχονταν ποτέ, για παράδειγμα, την υποχώρηση των δικαιωμάτων τους όσον αφορά την άδεια μητρότητας, η οποία είναι τόσο βραχεία στις Ηνωμένες Πολιτείες και ενίοτε άνευ αποδοχών.

8.4.1.2   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο διάλογος Ευρώπης – Ηνωμένων Πολιτειών θα εμπλουτισθεί εάν εξετασθούν τα θέματα αυτά τα οποία είναι τόσο θεμελιώδη για τη συνοχή των κοινωνιών στις δύο ακτές του Ατλαντικού. Η αμερικανική κοινωνία είναι έντονα διχασμένη όσον αφορά την πρόταση για προστασία της υγείας βάσει νομοθετικής ρύθμισης και με κοινωνικοποιημένα κεφάλαια μέσω φόρων υπό τον έλεγχο των αιρετών εκπροσώπων. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι αυτό ίσως δείχνει την έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με το ευρωπαϊκό πρότυπο, το οποίο, χωρίς μεν να ρυθμίζεται σε κεντρικό επίπεδο στην Ευρώπη, παρέχει δε αλληλέγγυες και συλλογικές εγγυήσεις σε όλους, ακόμη και σε όσους δεν είναι υπήκοοι των κρατών μέσω συστημάτων καθολικής κάλυψης της ασθένειας που συνεισφέρουν στο ΑΕγχΠ. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί από την Ένωση να διασφαλίσει αυτήν την πληροφόρηση της αμερικανικής κοινωνίας των πολιτών. Ο διάλογος της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών θα μπορούσε να είναι το μέσο για τον σκοπό αυτόν.

8.4.2   Οι συντάξεις

8.4.2.1   Όπως και στα άλλα σκέλη των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, υπάρχουν διαφορές μεταξύ των Ευρωπαίων, αλλά οι συνέπειες στη γενική οικονομία είναι σημαντικές. Για τον λόγο αυτόν, οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών πρέπει να ακουσθούν στον ευρωαμερικανικό διάλογο, λόγω των ανατροπών που μπορούν να επιφέρουν στο βιοτικό τους επίπεδο οι εμπορικές συμφωνίες μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

8.4.3   Η ανεργία

8.4.3.1   Όλα τα κράτη της ΕΕ διαθέτουν δημόσια συστήματα αποζημίωσης της ανεργίας. Η ολοκλήρωση της ευρωατλαντικής ζώνης ενέχει τον συνολικό κίνδυνο να αυξήσει την ευελιξία, για λόγους ανταγωνιστικότητας, χωρίς περισσότερη ασφάλεια. Οι Ευρωπαίοι ενδέχεται να φοβούνται, όπως οι Αμερικανοί, την αποδυνάμωση της κατάστασής τους (18). Η κατάσταση των εργαζομένων στις ΗΠΑ έχει υποβαθμιστεί από το 1970. Με την κρίση, η αβεβαιότητα αυξάνεται και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, όπως και ο αριθμός των εργαζομένων φτωχών («working poors»). Αντιμέτωπες με μια ιστορική οικονομική κρίση, οι δύο πλευρές του Ατλαντικού φοβούνται μήπως η κατάσταση επιδεινωθεί με την αύξηση της ευελιξίας. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η «ευελιξία με ασφάλεια» μπορεί ενίοτε να είναι εις όφελος των μισθωτών, όταν η υποσχόμενη ασφάλεια υφίσταται όντως, αλλά ότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει μια σταθερή θέση εργασίας που προσφέρει αξιοπρεπή μισθό και σύνταξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει μια παράδοση κοινωνικού διαλόγου όπου λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα όλων των ενδιαφερομένων μερών. Διαθέτει ρυθμιστικά κείμενα σχετικά με τον κοινωνικό διάλογο, καθώς και θεσμούς. Αυτό απαιτεί εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις αντιπροσωπευτικές και έμπειρες στη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων.

9.   Δημόσιες υπηρεσίες  (19)

9.1   Η εκπαίδευση

9.1.1   Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα πανεπιστήμια, στα οποία η φοίτηση δεν είναι δωρεάν, αναγνωρίζονται ως τα καλύτερα στον κόσμο, και οι Ευρωπαίοι επιδιώκουν τόσο να σπουδάσουν όσο και να διδάξουν σε αυτά. Όπως και οι Ευρωπαίοι, οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται το μέλλον της απασχόλησης ως πιο ανοικτό στους εργαζόμενους με κατάρτιση και προσόντα υψηλού επιπέδου:

[Εκτελεστικό γραφείο του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών – Συμβούλιο οικονομικών συμβούλων (CEA), Jobs of the Future].

