KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia22.11.2017

COM(2017) 677 final

2017/0305(NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie wytycznych dotyczących polityk zatrudnienia państw członkowskich

UZASADNIENIE

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że państwa członkowskie uznają swoje polityki gospodarcze oraz wspieranie zatrudnienia za przedmiot wspólnego zainteresowania i koordynują swoje działania w ramach Rady. Stanowi on, że Rada przyjmuje wytyczne dotyczące zatrudnienia (art. 148), z zaznaczeniem, że muszą być zgodne z wytycznymi dotyczącymi ogólnych kierunków polityki gospodarczej (art. 121).

Podczas gdy ogólne wytyczne polityki gospodarczej pozostają aktualne przez czas nieokreślony, wytyczne dotyczące zatrudnienia należy sporządzać co roku. Wytyczne zostały początkowo przyjęte razem („zintegrowany pakiet”) w 2010 r. i stanowią podstawę strategii „Europa 2020”. Zintegrowane wytyczne nie uległy zmianom do 2014 r. W 2015 r. przyjęto zmienione zintegrowane wytyczne. Oprócz określania zakresu i kierunku koordynacji polityki państw członkowskich, wytyczne stanowią również podstawę zaleceń dla poszczególnych krajów w odpowiednich dziedzinach.

Obecny zbiór „zintegrowanych wytycznych” stanowi podstawę strategii „Europa 2020” w kontekście podejścia do kształtowania polityki gospodarczej opartej o inwestycje, reformę strukturalną i odpowiedzialność budżetową. W tym kontekście zintegrowane wytyczne mają przyczynić się do osiągnięcia inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz do realizacji celów europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej.

Wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich przedstawione są w formie decyzji Rady w sprawie wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia państw członkowskich – zintegrowane wytyczne, część II. Zmienione wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich zostały poprawione. Ich treść została dostosowana do zasad europejskiego filaru praw socjalnych celem poprawy konkurencyjności Europy i uczynienia jej lepszym miejscem do inwestowania, tworzenia miejsc pracy i wspierania spójności społecznej.

Zmienione „zintegrowane wytyczne” są następujące:

Wytyczna 5:    Zwiększanie popytu na pracę

Wytyczna 6:    Zwiększanie podaży pracy: dostęp do zatrudnienia, umiejętności i kompetencje

Wytyczna 7:    Poprawa funkcjonowania rynków pracy oraz skuteczności dialogu społecznego

Wytyczna 8:    Promowanie równości szans dla wszystkich, wspieranie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa

2017/0305 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

w sprawie wytycznych dotyczących polityk zatrudnienia państw członkowskich

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 148 ust. 2,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,

uwzględniając opinię Komitetu Regionów,

uwzględniając opinię Komitetu Zatrudnienia,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Państwa członkowskie i Unia, mając na względzie osiągnięcie celów w zakresie pełnego zatrudnienia i postępu społecznego określonych w art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, mają działać w celu wypracowania skoordynowanej strategii dla zatrudnienia, w szczególności na rzecz wspierania wysokiego poziomu kwalifikacji i wyszkolenia pracowników i ich zdolności do dostosowywania się, jak również wspierania reagujących na zmiany gospodarcze rynków pracy. Państwa członkowskie, uwzględniając praktyki krajowe związane z funkcjami partnerów społecznych, mają uznawać wspieranie zatrudnienia za przedmiot wspólnego zainteresowania i koordynować swoje działania w tym względzie w ramach Rady.

(2)Unia ma zwalczać wykluczenie społeczne i dyskryminację, promować sprawiedliwość społeczną i ochronę socjalną oraz równość kobiet i mężczyzn. Przy określaniu i realizacji swoich polityk i działań Unia ma brać pod uwagę wymogi związane ze wspieraniem wysokiego poziomu zatrudnienia, zapewnianiem odpowiedniej ochrony socjalnej, zwalczaniem ubóstwa i wykluczenia społecznego, a także z wysokim poziomem kształcenia i szkolenia.

