Rozporządzenie w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (2023)

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniające rozporządzenie (UE) 1025/2012 i dyrektywę (UE) 2020/1828 oraz uchylające dyrektywę 2001/95/WE i dyrektywę 87/357/EWG

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

• Rozporządzenie zapewnia wysoki poziom ochrony konsumentów i stwarza jednolite warunki działania dla przedsiębiorstw, usprawniając w ten sposób funkcjonowanie rynku wewnętrznego Unii Europejskiej (UE).
• Cele te osiąga poprzez zastąpienie obowiązującej dyrektywy w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów i dyrektywy w sprawie produktów imitujących żywność, które gwarantują bezpieczeństwo towarów konsumpcyjnych sprzedawanych zarówno przez Internet, jak i poza nim.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rozporządzenie:

• dotyczy zarówno nowych, jak i używanych, naprawionych lub odnowionych produktów:
  • dostępnych do dystrybucji, konsumpcji lub używania na rynku Unii Europejskiej („wprowadzonych do obrotu lub udostępnionych na rynku”) odpłatnie lub nieodpłatnie, które nie są objęte innymi unijnymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa produktów;
  • podlegających obowiązującym w UE szczegółowym wymogom dotyczącym bezpieczeństwa w odniesieniu do zagrożeń i czynników, które nie zostały w nich uwzględnione;
• odnosi się do produktów oferowanych konsumentom w UE za pośrednictwem wszystkich kanałów sprzedaży;
• nie dotyczy następujących kategorii produktów:
  • produktów leczniczych do stosowania u ludzi ani do weterynaryjnych produktów leczniczych;
  • żywności i pasz;
  • żywych roślin i zwierząt, organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie stosowanych w sposób ograniczony;
  • produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych;
  • produktów ochrony roślin;środki ochrony roślin;
  • sprzętu wykorzystywanego do przemieszczania się lub podróży, gdy jest on obsługiwany bezpośrednio przez usługodawcę;
  • statków powietrznych, których konstrukcja, wytwarzanie, obsługa techniczna i eksploatacja stwarzają niewielkie zagrożenie dla bezpieczeństwa;
  • antyków;
  • produktów wymagających naprawy lub odnowienia przed użyciem, w przypadku gdy noszą wyraźne oznaczenie, że wymagają naprawy lub odnowienia przed użyciem.

Rozporządzenie to nakłada obowiązki na odpowiednie podmioty gospodarcze* oraz operatorów internetowych platform handlowych, a także uściśla zasady nadzoru rynku i uprawnienia organów krajowych. Rozporządzenie jest ściśle powiązane z innymi istotnymi przepisami UE, takimi jak rozporządzenie w sprawie nadzoru rynku i akt o usługach cyfrowych.

Rozporządzenie to zostanie wdrożone przez wszystkie właściwe podmioty, z należytym uwzględnieniem zasady ostrożności.

Wymogi bezpieczeństwa

Podmioty gospodarcze mają obowiązek wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku wyłącznie bezpiecznych produktów (ogólne wymaganie bezpieczeństwa).

• Bezpieczeństwo produktów należy oceniać z uwzględnieniem następujących kryteriów:
  • właściwości produktu, w tym jego projekt, właściwości techniczne, skład, opakowanie oraz instrukcje;
  • oddziaływanie na inne produkty;
  • sposób prezentacji produktu, znakowania na produkcie, oznakowania, ostrzeżenia i instrukcje jego bezpiecznego używania;
  • kategorie konsumentów używających produktu;
  • wygląd produktu, w szczególności w przypadku produktów przypominających żywność lub atrakcyjnych dla dzieci;
  • właściwości cyberbezpieczeństwa, a także ewoluujące, uczące się i predykcyjne funkcje produktu.
• Rozporządzenie to przewiduje również przypadki, w których produkt uznaje się za bezpieczny. Takie przypadki obejmują produkty zgodne z odpowiednimi normami europejskimi wymienionymi w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
• Inne elementy, które mogą być brane pod uwagę przy ocenie bezpieczeństwa produktu, to normy krajowe i międzynarodowe, dobrowolne systemy certyfikacji, kodeksy dobrych praktyk i uzasadnione oczekiwania konsumentów.

