31980L0987

Dyrektywa Rady

z dnia 20 października 1980 r.

w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy

(80/987/EWG)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 100,

uwzględniając wniosek Komisji [1],

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego [2],

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego [3],

a także mając na uwadze, co następuje:

konieczne jest zapewnienie ochrony pracowników w przypadku niewypłacalności pracodawcy, w szczególności dla zagwarantowania zaspokojenia roszczeń, biorąc pod uwagę konieczność zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego we Wspólnocie;

istnieją różnice między Państwami Członkowskimi w zakresie ochrony pracownika; należy dążyć do zmniejszenia różnic, które mogą mieć bezpośredni wpływ na funkcjonowanie wspólnego rynku;

należy popierać postęp w zbliżaniu ustawodawstw w tej dziedzinie w rozumieniu art. 117 Traktatu;

rynek pracy Grenlandii, z racji sytuacji geograficznej i aktualnej struktury zawodowej tego regionu, różni się zasadniczo od innych regionów Wspólnoty;

jeżeli Republika Grecka stanie się członkiem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dnia 1 stycznia 1981 r., zgodnie z Układem dotyczącym warunków przystąpienia Republiki Greckiej oraz z dostosowaniami w Traktatach, należy zastrzec w załączniku do dyrektywy pod pozycją "Grecja" te z kategorii pracowników, których roszczenia mogą zostać wyłączone zgodnie z art. 1 ust. 2 niniejszej dyrektywy,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

SEKCJA I

Zakres stosowania i definicje

Artykuł 1

1. Niniejszą dyrektywę stosuje się do roszczeń pracowników, wynikających z umów o pracę lub stosunku pracy i istniejących wobec pracodawców, którzy są niewypłacalni w rozumieniu art. 2 ust. 1.

2. Państwa Członkowskie mogą wyjątkowo wykluczyć z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy roszczenia niektórych kategorii pracowników z racji szczególnej natury umowy o pracę lub stosunku pracy pracowników, lub z racji istnienia innych form gwarancji zapewniających pracownikom ochronę równorzędną do tej, którą zapewnia niniejsza dyrektywa.

Wykaz kategorii pracowników określonych w pierwszym akapicie, znajduje się w załączniku.

3. Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do Grenlandii. Ten wyjątek będzie ponownie rozpatrzony w przypadku rozwoju struktur zawodowych w tym regionie.

Artykuł 2

1. Do celów niniejszej dyrektywy pracodawcę uważa się za niewypłacalnego:

a) w przypadku wszczęcia postępowania przewidzianego przez przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne danego Państwa Członkowskiego, które dotyczy aktywów pracodawcy i ma na celu zaspokojenie wszystkich wierzycieli oraz pozwala na uwzględnienie roszczeń określonych w art. 1 ust. 1; i

b) jeżeli władza, upoważniona na mocy wymienionych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych:

- zadecydowała o wszczęciu postępowania przed sądem,

- lub stwierdziła definitywnie zamknięcie przedsiębiorstwa lub zakładu pracodawcy jak również niewystarczalność aktywów, by pokryć koszty wszczęcia postępowania przed sądem.

2. Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla prawa krajowego dotyczącego definicji pojęć "pracownik,""pracodawca,""wynagrodzenie", "roszczenie wynikające z prawa nabytego" i "prawo prowadzące do nabycia roszczenia".

SEKCJA II

Przepisy dotyczące instytucji udzielających gwarancji

Artykuł 3

1. Państwa Członkowskie podejmują środki niezbędne, aby instytucje udzielające gwarancji zapewniły, zgodnie z art. 4, zaspokojenie roszczeń pracowników, wynikających z umowy o pracę lub stosunku pracy i dotyczących zapłaty należności za okres poprzedzający wskazaną datę.

2. Data określona w ust. 1 pozostaje do wyboru Państw Członkowskich jako:

- termin zaistnienia niewypłacalności pracodawcy,

- lub termin wypowiedzenia pracy pracownikowi z powodu niewypłacalności pracodawcy,

- lub termin zaistnienia niewypłacalności pracodawcy lub termin zakończenia umowy o pracę lub stosunku pracy, danego pracownika spowodowany niewypłacalnością pracodawcy.

Artykuł 4

1. Państwa Członkowskie mają prawo do ograniczania odpowiedzialności instytucji udzielających gwarancji określonych w art. 3.