(3)Zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Unia opracowała i wdrożyła instrumenty koordynacji polityki w dziedzinie polityki budżetowej, makroekonomicznej i strukturalnej. Do instrumentów tych należą przedstawiane tutaj wytyczne dotyczące polityk zatrudnienia państw członkowskich wraz z ogólnymi wytycznymi dotyczącymi polityk gospodarczych państw członkowskich i Unii, określonymi w zaleceniu Rady (UE) 2015/1184, które to wytyczne stanowią razem zintegrowane wytyczne dotyczące wdrożenia strategii „Europa 2020”. Założeniem wytycznych jest pokierowanie realizacją polityki w państwach członkowskich i Unii. Odzwierciedlają one współzależność między państwami członkowskimi. Otrzymany w ten sposób zestaw skoordynowanych polityk i reform na szczeblu europejskim i krajowym ma zapewnić odpowiednie połączenie ogólnych polityk gospodarczych i społecznych w celu zwiększenia ich wzajemnego pozytywnego oddziaływania.

(4)Wytyczne dotyczące polityk zatrudnienia są spójne z paktem stabilności i wzrostu, obowiązującym prawodawstwem Unii Europejskiej i różnymi inicjatywami UE, w tym z zaleceniem Rady w sprawie ustanowienia gwarancji dla młodzieży 1 , zaleceniem Rady w sprawie integracji osób długotrwale bezrobotnych na rynku pracy 2 , zaleceniem Rady w sprawie ścieżek poprawy umiejętności: nowe możliwości dla dorosłych 3 oraz wnioskiem w sprawie zalecenia Rady w sprawie europejskich ram jakości i skuteczności programów przygotowania zawodowego 4 .

(5)W ramach europejskiego semestru połączono ze sobą różne instrumenty, tworząc nadrzędne ramy dla zintegrowanego wielostronnego nadzoru nad polityką gospodarczą, polityką budżetową, polityką zatrudnienia i polityką społeczną; europejski semestr ma służyć osiągnięciu celów strategii „Europa 2020”, w szczególności w zakresie zatrudnienia, edukacji i ograniczania ubóstwa, określonych w decyzji Rady 2010/707/UE 5 . Od 2015 r. europejski semestr jest stale wzmacniany i usprawniany: ma on w coraz większym stopniu skupiać się na kwestiach związanych z zatrudnieniem i kwestiach społecznych oraz ułatwiać intensywniejszy dialog z państwami członkowskimi, partnerami społecznymi i przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego.

(6)Ożywienie gospodarcze w Unii Europejskiej pozytywnie wpływa na tendencje na rynku pracy, choć wewnątrz państw członkowskich i pomiędzy nimi nadal istnieją istotne problemy i różnice w osiąganych wynikach gospodarczych i społecznych. Kryzys uświadomił istnienie ścisłej współzależności między gospodarkami i rynkami pracy państw członkowskich. Zapewnienie, by Unia podążała w kierunku osiągnięcia inteligentnego, trwałego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, to główne wyzwanie, z jakim trzeba się dzisiaj zmierzyć. Wymaga to skoordynowanych, ambitnych i skutecznych działań politycznych zarówno na szczeblu unijnym, jak i na szczeblu krajowym, zgodnie z postanowieniami TFUE oraz unijnymi przepisami dotyczącymi zarządzania gospodarczego Unii. Poprzez połączenie środków odnoszących się do podaży i popytu te działania z zakresu polityki powinny obejmować stymulowanie inwestycji, a także odnowione zobowiązanie na rzecz przeprowadzonych w odpowiedniej kolejności reform strukturalnych mających na celu poprawę wydajności, wzrostu gospodarczego, spójności społecznej i odporności gospodarczej w obliczu wstrząsów oraz odpowiedzialności budżetowej przy jednoczesnym uwzględnieniu skutków tych środków dla zatrudnienia i społeczeństwa.

(7)Reformy rynku pracy, w tym krajowe mechanizmy ustalania płac, powinny być zgodne z krajowymi praktykami dialogu społecznego i zapewnić niezbędne możliwości szerokiego uwzględniania zagadnień społeczno-gospodarczych, takich jak poprawa konkurencyjności, tworzenie miejsc pracy, strategie uczenia się i szkolenia przez całe życie oraz realne dochody.

