14.7.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 230/99

Relatur:

is-Sur PEZZINI

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) iqis il-prospettiva ta’ ekonomija ċirkolari Ewropea rilevanti għall-kompetittività sistemika tal-UE sakemm tkun ibbażata fuq viżjoni strateġika Ewropea kondiviża bil-parteċipazzjoni attiva tad-dinja tax-xogħol, tal-gvernijiet, ta’ min iħaddem, tal-ħaddiema, tal-konsumaturi u tal-awtoritajiet leġislattivi u regolamentari fil-livelli differenti.

1.2.

Il-KESE huwa konvint li t-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari Ewropea tista’ tiftaħ prospettivi pożittivi għat-twettiq tal-għanijiet tal-istrateġija Ewropa 2020: tista’ ssir mutur ta’ tkabbir, tiġġenera impjiegi ġodda u kompetenzi ekoloġiċi, u ssaħħaħ il-kapaċità ta’ ġestjoni sostenibbli tar-riżorsi naturali f’ekonomija sostenibbli u kompetittiva.

1.3.

Il-Kumitat jitlob li titnieda inizjattiva ta’ eżerċizzju ta’ analiżi ta’ prospettiva fil-livell Ewropew, li tkun parteċipatorja u li jkollha l-għan li twassal għal viżjoni komuni għall-atturi pubbliċi u privati kollha biex jiġu żviluppati poltiki u strumenti koerenti u effikaċi fil-livell tal-UE, nazzjonali u reġjonali għal tranżizzjoni konsenswali lejn ekonomija ċirkolari u biex tingħata spinta konkreta lill-Aġenda għall-innovazzjoni ekoloġika. Għandhom jiġu appoġġjati n-netwerks ta’ atturi tas-soċjetà ċivili li japprovaw it-tranżizzjoni għal mudell ta’ ekonomija ċirkolari. Il-Kumitat jista’ jippromovi b’mod attiv dawn in-netwerks kif ukoll jesplora t-twaqqif ta’ pjattaforma Ewropea għall-ekonomija ċirkolari.

1.4.

B’mod parallel, il-KESE iqis li huwa fundamentali li jitnieda djalogu strutturat għal setturi individwali, fejn jingħataw bidu proġetti pilota ta’ appoġġ għall-isperimentazzjoni li jservu biex jiggwidaw u juru l-potenzjal ta’ prattiki aktar sostenibbli, bil-parteċipazzjoni sħiħa tal-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, l-intrapriżi ż-żgħar u l-mikrointrapriżi u l-ekonomija soċjali.

1.5.

Il-Kumitat iqis li huwa importanti li ssir analiżi tal-ispejjeż u l-benefiċċji li tivvaluta fuq min jista’ jaqa’ l-piż ta’ rikonverżjoni sistemika tas-sistemi ta’ manifattura, dawk kummerċjali, distributtivi u ta’ konsum, biex titwarrab is-sistema ta’ obsolenza programmata favur kwalitajiet ġodda tal-użu u ta’ konsum, għall-prodotti u l-komponenti li jżommu l-valur miżjud tagħhom u l-użu tagħhom mill-ġdid kemm jista’ jkun fit-tul.

1.6.

Fil-fehma tal-KESE, it-tranżizzjoni lejn mudell ġdid ta’ ekonomija ċirkolari li jinkludi re-manufacturing u re-consuming ma jistax jiġi separat mit-tixrid ġeneralizzat tal-metodi ta’ territorji soċjaliment responsabbli, li jaġixxu ta’ lieva għall-iżvilupp ta’ kultura kondiviża u innovattiva-parteċipattiva.

1.7.

Il-KESE jitlob li bis-saħħa ta’ kriterji stabbiliti minn qabel, l-UE toħloq il-possibbiltà li jiġu identifikati b’mod preċiż għadd sinifikanti ta’ żoni ta’ innovazzjoni faċilitata – smart cities, zoni ta’ portijiet ħielsa, clusters lokalizzati, negozju ekolġiku (green deal) – fejn il-proċess ta’ tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari jkun jista’ jiġi mistħarreġ u jserraħ ukoll fuq esperjenzi pożittivi ta’ strumenti Ewropej bħall-Patt tas-Sindki.

