15.2.2011   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 48/72

1.1

Komitet z zadowoleniem przyjmuje agendę cyfrową Komisji Europejskiej (KE) oraz propozycje zawarte w sprawozdaniu na temat rynku wewnętrznego dotyczące tego, jak osiągnąć trwałe korzyści gospodarcze i społeczne dzięki jednolitemu rynkowi cyfrowemu i bardzo szybkiemu dostępowi do internetu, przynoszącym obywatelom i MŚP z obszarów wiejskich i oddalonych możliwość korzystania z różnych zastosowań. Ponadto EKES zgadza się z KE, Parlamentem Europejskim (PE) oraz Komitetem Regionów (KR), że trzeba prowadzić szersze działania monitorujące, aby do 2013 r. zapewnić wszystkim możliwość korzystania ze stacjonarnego i bezprzewodowego szerokopasmowego dostępu do internetu. Potrzebne są większe inwestycje na wszystkich poziomach i trzeba też rozważyć partnerstwa publiczno-prywatne (PPP) w odniesieniu do obszarów wiejskich i oddalonych oraz modernizacji sieci.

1.2

EKES popiera unijne i krajowe wspólne ramy polityczne dotyczące osiągania celów strategii „Europa 2020” i wzywa w związku z tym Komisję do utworzenia grupy doradczej ad hoc, która byłaby w stanie pomóc państwom członkowskim, krajom kandydującym i zainteresowanym podmiotom prywatnym w lepszym monitorowaniu szerokopasmowego dostępu do internetu na obszarach wiejskich i oddalonych.

1.3

Rynki wykazują znaczną niedoskonałość, jeśli chodzi o zapewnianie na obszarach oddalonych szybkich sieci szerokopasmowych po przystępnych cenach. KE musi zatem promować pełen zakres strategii politycznych ułatwiających rozwój sieci otwartych za pośrednictwem inicjatyw państwowych i publicznych. UE musi w pełni wykorzystać rozwój e-usług w sektorze publicznym i prywatnym, aby pomóc w ulepszeniu lokalnych i regionalnych usług w zakresie ochrony zdrowia, edukacji, służb ratunkowych działających w interesie ogólnym, bezpieczeństwa i usług socjalnych. Korzystanie z rozwiązania, jakim jest PPP, przez wszystkie władze może zapewnić strategiczne wsparcie dla MŚP specjalizujących się w publicznych usługach z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) oraz dla umiejętności młodych przedsiębiorców w zakresie TIK.

1.4

Prywatne inwestycje oraz PPP na obszarach oddalonych, wiejskich i charakteryzujących się niskimi dochodami trzeba promować, wykorzystując fundusze strukturalne oraz instrumenty Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI), aby zapewnić dostęp do internetu po sprawiedliwych cenach obywatelom znajdującym się w gorszej sytuacji oraz MŚP. Specjalne programy i środki KE należy wykorzystać w celu wspierania i upowszechniania lokalnych PPP w ramach międzyregionalnych i transgranicznych projektów pilotażowych. Należy też promować „Europejski Dzień e-Usług dla Wszystkich”.

1.5

EKES przywiązuje znaczną wagę do nawiązywania mocniejszych partnerstw między publicznymi i prywatnymi dostawcami e-usług, pozwalających świadczyć lepsze i efektywniejsze usługi. Potrzebna jest większa przejrzystość i aktywny udział społeczeństwa przy jednoczesnym zachowaniu własności inwestycji w infrastrukturę publiczną i nadzoru nad wynikami. Usługi publiczne są często świadczone na szczeblu lokalnym i regionalnym, na którym MŚP i ich stowarzyszenia mogłyby uczestniczyć w partnerstwach z sektorem publicznym albo jako bezpośredni dostawcy, albo, jeśli niezbędne są znaczne zasoby finansowe lub bardziej całościowa wiedza, w ramach konsorcjum. Ma to już miejsce w niektórych regionach Francji (Owernia), Włoch (Trydent-Górna Adyga, Lombardia) oraz innych państw członkowskich UE.

1.6

Dostęp do bezprzewodowego internetu szerokopasmowego wysokiej jakości po przystępnej cenie może zwiększyć dostępność i jakość usług świadczonych przez władze oraz umożliwić MŚP bycie bardziej konkurencyjnymi na rynku. Dostęp do szybszych usług szerokopasmowych przyniesie największe korzyści regionom i społecznościom oddalonym.