(8)Państwa członkowskie i Unia powinny także zająć się społecznymi skutkami kryzysu gospodarczego i finansowego oraz dążyć do budowy społeczeństwa integracyjnego poprzez wzmocnienie pozycji obywateli, tak aby mogli oni przewidywać zmiany i radzić sobie z nimi, a tym samym aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym i gospodarczym – jak wskazano również w zaleceniu Komisji dotyczącym aktywnej integracji osób wykluczonych z rynku pracy 6 . Należy zająć się nierównością i zagwarantować wszystkim dostęp i szanse, a także ograniczyć ubóstwo i wykluczenie społeczne, także wśród dzieci, w szczególności przez zapewnienie skutecznego funkcjonowania rynków pracy i systemów zabezpieczenia społecznego oraz usuwanie przeszkód utrudniających uczestnictwo w kształceniu lub szkoleniu i w rynku pracy. W miejscach pracy w UE zaczynają upowszechniać się nowe modele gospodarcze i biznesowe, zmianie ulegają również stosunki pracy. Rolą państw członkowskich powinno być zapewnienie, aby te nowe stosunki pracy utrzymały i wzmacniały europejski model socjalny.

(9)W następstwie szeroko zakrojonych konsultacji publicznych Parlament Europejski, Rada i Komisja podpisały w dniu 17 listopada 2017 r. międzyinstytucjonalną proklamację Europejskiego filaru praw socjalnych 7 . Filar obejmuje 20 zasad i praw, na których mają opierać się sprawiedliwe i sprawnie funkcjonujące rynki pracy i systemy opieki społecznej. Są one podzielone na trzy kategorie: równe szanse i dostęp do zatrudnienia, sprawiedliwe warunki pracy oraz ochrona socjalna i włączenie społeczne. Filar stanowi ramy odniesienia umożliwiające monitorowanie zatrudnienia i sytuacji społecznej w państwach członkowskich, przeprowadzenie reform na szczeblu krajowym, oraz ukierunkowanie nowego procesu konwergencji w całej Europie. W wytycznych uwzględniono wagę tych zasad dla koordynacji polityk strukturalnych. Wytyczne dotyczące zatrudnienia są dostosowane do zasad Europejskiego filaru praw socjalnych.

(10)Europejskiemu filarowi praw socjalnych towarzyszy tabela wyników w zakresie sytuacji społecznej, która pozwoli monitorować wdrażanie założeń filaru oraz dokonane postępy, gdyż umożliwi śledzenie tendencji i wyników w państwach UE, oraz zostanie wykorzystana do oceny postępów w osiągnięciu konwergencji społeczno-gospodarczej wykazującej tendencje rosnącą. Analiza ta zostanie także wykorzystana w pracach w ramach europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej.

(11)Zintegrowane wytyczne powinny stanowić podstawę zaleceń dla poszczególnych krajów, jakie Rada może kierować do państw członkowskich. Państwa członkowskie powinny w pełni wykorzystywać Europejski Fundusz Społeczny i inne fundusze UE w celu wspierania zatrudnienia, włączenia społecznego, uczenia się przez całe życie, edukacji i w celu ulepszenia administracji publicznej. Choć zintegrowane wytyczne skierowane są do państw członkowskich i Unii, to ich realizacja powinna przebiegać w porozumieniu ze wszystkimi władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi, przy ścisłym włączeniu do tego procesu parlamentów, a także partnerów społecznych oraz przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego.

(12)Komitet Zatrudnienia i Komitet Ochrony Socjalnej powinny monitorować wdrażanie stosownych polityk w świetle wytycznych dotyczących polityki zatrudnienia zgodnie ze swoimi mandatami, których podstawa jest określona w Traktacie. Komitety te i inne organy przygotowawcze Rady zaangażowane w koordynację polityk gospodarczych i społecznych powinny ściśle współpracować,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Niniejszym przyjmuje się przedstawione w załączniku wytyczne dotyczące polityk zatrudnienia państw członkowskich. Wytyczne te stanowią część zintegrowanych wytycznych dotyczących wdrożenia strategii „Europa 2020”.