2. Jeżeli Państwa Członkowskie korzystają z prawa określonego w ust. 1, są one zobowiązane do:

- w przypadku określonym w art. 3 ust. 2 tiret pierwsze, zapewnić zaspokojenie roszczeń odnoszących się do wynagrodzenia należnego za trzy ostatnie miesiące umowy o pracę lub stosunku pracy, zawartego w okresie sześciu miesięcy poprzedzających termin zaistnienia niewypłacalności pracodawcy;

- w przypadku określonym w art. 3 ust. 2 tiret drugie, zapewnić zaspokojenie roszczeń, odnoszących się do wynagrodzenia należnego za trzy ostatnie miesiące umowy o pracę lub stosunku pracy, które poprzedzają datę wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi z powodu niewypłacalności pracodawcy;

- w przypadku określonym w art. 3 ust. 2 tiret trzecie, zapewnić zaspokojenie roszczeń z tytułu wynagrodzenia za pracę za osiemnaście ostatnich miesięcy umowy o pracę lub stosunku pracy, które poprzedzają termin wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub termin ustania umowy o pracę, bądź stosunku pracy pracownika, zaistniałego z powodu niewypłacalności pracodawcy. W tych przypadkach Państwa Członkowskie mogą ograniczyć odpowiedzialność do zapłaty należnych wynagrodzeń za okres ośmiu tygodni lub wielu okresów częściowych trwających w sumie osiem tygodni.

3. Jednakże, aby uniknąć zapłaty kwot przekraczających społeczny cel niniejszej dyrektywy, Państwa Członkowskie mogą ustalić pułap odpowiedzialności zaspokojenia roszczeń pracowniczych.

Jeśli Państwa Członkowskie korzystają z tej możliwości, powiadamiają Komisję o metodach, według których pułap został ustalony.

Artykuł 5

Państwa Członkowskie ustalają szczegółowe zasady organizacji, finansowania i funkcjonowania instytucji gwarancyjnych, szczególnie przestrzegając następujących zasad:

a) aktywa instytucji są niezależne od kapitału obrotowego pracodawców i nie mogą być zajęte w trakcie postępowania upadłościowego;

b) pracodawcy biorą udział w finansowaniu, chyba że są one w całości zabezpieczone przez władze publiczne;

c) odpowiedzialność instytucji jest niezależna od wykonywania obowiązku finansowania.

SEKCJA III

Przepisy dotyczące zabezpieczenia społecznego

Artykuł 6

Państwa Członkowskie mogą zastrzec, że art. 3, 4 i 5 nie mają zastosowania do składek wymaganych z tytułu ustawowych systemów zabezpieczenia społecznego lub z tytułu dodatkowych systemów emerytalnych, istniejących odrębnie od narodowych ustawowych systemów zabezpieczenia społecznego.

Artykuł 7

Państwa Członkowskie podejmują środki niebędne by zapewnić, że niezapłacenie przez pracodawcę instytucjom ubezpieczeniowym obowiązkowych składek, wymaganych z tytułu ustawowych systemów ubezpieczenia społecznego, przed wystąpieniem niewypłacalności pracodawcy, nie wpływa na prawo do świadczeń wynikających z ubezpieczenia społecznego od instytucji ubezpieczeniowych, w zakresie w jakim składki socjalne zostały potrącone z wynagrodzenia pracownika.

Artykuł 8

Państwa Członkowskie zapewniają podjęcie środków koniecznych dla ochrony interesów pracowników i osób, które opuściły przedsiębiorstwo lub zakład pracodawcy w okresie zaistnienia niewypłacalności pracodawcy, odnośnie do ich roszczeń lub praw prowadzących do nabycia roszczenia do świadczeń emerytalnych, w tym również świadczenia dla osób w razie śmierci żywiciela, z tytułu dodatkowych systemów ubezpieczeń społecznych, istniejących poza ustawowymi systemami ubezpieczeń społecznych.

SEKCJA IV

Przepisy ogólne i końcowe

Artykuł 9

Niniejsza dyrektywa nie narusza prawa Państw Członkowskich do stosowania lub wprowadzenia przepisów ustawowych, wykonawczych bądź administracyjnych korzystniejszych dla pracowników.

