8.5.2013   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

CE 131/9

—

wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem, il-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, id-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem u l-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem,

—

wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità (UN CRPD), u d-dħul fis-seħħ tagħha fil-21 ta’ Jannar 2011, skont id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2010/48/KE tas-26 ta’ Novembru 2009 dwar il-konklużjoni, mill-Komunità Ewropea, tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità (1),

—

wara li kkunsidra l-Karta Komunitarja tad-Drittijiet Fundamentali Soċjali tal-Ħaddiema (2),

—

wara li kkunsidra l-Artikoli 2, 10, 19 u 168 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea,

—

wara li kkunsidra d-Direttiva tal-Kunsill 2000/78/KE tas-27 ta’ Novembru 2000 li tistabbilixxi qafas ġenerali għall-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol (3),

—

wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni għal Direttiva tal-Kunsill dwar l-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ trattament ugwali bejn il-persuni irrispettivament mir-reliġjon jew it-twemmin, id-diżabilità, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali (COM(2008)0426) u l-pożizzjoni tal-Parlament tat-2 ta’ April 2009 dwarha (4),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta’ Marzu 2010 bit-titolu ‘Ewropa 2020 – Strateġija għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklussiv’ (COM(2010)2020),

—

wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill 98/376/KE tal-4 ta’ Ġunju 1998 dwar karta tal-ipparkjar għall-persuni b’diżabilità (5),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-26 ta’ Awwissu 2010 bit-titolu ‘Aġenda Diġitali għall-Ewropa’ (COM(2010)0245),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-12 ta’ Mejju 2000 bit-titolu ‘Lejn Ewropa mingħajr ostakoli għal persuni b’diżabilità’ (COM(2000)0284),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-25 ta’ Settembru 2001 bit-titolu ‘Ewropa- e 2002: Aċċessibbiltà tal-websajts pubbliċi u l-kontenut tagħhom’ (COM(2001)0529),

—

wara li kkunsidra l-klassifikazzjoni internazzjonali ta’ tħaddim, diżabilità u saħħa (ICF) stabbilita mill-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa fit-22 ta’ Mejju 2001 (riżoluzzjoni tal-Assemblea Dinjija tas-Saħħa (WHA) 54.21),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-30 ta’ Novembru 2003 bit-titolu ‘Opportunitajiet indaqs għall-persuni b’diżabilità: Pjan ta’ Azzjoni Ewropew” (COM(2003)0650),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-24 ta’ Jannar 2003 bit-titolu ‘Lejn strument legalment vinkolanti tan-Nazzjonijiet Uniti li jippromwovi u jipproteġi l-jeddijiet u d-dinjità ta’ persuni b’diżabilità’ (COM(2003)0016),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-16 ta' Marzu 2005 bit-titolu ‧Green Paper "Quddiem it-tibdiliet demografiċi, solidarjetà ġdida bejn il-ġenerazzjonijiet‧ " (COM(2005)0094),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-26 ta’ Novembru 2007 bit-titolu ‘Il-qagħda tal-persuna b’diżabilità fl-Unjoni Ewropea: il-Pjan ta’ Azzjoni Ewropew 2008-2009’ (COM(2007)0738),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tas-16 ta’ Diċembru 2010 bit-titolu ‘Il-Pjattaforma Ewropea kontra l-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali: Qafas Ewropew għall-koeżjoni soċjali u territorjali’ (COM(2010)0758),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-15 ta’ Novembru 2010 bit-titolu ‘Strateġija Ewropea tad-Diżabilità 2010-2020: Impenn mill-Ġdid għal Ewropa Mingħajr Ostakoli’ (COM(2010)0636)

—

wara li kkunsidra l-Protokoll Fakultattiv għall-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabbiltà (‘il-Protokoll Fakultattiv’), adottat fit- 13 ta’ Diċembru 2006,

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar ‘Il-promozzjoni tal-inklużjoni tas-suq tax-xogħol – L-irkupru mill-kriżi u t-tħejjija għall-Aġenda ta’ Lisbona ta’ wara l-2010’ tat-30 ta’ Novembru 2009,

—

wara li kkunsidra l-Petizzjoni 1454/2010 ta’ Urzula Weber-Król,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kummissjoni dwar l-iffunzjonar u l-effetti tar-Regolament (KE) Nru 1107/2006 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-5 ta’ Lulju 2006 rigward id-drittijiet ta' persuni b’diżabbiltà u ta' persuni b'mobbiltà mnaqqsa meta jivvjaġġaw bl-ajru (COM(2011)0166),

—

wara li kkunsidra s-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja Ewropea (Każ C 13/05 rigward id-Direttiva 2000/78/KE – L-ugwaljanza fit-trattament fl-impjieg u fix-xogħol – Kunċett tad-diżabilità) tal-11 ta’ Lulju 2006,

—

wara li kkunsidra d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2010/707/UE tal-21 ta’ Ottubru 2010 dwar linji gwida għall-politika tal-Istati Membri dwar l-impjiegi (6),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-17 ta’ Ġunju 1988 dwar il-lingwi tas-sinjali għall-persuni nieqsa mis-smigħ (7),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-26 ta’ Mejju 1989 dwar in-nisa u d-diżabilità (8),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-16 ta’ Settembru 1992 dwar id-drittijiet tal-persuni li għandhom diżabilità mentali (9),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-14 ta’ Diċembru 1995 dwar id-drittijiet tal-bniedem tal-persuni b’diżabilità (10),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta’ Mejju 1996 dwar id-drittijiet tal-persuni li jbatu bl-awtiżmu (11),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-13 ta’ Diċembru 1996 dwar ‘Karta tal-ipparkjar għall-persuni b'diżabilità – id-drittijiet tal-persuni b’diżabilità (12),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta’ April 1997 dwar l-ugwaljanza tal-opportunità għall-persuni b’diżabilità (13),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-23 ta’ Ġunju 2003 dwar il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew ‘Lejn strument legalment vinkolanti tan-Nazzjonijiet Uniti għall-promozzjoni u l-ħarsien tad-drittijiet u d-dinjità tal-persuni b'diżabilità’ (14),

—

wara li kkunsidra l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni talt-12 ta’ Jannar 2011 bit-titolu ‘Stħarriġ Annwali Dwar it-Tkabbir: l-avvanz tar-rispons komprensiv tal-UE għall-kriżi’ (COM(2011)0011), u l-abbozz ta’ rapport konġunt anness miegħu,

—

wara li kkunsidra d-deċiżjoni tal-Kunsill 2011/308/UE tad-19 ta’ Mejju 2011 dwar linji gwida għall-politika tal-Istati Membri dwar l-impjiegi (15),

—

wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-8 ta’ Marzu 2011 dwar it-tnaqqis tal-inugwaljanzi tas-saħħa fl-UE (16),

—

wara li kkunsidra l-ftehim qafas dwar is-swieq tax-xogħol inklussivi, konkluż mis-sħab soċjali Ewropej fil-25 ta’ Marzu 2010,

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-valuri u l-prinċipji komuni fis-sistemi tas-saħħa tal-Unjoni Ewropea (2006/C146/01),

—

wara li kkunsidra l-Konklużjonijiet tal-Kunsill tat-8 ta’ Ġunju 2010 dwar ‘Ekwità u saħħa fil-politiki kollha: is-solidarjetà fis-saħħa’,

—

wara li kkunsidra l-Artikolu 48 tar-Regoli ta’ Proċeduri tiegħu,

—

wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali u l-opinjonijiet tal-Kumitat għall-Ambjent, is-Saħħa Pubblika u s-Sikurezza tal-Ikel, il-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi u l-Kumitat għall-Petizzjonijiet (A7-0263/2011),