Artykuł 2

Państwa członkowskie uwzględniają wytyczne określone w załączniku w swoich politykach zatrudnienia i programach reform, w sprawie których przekazywane są sprawozdania zgodnie z art. 148 ust. 3 TFUE.

Artykuł 3

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia […] r.

(1)    Dz.U. C 120 z 26.4.2013, s. 1–6. 

(2)    Dz.U. C 67 z 20.2.2016, s. 1–5.

(3)    Dz.U. C 484 z 24.12.2016, s. 1–6.

(4)    COM(2017) 0563 final – 2017/0244 (NLE).

(5)    Dz.U. L 308 z 24.11.2010, s. 46-5.

(6)    COM(2008)0639 final.

(7)    xxx

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia22.11.2017

COM(2017) 677 final

ZAŁĄCZNIK

do

wniosku dotyczącego

DECYZJI RADY

w sprawie wytycznych dotyczących polityk zatrudnienia państw członkowskich

ZAŁĄCZNIK

Wytyczna 5: Zwiększanie popytu na pracę

Państwa członkowskie powinny ułatwiać tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, między innymi eliminując przeszkody, na które napotykają przedsiębiorstwa przy zatrudnianiu pracowników, promując przedsiębiorczość i samozatrudnienie, a zwłaszcza wspierając tworzenie mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw oraz ich rozwój. Państwa członkowskie powinny aktywnie promować gospodarkę społeczną i sprzyjać innowacjom społecznym.

Powinny sprzyjać innowacyjnym formom zatrudnienia, dzięki którym w sposób odpowiedzialny powstają możliwości zatrudnienia dla wszystkich.

Należy przenieść obciążenia podatkowe z pracy na inne źródła opodatkowania, które mają mniej niekorzystny wpływ na zatrudnienie i wzrost gospodarczy. Należy przy tym uwzględnić efekt redystrybucyjny systemu podatkowego i jednocześnie zadbać o ochronę przychodów na potrzeby odpowiedniej ochrony socjalnej i wydatków zorientowanych na pobudzanie wzrostu.

Państwa członkowskie powinny, zgodnie z praktykami krajowymi oraz respektując autonomię partnerów społecznych, wspierać przejrzyste i przewidywalne mechanizmy ustalania wynagrodzenia, które pozwalają na zmiany wynagrodzeń w reakcji na zmiany wydajności, przy jednoczesnym zapewnieniu sprawiedliwego wynagrodzenia pozwalającego na godny poziom życia. Mechanizmy te powinny uwzględniać różnice w poziomie umiejętności oraz różnice w wynikach gospodarczych w zależności od regionu, sektoru i przedsiębiorstwa. Państwa członkowskie i partnerzy społeczni powinni zapewnić odpowiedni poziom płac minimalnych, biorąc pod uwagę ich wpływ na konkurencyjność, tworzenie miejsc pracy i ubóstwo pracujących, przy jednoczesnym poszanowaniu praktyk krajowych.

Wytyczna 6: Zwiększanie podaży pracy: dostęp do zatrudnienia, umiejętności i kompetencje

W kontekście rozwoju technologii, wyzwań ekologicznych i demograficznych, państwa członkowskie powinny we współpracy z partnerami społecznymi promować wydajność i szanse na zatrudnienie poprzez należyte udostępnianie adekwatnej wiedzy, umiejętności i kompetencji w ciągu całej kariery zawodowej, odpowiadając na obecne i przyszłe potrzeby rynku pracy. Państwa członkowskie powinny dokonać niezbędnych inwestycji w kształcenie i szkolenie oraz doskonalenie zawodowe. Powinny współpracować z partnerami społecznymi, organizatorami kształcenia i szkolenia oraz pozostałymi zainteresowanymi stronami, aby zaradzić strukturalnym słabościom systemów kształcenia i szkolenia oraz zapewnić kształcenie, szkolenie i uczenie się przez całe życie charakteryzujące się dobrą jakością i prowadzące do włączenia społecznego. Powinny zapewnić możliwość przeniesienia uprawnień do szkolenia w trakcie przekwalifikowania zawodowego. Dzięki temu każdy powinien mieć możliwość lepszego przygotowania się do potrzeb rynku pracy i dostosowania się do nich oraz radzenia sobie ze zmianami. Tym samym wzrośnie ogólna odporność gospodarki na wstrząsy.