1.8.

B’hekk il-KESE jilqa’ b’mod favorevoli l-proposti tal-Pjan ta’ Azzjoni Ekoloġiku għall-SMEs u l-Inizjattiva għall-impjiegi ekoloġiċi, iżda huwa diżappuntat għan-nuqqas ta’ azzjoni konkreta u ta’ gwida prattika li tgħin lill-SMEs isiru aktar sostenibbli u ekoloġiċi. Barra minn hekk jitlob li l-prinċipju “Aħseb l-ewwel fiż-żgħir” isir il-pern tal-pjan ta’ azzjoni b’koerenza mas-Small Business Act.

1.9.

B’mod partikolari, il-KESE jqis fundamentali r-rwol attiv tal-partijiet soċjali u s-soċjetà ċivili fit-tfassil, l-applikazzjoni u l-monitoraġġ tal-politiki nazzjonali ta’ żvilupp sostenibbli u fit-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari li tkun ambjentalment sostenibbli ħafna, bil-ħolqien ta’ ħafna intrapriżi u b’ħafna impjiegi ekoloġiċi;

1.10.

Fil-fehma tal-KESE, il-miżuri proposti biex jimtlew in-nuqqasijiet attwali fil-kompetenzi “ekoloġiċi” jridu jiġu msaħħa b’użu effiċjenti u mmirat tal-fondi strutturali, speċjalment tal-fond soċjali Ewropew, il-fond reġjonali u l-fondi tal-agrikoltura u s-sajd, u l-istrumenti tal-innovazzjoni bħall-Orizzont 2020, COSME u LIFE, kif ukoll il-punt uniku tal-BEI tal-mikrofinanzjament ekoloġiku.

1.10.1.

Għandhom isiru wkoll:

1.11.

Il-KESE huwa konvint li tranżizzjoni kunsenswali u parteċipatorja lejn ekonomija Ewropea ċirkolari tista’ tiftaħ diversi opportunitajiet għall-mikrointrapriżi, l-intrapriżi żgħar u dawk ta’ daqs medju u għall-ekonomija soċjali, li jsiru mutur importanti għat-tkabbir kemm fis-suq intern kif ukoll dak internazzjonali. F’dan ir-rigward trid tingħata prijorità:

1.12.

Il-Kumitat huwa konvint li l-proċess lejn ekonomija ċirkolari jistħoqqlu jiġi appoġġjat b’mod sħiħ, speċjalment fil-kontinent Ewropew. Għalhekk jista’ jkun neċessarju li:

2.1.

Il-kunċett ta’ ekonomija ċirkulari, li huwa kuntrarju għal dak ta’ ekonomija lineari (“ħu-ipproduċi-uża-armi”), ħareġ mill-ħtieġa li jiġi żviluppat it-tkabbir sostenibbli, bil-għan li l-prodotti jżommu l-valur miżjud tagħhom kemm jista’ jkun fit-tul u li l-komponenti infushom ikollhom l-akbar possibbiltà li jerġgħu jiġu użati għal skopijiet ta’ produzzjoni, biex jonqos b’mod progressiv il-ħolqien u r-rimi tal-iskart u tonqos il-pressjoni fuq l-ambjent.

2.2.

McKinsey jgħid li bejn 60 % u 80 % tar-riżorsi jinħlew fl-aħħar fażi tal-proċess lineari estrazzjoni-produzzjoni-konsum-rimi. F’dinja li fiha 3 biljun konsumatur qed jidħlu fil-klassi medja, dan m’għadux sostenibbli.

2.3.

It-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari timplika bidliet importanti fil-mentalità tal-produtturi, il-ħaddiema, il-konsumaturi u ċ-ċittadini, fl-użu tar-riżorsi u l-materji prima, fid-disinn tal-prodotti, fil-mudelli tas-suq u tal-intrapriżi u fir-riċerka ta’ metodi ġodda tat-trasformazzjoni tal-iskart f’riżorsi.