A.

billi bħala ċittadini sħaħ, il-persuni b’diżabilità (inklużi d-diżabilitajiet fiżiċi u psikosoċjali) għandhom drittijiet indaqs u għandhom dritt għad-dinjità indiskutibbli, it-trattament ugwali, il-għajxien indipendenti u l-parteċipazzjoni sħiħa fis-soċjetà,

B.

billi ’l fuq minn 80 miljun ruħ, jew madwar 16 % tal-popolazzjoni totali tal-Unjoni Ewropea, qed jgħixi b’diżabilità – inklużi nies bi problemi tas-saħħa mentali, b’mod speċjali fir-rigward tal-awtiżmu – u r-rata tal-impjegar tagħhom hija tal-anqas darbtejn dik tal-persuni li ma għandhomx diżabilità; billi l-persuni b’diżabilità jikkostitwixxu grupp vulnerabbli, li fosthom ir-rata tal-faqar hija 70 % ogħla mill-medja; billi r-rata ta’ impjegar għall-persuni b’diżabilità hija biss ta’ madwar 45 %, filwaqt li impjiegi ta’ kwalità għolja jiżguraw indipendenza ekonomika u jrawmu r-realizzazzjoni personali; billi l-qgħad iżid ir-riskju tal-faqar u l-esklużjoni soċjali, peress li tal-anqas kwart tal-popolazzjoni jsofru darba tul il-ħajja tagħhom minn xi problema tas-saħħa mentali u billi għal 10 % minnhom din tista’ twassal għal problemi kroniki tas-saħħa mentali, li jenfasizza l-ħtieġa li jkun hemm politiki attivi u b’miri speċifiċi biex tiġi miġġielda din is-sitwazzjoni persistenti; billi dan l-esponiment ogħla għar-riskju tal-faqar huwa r-riżultat ta’ aċċess limitat mhux biss għall-impjiegi u t-taħriġ iżda wkoll għall-kura tas-saħħa u t-trattament xieraq,

C.

billi l-gruppi l-aktar emarġinati fis-soċjetà huma dawk l-aktar milquta minn sitwazzjoni ta’ kriżi, u billi l-persuni b’diżabilità huma wieħed mill-gruppi l-aktar milquta mill-kriżi finanzjarja fl-Ewropa,

D.

billi l-fatt li l-lakuni fl-implimentazzjoni tal-prinċipju eżistenti tat-trattament ugwali tal-persuni b'dizabilità qed jinġiebu regolarment għall-attenzjoni tal-Kumitat għall-Petizzjonijiet miċ-ċittadini kkonċernati,

E.

billi l-persuni b'diżabilità li jeħtieġu livelli għolja ta’ appoġġ huma fost dawk l-aktar esklużi fis-soċjetà, u billi n-nisa li għandhom diżabilità ġeneralment huma fost il-membri l-aktar vulnerabbli u emarġinati tas-soċjetà u jesperjenzaw diskriminazzjoni u esklużjoni mill-parteċipazzjoni fl-edukazzjoni, l-impjiegi u l-ħajja soċjali,

F.

billi s-suċċess tal-Istrateġija Ewropa 2020, li l-objettiv tagħha huwa li tiżviluppa tkabbir Ewropew li jkun intelliġenti (ibbażat fuq l-innovazzjoni u r-riċerka), sostenibbli u inklussiv, se jirrikjedi neċessarjament titjibiet strutturali fir-rigward tal-mobilità u l-inklużjoni tal-persuni b’diżabilità,

G.

billi din iċ-ċifra se tikber sostanzjalment fis-snin li ġejjin minħabba li inevitabilment il-piramida tal-etajiet se tinqaleb, peress li aktar minn terz tan-nies li għandhom aktar minn 75 sena għandhom xi diżabilità li tillimitahom sa ċertu punt u ’l fuq minn 20 % huma limitati konsiderevolment,

H.

billi l-Unjoni Ewropea formalment irratifikat il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità, u billi din ġiet iffirmata wkoll mis-27 Stat Membru tal-UE kollha kemm huma u rratifikata minn 17 minnhom,

I.

billi l-kompetenza tal-Unjoni Ewropea fil-qasam tal-ħarsien kontra d-diskriminazzjoni għal raġunijiet ta’ diżabilit bħalissa hija limitata għall-impjegar, ix-xogħol u t-taħriġ vokazzjonali (2000/78/KE), u billi l-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità hija ftehim imħallat li permezz tiegħu l-istituzzjonijiet tal-UE u l-Istati Membri għandhom obbligi fir-rigward tal-implimentazzjoni tiegħu u l-proposti u l-approċċi fi ħdan dan ir-rapport li għandhom jitqiesu u jiġu indirizzati fil-proposta tal-Kummissjoni li se toħroġ dalwaqt dwar Att Ewropew tal-Aċċessibilità,

J.

billi l-politiki soċjali mmirati lejn il-persuni b'diżabilità spiss jaqgħu fil-kompetenza tal-Istati Membri u għalhekk huma bbażati fuq tradizzjonijiet u wirt nazzjonali, użanzi soċjali, żvilupp ekonomiku u r-rwol importanti ħafna li jwettqu l-familji u l-assoċjazzjonijiet fil-għajnuna li jagħtu lill-persuni b'diżabilità biex jiksbu l-awtonomija u jintegraw ruħhom fis-soċjetà,

K.

billi d-diżabilità hija kunċett li qed jevolvi li jirriżulta mill-interazzjoni bejn persuni li għandhom xi defiċjenza u ostakoli attitudinali u ambjentali li jżommu lura l-parteċipazzjoni sħiħa u effettiva tagħhom fis-soċjetà fuq bażi ugwali mal-oħrajn u bl-istess dinjità,

L.

billi hemm relazzjoni qawwija bejn il-mobilità, id-diżabilità u l-inklużjoni soċjali, speċjalment fir-rigward tal-libertà u l-aċċess għall-komunikazzjoni (inkluż il-Braille u l-lingwi tas-sinjali u suriet alternattivi oħra ta’ komunikazzjoni), il-libertà tal-moviment fl-oqsma kollha tal-ħajja u l-aċċess għas-servizzi; billi l-parteċipazzjoni sħiħa fl-aspetti kolla tas-soċjetà jeħtieġ li tiġi promossa, filwaqt li dak li jkun iżomm f’moħħu l-importanza tal-politiki Komunitarji li jirrigwardaw l-informazzjoni u t-teknoloġiji tal-komunikazzjoni, kif ukoll ir-robotika tad-dar u soluzzjonijiet ta’ komunikazzjoni bl-Internet, u l-ħtieġa li dak li jkun jersaq lejn aċċessibilità sħiħa billi jiġu promossi standards kompatibbli fis-suq uniku u jiġi ffaċilitat it-tixrid tagħhom,

M.

billi l-aċċess għall-informazzjoni (Artikolu 11 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali) u għall-kultura, kif stabbilit fir-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-6 ta’ Mejju 2003 dwar l-aċċessibilità tal-infrastruttura kulturali u tal-attivitajiet kulturali għall-persuni b'diżabilità, iwettaq irwol vitali fl-iżvilupp intellettwali tan-nies, inklużi n-nies b’diżabilità, u għalhekk għandu impatt dirett fuq l-opportunitajiet tagħhom ta’ impjieg,

N.

