Economische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en Kenia

KERNPUNTEN

Reikwijdte en doelstellingen

De EPO heeft betrekking op de handel in goederen, douanesamenwerking, het mogelijk maken van handel, niet-tarifaire maatregelen, sanitaire en fytosanitaire maatregelen (SPS)¹, technische handelsbelemmeringen (TBT)², handelsmaatregelen en vrijwaringsmaatregelen, visserij, landbouw, ontwikkelingssamenwerking, institutionele bepalingen, geschillenbeslechting, uitzonderingen en slotbepalingen.

De EPO heeft tot doel:

• bevordering van economische groei, diversificatie en structurele transformatie;
• de regionale integratie binnen de OAG te ondersteunen;
• Kenia geleidelijk te integreren in de wereldeconomie;
• verbetering van de handels- en investeringscapaciteit;
• een voorspelbaar en transparant handelsklimaat te creëren;
• bevordering van de ontwikkeling van de particuliere sector, regionale waardeketens, het scheppen van banen en duurzame ontwikkeling.

Variabele geometrie

De overeenkomst is in eerste instantie alleen van toepassing op Kenia, maar staat open voor toetreding door andere OAG-partnerstaten. Dit weerspiegelt het beginsel van variabele geometrie, waardoor zij op elk moment tot de EPO kunnen toetreden.

Markttoegang en liberalisering van de handel

De overeenkomst voorziet in wederzijdse, maar asymmetrische liberalisering van de handel.

• De EU verleent Kenia onmiddellijke en permanente rechten- en contingentvrije toegang voor alle producten, met uitzondering van wapens en munitie.
• Kenia liberaliseert de invoer uit de EU geleidelijk volgens een gefaseerd tijdschema:
  • bepaalde producten worden onmiddellijk geliberaliseerd;
  • andere producten worden geliberaliseerd over een periode van 15 jaar, te rekenen vanaf zeven jaar na de inwerkingtreding;
  • aanvullende producten worden geliberaliseerd over een periode van 25 jaar, te rekenen vanaf 12 jaar na de inwerkingtreding;
  • 17,4 % van de producten wordt blijvend uitgesloten.
• Na volledige tenuitvoerlegging zal 82,6 % van de invoer van Kenia uit de EU worden geliberaliseerd.
• Een standstill-clausule verbiedt verhoging van de rechten op geliberaliseerde producten, tenzij beide partijen anders overeenkomen. Daarnaast kan de EPO-raad de tariefverbintenissen van Kenia waar nodig aanpassen om bredere Afrikaanse regionale integratieprocessen te ondersteunen, mits de WTO-regels worden nageleefd en daarover onderling overeenstemming wordt bereikt.

Toekomstige onderhandelingen (“rendez-vousclausule”)

Binnen vijf jaar na de inwerkingtreding verbinden de partijen zich ertoe de onderhandelingen af te ronden over:

• handel in diensten;
• investeringen en ontwikkeling van de particuliere sector;
• concurrentiebeleid;
• handel, milieu en duurzame ontwikkeling;
• intellectuele-eigendomsrechten;
• transparantie in overheidsopdrachten;
• andere onderling overeengekomen gebieden.

Oorsprongsregels³

Totdat een specifiek gezamenlijk protocol is vastgesteld, past elke partij haar nationale oorsprongsregels toe. De EPO-raad moet binnen vijf jaar een gezamenlijk protocol vaststellen. Indien binnen die termijn geen protocol wordt aangenomen, kan de EPO-raad de overgangsperiode verlengen.

Uitvoerrechten en -belastingen

De overeenkomst verbiedt nieuwe uitvoerrechten of -belastingen. Kenia kan dergelijke rechten in specifieke omstandigheden tijdelijk toepassen, onder meer om:

• de binnenlandse industrie te ondersteunen;
• de voedselzekerheid te waarborgen;
• de valuta te stabiliseren;
• de overheidsinkomsten te beschermen;
• het milieu te behouden.

Dergelijke maatregelen kunnen slechts op een beperkt aantal producten en op een beperkte periode worden toegepast en worden door de EPO-raad herzien.

Handelsremedies en -waarborgen

De overeenkomst staat WTO-conforme handelsbeschermingsmaatregelen toe, waaronder:

• anti-stortingsmaatregelen⁴ en compenserende maatregelen⁵;
• bilaterale waarborgen om ernstige schade aan de binnenlandse industrie, economische verstoringen of marktverstoringen te voorkomen of te verhelpen;
• waarborgen voor de zuigelingenindustrie voor Kenia gedurende maximaal tien jaar, verlengbaar met vijf jaar;
• tijdelijke uitsluiting van Kenia van multilaterale EU-vrijwaringsmaatregelen in het kader van de WTO-regels voor een initiële periode van vijf jaar, onder voorbehoud van herziening.

Douanesamenwerking en het mogelijk maken van handel

De overeenkomst voorziet in vereenvoudigde, transparante en efficiënte douaneprocedures, waaronder:

• harmonisatie van douanevoorschriften en -procedures;
• gebruik van moderne douanetechnieken, waaronder risicobeheer, elektronische systemen, controles na inklaring en douanevervoerprocedures;
• wederzijdse administratieve bijstand en samenwerking ter voorkoming van douanefraude;
• beroepsprocedures voor douanebeschikkingen;
• beheer van administratieve fouten bij de douane;
• douanewaardering in overeenstemming met de WTO-regels;
• samenwerking met het bedrijfsleven op het gebied van douanevoorschriften.

Kenia geniet een overgangsperiode van vijf jaar, die door de EPO-raad kan worden verlengd, om bepaalde douaneverplichtingen volledig na te komen.