2.4.

Hemm it-tekonoloġiji meħtieġa biex jintraċċaw il-ħajja tal-materjali tul il-katina tal-valur. Imbagħad hemm l-iskarsezza li qed tiżdied tar-riżorsi bil-prezzijiet għoljin tal-oġġetti offruti. Għall-kunsumaturi, servizz f’waqtu jista’ jkun aktar interessanti mill-possess sempliċi ta’ prodott.

2.5.

Mudell ta’ tkabbir ekoloġiku bħal dan jimplika mhux biss bidla kulturali radikali, b’impuls qawwi għall-innovazzjoni u r-riċerka, iżda wkoll investimenti importanti fil-livell tat-teknoloġija, l-edukazzjoni, l-organizzazzjoni u l-kwalifiki għal tipi ta’ professjonijiet ġodda, metodi ġodda ta’ finanzjament u politiki adegwati.

2.6.

Approċċ politiku integrat huwa essenzjali biex jiġi sfruttat il-potenzjal ta’ impjiegi fuq bażi ta’ aċċessibbiltà adegwata għal professjonijiet ġodda u biex jiġu ffaċċjati l-isfidi li jirriżultaw minn tranżizzjoni lejn ekonomija ċiklika u mhux lineari, anke billi tissaħħaħ ukoll il-komunikazzjoni ħalli jiġu ffaċċjati l-isfidi kollha marbutin ma’ mudelli ġodda ta’ taħriġ, xogħol u organizzazzjoni.

2.7.

Għall-futur tal-kompetittività industrijali tal-UE, huwa essenzjali li tissaħħaħ il-kapaċità tal-produzzjoni ta’ oġġetti sostenibbli li tuża inqas materja prima, inqas enerġija u inqas ilma u li tuża riżorsi mwarrba fir-reġun: għalhekk hemm bżonn li jiġu disinjati u prodotti oġġetti li jistgħu jerġgħu jintużaw, jissewwew, jingħataw ħajja ġdida u jiġu riċiklati u jinħolqu servizzi li jaħdmu għal dan l-iskop.

2.8.

L-iskart minn xi fażi tal-produzzjoni għandu jiġi mibdul f’riżorsi għal attivitajiet oħra u eventwalment bħala fertilizzanti għall-irziezet fiż-żona. Is-sħana, flok ma tinħela, għandha tiġi rkuprata għal użu ieħor bħat-tisħin tad-djar jew tas-serrer.

2.9.

Mudell ċirkulari: minn kull tunellata ta’ materjal, minn kull Joule ta’ enerġija, minn kull ettaru ta’ art irid ikun possibbli li jinkiseb l-akbar valur miżjud u l-aktar benefiċċji, bis-saħħa ta’ ammont inqas ta’ materjali, inqas użu u r-riċiklaġġ tagħhom.

2.10.

Biex jinkiseb benefiċċju mill-proċess ta’ tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari hemm bżonn:

2.10.1.

jiġu eliminati l-ostakli sistemiċi li jimpedixxu l-adozzjoni tal-mudelli ta’ negozju ċirkolari min-naħa tal-SMEs, isir użu effiċjenti tal-materjali mill-flussi tal-iskart, netwerks ta’ informazzjoni settorjali u intersettorjali, kif ukoll fil-livell tal-UE;

2.10.2.

taħriġ għal tipi ġodda ta’ professjonijiet tar-riżorsi umani, li jkunu inkarigati li jmexxu dawn il-proċessi peress li l-edukazzjoni u t-taħriġ biex l-impjiegi jsiru aktar ekoloġiċi jserħu taħriġ bażiku tajjeb u fuq it-tagħlim tul il-ħajja attiva, li jagħti formazzjoni mmirata li toħloq sensibiltà u għarfien ambjentali (1);

2.10.3.

strumenti finanzjarji adegwati fuq kollox għar-riċerka u l-innovazzjoni, il-bini tal-kapaċità u l-analiżi tas-suq, bl-użu ta’ strumenti bħall-Orizzont 2020, il-fondi strutturali, il-BEI u l-SPP;