1.7

EKES podkreśla konieczność dokonania nadzwyczajnych inwestycji, aby rozwinąć powszechny i szybki, stacjonarny i mobilny szerokopasmowy dostęp do internetu dla wszystkich obywateli i konsumentów. Pomocne w tym byłyby określone przez UE i pozwalające na większe wsparcie ramy pomocy państwa zgodne z unijnymi przepisami dotyczącymi konkurencji oraz lepsza koordynacja poszczególnych strategii politycznych i programów UE, tak by możliwość dokonywania wyboru przez konsumenta sprzyjała osiąganiu zaplanowanych celów dotyczących dostępu do e-usług dla wszystkich obywateli i z wszystkich miejsc.

1.8

EKES zgadza się z tym, że do 2013 r. każde gospodarstwo domowe powinno mieć szerokopasmowy dostęp do internetu po konkurencyjnej cenie. Należy promować i wykorzystywać dywidendę cyfrową w celu rozszerzenia mobilnego szerokopasmowego dostępu do internetu i poprawy jakości usług. Państwa członkowskie muszą uaktualnić krajowe cele dotyczące rozpowszechnienia szybkiego szerokopasmowego internetu, aby nakłonić władze regionalne i podmioty prywatne do spójnego wspierania europejskiej strategii na rzecz szybkiego dostępu szerokopasmowego. W szczególności należy od samego początku włączać władze regionalne, unijne lub krajowe instytucje doradcze, MŚP, organizacje i inne podmioty prywatne w inicjatywę Komisji Europejskiej dotyczącą internetu przyszłości.

1.9

EKES popiera rozwiązania oparte na PPP, których modele finansowania pozwalają w sposób szybki i efektywny kosztowo zapewnić szerokopasmowy internet mieszkańcom regionów wiejskich i transgranicznych. W tym kontekście EKES podkreśla, że umiejętności informatyczne, w szczególności MŚP i młodych przedsiębiorców na obszarach wiejskich i oddalonych, mają kluczowe znaczenie w kreowaniu cyfrowego społeczeństwa sprzyjającego integracji społecznej, zwłaszcza tam, gdzie dostęp do e-usług stwarza przepaść cyfrową dla osób starszych, grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji i osób o niskich dochodach. Trzeba także rozwiązać istniejące problemy dotyczące dostępu.

1.10

Instytucje UE powinny w pełni wykorzystać rozwój e-usług w sektorze publicznym i prywatnym, aby pomóc w ulepszeniu lokalnych i regionalnych usług z zakresu ochrony zdrowia, edukacji, służb ratunkowych, służb bezpieczeństwa, usług świadczonych w interesie ogólnym oraz usług socjalnych.

2.1

Internet stał się jednym ze strategicznie najważniejszych elementów infrastruktury XXI wieku i stanowi kluczowy obowiązek z punktu widzenia gwarantowania przez UE usługi powszechnej zgodnie z traktatem lizbońskim. Niemniej sytuacja na obszarach wiejskich i oddalonych niewiele się poprawiła i de facto nie możemy mówić o istnieniu europejskiego rynku e-usług (1). Ponieważ sektor prywatny nie wydaje się zainteresowany zaspokojeniem zapotrzebowania na usługi, a rządy same nie są w stanie sprostać temu zadaniu, właściwym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie w tej dziedzinie PPP i zaangażowanie obu stron (publicznej i prywatnej), które dzieliłyby się korzyściami i ryzykiem. W tym procesie kluczowy mógłby być aktywny udział i rola zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w PPP przy oferowaniu e-usług.

2.2

Celem niniejszej opinii z inicjatywy własnej jest analiza tego zagadnienia i wysunięcie na pierwszy plan debaty nad określaniem właściwych rozwiązań dla świadczenia e-usług wszędzie i dla każdego w Europie, a zwłaszcza na jej obszarach najtrudniej dostępnych i dla grup jej społeczeństwa znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji.

2.3

W tym kontekście ogólne cele opinii są następujące:

2.4

TIK mają wpływ na większość aspektów naszego społeczeństwa. W miarę jak zacierają się granice między telefonem, internetem, telewizją, telefonią komórkową i innymi usługami komunikacyjnymi, zacierają się też granice między sektorem przemysłowym a publicznym oraz między polityką unijną a krajową. Faktycznie strategie krajowe i regionalne nie pozwoliły na skuteczne zapewnienie wszystkim dostępu do tych usług.