9.1.2   Η κατάρτιση είναι η γέφυρα προς το μέλλον. Στην ΕΕ, όπου η εκπαίδευση γενικά παρέχεται δωρεάν, η υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών και η συγκράτηση των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών οδήγησαν σε μια κατάσταση αύξησης των ανισοτήτων σε ό,τι αφορά τις ευκαιρίες. Με τη στρατηγική της Λισσαβώνας, η ΕΕ συμβουλεύει τα κράτη μέλη της να συντονίσουν καταρχάς τα πανεπιστήμια (κύκλος ανώτατων σπουδών), και έπειτα ίσως τα σχολεία (κύκλος δευτεροβάθμιων σπουδών), με τις ανάγκες των επιχειρήσεων.

9.1.3   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η εκπαίδευση για όλους, η ισότητα που παρέχει μεταξύ ανδρών και γυναικών και ο συνδυασμός της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής, θα πρέπει να εξασφαλίζουν ισότητα ευκαιριών στους πολίτες. Θα μπορούσε δε να αποτελέσει αντικείμενο ανταλλαγών και διαλόγου μεταξύ των κοινωνιών στις δύο ακτές του Ατλαντικού, όπως και η διά βίου εκπαίδευση και οι τρόποι χρηματοδότησής της, ώστε η βασισμένη στη γνώση οικονομία των υπηρεσιών να αποβεί επωφελής και για τις δύο κοινωνίες και παράλληλα να αναζητηθούν τα μέσα ώστε να ληφθούν υπόψη και όσοι δεν έχουν πρόσβαση.

9.2   Γενική συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών

9.2.1   Οι πολίτες της Ένωσης αγωνίσθηκαν για να σώσουν την κινηματογραφική βιομηχανία τους και να διαφυλάξουν την ιδιαιτερότητα του ευρωπαϊκού πολιτισμού ενώπιον των κινδύνων που διέτρεχε λόγω της ελευθέρωσης σε παγκόσμιο επίπεδο των υπηρεσιών. Η προάσπιση της ευρωπαϊκής ταυτότητας εξαρτάται από την ενίσχυση του διαλόγου των πολιτισμών, προκειμένου να διατηρηθεί ο πλούτος τον οποίο γεννά η πολυμορφία: πολλές πτυχές συνδέονται με αυτήν, όπως οι θέσεις εργασίας, η διαφύλαξη της κληρονομιάς, η ανάπτυξη της καινοτομίας.

9.2.2   Ο πολιτισμός δεν είναι μόνον εμπόρευμα. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο πολιτισμός πρέπει να περιλαμβάνεται στον διατλαντικό διάλογο της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών.

9.3   Η ειδική περίπτωση της μετανάστευσης και της ένταξης

9.3.1   Οι δύο γηράσκουσες κοινωνίες πρέπει να διαχειρισθούν τη μετανάστευσή τους. Η πρόκληση συνίσταται στη συμφιλίωση γήρανσης και ανάγκης για εργατικό δυναμικό, με τον εντοπισμό του επιπέδου ανοχής για την κοινωνική συνοχή. Αυτό εξαρτάται από τις πολιτικές ένταξης, οι οποίες πρέπει να χαράζονται σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, στο πλαίσιο μιας συνολικής και αμφίδρομης προσέγγισης, μετανάστες/κοινωνία υποδοχής. Οι εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις είναι έντονες. Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικό το ζήτημα των μεταναστεύσεων για τις δημοκρατίες και επιθυμεί να αποτελέσει αντικείμενο του διατλαντικού κοινωνικού διαλόγου, ενδεχομένως με τη συμμετοχή στο σημείο αυτό του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ένταξης.

10.   Κοινωνικός διάλογος

10.1   Πρόκειται για ένα από τα σημεία, στα οποία οι δύο κοινωνίες διαφέρουν περισσότερο. Ο κοινωνικός διάλογος, ο οποίος κατέχει κεντρική θέση στην ιστορία των Ευρωπαίων, έχει σήμερα πολιτισμική αξία. Είναι κάτι που δεν διαθέτουν οι αμερικανοί πολίτες, με αποτέλεσμα να μην έχουν τα μέσα για να ακουσθούν. Πρέπει να βρεθούν πολλές δίοδοι μεταξύ των δύο κοινωνιών, ώστε να δοθεί ο λόγος στους εργαζόμενους και να αναπτυχθεί η ενημέρωση - διαβούλευση, ιδίως στην κρίσιμη αυτή περίοδο μετά το χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι είναι αναγκαία η από κοινού θέσπιση κανόνων για την αξιολόγηση και τη σύγκριση της κοινωνικής κατάστασης και της κατάστασης της εργασίας στα δύο μέρη, και ιδίως του χρόνου εργασίας και των κοινωνικών παροχών, προκειμένου να υπάρξει σαφής εικόνα της ανταγωνιστικότητας καθενός, όσο η παγκοσμιοποίηση των συναλλαγών χρησιμοποιεί τους μισθούς ως μεταβλητή προσαρμογής.