2.10.4.

semplifikar u adattament regolatorju mill-awtoritajiet fil-livelli differenti minn sistemi ta’ projbizzjoni għal approċċ proattiv li jiffaċilita l-ħolqien u l-iżvilupp ta’ intrapriżi ekoloġiċi li joħolqu impjiegi kwalifikati u fit-tul, b’mod koerenti mas-Small Business Act;

2.10.5.

jiġi żviluppat rwol attiv tal-partijiet soċjali u s-soċjetà ċivili fit-tfassil, l-applikazzjoni u l-monitoraġġ tal-politiki nazzjonali u l-iżvilupp sostenibbli u fit-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari li tkun ambjentalment sostenibbli ħafna u b’ħafna impjiegi ekoloġiċi;

2.10.6.

jingħataw direzzjoni u appoġġ tekniku konkret lill-mikrointrapriżi, l-intrapriżi żgħar u dawk ta’ daqs medju u lill-kooperattivi biex bl-għajnuna tal-imsieħba soċjali jingħataw direzzjoni dwar kif il-produzzjoni tagħhom tista’ ssir aktar ekoloġika fil-forma ta’ “sett ta’ għodod” għal mudelli ta’ negozju ġodda u skambji tal-aħjar prattiki;

2.10.7.

il-promozzjoni ta’ kultura ta’ djalogu u kooperazzjoni fuq il-post tax-xogħol, biex ir-riżorsi jintużaw b’mod aktar razzjonali, biex jonqos l-iskart, biex jintużaw teknoloġiji u metodi tax-xogħol nodfa u ħielsa mill-periklu u biex titjieb il-kwalità tal-impjiegi.

2.11.

L-ekoloġizzazzjoni tal-postijiet tax-xogħol u l-promozzjoni ta’ impjieg ekoloġiċi, kemm fis-setturi tradizzjonali kif ukoll dawk emerġenti, għandhom jiffavorixxu ekonomija ekoloġikament sostenibbli, kompetittiva u b’użu baxx tal-karbonju, kif ukoll modi ta’ konsum u ta’ produzzjoni sostenibbli, li jikkontribwixxu fil-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima.

2.12.

Il-KESE indirizza dan is-suġġett wiesa’ kemm il-darba f’diversi opinjonijiet (2) li fihom enfasizza fost affarijiet oħra:

2.12.1.

Il-parti l-kbira tal-progress industrijali tal-aħħar tletin sena huwa riżultat ta’ liġijiet u regolamenti li sfurzaw lill-industrija tnaqqas it-tniġġis u tagħmel riċerka dwar modi ġodda kif l-iskart jinbidel fi qligħ. Iridu jinstabu regoli fiskali ġodda li joħolqu bilanċ bejn l-iffrankar u l-użu tal-enerġija, u dispożizzjonijiet adatti li jippermettu lill-industrija li tieħu r-responsabblità għaċ-ċiklu kollu tal-prodotti.

2.13.

Barraminnhekk, f’opinjoni preċedenti, il-KESE qies li l-bidliet profondi u meħtieġa fil-forom ta’ produzzjoni u konsum jeħtieġu, bħala rekwiżit fundamentali, li s-soċjetà ċivili tiġi involuta f’dan il-proċess kollu ta’ tranżizzjoni lejn ekonomija ekoloġika inklużiva u dan għandu jsir fil-livelli kollha, speċjalment fil-livell settorjali u territorjali (Ewropew, nazzjonali u reġjonali) (3).

2.14.

Min-naħa tiegħu, il-Parlament Ewropew adotta riżoluzzjoni fit-12 ta’ Diċembru 2013, dwar l-Ekoinnovazzjoni – Impjiegi u Tkabbir permezz tal-politika ambjentali  (4), li fiha:

2.15.

F’Ottubru 2011, il-Kumitat tar-Reġjuni (KtR) adotta opinjoni dwar l-inizjattiva ewlenija dwar Ewropa li tuża r-riżorsi b’effiċjenza li fiha l-KtR appoġġja l-ħolqien ta’ “pjattaforma ta’ tranżizzjoni għal bosta atturi dwar l-effiċjenza fl-użu tar-riżorsi”, li għandha tinkludi wkoll lil “dawk li jfasslu l-politika minn diversi livelli amministrattivi inklużi dawk reġjonali u lokali”.