Informacje dotyczące niebezpiecznych produktów

• Produkt uznany za niebezpieczny w jednym państwie członkowskim UE jest uważany za niebezpieczny we wszystkich innych państwach członkowskich.
• Gdy produkt zostaje wycofany, informacje na ten temat muszą być publicznie dostępne i sformułowane w czytelny i wyczerpujący sposób, natomiast konsumenci muszą mieć możliwość niezwłocznego skorzystania ze skutecznych, bezpłatnych środków naprawczych.
• Informacje o niebezpiecznych produktach powinny być co do zasady udostępniane publicznie za pośrednictwem portalu Safety Gate.

Obowiązek utworzenia odpowiedzialnego podmiotu gospodarczego w UE

Za każdy produkt objęty rozporządzeniem odpowiada podmiot gospodarczy w UE (producent na terenie UE, importer, autoryzowany przedstawiciel lub podmiot świadczący usługi realizacji zamówień), który wykonuje zadania związane z bezpieczeństwem produktu.

Najważniejsze obowiązki producentów:

• zapewnienie, że produkty są zaprojektowane zgodnie z zasadami bezpieczeństwa;
• przeprowadzenie wewnętrznych analiz ryzyka i sporządzenie odpowiedniej dokumentacji technicznej;
• podjęcie natychmiastowych działań i niezwłoczne poinformowanie konsumentów oraz władz krajowych za pośrednictwem portalu Safety Business Gateway w przypadku podejrzenia, że wprowadzony na rynek produkt jest niebezpieczny;
• udostępnianie informacji o wypadkach;
• zapewnienie istotnych informacji dotyczących bezpieczeństwa i identyfikowalności produktów na produktach lub ich opakowaniach;
• udostępnienie danych kontaktowych w celu przyjmowania i rozpatrywania reklamacji oraz prowadzenie wewnętrznego rejestru otrzymanych reklamacji.

Producenci mogą wyznaczyć autoryzowanych przedstawicieli w celu realizacji nałożonych na nich zobowiązań.

Najważniejsze obowiązki importerów:

• zapewnienie zgodności produktów z ogólnym wymogiem bezpieczeństwa określonym w rozporządzeniu poprzez odmowę wprowadzenia na rynek produktów, które ich zdaniem nie spełniają tego wymogu;
• umieszczenie swoich danych kontaktowych na produktach i upewnienie się, że towarzyszą im jasne instrukcje i informacje dotyczące bezpieczeństwa;
• przejęcie odpowiedzialności za powierzone im produkty podczas transportu i przechowywania;
• poinformowanie producentów i krajowych organów nadzoru rynku, za pośrednictwem portalu Safety Business Gateway, jeśli uważają, że na rynku znajduje się niebezpieczny produkt i zadbanie o ostrzeżenie społeczeństwa.

Najważniejsze obowiązki dystrybutorów:

• zapewnienie, że producenci, a w stosownych przypadkach także importerzy spełniają wymogi rozporządzenia, poprzez odmowę wprowadzenia do obrotu produktów, które ich zdaniem nie spełniają tych wymogów;
• poinformowanie producentów, importerów i krajowych organów nadzoru rynku, za pośrednictwem portalu Safety Business Gateway, jeśli uważają, że na rynku znajduje się niebezpieczny produkt i zadbanie o podjęcie stosownych działań.

