Ochrona międzynarodowa - pomoc dla Włoch i Grecji w sytuacji nadzwyczajnej

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja (UE) 2015/1523 ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji

Decyzja (UE) 2015/1601 ustanawiająca azylowe środki tymczasowe na rzecz Włoch i Grecji

JAKIE SĄ CELE DECYZJI?

• Niniejsze decyzje ustanawiają środki tymczasowe, aby pomóc Włochom i Grecji w uporaniu się z napływem osób spoza UE ubiegających się o azyl, zgodnie z zasadą solidarności i sprawiedliwego podziału odpowiedzialności.
• W rezultacie w okresie 2015–2017 maksymalnie 160 000 osób ubiegających się o azyl powinno zostać relokowanych z terytorium Grecji i Włoch na terytoria innych krajów UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

• Na mocy decyzji (UE) 2015/1523 24 000 osób ubiegających się o azyl z Włoch i 16 000 osób ubiegających się o azyl z Grecji będzie relokowanych do innych krajów UE.
• Na mocy decyzji (UE) 2015/1601 z Włoch na terytorium innych państw członkowskich relokowanych zostaje 15 600 osób ubiegających się o azyl; z Grecji na terytorium innych państw członkowskich relokowanych zostaje 50 400; po upływie roku 54 000 wnioskodawców powinno zostać proporcjonalnie relokowanych z Włoch i Grecji do innych państw członkowskich (na podstawie załączników I i II do tej decyzji). Jeżeli jednak w okresie interwencji kolejne państwa UE doświadczą sytuacji kryzysowych podobnych do sytuacji we Włoszech i Grecji, Komisja Europejska przedstawi wnioski dotyczące proporcjonalnego relokowania osób ubiegających się o azyl do innych państw UE. Tak się nie stało.
• W przypadku pierwszej decyzji Rady około 8 000 miejsc nie zostało przydzielonych żadnemu z państw członkowskich. Na mocy drugiej decyzji Rady państwa członkowskie mogą wywiązać się ze swoich zobowiązań w odniesieniu do 54 000 osób, również w drodze legalnego przyjęcia Syryjczyków z Turcji.
• Jeżeli kraj UE, na teren którego relokowano te osoby, nie ma możliwości zakwaterowania przydzielonej mu części osób ubiegających się o azyl, musi przedstawić Komisji oraz Radzie UE uzasadnione powody (np. zbyt duże obciążenie dla jego systemy azylowego). Po dokonaniu oceny sytuacji Komisja może przyznać danemu krajowi UE decyzję dotyczącą tymczasowego zawieszenia procesu relokacji do 30%.
• Osobami kwalifikującymi się do relokacji są osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową, należycie zidentyfikowane, zarejestrowane i którym pobrano odciski palców, które zgodnie z danymi Eurostatu w odpowiednim kwartale mają obywatelstwo o 75-procentowym poziomie uznawalności w całej UE i które przybyły do Włoch i Grecji w przedziale czasowym przewidzianym w decyzjach Rady.
• Kraj UE może odmówić przyjęcia osoby ubiegającej się o azyl z powodów wskazujących, że dana osoba stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego, porządku publicznego, lub w przypadku wystąpienia poważnych podstaw zastosowania przepisów dotyczących wykluczenia, określonych w dyrektywie w sprawie kwalifikowania.