3.1.

Il-Kumitat jesprimi s-sodisfazzjon tiegħu għall-preżentazzjoni tal-pakkett tal-ekonomija ċirkolari u b’mod partikolari ż-żewġ inizjattivi għall-impjiegi ekoloġiċi u l-pjan ta’ żvilupp tal-SMEs, li huma s-suġġett ta’ din l-opinjoni, fil-proċess ta’ tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari.

3.2.

Mandankollu, il-KESE jixtieq jesprimi t-tħassib tiegħu dwar dawn l-inizjattivi speċjalment il-miżuri favur l-SMEs, minħabba fl-ammont kbir ta’ informazzjoni mingħajr miżuri konkreti u gwidi prattiki għall-SMEs u minħabba fil-kompetenzi meħtieġa biex il-proċessi ta’ produzzjoni u l-offerta tas-servizzi jsiru ekoloġiċi b’mod effiċjenti, bi spejjeż limitati u bi kwalità aħjar tax-xogħol, mingħajr ma tintilef il-kompetittività.

3.3.

Fil-fehma tal-KESE, it-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari ma tistax isseħħ mingħajr il-parteċipazzjoni tal-komponenti tal-produzzjoni, ix-xogħol u l-konsum kif ukoll l-awtoritajiet politiċi fil-livelli differenti li jibdew minn dak tal-UE, li jrid jitbiegħed minn approċċ ibbażat fuq il-projbizzjonijiet u jgħaddi għal wieħed proattiv u koerenti li jappoġġja t-tranżizzjoni, anke permezz tal-użu ta’ stipulazzjonijiet “ekoloġiċi” fis-sistema kollha tas-sejħiet għall-offerti.

3.4.

Filfatt, m’aħniex nitkellmu biss dwar id-disinn ta’ prodotti ġodda u l-ħtieġa li tirriżulta minnhom ta’ kompetenzi ġodda min-naħa tal-intraprendituri u l-ħaddiema, l-iżvilupp ta’ sistemi organizzattivi u ta’ swieq innovattivi, tal-kisba ta’ kwalitajiet ġodda ta’ użu u ta’ konsum, iżda wkoll, u forsi fuq kollox, ta’ kultura ġdida industrijali u tas-servizzi, kif ukoll, u forsi fuq kollox, kultura ġdida leġislattiva u amministrattiva.

3.5.

Il-Kumitat jitlob b’konvinzjoni li, fil-qafas tal-Orizzont 2020, titnieda inizjattiva ta’ eżerċizzju ta’ analiżi ta’ prospettiva fil-livell Ewropew, li tkun parteċipatorja u li jkollha l-għan li twassal għal viżjoni komuni għall-atturi pubbliċi u privati kollha għall-iżvilupp ta’ poltiki u strumenti koerenti u effikaċi fil-livell tal-UE, nazzjonali u reġjonali, għal tranżizzjoni konsenswali u koerenti lejn ekonomija ċirkolari, lil hinn mill-isforzi pożittivi tal-Pjattaforma Ewropea dwar l-effiċjenza tal-użu tar-riżorsi – OREP.

3.5.1.

Biex iċ-ċittadini, il-ħaddiema, il-konsumaturi u l-intrapriżi jiġu motivati permezz ta’ miżuri innovattivi u speċifiċi ta’ stimolu, anke fil-livell individwali, lejn imġieba u azzjonijiet li jiġu premjati;

3.5.2.

biex tiġi promossa s-sostenibbiltà ambjentali u soċjali, u jiġu stimolati l-innovazzjoni u l-investimenti fil-kapital uman, soċjali u ambjentali b’oqfsa regolatorji u inċentivi finanzjarji mill-UE;

3.5.3.

biex jitwaqqaf qafas istituzzjonali koerenti u semplifikat li fih l-intrapriżi, il-ħaddiema, l-investituri u l-konsumaturi jkunu jistgħu jipparteċipaw b’mod attiv fil-proċess ta’ tranżizzjoni;

3.5.4.

biex jiġi assigurat appoġġ finanzjarju adegwat mill-UE, il-livell nazzjonali u dawk reġjonali u lokali li jiffaċilita l-aċċess għall-kreditu, speċjalment għall-mikrointrapriżi.