Artykuł 10

Niniejsza dyrektywa nie narusza prawa Państw Członkowskich:

a) do podjęcia środków koniecznych w celu uniknięcia nadużyć;

b) do odmowy lub ograniczenia odpowiedzialności z art. 3 lub zobowiązania z art. 7, jeśli wydaje się, że wykonanie zobowiązania nie jest uzasadnione z racji istnienia szczególnych związków między pracownikiem a pracodawcą i wspólnych interesów realizowanych dzięki istnieniu porozumienia między nimi.

Artykuł 11

1. Państwa Członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne, niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy w terminie 36 miesięcy, począwszy od jej notyfikacji. Bezzwłocznie informują o tym Komisję.

2. Państwa Członkowskie przekazują Komisji teksty przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, jakie przyjmują w dziedzinie objętej tą dyrektywą.

Artykuł 12

W ciągu 18 miesięcy, licząc od upływu okresu 36 miesięcy przewidzianego w art. 11 ust. 1., Państwa Członkowskie przekazują Komisji wszystkie niezbędne informacje dla umożliwienia jej sporządzenia raportu do przedstawienia Radzie o stosowaniu niniejszej dyrektywy.

Artykuł 13

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich

Sporządzono w Luksemburgu, dnia 20 października 1980 r.

W imieniu Rady

J. Santer

Przewodniczący

[1] Dz.U. C 135 z 9.6.1978, str. 2.

[2] Dz.U. C 39 z 12.2.1979, str. 26.

[3] Dz.U. C 105 z 26.4.1979, str. 15.

--------------------------------------------------

ZAŁĄCZNIK

Kategorie pracowników, których roszczenia mogą być wyłączone zakresu stosowania niniejszejdyrektywy, zgodnie z art. 1 ust. 2

I. Pracownicy mający umowę o pracę albo będący w stosunku pracy o szczególnym charakterze

A. GRECJA

Kapitan statku i członkowie załogi statku rybackiego, jeśli i o ile są wynagradzani w formie udziału w zyskach lub dochodach brutto.

B. IRLANDIA

1. Osoby wykonujące pracę chałupniczą (to jest osoby pracujące dorywczo w miejscu zamieszkania), o ile nie mają umowy o pracę.

2. Bliscy krewni pracodawcy, którzy nie mają pisemnej umowy o pracę, i których praca związana jest z prywatnym miejscem zamieszkania lub gospodarstwem rolnym, w którym pracodawca i jego bliscy krewni mieszkają na stałe.

3. Osoby, które zwykle pracują w wymiarze mniejszym niż osiemnaście godzin tygodniowo dla jednego lub wielu pracodawców i którzy nie czerpią zasadniczych dochodów pieniężnych potrzebnych dla ich utrzymania z wynagrodzenia pobieranego za tę pracę.

4. Osoby zatrudnione w rybołówstwie, w sposób sezonowy, nieregularnie lub w niepełnym wymiarze i opłacane w postaci udziału w zyskach wynikającego z rezultatu połowu.

5. Współmałżonek pracodawcy.

C. NIDERLANDY

Pomoc domowa zatrudniona przez osobę fizyczną i pracująca w wymiarze mniejszym niż trzy dni tygodniowo dla tej osoby fizycznej.

D. ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO

1. Właściciel statku i załoga statku rybackiego wynagradzani w postaci uczestnictwa w zyskach lub dochodach brutto.

2. Współmałżonek pracodawcy.

II. Pracownicy korzystający z innych form gwarancji

A. GRECJA

Załogi statków morskich.

B. IRLANDIA

1. Pracownicy mający prawo do emerytury i zatrudnieni na stałe przez władzę lokalną, inną władzę publiczną lub przedsiębiorstwo transportowe świadczące usługi użyteczności publicznej.

2. Nauczyciele mający prawo do emerytury i zatrudnieni w następujących instytucjach: szkoły podstawowe, szkoły średnie, kolegia nauczycielskie.

3. Pracownicy mający prawo do emerytury i zatrudnieni na stałe przez jeden ze szpitali finansowanych przez ministerstwo finansów.

C. WŁOCHY

1. Pracownicy, których dochody są zagwarantowane przez prawo, nawet w przypadku kryzysu ekonomicznego przedsiębiorstwa.

2. Załogi statków morskich.

D. WIELKA BRYTANIA

1. Zarejestrowani dokerzy, z wyjątkiem tych, którzy głównie lub przede wszystkim wykonują pracę, która nie jest pracą dokera.

2. Załogi statków morskich.

--------------------------------------------------