Narażenie na działanie środków chemicznych

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 98/24/WE w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Określa ona minimalne wymagania w całej Unii Europejskiej (UE) w zakresie ochrony pracowników przed ryzykiem dla ich bezpieczeństwa i zdrowia wynikającym lub mogącym wyniknąć z działania środków chemicznych znajdujących się w ich miejscu pracy lub też w wyniku pracy z użyciem tych środków.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

• Dyrektywa 98/24/WE to „dyrektywa pochodna” dyrektywy ramowej 89/391/EWG, która wprowadza środki w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (zob. streszczenie). Dyrektywa 89/391/EWG ustanawiająca minimalne wymagania w zakresie ochrony pracowników przed zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa związanymi ze środkami chemicznymi ma zastosowanie w całości, bez uszczerbku dla przepisów, które są bardziej restrykcyjne lub szczegółowe w dyrektywie 98/24/WE.
• Dyrektywa 98/24/WE stosuje się do pracowników narażonych na działanie niebezpiecznych substancji chemicznych, gdy jej przepisy są bardziej korzystne niż przepisy dyrektywy 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z czynnikami rakotwórczymi i mutagennymi (zob. streszczenie).

Obowiązki pracodawcy

• Ocena zagrożeń. Pracodawcy muszą ustalić, czy niebezpieczne środki chemiczne występują w miejscu pracy, a jeśli tak, to są zobowiązani do oceny zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa, jakie mogą stanowić. Ocena musi być stale aktualizowana.
• Zapobieganie zagrożeniom. Pracodawcy muszą podejmować odpowiednie środki zapobiegawcze w celu wyeliminowania ryzyka lub zmniejszenia go do minimum. Powinni dostarczyć odpowiedni sprzęt i skracać czas trwania wszelkich narażeń, a także zapewnić bezpieczne obchodzenie się z niebezpiecznymi substancjami chemicznymi, ich przechowywanie i transport. Gdzie tylko jest to możliwe, środki chemiczne lub procesy należy zastępować środkami chemicznymi lub procesami mniej niebezpiecznymi.
• Dopuszczalna wartość narażenia zawodowego i dopuszczalne wartości biologiczne. Przepisy wymagają ustanowienia wskaźnikowych i wiążących dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego oraz dopuszczalnych wartości biologicznych.
• Postępowanie w razie wypadków, incydentów i nagłych sytuacji. Pracodawcy muszą opracować plany działania, tak aby w razie wystąpienia wypadku były podejmowane odpowiednie działania, obejmujące m.in. informowanie osób zainteresowanych. Działaniom tym muszą towarzyszyć regularne szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i urządzeń pierwszej pomocy.
• Informowanie i szkolenie pracowników. Pracodawcy muszą przedstawiać pracownikom wyniki oceny ryzyka, informacje dotyczące niebezpiecznych substancji chemicznych na terenie przedsiębiorstwa oraz odpowiednie wartości graniczne narażenia zawodowego. Muszą również zapewniać szkolenia oraz szczegółowe informacje o odpowiednich środkach ostrożności, które należy podejmować.

Zakazy

Dyrektywa zakazuje produkcji, wytwarzania i stosowania niektórych substancji chemicznych. Są one wymienione w załączniku III. Wyjątki są dozwolone w pewnych okolicznościach, takich jak badania naukowe i testy. W takich przypadkach pracodawca musi przedstawić władzom informacje, takie jak ilość stosowanych substancji czy liczba potencjalnie narażonych pracowników.

Kontrola zdrowia

Państwa członkowskie UE muszą organizować odpowiednie monitorowanie stanu zdrowia pracowników, których zdrowie może być zagrożone. Wymagana jest indywidualna dokumentacja zdrowia i rejestr poziomu narażenia.

Klasyfikacja, oznakowanie i pakowanie substancji i mieszanin

Dyrektywa 2014/27/UE zmienia dyrektywę 98/24/WE (i kilka innych dyrektyw), dostosowując ją do nowego systemu określonego w rozporządzeniu (WE) nr 1272/2008 na potrzeby klasyfikacji, oznaczania etykietą i pakowania substancji i mieszanin (zob. streszczenie). Identyfikuje ona niebezpieczne chemikalia i informuje użytkowników o związanych z nimi zagrożeniach za pomocą standardowych symboli i sformułowań zamieszczanych na etykietach opakowań i w kartach charakterystyk.

Sprawozdawczość

Państwa członkowskie muszą składać do Komisji Europejskiej co pięć lat sprawozdanie z realizacji poszczególnych działań objętych dyrektywą.

Akty delegowane

• Rozporządzenie (UE) 2019/1243 zmienia dyrektywę 98/24/WE, nadając Komisji uprawnienia – od 26 lipca 2019 r. – do przyjmowania aktów delegowanych w celu wprowadzania zmian natury ściśle technicznej do załączników, a także do uzupełniania takiej dyrektywy poprzez ustalanie lub weryfikację wskaźnikowych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego. Jednakże zmiany takie nie mogą modyfikować dopuszczalnych wartości narażenia określonych w załącznikach do dyrektywy.
• Państwa członkowskie muszą stale informować organizacje pracowników i pracodawców o wskaźnikowych dopuszczalnych wartościach narażenia zawodowego ustalonych na szczeblu unijnym.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

• Dyrektywa 98/24/WE ma zastosowanie od 25 maja 1998 r., przy czym do porządku prawnego państw członkowskich miała zostać włączona do 5 maja 2001 r.
• W Słowenii jej stosowanie odroczono do 31 grudnia 2005 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w miejscu pracy (Komisja Europejska)
• Obszary działalności (Komisja Europejska)
• Dyrektywa 98/24/WE – ryzyka związane ze środkami chemicznymi w miejscu pracy (Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy).

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Rady 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy (czternasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.U. L 131 z 5.5.1998, s. 11–23).

Kolejne zmiany dyrektywy 98/24/WE zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz.U. L 353 z 31.12.2008, s. 1–1355).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG) (wersja skodyfikowana) (Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 50–76).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Rady 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (dziewiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.U. L 245 z 26.8.1992, s. 23–42).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz.U. L 183 z 29.6.1989, s. 1–8).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 16.12.2021