2.5

W tym kontekście Neelie Kroes, nowa komisarz ds. agendy cyfrowej, zainicjowała debatę i publiczne konsultacje, aby „ustalić, czy musimy uaktualnić przepisy, aby zapewnić wszystkim obywatelom UE dostęp do niezbędnych usług telekomunikacyjnych, w tym do szybkiego Internetu. Musimy zadbać o to, by nikt nie został wykluczony ze społeczeństwa informacyjnego”. Ponadto w wydanym niedawno komunikacie „Europa 2020” potwierdza się cel dotyczący osiągnięcia trwałych korzyści ekonomicznych i społecznych z jednolitego rynku cyfrowego płynących z szybkiego i bardzo szybkiego internetu i aplikacji interoperacyjnych, co oznacza szerokopasmowy dostęp do internetu dla wszystkich do roku 2013.

2.6

W strategii lizbońskiej zwrócono już uwagę na fakt, że potrzebny jest nam dostęp do nowoczesnych usług cyfrowych (np. internetu, GPS-u) i tzw. e-usług. W związku z tym modernizacja usług publicznych musi obejmować:

2.7

Obecne unijne ramy regulacyjne (zgodne z dyrektywą o usłudze powszechnej (3) z 2002 r.) wymagają od państw członkowskich zapewnienia, by wszyscy obywatele mieli możliwość podłączenia się do stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, korzystania z publicznie dostępnych usług telefonicznych w celu prowadzenia rozmów i przesyłania danych oraz korzystania z internetu. Konsumenci muszą mieć dostęp do spisu numerów telefonicznych i usług biura numerów, publicznych automatów telefonicznych oraz specjalnych rozwiązań, jeśli są niepełnosprawni.

2.8

Ponadto w niedawno wydanym komunikacie KE określiła PPP jako jedno z rozwiązań pozwalających na radzenie sobie z coraz szybszym rozwojem korzystania z internetu w Europie oraz świadczenie e-usług dla obywateli. PPP są postrzegane jako sposób na umożliwienie obywatelom Europy lepszego wykorzystywania obecnych i pojawiających się technologii w bardziej całościowy sposób. Ponadto PPP mogłyby także pomóc w określeniu przeszkód wynikających z problemów innych niż techniczne oraz w przeanalizowaniu strategii zaradzenia im (4). Pojęcie PPP obejmuje szeroki zakres sytuacji i w rezultacie w literaturze, np. w wytycznych ONZ (5), oraz w praktyce EBI można doszukać się różnych definicji.

2.9

KE przeprowadziła szereg publicznych konsultacji, obejmujących EKES, m.in. na następujące tematy:

2.10

Celem komunikatu Komisji COM(2009) 479 wersja ostateczna „Partnerstwo publiczno-prywatne na rzecz Internetu przyszłości” jest stworzenie ram dla przygotowań z myślą o „społeczeństwie ery inteligencji” oraz zwiększenie konkurencyjności europejskiej branży TIK. Przygotowanie do inauguracji PPP na rzecz internetu przyszłości – inicjatywy, której sprzyjają niektóre państwa członkowskie oraz podmioty z branży – będzie wymagało zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego i władz regionalnych.

3.1

Podobnie jak w naszym społeczeństwie mamy zagwarantowaną ofertę i dostęp do żywności, wody, edukacji, opieki zdrowotnej, ruchu i władz publicznych, tak ważne jest ustalenie i przyjęcie najwłaściwszych rozwiązań i najskuteczniejszych strategii politycznych, aby zapewnić równe traktowanie obywateli i przedsiębiorstw UE w społeczeństwie informacyjnym, zwłaszcza na wiejskich i oddalonych obszarach Unii.

3.2

Do chwili obecnej nie udało się tego osiągnąć na całym terytorium UE i nadal istnieją obszary geograficzne i grupy społeczne zagrożone „wykluczeniem cyfrowym”. Wykluczenie cyfrowe można powiązać z czynnikami demograficznymi (wiek, płeć, rodzaj gospodarstwa domowego itd.), społeczno-zawodowymi (wykształcenie, zatrudnienie, status, dochody itd.) i geograficznymi (rodzaj i lokalizacja miejsca zamieszkania, specyfika regionalna lub lokalna, czynniki geopolityczne itd.). Przyczyny niewydolności rynku, jeśli chodzi o e-usługi, są różne w zależności od przypadku i mogą obejmować niesprzyjające ukształtowanie terenu, niską gęstość zaludnienia, wysokie opodatkowanie lub kombinację tych czynników. Ponieważ na obszarach takich często występuje niewystarczający popyt i zbyt niska liczba transakcji, operatorzy prywatni mogą zrezygnować z inwestowania tam.