billi l-persuni b’diżabilità għandhom id-dritt għal servizzi bbażati fil-komunità li jippromwovu għajxien indipendenti, id-dritt għal għajnuna personali, id-dritt għal indipendenza ekonomika u soċjali u parteċipazzjoni sħiħa fis-soċjetà u għas-suq tax-xogħol; billi kieku l-attivitajiet ta’ appoġġ kellhom jiġu rimunerati, kienu jgħoddu madwar 50 % tal-PDG (il-Kummissjoni dwar il-Kejl tal-Prestazzjoni Ekonomika u l-Progress Soċjali, 21 ta’ April 2010),

O.

billi l-ostakli għall-aċċessibilità għall-użu ta’ servizzi u oġġetti offruti lil kulħadd huma ostakli sinifikanti għall-persuni b’diżabilità,

P.

billi l-persuni b'diżabilità f’xi Stati Membri u f’xi setturi jsofru minn diskriminazzjoni tul ħajjithom kollha u b’mod partikolari matul il-perjodu tal-edukazzjoni u t-taħriġ, minħabba nuqqas ta’ għarfien u intervent bikrija għat-tfal u l-alljevi b’diżabilità, li jillimita l-opportunitajiet futuri tagħhom ta’ impjieg,

Q.

billi fil-grupp ta’ etajiet mis-16 sad-19-il sena r-rata tan-nonparteċipazzjoni fl-edukazzjoni hija ta’ 37 % għall-persuni b’diżabilità u ta’ 25 % għal dawk b’ċertu grad ta’ diżabilità, meta mqabbla ma’ 17 % għal dawk mingħajr diżabilità,

R.

billi l-Artikolu 24 tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Persuni b'Diżabilità, ratifikata mill-UE f’Diċembru 2010, jipprojbixxi l-esklużjoni mis-sistema edukattiva fuq il-bażi ta’ diżabilità, u billi l-edukazzjoni inklussiva tirrappreżenta l-mezz l-aktar effettiv kif wieħed jikkumbatti l-attitudnijiet diskriminatorji, filwaqt li tibni soċjetà integrazzjonista u tikseb l-edukazzjoni għal kulħadd,

S.

billi n-nisa b’diżabilità spiss isofru diskriminazzjoni doppja, u billi l-gvernijiet jistgħu jegħlbu dan il-fenomenu billi jimplimentaw l-inklużjoni tal-ugwaljanza tas-sessi fl-oqsma relevanti kollha tal-politika tad-diżabilità,

T.

billi l-kriżi ekonomika tirrappreżenta sfida għall-impjiegi b’mod ġenerali u għall-persuni b'diżabilità b’mod partikolari, fejn iż-żieda fir-rata tal-qgħad hija konsiderevolment ogħla għall-persuni b’xi sura ta’ diżabilità u l-biża’ li qed dejjem tiżdied li l-benefiċċi tad-diżabilità jista’ jkun li jintużaw biex jiġi kkontrollat il-priovvediment tax-xogħol,

U.

billi l-membri tal-familja tal-persuni b'diżabilità jsofru minn diskriminazzjoni b’assoċjazzjoni u miżuri li jappoġġjaw lill-familji min-naħa tagħhom se jkollhom impatt pożittiv fuq ir-realizzazzjoni sħiħa u ugwali tad-drittijiet tal-persuni b'diżabilità,

V.

billi fl-2007 petizzjoni b'1 364 984 firma ġiet sottomessa lill-Kummissjoni u fiha kien qed jintalab li l-persuni b'diżabilità jingħataw protezzjoni estensiva fil-politiki kollha tal-Unjoni Ewropea, u billi l-Kummissjoni sa issa naqset milli tqis kif dovut din l-inizjattiva leġittima,

1.

Jenfasizza li l-mira tal-iStrateġija Ewropa 2020 li 75 % tal-popolazzjoni ta’ bejn l-20 sal-64 sena jkollhom impjieg mhuwiex possibbli li tintlaħaq kemm-il darba din ma tinkludix il-popolazzjoni li għandha xi sura ta’ diżabilità;

2.

Jenfasizza li l-infiq finanzjarju għall-ġid tal-persuni b’diżabilità, u l-investiment ekonomiku fihom, huwa investiment b’redditu fuq żmien twil fil-benesseri ta’ kulħadd f’soċjetà sostenibbli fejn in-nies jistgħu jgħixu aktar u jaħdmu b’mod aktar effiċjenti taħt kundizzjonijiet aħjar; f’dan ir-rigward, jenfasizza li huwa inaċċettabbli fil-kuntest tal-miżuri pubbliċi ta’ osterità li jsir tnaqqis mhux ġustifikat fis-servizzi għall-persuni b’diżabilità jew fil-proġetti maħsuba għall-inklużjoni soċjali tagħhom, peress li dan ikun ifisser li ma jkunux iggarantiti ċerti drittijiet bażiċi u inaljenabbli tal-persuni b'diżabilità; jemmen li, għall-kuntrarju, l-investiment f’dan il-qasam għandu jiżdied b’mod sostanzjali; itenni li s-servizzi tas-saħħa kollha fl-Unjoni Ewropea għandhom ikunu bbażati fuq il-valuri fundamentali tal-universalità, l-aċċess għal kura ta’ kwalità għolja u s-solidarjetà;

3.

Josserva li tul il-kriżi finanzjarja kollha, li issa hemm sinjali li qed nirkupraw minnha, baqgħet teżisti solidarjetà intrinsika fis-soċjetajiet Ewropej; jagħraf għalkollox u jenfasizza l-ħtieġa li jkun hemm miżuri individwalizzati għall-persuni b'diżabilità li jirrikjedu, fuq il-bażi tal-livelli u l-karatteristiċi differenti tad-diżabilitajiet, jerġa’ aktar appoġġ intensiv ibbażat fuq id-drittijiet u d-dinjità tal-bniedem kif ukoll ir-riskju ta’ diskriminazzjoni, ħaġa li spiss mhijiex irrispettata u għalhekk jeħtieġ li tiġi enfasizzata permezz ta’ kampanji Ewropej ta’ sensibilizzazzjoni pubblika; jirrimarka li l-ħtiġijiet tal-persuni b'diżabilità għandhom għalhekk jitqiesu fuq il-bażi tar-rekwiżiti speċifiċi tagħhom ħalli jkunu jistgħu jsiru arranġamenti adattati f’kull stadju tal-edukazzjoni u t-taħriġ u tal-ħajja professjonali;

4.

Jenfasizza l-importanza tal-objettivi tal-Istrateġija Ewropea l-ġdida tad-Diżabilità 2010-2020 (EDS) u jitlob b’mod speċjali li jiġu fformulati azzjonijiet aktar dettaljati fil-livelli kollha tal-governanza bbażati fuq dejta affidabbli; iqis li l-prinċipju bażiku ta’ ‘xejn dwar il-persuni b'diżabilità mingħajr persuni b'diżabilità’ għandu jiġi osservat, jiġifieri l-persuni b'diżabilità jridu jiġu involuti fil-miżuri u d-deċizjonijiet kollha li jaffettwawhom;

5.

Jiddispjaċih li l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar l-Istrateġija Ewropea dwar id-Diżabilità ma tinkludix perspettiva integrata tal-aspett tal-ugwaljanza bejn is-sessi jew kapitolu separat dwar politiki tad-diżabilità li jittrattaw is-sessi b’mod speċifiku, minkejja l-fatt li n-nisa b'diżabilità ta' spiss huma f'pożizzjoni aktar żvantaġġata mill-irġiel b'diżabilità u huma aktar spiss vittmi tal-faqar u l-esklużjoni soċjali; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jqisu l-aspetti li jirrigwardaw l-ugwaljanza tas-sessi fl-Istrateġija Ewropea dwar id-Diżabilità (EDS) 2010-2020 kollha kemm hi;

6.