Obowiązki horyzontalne podmiotów gospodarczych:

• ustanowienie wewnętrznych procesów bezpieczeństwa produktów w celu zapewnienia zgodności z przepisami rozporządzenia;
• współpracowanie z organami nadzoru rynku w celu wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka związanego z produktami wprowadzanymi do obrotu;
• udostępnianie na wezwanie odpowiednich organów szczegółowych informacji na temat produktów (zagrożenia, reklamacje, środki naprawcze) przez okres 10 lat oraz informacji na temat identyfikowalności łańcucha dostaw przez okres 6 lat;
• przekazywania odpowiednim organom informacji o wypadkach spowodowanych przez produkt;
• dostarczanie danych do systemu identyfikowalności, który Komisja Europejska może ustanowić w celu przechowywania szczegółowych informacji o produktach mogących stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa publicznego;
• bezpośrednie informowanie wszystkich zainteresowanych konsumentów o wycofaniu produktu z rynku i ostrzeżeniach dotyczących bezpieczeństwa przy użyciu obowiązkowego wzoru powiadomienia o wycofaniu produktu z rynku w przypadku wycofania produktu;
• zaoferowanie konsumentom co najmniej dwóch spośród następujących środków zaradczych w przypadku wycofania produktu: naprawy lub wymiany produktu bądź zwrotu pieniędzy;
• przestrzeganie szczególnych przepisów dotyczących sprzedaży na odległość poprzez podanie ramach oferty produktu przed zawarciem umowy szczegółowych informacji dotyczących producenta lub jego przedstawiciela, jasnego opisu produktu oraz wszelkich ostrzeżeń lub informacji dotyczących bezpieczeństwa, tak jak w sklepie stacjonarnym.

Szczegółowe obowiązki operatorów internetowych platform handlowych w zakresie bezpieczeństwa produktów

Poniższe obowiązki dotyczące produktów opierają się na horyzontalnych wymogach aktu o usługach cyfrowych:

• utworzenie dwóch pojedynczych punktów kontaktowych do bezpośredniej komunikacji w kwestiach bezpieczeństwa: jednego przeznaczonego dla organów nadzoru rynku, a drugiego dla ogółu społeczeństwa;
• rejestracja w portalu Safety Gate;
• wdrożenie wewnętrznych procedur dotyczących bezpieczeństwa produktów;
• zapewnienie, że oferta nie będzie mogła zostać opublikowana bez minimalnych informacji dotyczących bezpieczeństwa i identyfikowalności produktu dostarczanych przez zainteresowanego przedsiębiorcę (obowiązek zapewnienia zgodności z przepisami);
• wyrywkowe weryfikowanie, czy oferowane produkty są bezpieczne za pomocą publicznych baz danych, w tym portalu Safety Gate;
• niezwłoczne reagowanie na zarządzenia władz i powiadomienia podmiotów zewnętrznych oraz zapewnienie, że usunięte oferty nie pojawią się ponownie;
• dostarczanie konsumentom odpowiednich i aktualnych informacji w przypadku wycofania produktu z rynku poprzez bezpośredni kontakt ze wszystkimi osobami, które zakupiły dany produkt na ich platformie i publikowanie szczegółowych informacji na ich stronie internetowej;
• poinformowanie właściwego podmiotu gospodarczego oraz organów nadzoru rynku i współpraca z nimi w przypadku wycofania produktu z rynku lub wypadku.

Nadzór rynku i wdrożenie

• Egzekwowanie unijnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów wchodzi w zakres kompetencji krajowych organów nadzoru rynku.
• Zasady nadzoru rynku wynikające z niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia (UE) 2019/1020 (rozporządzenia w sprawie nadzoru rynku) są w miarę możliwości ujednolicone.
• W przypadku odkrycia niebezpiecznego produktu, odpowiednie organy mogą poprosić producenta o szczegółowe informacje na temat innych produktów, w przypadku których zastosowano tę samą procedurę, te same elementy lub pochodzących z tej samej partii.
• Państwa członkowskie ustanawiają skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje za naruszenie przepisów rozporządzenia.

Sieć Bezpieczeństwa Konsumentów (Consumer Safety Network) skupiająca organy krajowe, koordynowana przez Komisję:

• zapewnia systematyczną wymianę informacji, wiedzy specjalistycznej, najlepszych praktyk i egzekwowanie przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów;
• organizuje wspólne projekty dotyczące nadzoru rynku i badania produktów;
• usprawnia współpracę UE w zakresie wykrywania, wycofywania i usuwania niebezpiecznych produktów z rynku.