Proces relokacji

• Decyzje Rady ustanawiają obowiązkowy system na rzecz Włoch i Grecji, co oznacza, że żadne państwo UE, do którego następuje relokacja, ani osoba ubiegająca się o azyl nie mają wyboru w procedurze.
• Każdy kraj UE zobowiązany jest:
  • ustanowić krajowy punkt kontaktowy w celu wymiany informacji z innymi krajami UE oraz Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO),
  • wyznaczyć oficerów łącznikowych w celu współpracy z Włochami i Grecją,
  • podawać regularnie, nie rzadziej niż co trzy miesiące, liczbę wnioskodawców, których można szybko relokować na swoje terytorium (formalne zobowiązania).
• Osoby ubiegające się o azyl podlegają mechanizmowi identyfikacji, rejestracji, pobierania odcisków palców i przesłuchania na terytorium Grecji i Włoch. Ich profile są tworzone przy wsparciu EASO. Następnie osoby te są przydzielane do kraju UE, który najbardziej odpowiada profilowi danej osoby. Kraje UE mogą wskazać swoje preferencje dotyczące określonych wnioskodawców, aby ułatwić integrację, ale te nie nakładają prawnego obowiązku na Włochy czy Grecję. Władze greckie i włoskie, dokonując dopasowania, wezmą pod uwagę te preferencje, jak również wszelkie powiązania rodzinne, językowe, społeczne, kulturowe lub inne, które mogą istnieć między indywidualnym wnioskodawcą a potencjalnym państwem UE, do którego może nastąpić relokacja.
• Po zaakceptowaniu wniosku przekazanie azylanta na terytorium państwa relokacji następuje możliwie jak najszybciej.
• Cała procedura relokacji od momentu, w którym kraj UE formalnie zobowiązuje się do przyjęcia, aż do przybycia azylanta na terytorium kraju UE relokacji, nie powinna trwać dłużej niż 2 miesiące, chociaż w szczególnych przypadkach może trwać do 3,5 miesiąca.
• Na mocy obydwu decyzji kraje UE relokacji otrzymają kwotę 6 000 EUR na jedną relokowaną osobę.
• Zgodnie z decyzją (UE) 2015/1601 Włochy i Grecja również otrzymają kwotę 500 EUR za każdą osobę relokowaną, która to suma ma pokryć koszty transportu na terytorium kraju UE relokacji.
• Obie decyzje zawierają ograniczone i tymczasowe odstąpienie od zasad rozporządzenia (UE) nr 604/2013 (zwanego również rozporządzeniem dublińskim III), w którym ustanowiono zasady ustalania, który kraj UE powinien rozpatrywać dany wniosek o azyl.
• Włochy i Grecja muszą opracować plany działania w celu zaradzenia strukturalnym brakom w swoich systemach azylowych, systemach przyjmowania i powrotów.
• Komisja regularnie składa sprawozdania z wykonania decyzji Rady w sprawie relokacji, wskazując wąskie gardła i rozwiązania.

OD KIEDY DECYZJE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

• Decyzja (UE) 2015/1523 weszła w życie dnia 16 września 2015 r. i ma zastosowanie do osób przybywających na terytorium Włoch i Grecji od dnia 16 września 2015 r. do 17 września 2017 r., jak również do wnioskodawców, którzy przybyli na terytorium Włoch i Grecji dnia 15 sierpnia 2015 r. i później.
• Decyzja (UE) 2015/1601 weszła w życie dnia 25 września 2015 r. i ma zastosowanie do osób przybywających na terytorium Włoch i Grecji od dnia 25 września 2015 r. do 26 września 2017 r., jak również do wnioskodawców, którzy przybyli na terytorium Włoch i Grecji dnia 24 marca 2015 r. i później.

KONTEKST

• Zarówno Włochy, jak i Grecja doświadczyły ogromnego napływu osób ubiegających się o azyl, głównie z Syrii, Iraku i Erytrei. Spowodowało to znaczne obciążenie dla systemów azylowych obu tych państw.
• Podstawę prawną niniejszych decyzji stanowi art. 78 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który stwierdza, iż: „W przypadku gdy jedno lub więcej [krajów UE] znajdzie się w nadzwyczajnej sytuacji charakteryzującej się nagłym napływem obywateli [krajów spoza UE], Rada [UE], na wniosek Komisji, może przyjąć środki tymczasowe na korzyść zainteresowanych [krajów UE]. Rada stanowi po konsultacji z Parlamentem Europejskim.”
• Więcej informacji:
  • Wspólny Europejski System Azylowy (Komisja Europejska);
  • O nas (Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu).

GŁÓWNE DOKUMENTY

Decyzja Rady (UE) 2015/1523 z dnia 14 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji (Dz.U. L 239 z 15.9.2015, s. 146–156)

Decyzja Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września 2015 r. ustanawiająca środki tymczasowe w obszarze ochrony międzynarodowej na rzecz Włoch i Grecji (Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 80-94)

Kolejne zmiany do decyzji (UE) 2015/1601 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady – Piętnaste sprawozdanie w sprawie relokacji i przesiedleń (COM(2017) 465 final z 6.9.2017).

Poprzednie sprawozdania Komisji z realizacji programów relokacji i przesiedleń: COM(2016) 165 final; COM(2016) 222 final; COM(2016) 360 final; COM(2016) 416 final; COM(2016) 480 final; COM(2016) 636 final; COM(2016) 720 final; COM(2016) 791 final; COM(2017) 74 final; COM(2017) 202 final; COM(2017) 212 final; COM(2017) 260 final; COM(2017) 330 final; COM(2017) 405 final.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 603/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania rozporządzenia (UE) nr 604/2013 w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca oraz w sprawie występowania o porównanie z danymi Eurodac przez organy ścigania państw członkowskich i Europol na potrzeby ochrony porządku publicznego, oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1077/2011 ustanawiające Europejską Agencję ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 1–30)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 604/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 31–59)

Ostatnia aktualizacja: 17.11.2016