Jenfasizza l-ħtieġa li jkun hemm approċċ ġdid effiċjenti għad-diżabilità li jibda bil-ħolqien ta’ Bord Ewropew għad-Diżabilità, li jkun jiltaqa’ fuq bażi regolari u bl-involviment attiv tal-Parlament Ewropew u l-parteċipazzjoni ta’ organizzazzjonijiet rappreżentattivi tal- persuni b'diżabilità, kif ukoll task forces nazzjonali, bil-għan li jiġu żgurati mekkaniżmi aktar effettivi għall-koordinament u l-monitoraġġ – kif ukoll għall-evalwazzjoni – tal-implimentazzjoni tal-EDS fi ħdan il-programmi u l-istrateġiji tal-Kummissjoni u tal-Istati Membri, skont il-prinċipji tas-sussidjarjetà;

7.

Ifakkar li soċjetà sostenibbli fejn in-nies jgħixu aktar fit-tul u fi stat ta’ saħħa aħjar għandha timplika wkoll titjibiet fl-ippjanar taż-żoni urbani u komuni u fl-aċċessibilità tal-oġġetti u s-servizzi disponibbli, inkluż l-aċċess indaqs għat-teknoloġiji ġodda tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni, ħalli tittejjeb il-kwalità tal-ħajja tal-persuni b'diżabilità u tiġi prevenuta l-esklużjoni soċjali;

8.

Jitlob li jiġu rispettati għalkollox il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea u li jingħata appoġġ għall-prinċipji tad-Disinn għal kulħadd u tad-Disinn Universali; jagħraf l-isforzi li jsiru mill-Unjoni Ewropea u min-Nazzjonijiet Uniti fir-rigward tal-leġiżlazzjoni mmirata biex issaħħaħ l-integrazzjoni sħiħa tal-persuni b'diżabilità fis-soċjetà imma hu tal-fehma li għandhom isiru aktar;

9.

Jenfasizza b’mod partikolari l-ħtieġa li jiġi żgurat rispett totali għad-drittijiet stabbiliti fil-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal fil-każ ta’ tfal b’diżabilità, inkluż id-dritt li jilagħbu, id-dritt għall-edukazzjoni, id-dritt li jipparteċipaw fil-ħajja tal-komunità (inkluża l-ħajja kulturali u d-diversi arti), id-dritt għal kura medika meħtieġa miċ-ċirkostanzi personali tagħhom, u l-libertà li jfittxu u jirċievu informazzjoni u ideat; jirrimarka b’mod partikolari li l-Artikolu 23 tal-konvenzjoni msemmija hawn fuq jagħraf li t-tfal b’diżabilità għandhom igawdu ħajja mimlija u diċenti, f’kundizzjonijiet li jiżguraw id-dinjità, jippromwovu l-awtodipendenza u jiffaċilitaw il-parteċipazzjoni attiva tat-tifel jew tifla fil-komunità, u jitlob li t-tfal b’diżabilità jkollhom aċċess effettiv għall-edukazzjoni, it-taħriġ, is-servizzi tal-kura tas-saħħa, is-servizzi tar-rijabilitazzjoni, it-tħejjija għall-impjieg u opportunitajiet ta’ rikreazzjoni b’mod li jwassal biex it-tifel jew tifla jiksbu l-integrazzjoni soċjali u l-iżvilupp individwali l-akbar possibbli, inkluż l-iżvilupp kulturali u spiritwali tiegħu jew tagħha;

10.

Jitlob li jsir integrar effettiv tad-diżabilità fl-Istrateġija UE 2020 kollha kemm hi u fl-inizjattivi ewlenin tagħha, inkluża l-Unjoni ta’ Innovazzjoni, li fiha hemm nuqqas ta’ referenza għad-diżabilità;

11.

Jiġbed l-attenzjoni lejn il-fatt li ħafna persuni b'diżabilità għadhom isofru d-diskriminazzjoni fir-rigward tan-nuqqas ta’ rikonoxximent ugwali quddiem il-liġi u l-ġustizzja, u jistieden lill-Istati Membri jikkoreġu u jirrimedjaw dawn in-nuqqasijiet, inkluż l-aċċess effettiv għall-ġustizzja għall-persuni b'diżabilità, taħriġ xieraq għal dawk li jaħdmu fil-qasam tal-amministrazzjoni tal-ġustizzja, inklużi l-pulizija u l-persunal tal-ħabs, u jenfasizza l-importanza li tiġi ggarantita u żgurata l-parteċipazzjoni ugwali fil-ħajja politika u pubblika, inkluż id-dritt tal-vot, li dak li jkun joħroġ għall-elezzjoni u li jkollu kariga, skont l-Artikolu 29 tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità, għax skont l-istimi magħmula mill-NGOs relevanti u minn esperti tal-elezzjonijiet, huwa biss persentaġġ żgħir ta’ persuni b'diżabilità li għandhom l-abilità jipparteċipaw f’elezzjonijiet;

12.

Hu tal-fehma li x-xiri ta’ oġġetti u servizzi, inkluża l-informazzjoni relevanti u aċċessibbli dwarhom, għandu jinkludi soluzzjonijiet ta’ xiri (onlajn) adattati kif ukoll oġġetti u servizzi ddisinjati biex ikunu aċċessibbli fit-tul; jiġbed l-attenzjoni lejn il-ħtieġa li l-prodotti għall-persuni b'diżabilità jiġu approvati skont standards kemm Ewropej u kemm globali; jistieden lill-Kummissjoni tkompli tieħu aktar miżuri xierqa biex tippromwovi l-iżvilupp ta’ oġġetti u servizzi ddisinjati b’mod universali u l-aċċess għalihom, skont kif hemm imnaqqax fl-Artikolu 29 tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità, inkluż l-iskambju tal-aħjar prattiki;

13.

Jenfasizza l-fatt li, fid-dawl tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità, għadd kbir ta’ studji wrew li n-nisa b’diżabilità jsofru diskriminazzjoni doppja minħabba kemm is-sess tagħhom u kemm id-diżabilità tagħhom; jistieden lill-Kummissjoni, minħabba n-nuqqas kważi totali ta’ mekkaniżmi f’dan ir-rigward, tagħmel dispożizzjoni speċjali fis-sistemi tal-ħarsien soċjali għan-nisa b’diżabilità;

14.