Państwa członkowskie powinny wspierać równe szanse w edukacji i podnosić ogólny poziom wykształcenia, zwłaszcza osób o najniższych kwalifikacjach. Powinny one zapewnić pozytywne efekty edukacji, wzmocnić umiejętności podstawowe, zmniejszyć liczbę młodych ludzi wcześnie kończących naukę, zwiększyć przydatność osób posiadających wyższe wykształcenie na rynku pracy, poprawić monitorowanie i prognozowanie umiejętności oraz zwiększyć uczestnictwo dorosłych w dalszym kształceniu. Państwa członkowskie powinny usprawnić uczenie się oparte na pracy w ramach systemów kształcenia i szkolenia zawodowego, w tym poprzez skuteczne praktyki zawodowe wysokiej jakości, zwiększyć widoczność i porównywalność umiejętności oraz poprawić możliwość uznawania i zatwierdzania umiejętności i kompetencji nabytych poza systemem formalnego kształcenia i szkolenia. Powinny zwiększyć ofertę elastycznych formuł ustawicznego szkolenia zawodowego, ulepszyć ją oraz doprowadzić do jej szerszego wykorzystania. Państwa członkowskie powinny również wspierać osoby dorosłe o niskich umiejętnościach zawodowych w utrzymywaniu ich szans na zatrudnienie oraz rozwoju tych szans w perspektywie długofalowej, zwiększając dostęp do możliwości uczenia się wysokiej jakości oraz zachęcając do korzystania z nich, poprzez ustanowienie „ścieżek poprawy umiejętności” obejmujących ocenę umiejętności, ofertę kształcenia i szkolenia odpowiadającą tej ocenie oraz walidację i uznawanie nabytych umiejętności.

Należy zająć się problemem wysokiego bezrobocia i bierności zawodowej, między innymi poprzez terminowe i dostosowane do potrzeb wsparcie, które przewiduje pomoc w poszukiwaniu pracy, szkolenia i przekwalifikowaniu się. Należy dążyć do opracowywania kompleksowych strategii uwzględniających pogłębioną ocenę indywidualną przeprowadzaną najpóźniej po 18 miesiącach bezrobocia, mających na celu zapobieganie bezrobociu strukturalnemu oraz jego znaczne ograniczenie. Należy nadal zajmować się bezrobociem osób młodych i wysokim wskaźnikiem młodzieży niekształcącej się, niepracującej ani nieszkolącej się – w drodze strukturalnej poprawy przechodzenia od kształcenia do zatrudnienia, w tym poprzez pełne wdrożenie gwarancji dla młodzieży 1 .

Reformy podatkowe zakładające zmniejszenie opodatkowania pracy powinny być ukierunkowane na usuwanie przeszkód i czynników zniechęcających do uczestnictwa w rynku pracy, zwłaszcza w odniesieniu do osób najbardziej oddalonych od rynku pracy. Państwa członkowskie powinny wspierać środowisko pracy dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, mianowicie poprzez działania z zakresu pomocy finansowej i ukierunkowane usługi umożliwiające osobom niepełnosprawnym udział w rynku pracy i w życiu społeczeństwa.

Należy wyeliminować przeszkody w udziale w rynku pracy oraz w systemie przebiegu i oceny kariery, aby zapewnić równość płci i większy udział kobiet w rynku pracy, również dzięki równości wynagrodzeń za taką samą pracę. Należy promować godzenie życia zawodowego z rodzinnym, szczególnie poprzez dostęp do ofert opieki długoterminowej i przystępnej cenowo wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby rodzice oraz osoby pełniące obowiązki opiekunów mieli dostęp do odpowiednich urlopów ze względów rodzinnych oraz do elastycznej organizacji pracy w celu godzenia życia zawodowego z rodzinnym, oraz powinny promować równe wykorzystanie tych rozwiązań przez kobiety i mężczyzn.