3.5.5.

biex jiġu promossi miżuri ta’ inċentivi fiskali mmirati, sħubijiet pubbliċi-privati innovattivi u politiki tal-akkwist pubbliku “ekoloġiku”, u jiġu diffużi l-aħjar prattiki li jistgħu jippromovu l-aċċess għal opportunitajiet ekonomiċi u jagħmlu s-swieq tax-xogħol aktar inklużivi filwaqt li jitħarsu r-riżorsi fir-reġjun;

3.5.6.

biex titnieda interazzjoni sostenibbli bejn id-dinja tax-xogħol u n-negozju minn naħa u d-dinja tal-edukazzjoni u t-taħriġ min-naħa l-oħra dwar il-produzzjoni, il-konsum u l-impjiegi ekoloġiċi (5);

3.5.7.

biex tingħata għajnuna u tutoraġġ lill-mikrointrapriżi, l-intrapriżi żgħar u dawk ta’ daqs medju permezz ta’ netwerks u ċentri ta’ eċċellenza Ewropej għall-iżvilupp tal-għarfien, il-kompetenzi u s-swieq iżda fuq kollox permezz ta’ appoġġ finanzjarju u ta’ taħriġ.

3.6.

B’mod parallel, il-KESE iqis li huwa fundamentali li jitnieda djalogu strutturat għal setturi individwali, fejn jibdew azzjonijiet pilota ta’ appoġġ għall-isperimentazzjoni li jkollhom rwol ta’ gwida u juru l-potenzjal ta’ prattiki aktar sostenibbli, bil-parteċipazzjoni sħiħa tal-forzi soċjali, l-organizzazzjoni tal-konsumaturi, l-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju u l-ekonomija soċjali.

3.7.

Fil-fehma tal-Kumitat, ikun tajjeb li qabel ma tittieħed azzjoni biex jinħolqu impjiegi ekoloġiċi ġodda li jkunu dinjitużi u sostenibbli u għall-iżvilupp ta’ pjani ta’ azzjoni ekoloġiċi mill-SMEs, jitnieda pjan biex tiġi miġġielda l-obsolenza programmata tal-prodotti.

3.8.

L-ispejjeż tal-industriji tar-riċiklaġġ u l-użu mill-ġdid, il-kwalità u s-sostenibbiltà tal-impjiegi l-ġodda li jinħolqu b’dan il-mod ma jistgħux jitqiesu biss bħala esiġenza tal-politika ambjentali peress li jeħtieġu sistemi ta’ governanza proattivi u kumplessi, b’interventi integrati f’diversi setturi strateġiċi, bħall-oqsma marbutin mal-konsumaturi, it-trasport, l-agrikoltura u l-enerġija (6).

3.9.

L-innovazzjoni fis-swieq tal-materjali riċiklati trid tkun tista’ sserraħ fuq qafas regolatorju Ewropew imġedded u koerenti, b’inċentivi li jġibu flimkien l-innovazzjoni tal-prodott mal-użu tiegħu li jiġġieled il-flussi preżenti ta’ riċiklaġġ ta’ materjal skartat u r-rimi ta’ komponenti f’pajjiżi bi spejjeż baxxi tax-xogħol u b’nuqqas ta’ attenzjoni għas-saħħa u s-sigurtà tal-ħaddiema (7).

3.10.

Fil-fehma tal-KESE, it-tranżizzjoni lejn mudell ġdid ta’ ekonomija ċirkolari li tinkludi r-remanufacturing u r-reconsuming ma tistax tiġi separata mit-tixrid ġeneralizzat tal-kuneċtt ta’ territorji soċjaliment responsabbli.

4.1.