Jenfasizza li l-persuni b’diżabilità mentali u b’nuqqasijiet intellettuali huma partikolarment esposti għar-riskju tal-abbuż u tal-vjolenza; jistieden lill-Istati Membri jistabbilixxu mekkaniżmu ta’ kontroll żviluppat biex jipprovdu servizzi soċjali u ħarsien legali għall-vittmi u jiggarantixxu rispett għad-drittijiet u l-libertajiet tal-bniedem tal-persuni li jinsabu f’istituzzjonijiet residenzjali, b’mod speċjali għan-nisa u t-tfal b’diżabilità; jistieden lill-Istitut Ewropew għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi jwettaq studji dwar is-sitwazzjoni tal-bniet u n-nisa b'diżabilità fir-rigward tal-vjolenza; jenfasizza l-ħtieġa li jkun hemm miżuri u azzjonijiet biex tiġi miġġielda d-diskriminazzjoni doppja tan-nisa u tiġi promossa l-ugwaljanza sħiħa tad-drittijiet u l-opportunitajiet; jistieden lill-Kummissjoni Ewropea u lill-Istati Membri jieħdu passi attivi u effettivi biex jappoġġjaw u jippromwovu t-tranżizzjoni minn kura istituzzjonali għal kura bbażata fil-komunità, filwaqt li jagħmlu użu effiċjenti tal-possibilitajiet ta’ finanzjament tal-UE bħalma hu l-PROGRESS għal miżuri biex tiżdied il-kuxjenza pubblika tas-sitwazzjoni tal-persuni b’diżabilità li huma residenti f’istituzzjonijiet; jistieden lill-Istati Membri jiggarantixxu aċċess prijoritarju għal akkomodazzjoni soċjali għan-nisa b’diżabilità li jaqgħu vittma tal-vjolenza, għotjiet biex l-ambjent tad-dar jiġi adattat, appoġġ fid-dar u servizzi pubbliċi li jindirizzaw każijiet ta’ vjolenza sessista;

15.

Jenfasizza li l-Istati Membri għandhom jiġu inkoraġġiti jagħtu aktar attenzjoni b’mod konsiderevoli lill-aspetti soċjali tad-diżabilità; iqis li prekundizzjoni meħtieġa biex l-individwu jkollu l-abilità li jeżerċita d-drittijiet ċivili tista’ tkun l-istabbiliment ta’ sfond legali għal mekkaniżmu appoġġjat ta’ teħid ta’ deċiżjonijiet; jistieden lill-Istati Membri jinkoraġġixxu kemm jista’ jkun suriet ta’ appoġġ bħalma huma l-assistenza personali u servizzi oħra li jagħtu appoġġ lill-għajxien indipendenti bil-għan li titnaqqas il-kura istituzzjonali b’mod ġenerali favur suriet oħra ta’ appoġġ; jistieden lill-Kummissjoni tmexxi studju profond ta’ dawn il-fenomeni u tkabbar l-għarfien tas-soċjetà dwarhom; jenfasizza r-rwol tax-xogħol volontarju bħala appoġġ vitali għall-persuni b’diżabilità u jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jkomplu u jtejbu l-inizjattivi u l-programmi ta’ appoġġ iddedikati għal tali xogħol;

16.

Jenfasizza kemm hu importanti li jiġi ggarantit u żgurat l-aċċess ugwali għall-informazzjoni pubblika b’mod speċjali għall-immaniġġjar pubbliku tad-diżastri naturali u dawk ikkawżati mill-bniedem, skont l-Artikolu 21 tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità;

17.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jieħdu l-passi meħtieġa biex iħejju għad-diżastri naturali u għal dawk ikkawżati mit-traskuraġni tal-bniedem, b’mod partikolari billi l-persuni b'diżabilità jiġu pprovduti informazzjoni xierqa u utli, inte alia permezz tal-preżentazzjoni ta’ eżempji internazzjonali utli u adattati;

18.

Jenfasizza l-ħtieġa li tittieħed azzjoni kemm fil-livell nazzjonali u kemm f’dak Ewropew biex tiġi promossa t-tranżizzjoni mill-kura istituzzjonali għal dik fil-komunità lokali, filwaqt li jsir użu tal-Fondi Strutturali akkumpanjati minn miżuri biex jikber l-għarfien pubbliku tas-sitwazzjoni tal-persuni b'diżabilità li huma residenti f’istituzzjonijiet;

19.

Jenfasizza li dejta konsistenti li hi speċifika fir-rigward tas-sessi dwar kwistjonijiet ta’ diżabilità u servizzi relatati mad-diżabilità fl-Istati Membri, inklużi indikaturi u informazzjoni speċifiċi rigward il-għadd u l-kwalità tal-istituzzjonijiet u d-djar residenzjali, bħalissa huma neqsin jew limitati, u li l-Eurostat imissha tipprovdi aktar dejta annwali li tittratta lis-sessi b’mod speċifiku dwar il-persuni b'diżabilità u dawk li jieħdu ħsiebhom;

20.

Jesprimi d-diżappunt tiegħu minħabba n-nuqqas ta’ trasparenza u l-involviment limitat tal-persuni b'diżabilità fil-ġbir u l-konsultazzjoni tad-dejta u jqis li l-Kummissjoni Ewropea għandha tinkoraġġixxi l-parteċipazzjoni tal-persuni b'diżabilità fil-proċeduri ta’ konsultazzjoni li għandhom ikunu aċċessibbli għalkollox skont l-esperjenza tal-NGOs, iddisinjati bil-għan li jippermettu kummenti speċifiċi u appoġġjati minn kampanji ta’ tagħrif effettivi; jenfasizza li l-ammont ta’ 336 tweġiba biss mis-soċjetà ċivili lill-konsultazzjoni onlajn tal-Kummissjoni, li saret fuq il-websajt ta’ konsultazzjoni ċentrali tal-Kummissjoni fl-2009, juri li l-kampanji ta’ tagħrif ma laħqux il-gruppi li għalihom kienu mmirati u l-għodda ta’ fuq l-internet ma kenitx aċċessibbli għall-persuni għomja li jużaw il-qarrejja tal-iskrin; jistieden lill-Istati Membri jiżguraw li fil-proċessi kollha ta’ implimentazzjoni fil-livelli kollha, il-persuni b’diżabilità u l-organizzazzjonijiet tagħhom huma inklużi fil-proċess (kif hemm spjegat fl-Artikolu 33 tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità);

21.

Jistieden lill-Kummissjoni tħaffef il-proċess tal-monitoragg, il-kooperazzjoni u l-iskambju tal-prattika t-tajba bejn l-Istati Membri, speċjalment fir-rigward tal-ġbir ta’ dejta komparabbli li tkun speċifika fir-rigward tas-sessi u indikaturi tal-progress, bil-għan li jintlaħqu l-għanijiet stabbiliti kemm fil-livell nazzjonali u kemm f’dak Komunitarju; jenfasizza li l-qisien għandhom jiġu bbażati fuq il-ħtiġijiet tal-persuni b’diżabilità u għandhom jinkludu mhux biss l-aspetti mediċi iżda wkoll l-aspetti soċjali, dawk li jirrigwardaw l-impjieg u dawk ambjentali; fl-istess ħin, jenfasizza kemm hu importanti li jiġu kkoordinati l-isforzi biex jiġi miġġieled l-abbuż tas-sistema u l-qerq ta’ min jagħmel ta’ bir-ruħu li għandu diżabilità;

22.

Ifakkar li r-reġistrazzjoni tal-persuni b'diżabilità għas-servizzi u għall-appoġġ ibbażat fuq il-baġit pubbliku ma għandhiex twassal għall-vjolazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u l-privatezza tagħhom jew għall-ħolqien ta’ stigmi;

23.

Jenfasizza li t-tibdil demografiku se jwassal ukoll għal għadd dejjem akbar ta’ persuni anzjani b’diżabilità, peress li aktar nies se jesperjenzaw il-bidu ta’ xi diżabilità minħabba li n-nies qed jgħixu aktar fit-tul, u għalhekk se jkun hemm ħtieġa dejjem akbar li jiġu żviluppati u ddisinjati servizzi u soluzzjonijiet li huma ta’ ġid kemm għall-persuni b'diżabilità hi x’inhi l-età tagħhom u kemm għall-persuni anzjani b'diżabilità jew mingħajr diżabilità;

24.

