Nagħmlu dak kollu li nistgħu bl-apparat tal-elettriku u elettroniku mormi

 

SOMMARJU TA’:

Id-Direttiva 2012/19/UE dwar skart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE)

X’INHU L-GĦAN TAD-DIRETTIVA?

Id-direttiva għandha l-għan li tipproteġi l-ambjent u s-saħħa tal-bniedem billi tinkoraġġixxi produzzjoni u konsum sostenibbli. Tagħmel dan billi:

• il-prevenzjoni tal-ħolqien ta’ skart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE)*;
• tippromwovi użu mill-ġdid, reċiklaġġ u modi oħrajn ta’ rkupru tal-iskart minn tagħmir elettriku u elettroniku (EEE)*;
• tappoġġja l-użu effiċjenti tar-riżorsi u l-irkupru ta’ materja prima sekondarja ta’ valur.

Direttiva emendatorja, id-Direttiva (UE) 2024/884, tiċċara r-responsabbiltà għall-ħlas ta’ ġestjoni ta’ ċertu skart u spejjeż għar-rimi, u ġġib id-direttiva konformi ma’ sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, Hi tintroduċi wkoll rieżami ta’ klawżola li tirrekjedi lill-Kummissjoni Ewropea li tassessja l-bżonn li tirrevedi d-direttiva sal-aħħar tal-2026.

PUNTI EWLENIN

Il-leġiżlazzjoni:

• tirriforma u tirrevoka d-direttiva WEEE oriġinali (Direttiva 2002/96/KE) li ġiet sostanzjalment emendata minn meta ġiet adottata;
• tikkategorizza l-WEEE f’kategoriji differenti, bħal tagħmr żgħir u kbir, tagħmir li jibdel it-temperatura, skrins, lampi u tagħmir żgħir tal-IT u tat-telekomunikazzjoni;
• ma tapplikax għal ċerti tipi ta’ tagħmir elettriku u elettroniku, b’mod partikolari materjal għal skopijiet militari jew tal-ispazju, bozoz bil-filament, tagħmir mediku attiv li jista’ jiġi impjantat jew mezzi tat-trasport.

L-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (UE) għandhom jagħmlu dan li ġej.

• Jinkoraġġixxu l-kooperazzjoni bejn il-produtturi u dawk li jirriċiklaw biex jiddisinjaw tagħmir elettriku li jkun jista’ jerġa’ jintuża, jiġi żarmat jew irkuprat f’konformità mad-direttiva tal-ekodisinn (id-Direttiva 2009/125/KE);
• Jimminimizzaw ir-rimi ta’ WEEE ġo skart muniċipali mhux magħżul;
• Jippermettu lil djar privati u lil distributuri biex jirritornaw WEEE mingħajr ħlas;
• Jipprojbixxu r-rimi ta’ WEEE miġbur separatament li ma jkunx ġie ttrattat kif suppost;
• Jiżguraw rata ta’ ġbir ta’ WEEE annwali minima. Mill-2016, dan kien 45% tal-piż kollu ta’ EEE li kien mibjugħ f’dawn l-aħħar 3 snin. Mill-2019, din il-mira żieduha għal 65% li hi ekwivalenti għall-mira tal-ġbir ta’ 85% tal-WEEE kollu ġġenerat. Jista’ jkun hemm iktar miri ambizzjużi fil-futur qarib.

Il-Bulgarija, iċ-Ċekja, il-Latvja, il-Litwanja, l-Ungerija, Malta, il-Polonja, ir-Rumanija, is-Slovenja u s-Slovakkja kienu tħallew jipposponu l-kisba tar-rata ta’ ġbir tal-2019 sal-2021 minħabba nuqqas ta’ infrastruttura neċessarja u l-livelli aktar baxxi tagħhom ta’ użu ta’ EEE.

L-Istati Membri għandhom ukoll:

• jiċċekkjaw li l-impjanti kollha li jittrattaw il-WEEE jkollhom liċenzja uffiċjali;
• jistabbilixxu reġistru tal-kumpaniji kollha li jipproduċu jew li jimportaw tagħmir elettriku u elettroniku;
• iwettqu spezzjonijiet biex jiżguraw il-konformità mal-leġiżlazzjoni u jistabbilixxu penali għall-ksur tal-liġi;
• jeħtieġu li l-produtturi:
  • jilħqu l-miri minimi tat-trattament għal kategoriji WEEE differenti;
  • jiffinanzjaw l-ispejjeż tal-ġbir, tat-trattament, tal-irkupru u tar-rimi ambjentalment san mill-utenti kollha, minbarra minn djar privati, ta’ prodotti għall-bejgħ mit-13 ta’ Awwissu 2005;
  • jipprovdu informazzjoni lill-pubbliku dwar kif il-WEEE jista’ jiġi rritornat u miġbur.