10.2   Στο σχετικό ψήφισμά του 2009, το ΕΚ εξετάζει το ενδεχόμενο πολιτικής σύμμειξης με το αμερικανικό Κογκρέσο, μιας στενής προσέγγισης των κεντρικών τραπεζών των ΗΠΑ και της ΕΕ. Ωστόσο, οι συμβάσεις της ΔΟΕ δεν έχουν κυρωθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μια μελέτη (20) δείχνει ότι υπάρχει ένας κόσμος εργασίας στις ΗΠΑ, όπου οι θεμελιώδεις προστασίες, όπως το δικαίωμα στον ελάχιστο μισθό, το δικαίωμα αμοιβής των υπερωριών, το δικαίωμα διαλειμμάτων για γεύματα, οι αποζημιώσεις σε περίπτωση ατυχήματος, το δικαίωμα απαίτησης καλύτερων συνθηκών εργασίας, δεν υφίστανται για σημαντικό αριθμό εργαζομένων.

10.3   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, στο πλαίσιο του διατλαντικού κοινωνικού διαλόγου, η ακρόαση των εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, και ειδικότερα των εργαζομένων, είναι εξαιρετικά περιορισμένη.

11.   Περιβάλλον

11.1   Η εφαρμογή μιας αμερικανικής πολιτικής υπέρ του περιβάλλοντος θα έχει συνέπειες στις δημοσιονομικές επιλογές και στην απασχόληση. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι ο διατλαντικός διάλογος μπορεί να ωθήσει αποτελεσματικά την ευαισθητοποίηση προς την κατεύθυνση της αύξησης της βιωσιμότητας, και ότι η κοινωνία των πολιτών και οι καταναλωτές μπορούν να διαδραματίσουν ορισμένο ρόλο στο «πρασίνισμα» της οικονομίας.

11.2   Η Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επινοήσουν από κοινού νέους βιομηχανικούς τομείς γύρω από την ανάγκη για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η Καλιφόρνια και η Πορτογαλία προέβησαν στις ίδιες επιλογές σχετικά με τη θέση που πρέπει να λάβει η ηλιακή και η αιολική ενέργεια. Η ΕΟΚΕ φρονεί επίσης ότι θα ήταν καταστροφικό για το μέλλον των δύο δυνάμεων να έχουν τις ιδέες και στη συνέχεια να χρησιμοποιούν τις κινεζικές τεχνολογίες (όπως η περίπτωση των φωτοβολταϊκών).

12.   Σε θεσμικό επίπεδο

12.1   Στην προηγούμενη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ σχετικά με τις διατλαντικές σχέσεις, αναφέρονται αρκετές πιθανές εξελίξεις του διατλαντικού διαλόγου για το περιβάλλον (TALD) και για το Διατλαντικό Οικονομικό Συμβούλιο.

12.2   Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να καινοτομήσει και να συμπεριλάβει με θεσμικό τρόπο τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών στον διατλαντικό διάλογο της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών. Κάθε διάλογος, έκθεση, μελέτη, συμφωνία που υλοποιείται στο πλαίσιο των διατλαντικών σχέσεων πρέπει να περιλαμβάνει ένα κεφάλαιο για τις κοινωνικές συνέπειες των προβλεπόμενων μέτρων, πέραν της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Τα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη δώσει στην Ένωση μια ολοκληρωμένη κοινωνική πολιτική ενώ στην πράξη διαθέτει ένα πραγματικό κοινό πρότυπο και μια θεώρηση που θα μπορούσε να υποστηρίξει στον διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ΕΕ οφείλει να προωθήσει το ευρωπαϊκό κοινωνικό της πρότυπο με το να προβάλλεται περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

---

(1)  Τούτο καταδεικνύει η αύξηση του ΑΕγχΠ των κρατών μελών από την ίδρυση της ΕΕ. Βλ. επίσης υποσημ. αριθ. 6.

(2)  TEC ή CET: Conseil économique transatlantique (Διατλαντικό Οικονομικό Συμβούλιο)· TALD: Transatlantic Labour Dialog, dialogue des syndicats (Διατλαντικός διάλογος εργατικών ενώσεων).

(3)  ΕΕ C 309 της 16.12.2006, σελ. 119–125.

(4)  Συμφωνία η οποία υπογράφηκε στον Λευκό Οίκο από τους G.W.Bush, A. Merkel και J.M. Barroso.

(5)  Ψήφισμα του ΕΚ σχετικά με την κατάσταση των διατλαντικών σχέσεων μετά τις εκλογές στις ΗΠΑ, 26 Μαρτίου 2009.