Jinkoraġġixxi alleanzi bejn iż-żewġ gruppi fis-soċjetà, bil-għan li jsir kontribut għal tkabbir innovattiv, ibbażat ukoll fuq l-impjiegi u l-iżvilupp soċjali fl-Istati Membri u bil-għan li jiġu ssodisfati d-domandi l-ġodda li jirriżultaw mis-soċjetà li qed tixjieħ u mit-tibdil demografiku;

25.

Jistieden lill-Kummissjoni ssaħħaħ kemm is-sanzjonijiet u kemm l-inċentivi pożittivi ħalli l-Istati Membri jimplimentaw l-Artikolu 16 tar-Regolament (KE) nru 1083/2006 u tirrispetta r-rekwiżiti legalment vinkolanti tiegħu; jistieden lill-Kummissjoni ssaħħaħ id-dispożizzjonijiet tal-antidiskriminazzjoni u tal-aċċessibilità fil-Politika ta’ Koeżjoni futura 2014-2020 u timmoniterja u tivvaluta l-implimentazzjoni korretta tal-programmi ta’ finanzjament Ewropej u l-użu tal-Fondi Ewropej;

26.

Jistieden lill-Kummissjoni tippromwovi l-użu tal-Fondi Strutturali Ewropej, speċjalment il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali, biex tittejjeb l-aċċessibilità tal-oġġetti u tas-servizzi u tal-ambjent mibni permezz tal-użu tal-fondi Ewropej;

27.

Jirrikonoxxi li l-moviment liberu huwa dritt fundamentali fl-Unjoni Ewropea; jenfasizza li dan jinfluwenza b’mod pożittiv il-kwalità tal-ħajja u l-parteċipazzjoni fis-soċjetà u s-suq tax-xogħol tal-persuni b'diżabilità u l-familji tagħhom fis-soċjetà, b’mod speċjali fir-rigward ta’ aċċess aħjar għas-servizzi tas-saħħa, filwaqt li tingħata aktar attenzjoni lill-persuni li għandhom mard kroniku li jġib diżabilità bil-għan li jitnaqqsu l-inugwaljanzi tas-saħħa fl-Unjoni Ewropea kollha;

28.

Jirrimarka li, f’Ewropa li tippromwovi l-ugwaljanza u l-libertà tal-moviment fi ħdan it-territorju tagħha għaċ-ċittadini tagħha, id-drittijiet tal-persuni b’diżabilità jvarjaw minn Stat Membru għal ieħor;

29.

Jenfasizza li t-trasportazzjoni aċċessibbli jħalli lill-persuni b'diżabilità jkunu jistgħu jipparteċipaw fis-suq tax-xogħol b’mod aktar faċli u għalhekk jgħin fil-ġlieda kontra l-faqar u l-esklużjoni soċjali;

30.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jirrealizzaw l-aċċessibilità tas-servizzi aktar malajr permezz ta’ diversi strateġiji biex jitneħħew l-ostakoli għall-aċċess għal dawn it-teknoloġiji, inklużi prezzijiet aktar baxxi, kif ukoll inizjattivi ewlenin tal-UE2020 iddisinjati biex jintlaħqu l-objettivi tal-UE2020;

31.

Ifakkar li l-mobilità hija kwestjoni ewlenija għall-Istrateġija Ewropea dwar l-Impjiegi u li l-ostakli speċifiċi għal ħajja ta’ dinjità u indipendenza għall-persuni b'diżabilità fl-UE għadhom estremament sinifikanti, b’mod partikolari f’dak li jirrigwarda l-portabilità tal-benefiċċji u tal-għajnuna kif ukoll tal-aċċess għall-faċilitajiet meħtieġa jew għall-għajnuna personali;

32.

Jenfasizza li l-persuni b'diżabilità, skont id-Direttiva dwar l-applikazzjoni tad-drittijiet tal-pazjenti fil-qasam tal-kura tas-saħħa transkonfinali (2011/24/UE), huma intitolati għall- kura tas-saħħa transkonfinali u għandhom jingħataw aċċess ugwali għall-kura tas-saħħa fi kwalunkwe Stat Membru tal-UE, aktar u aktar jekk jeħtieġu kura speċjalizzata ħafna;

33.

Jitlob li jkun hemm għarfien mutwu u aħjar tal-istatus ta’ diżabilità fl-Istati Membri kollha; jistieden lill-Istati Membri jiskambjaw prattika tajba bil-għan li jagħlqu l-lakuni li hemm bejn is-sistemi nazzjonali għall-valutazzjoni tal-grad(i) ta’ diżabilità fl-UE kollha, bil-għan li tiġi żgurata mobilità aħjar għall-persuni b'diżabilità;

34.

Jenfasizza l-ħtieġa li l-Istati Membri jiġu mħeġġa biex, fis-sistemi tas-sigurtà soċjali tagħhom u meta n-nies jirtiraw, jirrikonoxxu l-involviment u x-xogħol mhux imħallas ta’ dawk, li ġeneralment huma nisa, li jieħdu ħsieb (carers) persuni b'diżabilità; jenfasizza li għandha tingħata attenzjoni partikolari lil dawn in-nisa;

35.

Jagħraf l-importanza tar-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill 98/376/KE tal-4 ta’ Ġunju 1998 dwar karta tal-ipparkjar għall-persuni b'diżabilità, li tgħid li dik il-karta għandha teżisti f’format standard u għandha tkun rikonoxxuta mill-Istati Membri kollha bil-għan li jiġi ffaċilitat l-użu tal-karozza tad-detentur, u josserva li karta unifikata tal-UE għad-drittijiet tal-vjaġġaturi u għall-ksib u t-tiġdid tal-liċenzji tas-sewqan u kwalunkwe permessi jew dokumenti oħra li jistgħu jkunu meħtieġa biex jiffaċilitaw il-mobilità bejn l-Istati Membri huma essenzjali għall-inklużjoni tal-persuni b'diżabilità fis-soċjetà fl-Istati Membri kollha; jagħraf li suriet innovattivi ta’ għodod ta’ komunikazzjoni b’xejn għal min hu nieqes mid-dawl u għal min hu nieqes mis-smigħ, bħalma huma servizzi ta’ informazzjoni aċċessibbli speċjalment fir-rigward tas-servizzi onlajn, ukoll huma essenzjali għad-tgawdija sħiħa tad-drittijiet tagħhom; dan jinkludi verżjonijiet ‘faċli biex jinqraw’ għall-persuni b’diżabilità konjittiva u intellettwali; jitlob li jitnaqqsu l-ostakli għal-libertà tal-moviment tal-persuni b'diżabilità, permezz tal-adozzjoni ta’ Karta Ewropea tal-Mobilità, fuq il-bażi tal-għarfien mutwu mill-Istati Membri tal-karti tad-diżabilità u l-benefiċċji u l-intitolamenti tad-diżabilità ħalli ssir aktar faċli biex il-persuni b'diżabilità jistudjaw, jaħdmu u jivvjaġġaw, anke bl-użu tal-qafas tal-Metodu Miftuħ ta’ Koordinazzjoni; jitlob li l-Kummissjoni toħloq websajt aktar informattiv li jkun immirat għall-persuni b'diżabilità, li jkun jispjega d-drittijiet tagħhom u jipprovdi tagħrif speċifiku addizzjonali dwar l-ivvjaġġar;

36.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jieħdu l-miżuri meħtieġa biex jippromwovu l-aċċess mingħajr ostakli fiżiċi għall-postijiet tax-xogħol u għad-djar għall-persuni b'diżabilità bħala mezz biex jiġu mgħejuna jintegraw fil-ħajja tax-xogħol;

37.