Wytyczna 7: Poprawa funkcjonowania rynków pracy oraz skuteczności dialogu społecznego

Aby najlepiej wykorzystać dynamiczną i wydajną siłę roboczą oraz nowe modele pracy i modele biznesowe, państwa członkowskie powinny, we współpracy z partnerami społecznymi, realizować zasady elastyczności i bezpieczeństwa. Powinny zmniejszyć segmentację na rynku pracy oraz zapobiegać jej, zwalczać pracę nierejestrowaną i wspierać przechodzenie do otwartych form zatrudnienia. Zasady ochrony zatrudnienia, prawo pracy i instytucje powinny zapewniać odpowiednie środowisko dla zatrudnienia. Ważne jest zapewnienie pracodawcom koniecznej elastyczności, aby mogli sprawnie dostosowywać się do sytuacji ekonomicznej, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego bezpieczeństwa oraz zdrowego, bezpiecznego i dobrze dostosowanego środowiska pracy dla pracowników. Należy zapobiegać powstawaniu stosunków pracy prowadzących do niepewnych warunków pracy, w tym poprzez wprowadzenie zakazu nadużywania nietypowych umów o pracę. W przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy należy zapewnić dostęp do skutecznego i bezstronnego rozstrzygania sporów oraz prawo do dochodzenia roszczeń, w tym do odpowiedniej rekompensaty.

Celem polityki powinno być lepsze dostosowywanie umiejętności do potrzeb rynku pracy i wspieranie zrównoważonych przemian. Państwa członkowskie powinny skutecznie aktywizować tych, którzy mogą uczestniczyć w rynku pracy oraz umożliwiać im to uczestnictwo. Państwa członkowskie powinny prowadzić bardziej aktywną politykę dotyczącą rynku pracy, zwiększając swoje ukierunkowanie na cele, działania informacyjne, zasięg tej polityki oraz lepiej wiążąc ją ze wsparciem dochodu, opierając się na prawach i obowiązkach osób bezrobotnych do aktywnego poszukiwania pracy. Celem państw członkowskich powinny być sprawniejsze publiczne służby zatrudnienia, które zapewnią osobom poszukującym pracy terminowe i dostosowane wsparcie, będą wspierać popyt na rynku pracy oraz realizację zarządzania opartego na wynikach.

Państwa członkowskie powinny zapewnić bezrobotnym właściwe świadczenia wypłacane w rozsądnym okresie, odpowiednio do opłacanych przez nich składek i zgodnie z krajowymi zasadami kwalifikowalności. Tego rodzaju świadczenia nie powinny stanowić czynnika zniechęcającego do szybkiego powrotu do zatrudnienia.

Należy promować mobilność osób uczących się i pracujących, tak aby wzmacniać umiejętności zwiększające zdolność zatrudnienia i w pełni wykorzystać potencjał europejskiego rynku pracy. Należy wyeliminować przeszkody dla mobilności w zakresie kształcenia i szkolenia, emerytur zakładowych i indywidualnych oraz uznawania kwalifikacji. Państwa członkowskie powinny podjąć działania gwarantujące, aby procedury administracyjne nie były czynnikiem zniechęcającym pracowników z innych państw członkowskich do podejmowania aktywnego zatrudnienia lub utrudniającym jego podejmowanie. Powinny one również unikać nadużywania istniejących przepisów i zająć się zjawiskiem ewentualnego drenażu mózgów z niektórych regionów.

Zgodnie z krajowymi praktykami i aby osiągnąć bardziej skuteczny dialog społeczny i lepsze efekty społeczno-gospodarcze, państwa członkowskie powinny zapewnić terminowe i konstruktywne zaangażowanie partnerów społecznych w opracowywanie i realizację polityki gospodarczej, społecznej i zatrudnienia, jak i reform w tym zakresie, również poprzez wspieranie budowania zdolności partnerów społecznych. Należy zachęcać partnerów społecznych do negocjowania i zawierania układów zbiorowych w sprawach, które ich dotyczą, z poszanowaniem ich autonomii i prawa do podejmowania działań zbiorowych.