Il-KESE jqis li l-miżuri proposti biex jimtlew in-nuqqasijiet fil-kompetenzi ekoloġiċi mhumiex biżżejjed: l-iskambju ta’ prattiki tajbin fi ħdan in-netwerks attwali ma jidhirx li huwa biżejjed biex jiżgura valutazzjoni aħjar tal-iżviluppi fil-qasam tal-kompetenzi u x-xogħol. Fil-fehma tal-KESE, definizzjoni aħjar fil-livell Ewropew tal-kompetenzi u l-impjiegi ekoloġiċi bil-parteċipazzjoni attiva tal-partijiet soċjali, tal-SMEs u tal-ekonomija soċjali, li hija utli wkoll għal ġbir aħjar tal-istatistika, tista’ twassal għal analiżi aktar ċara u eżerċizzji ta’ previżjoni aktar immirati, mhux biss tat-tipi ġodda ta’ professjonijiet iżda wkoll għar-riċiklaġġ tal-professjonijiet superati, anke f’termini ta’ flessigurtà u l-introduzzjoni tal-Qafas Ewropew tal-Kwalità (8).

4.2.

Il-KESE huwa tal-fehma li użu effiċjenti u mmirat tal-fondi strutturali u l-istrumenti tal-innovazzjoni bħall-Orizzont 2020, COSME u LIFE kif ukoll il-faċilità tal-mikrofinanzjament ekoloġiku tal-BIE – huma fundamentali għall-promozzjoni ta’ impjiegi kwalifikati speċjalment jekk ikunu indirizzati lejn intrapriżi żgħar u għall-ekonomija soċjali u marbutin bil-proċess kunsenswali ta’ previżjoni li l-Kumitat jappoġġja.

F’dan ir-rigward hemm bżonn:

4.2.1.

kwantifikazzjoni reali tal-għadd potenzjali ta’ impjiegi sostenibbli u li ma jistgħux jirrilokaw fil-livell lokali, settorjali u intersettorjali li jistgħu jinħolqu mit-tranżizzjoni għall-ekonomija ċirkolari, anke b’rabta mal-ħtieġa kbira ta’ tkabbir sostenibbli u li joħloq l-impjiegi għall-ekonomija Ewropea;

4.2.2.

ħarsien tal-ekwità u s-sostenibbiltà tal-proċess: it-tranżizzjoni għal ekonomija ċirkolari m’għandhiex twassal għal problemi ta’ ġustizzja soċjali għall-ħaddiema, il-mikrointrapriżi u miniintrapriżi u għall-ekonomija soċjali;

4.2.3.

djalogu soċjali strutturat fil-livelli differenti u li jidħol għal kollox fid-definizzjoni u l-kunsens dwar il-viżjoni strateġika u l-politiki integrati, li jistgħu jiġu implimentati peress li l-ekonomija ċirkolari jkollha fl-istess waqt kompetenzi okkupazzjonali u forza tax-xogħol adatti għall-iżvilupp tagħha;

4.2.4.

kollaborazzjoni mill-viċin bejn id-dinja tax-xogħol u d-dinja tat-tagħlim u t-taħriġ għal żvilupp pożittiv tal-kompetenzi, b’sistemi b’saħħithom ta’ tagħlim u taħriġ tekniku u professjonali li jinkludu b’mod dirett l-imsieħba soċjali (9).

5.1.

Il-KESE huwa konvint li t-tranżizzjoni lejn ekonomija Ewropea ċirkolari tista’ tiftaħ diversi opportunitajiet għall-mikrointrapriżi, l-intrapriżi ż-żgħar u dawk ta’ daqs medju u għall-ekonomija soċjali, li jsiru mutur importanti għat-tkabbir kemm fis-suq intern kif ukoll dak internazzjonali. Hija ssaħħaħ ukoll il-kapaċità tagħhom li jiġġestixxu b’mod sostenibbli r-riżorsi naturali u toħloq impjiegi ġodda kwalifikati.

5.2.