Jenfasizza li ekonomiji innovattivi u bbażati fuq l-għarfien ma jistgħux jiżviluppaw mingħajr kontenut u forom aċċessibbli għall-persuni b'diżabilità regolati minn leġiżlazzjoni vinkolanti, bħalma huma paġni tal-Internet li jkunu aċċessibbli għal dawk nieqsa mid-dawl u kontenut bis-sottotitoli għal dawk neqsin mis-smigħ, inklużi s-servizzi tal-midja tal-massa, servizzi onlajn għall-persuni li jużaw il-lingwi tas-sinjali, applikazzjonijiet tat-telefown intelliġenti (smart phone) u għajnuniet tattili u vokali fil-midja pubblika;

38.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jintroduċu approċċ fuq żewġ binari, li bih il-leġiżlazzjoni vinkolanti u l-istandards ikunu jidhru bħala strumenti kumplementari meħtieġa biex tinkiseb l-aċċessibilità; jenfasizza li l-leġiżlazzjoni għandha tistabbilixxi qafas li jkun sostenibbli, minħabba l-iżviluppi rapidi li qed iseħħu fis-settur tat-teknoloġiji tal-informazzjoni u tat-telekomunikazzjoni (ICT); jinnota li l-istandards għandhom jikkonċernaw l-evoluzzjoni ta’ għodod li jistgħu jiżguraw l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni;

39.

Jinsab konxju tan-nuqqas ta’ aċċess ugwali għall-kura tas-saħħa, inkluż l-aċċess għat-tagħrif dwar is-saħħa u dwar il-kura tas-saħħa, u jistieden lill-Kummissjoni Ewropea taċċellera l-ħidma tagħha fuq ir-rakkomandazzjonijiet li se jappoġġjaw l-aċċess indaqs għas-servizzi tas-saħħa u għat-tagħrif dwar is-saħħa u dwar il-kura tas-saħħa;

40.

Jenfasizza li bil-għan li jintlaħaq stat ta’ involviment attiv tal-persuni b'diżabilità fl-oqsma kollha tal-ħajja soċjali, iridu jsiru sforzi biex jiġu pprovduti soluzzjonijiet ta’ komunikazzjoni għall-persuni b'diżabilità mentali (pereżempju websajts li jkunu faċli biex jinqraw) u komunikazzjoni awmentata u alternattiva (KAA) għall-persuni li għandhom ħtiġijiet ta’ komunikazzjoni kumplessi;

41.

Jistieden lill-Istati Membri ħalli, bil-għajnuna tal-Kummissjoni, jinkoraġġixxu l-integrazzjoni u l-aċċettazzjoni fis-soċjetà tal-persuni b'diżabilità billi jtejbulhom l-aċċess għall-faċilitajiet u l-attivitajiet sportivi, rikreazzjonali u kulturali, inkluża l-promozzjoni u l-iskambju bejn l-Istati Membri ta’ materjal kulturali li jkun aċċessibbli għal min hu nieqes mid-dawl skont ir-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-6 ta’ Mejju 2003 dwar l-aċċessibilità tal-infrastruttura kulturali u tal-attivitajiet kulturali għall-persuni b’diżabilità (17);

42.

Jistieden lill-Istati Membri jirrimedjaw in-nuqqasijiet li hemm fil-leġiżlazzjoni tal-aċċessibilità, speċjalment fir-rigward tal-leġiżlazzjoni tat-trasport pubbliku u d-drittijiet tal-passiġġieri, inkluża l-ħsara li ssir lill-apparat tal-mobilità, is-servizzi tas-sistemi tal-komunikazzjoni tal-informazzjoni elettroniċi u r-regoli dwar l-ambjenti mibnija pubbliċi u s-servizzi;

43.

Hu tal-fehma li ‘opportunitajiet indaqs’ ma tistax tiġi interpretata li tfisser l-istess kundizzjonijiet u ċirkustanzi għal persuni bi ħtiġijiet differenti, u għalhekk jemmen li persuni b’diżabilitajiet differenti għandu jkollhom aċċess għal mezzi xierqa ta’ xiri ta’ oġġetti u servizzi, ħaġa li toħloq opportunitajiet indaqs ġenwini;

44.

Jafferma mill-ġdid il-ħtieġa li jiġi ggarantit aċċess universali, effettiv u mhux diskriminatorju għall-persuni b'diżabilità għall-ħarsien soċjali, il-vantaġġi soċjali, il-kura tas-saħħa u l-edukazzjoni, u għall-provvista tal-oġġetti u s-servizzi li huma disponibbli għall-pubbliku, inkluża l-akkomodazzjoni, it-telekomunikazzjonijiet u l-komunikazzjonijiet elettroniċi, l-informazzjoni – inkluża l-informazzjoni pprovduta f’formati aċċessibbli – is-servizzi finanzjarji, il-kultura u r-rikreazzjoni, il-bini miftuħ għall-pubbliku, il-modi ta’ trasport u oqsma u faċilitajiet pubbliċi oħra;

45.

Jenfasizza li l-integrazzjoni fil-ħajja tax-xogħol u l-indipendenza ekonomika huma fatturi estremament importanti għall-integrazzjoni soċjali tal-persuni b'diżabilità;

46.

Jafferma mill-ġdid li l-prodotti, l-oġġetti u s-servizzi, inklużi l-verżjonijiet modifikati tagħhom, m’għandhomx ikunu diskriminatorji u għalhekk m’għandhomx ikunu jiswew aktar għall-persuni b’diżabilità;

47.

Isostni li l-SMEs iwettqu rwol kruċjali billi jagħtu lill-persuni b’diżabilità aċċess għal impjieg, kemm-il darba jistgħu jipprovdu ambjent tax-xogħol li jkun iwassal għat-tisħiħ tal-potenzjal personali u professjonali tal-persuni b’diżabilità; jenfasizza, għalhekk, li l-SMEs għandhom jiġu pprovduti mhux biss tagħrif komprensiv dwar miżuri ta’ ffaċilitar u appoġġ għall-ingaġġ ta’ persuni protetti imma wkoll l-informazzjoni relevanti kollha dwar it-teknoloġiji u l-korsijiet ta’ studju li jagħmlu lill-persuni b'diżabilità kapaċi jgħixu ħajja professjonali awtonoma u attiva;

48.

Jenfasizza kemm hu eċċezzjonalment importanti li jiġu impjegati persuni b'diżabilità fis-suq ordinarju tax-xogħol; jinsab konxju tal-ħtieġa kbira li jkun hemm suriet legali aktar flessibbli tar-relazzjonijiet tax-xogħol b’enfasi fuq is-suriet ġodda tar-relazzjonijiet bejn min iħaddem u l-impjegat, u jistieden lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet tal-Istati Membri jadottaw miżuri legali u finanzjarji li se jappoġġjaw b’mod effettiv l-impjegar tal-persuni b'diżabilità;

49.

Jistieden lill-Istati Membri jtejbu u jadattaw il-politiki tagħhom tal-impjiegi attivi biex il-persuni b'diżabilità jkunu jistgħu jingħaqdu mas-suq tax-xogħol kif ukoll jibqgħu fih; iħeġġeġ l-introduzzjoni ta’ inizjattivi li jkunu allinjati mal-ħtiġijiet ta’ kull waħda mit-tipi ta’ diżabilità, inklużi pjanijiet u gwida vokazzjonali li joperaw mill-mument meta individwi li huma fil-bżonn jirreġistraw mas-servizzi stabbiliti għal dan il-għan;

50.