(6)  Ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο, υπενθυμίσεις: βλ προοίμιο της Συνθήκης της Λισσαβώνας «επιβεβαιώνοντας την προσήλωσή τους στα θεμελιώδη κοινωνικά δικαιώματα, όπως ορίζονται από τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη που υπογράφηκε στο Τορίνο στις 18 Οκτωβρίου 1961 και τον Κοινοτικό Χάρτη των Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων των Εργαζομένων του 1989,…»· βλ ΣΕΕ, άρθρα 3,6,32 · βλ. ΣΛΕΕ άρθρο 9 και τίτλο Χ· βλ. Συνθήκη της Λισσαβώνας- Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, άρθρα 28,34,35,36.

(7)  ΟΟΣΑ, Τμήμα οικονομικών υποθέσεων, 2005, «Les bénéfices de la libéralisation des marchés de produits et de la réduction des barrières aux échanges et aux investissements internationaux: le cas des États-Unis et de l'Union européenne» (Τα οφέλη της ελευθέρωσης των αγορών προϊόντων και της μείωσης των φραγμών στις διεθνείς συναλλαγές και επενδύσεις: η περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

(8)  Κεφάλαιο 1, ΕΕ C 277 της 17.11.2009, σ. 117-124.

(9)  Το σχέδιο υποβλήθηκε από κοινού από τους Επιτρόπους Leon Brittan (εξωτερικό εμπόριο), Martin Bangemann (βιομηχανία και τηλεπικοινωνίες) και Mario Monti (εσωτερική αγορά) τον Μάρτιο του 1998, αφορούσε τις σχέσεις ΕΕ/ΗΠΑ και είχε τέσσερα σκέλη: - μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών για τις υπηρεσίες· - την κατάργηση των τεχνικών φραγμών στο εμπόριο, ιδίως μέσω συμφωνιών αμοιβαίας αναγνώρισης· - την ελευθέρωση των δημόσιων συμβάσεων, της πνευματικής ιδιοκτησίας και των επενδύσεων· - ενδεχομένως, τη σταδιακή κατάργηση των δασμών στα βιομηχανικά προϊόντα έως το 2010. Έκτοτε αναβλήθηκε για το 2015.

(10)  Η αποβιομηχανοποίηση συνεχίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, η απασχόληση στον κατασκευαστικό τομέα μειώθηκε κατά 30 % στη διάρκεια της δεκαετίας και το μερίδιο των Ηνωμένων Πολιτειών στο παγκόσμιο εμπόριο μειώθηκε από 13 % πριν από δέκα χρόνια σε 9 %, ενώ οι μετεγκαταστάσεις παραγωγών συνεχίζονται στην ΕΕ. Βλέπε σχετικά με τη διάρκεια της εργασίας, τη μελέτη των Rones κ.ά., 1997 - αναφέρεται στο Revue Internationale του IRES αριθ. 54-01.2001.

(11)  Το 2009, η ΓΔ RELEX της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δημοσίευσε πρόσκληση υποβολής προτάσεων ύψους 800 000 ευρώ για σχέδια της κοινωνίας των πολιτών που ενθαρρύνουν τον διάλογο ΕΕ/ΗΠΑ.

(12)  ΕΕ C 277 της 17.11.2009, σελ. 117-124.

(13)  SWIFT : Society for Worldwide Interbank Financial Communications (Παγκόσμια Εταιρεία Διατραπεζικών Χρηματοπιστωτικών Τηλεπικοινωνιών), αμερικανική εταιρεία που εδρεύει στο Βέλγιο και διαχειρίζεται τις διεθνείς συναλλαγές χρηματοπιστωτικών δεδομένων 200 και πλέον χωρών.

(14)  PE (05305/1/2010REV1-C7-0004/2010-2009/0190(NLE). Συμφωνία SWIFT II, PE 8.7.2010 (11222/1/2010/REV1 και COR1-C7-0158/2010-0178-( NLE)).

(15)  Συζήτηση που διοργανώθηκε στις 17.3.2010 από την Euractiv.fr με τη μόνιμη αντιπροσωπεία της Επιτροπής στο Παρίσι, και την υποστήριξη του DTCC, Depositary Trust and Clearing Corporation, in Questions d’Europe No 165 du 6.4.2010 Fondation Robert Schuman

(16)  ΕΕ C 288 της 22.9.2009, σελ. 32-39.

(17)  ΣΛΕΕ, άρθρο 9.

(18)  «Middle Class in America» (Η μεσαία τάξη στην Αμερική).

(19)  ΕΕ C 128 της 18.5.2010, σελ. 97-102.

(20)  Υπό τον συντονισμό της δόκτορος Annette Bernhardt, πολιτικής συνδιευθύντριας του National Employment Law Project NELP (νομοσχέδιο σχετικά με την απασχόληση).

---

---