3.3

Niemniej nie należy skupiać się wyłącznie na wykluczeniu spowodowanym położeniem geograficznym, ale należy także uwzględnić wykluczenie społeczne związane z brakiem siły nabywczej lub ograniczonymi umiejętnościami pewnych grup użytkowników (6). Należy zatem rozszerzyć e-usługi, tak by zapewnić dostępność wszystkim użytkownikom niezależnie od ich lokalizacji geograficznej oraz sytuacji finansowej i społecznej.

3.4

Potrzebne są nadzwyczajne wysiłki i środki polityczne, aby osiągnąć oczekiwane rezultaty wśród grup znajdujących się w gorszej sytuacji oraz zwłaszcza na obszarach innych niż miejskie.

3.5

EKES opracował szereg opinii i kluczowych zaleceń na różne tematy związane z e-usługami, ich interoperacyjnością i infrastrukturą TIK (7).

3.6

EKES sądzi, że PPP mogą być sposobem na udostępnienie w UE e-usług stanowiących obiecującą nową dziedzinę działań o kluczowym znaczeniu.

3.7

Analiza pokazuje, że wśród głównych argumentów przemawiających za takim podejściem są:

3.8

Ponadto inwestycje w pilne projekty infrastruktury są ważnym sposobem na podtrzymanie działalności gospodarczej, zwłaszcza w obecnym okresie kryzysu, i mogą pomóc wesprzeć szybki powrót do trwałego wzrostu gospodarczego. W tym kontekście PPP mogą faktycznie umożliwiać realizację projektów infrastrukturalnych, oferowanie usług świadczonych w interesie ogólnym oraz usług pomocniczych dla przedsiębiorstw, co zagwarantowałoby rozwój lokalny i ożywienie gospodarcze w niektórych regionach UE (8).

3.9

PPP dotyczące e-usług wiążą się także z pewnymi zagrożeniami. Jednym z nich jest brak dostępu do e-usług na obszarach oddalonych, gdyż często udostępnienie ich tam oznacza straty dla prywatnego usługodawcy. Dlatego też wszystkie PPP powinny zawierać obowiązek świadczenia takich usług także na obszarach oddalonych.

4.1

W niniejszej opinii zajmujemy się także zagadnieniem udostępniania e-usług, przez które rozumiemy rozpowszechnienie możliwości korzystania z nich oraz zapewnienie do nich równego dostępu na całym obszarze UE. Obejmuje to albo tworzenie nowej, inteligentnej infrastruktury tam, gdzie jest potrzebna, albo ulepszanie istniejącej. W tej dziedzinie pojawiają się następujące kluczowe kwestie:

4.2

W ramach podejścia prawdziwie opartego na otwartym rynku od samego początku należy tworzyć PPP w taki sposób, by zapewnić na wszystkich poziomach efektywny udział władz unijnych, krajowych i regionalnych, partnerów społecznych, podmiotów zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, organizacji MŚP, stowarzyszeń konsumentów i innych zainteresowanych stron (operatorów, sprzedawców, dostawców usług IT, rynków wertykalnych, rynków aplikacji itd.).

4.3

Dobrym punktem wyjścia mogłyby być istniejące fundusze strukturalne UE, EBI / EFI i niektóre specjalne programy, takie jak mechanizmy programu ramowego w przyszłych programach prac w dziedzinie TIK (na lata 2011–2013) z budżetem wynoszącym ok. 300 mln EUR.

4.4

W tym kontekście PPP mogłyby bazować na pracach pięciu europejskich platform technologicznych, które wzajemnie się inspirują w sprawach związanych z internetem, choć posiadają odrębne strategiczne programy badań. Konieczną cechą wyróżniającą tego rodzaju PPP byłoby rozwijanie otwartych, znormalizowanych i międzysektorowych platform usługowych.

4.5

Z punktu widzenia polityki europejskiej opieka zdrowotna, mobilność, ochrona środowiska i zarządzanie energią jawią się jako najważniejsze z potencjalnych sektorów mogących odnieść korzyści z wykorzystania nowatorskich, inteligentnych form infrastruktury wspomaganej internetowo, która usprawni błyskawiczne rozprzestrzenienie się nowych usług i korzystanie z nich przez miliony użytkowników i konsumentów.