Il-KESE jitlob li l-Pjan ta’ azzjoni ekoloġiku għall-SMEs isegwi u jippromovi l-prinċipju “Aħseb l-ewwel fiż-żgħir” tul il-proċess kollu ta’ regolamentazzjoni u implimentazzjoni, b’attenzjoni partikolari għall-leġislazzjoni dwar l-użu effiċjenti tar-riżorsi u b’koerenza mas-Small Business Act, bl-użu tal-“Prova tal-SMEs” bħala element ewlieni fil-proċess ta’ tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari.

5.3.

Fil-fehma tal-KESE, bħala konsegwenza, l-istrumenti għandhom bżonn jiġu adattati biex jappoġġjaw intrapriżi żgħar u l-ekonomija soċjali, peress li l-istrumenti ta’ qabel, bħall-Pjan ta’ Azzjoni għall-ekoinnovazzjoni, kellhom riżultati limitati.

5.4.

Mill-34 azzjoni deskritti fid-dokument ta’ ħidma tal-Kummissjoni (10) anness mal-proposta, il-KESE huwa tal-fehma li dawn li ġejjin għandhom jingħataw prijorità:

5.4.1.

tisħiħ u espansjoni tal-mekkaniżmu ta’ esperimenti volontarji ta’ awditjar ekoloġiku għall-SMEs biex ikun hemm kontrolli mifruxa fuq it-teknoloġiji ambjentali ETV, id-disinjar ekoloġiku u l-proċessi bil-possibbiltà ta’ tikketta Ewropea “green” (bħal Ecolabel II) b’sussidji mill-UE:

5.4.2.

tisħiħ tal-aċċess għall-kreditu: twessigħ tar-rwol tal-BEI biex jingaħata aċċess għall-kreditu tal-azjendi għat-tranżizzjoni lejn ekonomija ċirkolari, it-tisħiħ tal-faċilità Natural Capital Financing Facility (NCFF); ħolqien ta’ sistemi ta’ garanzija speċifika għall-mikrointrapriżi mikro u l-intrapriżi żgħar għal aċċess mgħaġġel u sempliċi għall-kreditu, il-mikrokreditu, kapital ta’ riskju u l-istrument ta’ Finanzjament Privat għall-Effiċjenza Enerġetika (PF4EE) li għandhom jiġu implimentati madwar l-UE;

5.4.3.

finanzjar tal-ekoinnovazzjoni għall-mikrointrapriżi u miniintrapriżi: użu faċilitat tal-istrumenti l-ġodda għall-SMEs taħt Orizzont 2020, il-fondi FEŻR, FEMS, LIFE u FAEŻR għal skemi pilota innovattivi tal-UE permezz ta’ faċilitajiet b’punt uniku għal diversi programmi f’oqsma definiti u stabbiliti tajjeb bħal Systemic Eco-Innovation Demostrator SEIDEM f’żoni bħal smart cities, clusters reġjonali, żoni ħielsa – fejn jiġu konċentrati miżuri, inċentivi u eżenzjonijiet, bi skopijiet intermedji kwantifikabbli u b’viżibbiltà għolja:

5.4.4.

tisħiħ tal-azzjoni ta’ taħriġ intraprenditorjali u ta’ mentoring fl-intrapriża: li jipprijoritizza t-taħriġ fl-intrapriża permezz ta’ applikazzjonijiet diġitali – bl-appoġġ tan-Netwerk Ewropew għall-Intrapriżi u l-European Resource Efficiency Excellence Centre futur u tutoraġġ minn esperti bil-finanzjament tal-UE għall-organizzazzjonijiet professjonali tal-mikrointrapriżi u l-intrapriżi żgħar lokali, li jużaw l-Erasmus Plus u COSME għal proġetti magħżula;

5.4.5.

il-ħoqien ta’ suq ċirkolari tal-materjali, il-komponenti u l-prodotti intermedji: tnedija ta’ Circular eBay b’aċċess faċilitat u sikurizzat tal-mikrointrapriżi u l-intrapriżi żgħar ekoloġiċi u tal-ekonomija soċjali, bi skambji bbażati fuq standards tekniċi u regolatorji aktar stretti, CEN-CENELEC-ETSI u ISO.