Wara s-sentenza tal-Qorti, biex iżżomm il-prinċipju ta’ ċertezza ġuridika, id-Direttiva (UE) li temenda 2024/884 tiċċara li:

• l-ispejjeż tal-ġestjoni u rimi ta’ skart minn ċelloli fotovoltajċi li tpoġġew fis-suq wara t-13 t’Awwissu 2012 jibqgħu għand il-produttur tal-EEE u
• responsabbiltà estiża tal-produttur għal prodotti EEE li kienu jaqgħu fi ħdan l-ambitu tad-direttiva mill-15 t’Awwissu 2018 jridu japplikaw għal dawk il-prodotti poġġuti fis-suq wara dik id-data.

Atti ta’ implimentazzjoni

F’April 2017, il-Kummissjoni adottat ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) 2017/699. Dan ifassal il-metodi għall-kalkolu ta’:

• il-piż ta’ EEE minbjugħ fis-suq ta’ kull Stat Membru tal-UE;
• il-kwantità ta’ WEEE ġġenerata skont il-piż f’kull Stat Membru tal-UE.

Fi Frar 2019, il-Kummissjoni adottat ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) 2019/290 li jistabbilixxi l-format għar-reġistrazzjoni u r-rappurtar tal-produtturi ta’ tagħmir elettriku u elettroniku lir-reġistru.

F’Diċembru 2019, il-Kummissjoni adottat id-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni (UE) 2019/2193 li tissettja r-regoli għall-kalkolu, verifika u rappurtar ta’ data dwar miri minimi ta’ rkupru ta’ WEEE u tistabbilixxi formats tad-data.

Rieżami

Il-Kummissjoni għad trid tassessja jekk hemmx bżonn tirrevedi d-Direttiva 2012/19/UE u jekk issib li hemm bżonn, ser tippreżenta proposta leġiżlattiva f’dak ir-rigward sal-31 ta’ Diċembru 2026, akkumpanjata minn valutazzjoni tal-impatt ambjentali.

MINN META JAPPLIKAW IR-REGOLI?

Id-Direttiva 2012/19/UE irriformulat u ssostitwixxiet leġiżlazzjoni eżistenti, id-Direttiva 2002/96/KE u l-emendi sussekwenti tagħha. Id-direttiva kellha tiġi trasposta fil-liġi nazzjonali sal-14 ta’ Frar 2014.

Id-Direttiva Emendatorja (UE) 2024/884 għandha tiġi trasposta fil-liġi nazzjonali sad-9 ta’ Ottubru 2025.

SFOND

• Skart minn tagħmir elettriku u elettroniku, bħal kompjuters, televixins, friġġijiet u telefowns ċellulari, qed jiżdied kull sena. Fl-2005, l-EEE ġġenerat xi 9 miljun tunnellata skart. Sal-2021, kien leħaq 13.5-il miljun tunnellata.
• L-iskart mhux biss fih riżorsi skarsi u għaljin, li jistgħu jerġgħu jintużaw, iżda wkoll materjal perikoluż li għandu jiġi ġestit kif suppost biex jiġu evitati problemi ambjentali u tas-saħħa.
• Għal aktar informazzjoni, ara:
  • Skart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE) (il-Kummissjoni Ewropea).

TERMINI EWLENIN

DOKUMENT PRINĊIPALI

Id-Direttiva 2012/19/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-4 ta’ Lulju 2012 dwar skart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE) (riformulazzjoni) (ĠU L 197, 24.7.2012, pp. 38–71).

L-emendi suċċessivi għad-Direttiva 2012/19/UE ġew inkorporati fit-test oriġinali. Din il-verżjoni konsolidata għandha valur dokumentarju biss.

DOKUMENTI RELATATI

Ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2019/290 tad-19 ta’ Frar 2019 li jistabbilixxi l-format għar-reġistrazzjoni u r-rappurtar tal-produtturi ta’ tagħmir elettriku u elettroniku lir-reġistru (ĠU L 48, 20.2.2019, pp. 6–16).

Id-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni (UE) 2019/2193 tas-17 ta’ Diċembru 2019 li tistabbilixxi r-regoli għall-kalkolu, il-verifika u r-rappurtar tad-data u l-istabbiliment tal-formati tad-data għall-finijiet tad-Direttiva 2012/19/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-iskart tat-tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE) (ĠU L 330, 20.12.2019, pp. 72–85).

Ara l-verżjoni konsolidata.

Ir-Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2017/699 tat-18 ta’ April 2017 li jistabbilixxi metodoloġija komuni għall-kalkolu tal-piż tat-tagħmir elettriku u elettroniku (EEE) introdott fis-suq ta’ kull Stat Membru u metodoloġija komuni għall-kalkolu tal-kwantità ta’ skart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE) ġenerat skont il-piż f’kull Stat Membru (ĠU L 103, 19.4.2017, pp. 17–21).

Id-Direttiva 2009/125/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-21 ta’ Ottubru 2009 li tistabbilixxi qafas għall-iffissar ta’ rekwiżiti għall-ekodisinn għal prodotti relatati mal-enerġija (tfassil mill-ġdid) (ĠU L 285, 31.10.2009, pp. 10–35).

Ara l-verżjoni konsolidata.

l-aħħar aġġornament 31.07.2024