Organy nadzoru rynku:

• mogą współpracować z innymi partnerami i podmiotami gospodarczymi lub organizacjami konsumenckimi w celu zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa publicznego w odniesieniu do określonych kategorii produktów;
• będą przeprowadzać równoległe skoordynowane działania kontrolne („kontrole”) dotyczące produktów w celu zapewnienia ich zgodności z przepisami.

Komisja:

• rozwija, modernizuje i utrzymuje unijny system wczesnego ostrzegania wykorzystywany do wymiany informacji na temat krajowych środków zastosowanych wobec niebezpiecznych produktów niespożywczych (Safety Gate);
• utrzymuje portal internetowy (Safety Business Gateway) dla podmiotów gospodarczych i internetowych platform handlu elektronicznego w celu dostarczania organom nadzoru rynku i opinii publicznej informacji na temat potencjalnie niebezpiecznych produktów;
• jest operatorem portalu Safety Gate, który zapewnia użytkownikom bezpłatne informacje na temat wykrytych zagrożeń;
• może współpracować z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi w celu poprawy ogólnego bezpieczeństwa produktów, w tym poprzez wymianę informacji na temat produktów niebezpiecznych;
• przygotowuje szereg sprawozdań z oceny wdrażania rozporządzenia;
• jest uprawniona i zobowiązana do przyjmowania niektórych aktów wykonawczych i delegowanych.

Rozporządzenie zmienia rozporządzenie (UE) nr 1025/2012 (zob. streszczenie) i dyrektywę (UE) 2020/1828 (zob. streszczenie) oraz uchyla dyrektywy 87/357/EWG (zob. streszczenie) i 2001/95/WE (zob. streszczenie).

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od 13 grudnia 2024 r.

KONTEKST

Rozporządzenie uchyla dyrektywę w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów z 2001 roku i ustanawia nowe unijne ogólne ramy bezpieczeństwa produktów, aby dotrzymać kroku nowym wyzwaniom związanym z cyfryzacją i rosnącą ilością towarów i produktów sprzedawanych przez Internet.

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylające dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG (Dz.U. L 135 z 23.5.2023, s. 1–51).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie powództw przedstawicielskich wytaczanych w celu ochrony zbiorowych interesów konsumentów i uchylająca dyrektywę 2009/22/WE (Dz.U. L 409 z 4.12.2020, s. 1–27).

Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2020/1828 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów oraz zmieniające dyrektywę 2004/42/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 765/2008 i (UE) nr 305/2011 (Dz.U. L 169 z 25.6.2019, s. 1–44).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych (Dz.U. L 136 z 22.5.2019, s. 1–27).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylająca dyrektywę 1999/44/WE (Dz.U. L 136 z 22.5.2019, s. 28–50).

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł XV – Ochrona konsumentów – Artykuł 169 (dawny artykuł 153 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 124).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie normalizacji europejskiej, zmieniające dyrektywy Rady 89/686/EWG i 93/15/EWG oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE, 94/25/WE, 95/16/WE, 97/23/WE, 98/34/WE, 2004/22/WE, 2007/23/WE, 2009/23/WE i 2009/105/WE oraz uchylające decyzję Rady 87/95/EWG i decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1673/2006/WE (Dz.U. L 316 z 14.11.2012, s. 12–33).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 64–88).

Dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (Dz.U. L 11 z 15.1.2002, s. 4–17).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Rady 87/357/EWG z dnia 25 czerwca 1987 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących produktów, których wygląd wskazuje na przeznaczenie inne niż rzeczywiste, zagrażających zdrowiu lub bezpieczeństwu konsumentów (Dz.U. L 192 z 11.7.1987, s. 49–50).

Ostatnia aktualizacja: 08.12.2023