Wytyczna 8: Promowanie równości szans dla wszystkich, wspieranie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa

Państwa członkowskie powinny promować rynki pracy sprzyjające włączeniu społecznemu, otwarte dla wszystkich. Aby to osiągnąć powinny wdrażać skuteczne środki mające na celu promowanie polityki równości szans dla grup niedostatecznie reprezentowanych na rynku pracy. Powinny zapewnić równe traktowanie w dziedzinie zatrudnienia, ochrony socjalnej, edukacji, a także dostępu do towarów i usług bez względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

Państwa członkowskie powinny zmodernizować systemy ochrony socjalnej, zapewniając skuteczną, wydajną i adekwatną ochronę socjalną na wszystkich etapach życia człowieka, przyczyniając się do włączenia społecznego i awansu społecznego, zachęcając do uczestnictwa w rynku pracy oraz zapobiegając nierównościom, również poprzez opracowywanie systemów podatkowych i systemów zabezpieczenia społecznego. Modernizacja systemów ochrony socjalnej powinna doprowadzić do ich stabilności, adekwatności i jakości oraz lepszego dostępu do nich.

Państwa członkowskie powinny opracować i wdrożyć zintegrowane strategie prewencyjne łączące trzy aspekty aktywnego włączenia: odpowiednie wsparcie dochodu, rynki pracy sprzyjające włączeniu społecznemu oraz dostęp do usług wysokiej jakości. Systemy ochrony socjalnej powinny zapewnić prawo do odpowiedniego dochodu minimalnego każdemu, kto nie dysponuje wystarczającymi zasobami, oraz promować włączenie społeczne poprzez zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w rynku pracy i w społeczeństwie.

Kluczowe znaczenie dla zapewnienia równości szans mają usługi, takie jak opieka nad dziećmi, opieka pozaszkolna, kształcenie, szkolenie, mieszkalnictwo, usługi zdrowotne i opieka długoterminowa, w tym dla dzieci i młodych osób, które są dostępne oraz charakteryzują się wysoką jakością i przystępnością. Należy zwrócić szczególna uwagę na zwalczanie ubóstwa, wykluczenie społeczne oraz zmniejszanie ubóstwa pracujących. Państwa członkowskie powinny zapewnić każdemu dostęp do podstawowych usług, w tym wody, urządzeń sanitarnych, energii, transportu, usług finansowych i usług łączności cyfrowej. Osobom będącym w potrzebie i znajdującym się w trudnej sytuacji państwa członkowskie powinny zapewnić dostęp do odpowiedniej pomocy mieszkaniowej oraz prawo do odpowiedniej pomocy i ochrony przed przymusową eksmisją. Należy odpowiednio podejść do zjawiska bezdomności. Należy uwzględnić szczególne potrzeby osób niepełnosprawnych.

Państwa członkowskie powinny zapewnić prawo do terminowego dostępu do przystępnych cenowo usług opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej, zapewniając ich stabilność w perspektywie długoterminowej.

W kontekście wydłużenia życia ludzkiego i zmian demograficznych państwa członkowskie powinny zapewnić stabilność i adekwatność systemów emerytalnych dla kobiet i mężczyzn, zapewniając równe szanse osobom zatrudnionym i samozatrudnionym – kobietom i mężczyznom, w nabywaniu praw emerytalnych, w tym poprzez dodatkowe programy emerytalne, umożliwiające godne życie. Reformy systemów emerytalnych powinny być wspierane działaniami na rzecz wydłużania aktywności zawodowej i podnoszenia rzeczywistego wieku przejścia na emeryturę, np. działaniami ograniczającymi wczesne opuszczanie rynku pracy oraz podnoszącymi ustawowy wiek emerytalny, co pozwoli na odzwierciedlenie przedłużenia średniego trwania życia. Państwa członkowskie powinny nawiązać konstruktywny dialog z odpowiednimi zainteresowanymi stronami oraz umożliwić odpowiednie wprowadzanie reform.

(1)    Dz.U. C 120 z 26.4.2013, s. 1–6.