Niet-tarifaire maatregelen

De overeenkomst verbiedt kwantitatieve beperkingen op in- en uitvoer, behalve in beperkte gevallen, zoals om tekorten aan te pakken of om marketingnormen toe te passen. Ingevoerde goederen moeten een nationale behandeling krijgen, wat betekent dat zij niet mogen worden geconfronteerd met binnenlandse belastingen, heffingen of vereisten die hoger of restrictiever zijn dan die welke voor soortgelijke binnenlandse producten gelden.

Sanitaire en fytosanitaire maatregelen (SPS)

De overeenkomst omvat WTO-regels inzake sanitaire en fytosanitaire maatregelen. De partijen verbinden zich ertoe:

• SPS-maatregelen te baseren op wetenschappelijke beginselen en risicobeoordelingen;
• te zorgen voor transparantie en harmonisatie met internationale normen;
• in voorkomend geval de gelijkwaardigheid te erkennen;
• de beheercapaciteiten van Kenia op het gebied van sanitaire en fytosanitaire maatregelen te versterken;
• raadpleging, informatie-uitwisseling en deelname aan relevante internationale organisaties te bevorderen.

Technische handelsbelemmeringen (TBT)

De overeenkomst omvat TBT-beginselen van de WTO. De partijen verbinden zich ertoe:

• onnodige handelsbelemmeringen te vermijden;
• samen te werken op het gebied van de harmonisatie van technische regelgeving, normen en conformiteitsbeoordelingen;
• de wederzijdse erkenning van conformiteitsbeoordelingsresultaten te onderzoeken;
• te zorgen voor transparantie en informatie-uitwisseling;
• de technische regelgevingsinfrastructuur van Kenia te ondersteunen.

Visserij

De overeenkomst bevordert de samenwerking op het gebied van het duurzame beheer en de duurzame ontwikkeling van de visserij op zee, in het binnenland en in de aquacultuur. De samenwerking omvat:

• duurzame exploitatie en duurzaam beheer van de visbestanden;
• bestrijding van illegale, niet-gerapporteerde en ongereglementeerde visserij;
• versterking van de regionale samenwerking op het gebied van gedeelde bestanden;
• ontwikkeling van haven-, verwerkings- en opslaginfrastructuur;
• ondersteuning van de ambachtelijke, kleinschalige en zelfvoorzienende visserij;
• verbetering van de markttoegang;
• het opzetten van doeltreffende bewakingss-, controle- en toezichtsystemen, met inbegrip van volgsystemen voor vaartuigen, waarnemersprogramma’s, havenstaatmaatregelen en rapportagevereisten, met technische en financiële steun van de EU om de capaciteit van Kenia op te bouwen.

Landbouw

De overeenkomst ondersteunt duurzame landbouwontwikkeling ter verbetering van de voedselzekerheid, de productiviteit, het concurrentievermogen en de toegevoegde waarde. De samenwerking omvat:

• ontwikkeling van opslag-, verwerkings- en vervoersinfrastructuur;
• bevordering van klimaatbestendige en duurzame landbouw;
• ondersteuning van kleinschalige landbouwers en producentenorganisaties;
• versterking van de institutionele capaciteit.

De EU verbindt zich ertoe geen uitvoersubsidies toe te passen op de uitvoer van landbouwproducten naar Kenia. Een Uitgebreide dialoog over landbouw houdt toezicht op de samenwerking.

Ontwikkelingssamenwerking

Ontwikkelingssamenwerking is een kernelement van de overeenkomst. De EU steunt Kenia bij:

• de ontwikkeling van de infrastructuur (vervoer, energie, informatie- en communicatietechnologieën, water);
• hervormingen van het handelsbeleid;
• de ontwikkeling van de productiesector (landbouw, visserij, industrie, diensten);
• onderzoek, technologieoverdracht en innovatie;
• milieubescherming en aanpassing aan de klimaatverandering;
• goede governance, bevordering van de rechtsstaat en institutionele capaciteitsopbouw.

De ontwikkelingssamenwerking is afgestemd op de nationale ontwikkelingsstrategieën van Kenia en de externe financieringsinstrumenten van de EU.

Institutioneel kader

Bij de overeenkomst worden gemeenschappelijke instellingen opgericht om de werking ervan te beheren en de correcte toepassing ervan te waarborgen:

• de EPO-raad, het belangrijkste besluitvormingsorgaan dat toezicht houdt op de implementatie, toepassing en interpretatie van de overeenkomst en bindende besluiten met wederzijdse instemming;
• het Comité van hoge ambtenaren, dat de werkzaamheden van de EPO-raad voorbereidt en toeziet op de technische uitvoering;
• gespecialiseerde comités, opgericht om specifieke gebieden aan te pakken, zoals douane en het mogelijk maken van handel;
• het Raadgevende Comité, waardoor vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, het bedrijfsleven en andere belanghebbenden van beide partijen een bijdrage kunnen leveren aan het implementatieproces.

Geschillenbeslechting

De overeenkomst omvat een bindend mechanisme voor geschillenbeslechting, met raadplegingen, arbitrageprocedures en toezicht op de naleving. Het WTO-geschillenbeslechtingssysteem blijft beschikbaar als alternatief.

Uitzonderingen

De overeenkomst biedt de partijen de mogelijkheid de nodige maatregelen te nemen ter bescherming van:

• openbare zeden, openbare orde en veiligheid;
• het leven en de gezondheid van mensen, dieren of planten;
• intellectuele-eigendomsrechten;
• stabiliteit van de betalingsbalans.