Jenfasizza li l-workshops protetti u l-postijiet tax-xogħol integrati, għalkemm mhumiex fuq l-istess livell mal-parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol miftuħ, huma modi siewja kif jiġu akkumpanjati u appoġġjati l-persuni kollha b’diżabilitajiet differenti u fi stadji differenti tal-ħajja, inkluż permezz ta’ akkomodazzjoni raġonevoli fit-tranżizzjoni lejn suq tax-xogħol miftuħ, u hu tal-fehma li ċaħda mhix ġustifikata ta’ akkomodazzjoni raġonevoli (Artikolu 5 tad-Direttiva 2000/78/KE) għandha titqies bħala sura ta’ diskriminazzjoni, skont l-Artikolu 2 tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità; jinnota li f’xi Stati Membri, il-workshops protetti u l-kwoti jistgħu jintużaw bħala tranżizzjoni għas-suq tax-xogħol miftuħ, bil-provvediment ta’ faċilitajiet speċifiċi għall-persuni b'diżabilità u ta’ persunal li jkun imħarreġ biex jaqdu l-bżonnijiet tagħhom; jenfasizza li, f’impriżi kbar, il-ħatra ta’ rappreżentanti minn fost il-persuni b'diżabilità, fejn huma jkunu jistgħu jitkellmu għalihom infushom, għandha tintlaqa’ b’sodisfazzjon, kif l-istess għandu jkun it-tisħiħ ta’ kooperazzjoni aktar mill-qrib bejn l-NGOs u l-SMEs lokali relevanti; jenfasizza li l-assistenti personali għandhom jiġu appoġġjati jekk ikun hemm bżonn, peress li dan ikun itejjeb b’mod sinifikanti l-opportunitajiet għall-persuni b'diżabilità biex ikollhom sieqhom ġos-suq tax-xogħol;

51.

Jenfasizza l-importanza ta’ programmi tranżizzjonali li, l-ewwel nett, joffru opportunitajiet għax-xogħol, li jibdew bil-workshops protetti u li jipprogressaw għas-suq tax-xogħol miftuħ, u, it-tieni nett, li joħolqu qafas aktar flessibbli għat-tranżizzjoni mir-rijabilitazzjoni professjonali għal suriet oħra ta’ impjieg hi u tiġi implimentata l-Istrateġija Ewropa 2020;

52.

Jistieden lill-Istati Membri jikkonsolidaw u jtejbu l-politiki tal-impjiegi attivi adottati bil-ħsieb li l-persuni b'diżabilità jiġu integrati fuq il-post tax-xogħol, u jżidu l-effikaċja tal-korpi nazzjonali responsabbli;

53.

Jinnota li l-Istati Membri għandhom, bħala prijorità, jiftiehmu u jadottaw malajr kemm jista’ jkun il-proposta għal direttiva tal-Kunsill dwar l-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ trattament ugwali bejn il-persuni irrispettivament mir-reliġjon jew it-twemmin, id-diżabilità, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali (COM(2008)0426); jistieden lill-Kummissjoni tkompli tagħti l-appoġġ tagħha biex jingħelbu d-diffikultajiet tekniċi fi ħdan il-Kunsill bil-għan li jiġi żgurat li jintlaħaq ftehim malajr; jinnota li l-politika ta’ kontra d-diskriminazzjoni twettaq irwol ewlieni fil-promozzjoni tal-inklużjoni soċjali u l-impjiegi għall-persuni b'diżabilità;

54.

Jitlob li l-leġiżlazzjoni Ewropea tal-akkwist pubbliku tiġi eżaminata mill-ġdid bil-għan li l-kriterji tal-aċċessibilità jsiru mandatorji għall-infurzar ta’ kriterji tal-għażla mmirati biex tiġi promossa l-inklużjoni soċjali, l-innovazzjoni u l-aċċessibilità għall-persuni b'diżabilità;

55.

Jenfasizza li, minkejja d-differenzi li hemm bejn l-Istati Membri, il-maġġoranza l-kbira tas-sistemi tas-sigurtà soċjali mhumiex flessibbli biżżejjed biex l-individwi jirċievu l-benefiċċji b’mod li jħallihom jibqgħu fis-suq tax-xogħol; jitlob li dawn is-sistemi jiġu riveduti bil-għan li jsiru aktar proattivi ħalli l-individwi li jirċievu l-benefiċċji jew li għandhom diżabilità parzjali jkunu jistgħu jibqgħu fis-suq tax-xogħol;

56.

Ifakkar li l-Kummissjoni nfisha, fil-Komunikazzjoni tagħha dwar Strateġija Ewropea dwar id-Diżabilità, tesprimi tħassib rigward id-disponibilità skarsa ta’ sottotitoli fit-televiżjoni u ta’ awdjodeskrizzjonijiet fuq it-televiżjoni fl-Unjoni Ewropea; jenfasizza b’mod speċjali l-fatt li għal diversi snin tmexxiet kampanja pan-Ewropea minn organizzazzjonijiet tal-persuni torox u ta’ dawk neqsin mis-smigħ bl-appoġġ tal-Parlament Ewropew biex jiġi żgurat aċċess aktar wiesa’ għas-sottotitolar fuq it-televiżjoni fl-Unjoni Ewropea; jitlob li ssir implimentazzjoni aktar għaqlija tal-obbligu li għandhom l-Istati Membri skont id-Direttiva 2007/65/KE li jinkoraġġixxu lix-xandara jiżguraw aċċessibilità akbar tas-servizzi tal-midja lill-persuni li għandhom diżabilità fis-smigħ jew diżabilità viżwali; jistieden lill-Kummissjoni tipprevedi possibilitajiet ta’ finanzjament speċifiku għax-xandara pubbliċi bil-għan li tgħinhom jintroduċu l-qafas tas-servizzi ta’ sottotitoli u ta’ awdjodeskrizzjoni fil-programmi tagħhom;

57.

Isib li l-livell tal-impjegar tal-persuni b'diżabilità madwar l-Ewropa huwa miżerabilment baxx u jfakkar lill-istituzzjonijiet Ewropej li l-għanijiet tal-Istrateġija UE2020 ma jistgħux jintlaħqu kemm-il darba ma tittejjibx is-sitwazzjoni ta’ dawn in-nies; is-soċjetà għandha għalhekk tiġi familjarizzata mad-diżabilità u għandha taċċettaha, inkluż fil-livell tal-edukazzjoni ta’ qabel l-edukazzjoni formali u fil-livell tal-iskola primarja;

58.

Jistqarr li s-sistemi preżenti tal-edukazzjoni u t-taħriġ mhumiex biżżejjed biex jipprevjenu rata għolja ta’ persuni b'diżabilità li jitilqu mill-iskola qabel iż-żmien mingħajr ma jkun hemm politiki pubbliċi addizzjonali li joffru appoġġ speċifiku għat-tagħlim, peress li ċ-ċifra relatata mal-objettiv tal-Ewropa2020 tirrappreżenta tnaqqis ta’ anqas minn 10 %; jenfasizza li dan iwassal għal żvantaġġi sinifikanti mil-lat soċjali u mil-lat tal-impjiegi, u konsegwentement għall-faqar, fost il-persuni b'diżabilità, b’mod speċjali matul il-kriżi ekonomika preżenti; jenfasizza, minħabba r-rata għolja ta’ persuni b'diżabilità li jitilqu mill-iskola qabel iż-żmien u fid-dawl tal-Konklużjonijiet tal-Kunsill tal-11 ta’ Mejju 2010 dwar id-dimensjoni soċjali tal-edukazzjoni u t-taħriġ, il-ħtieġa li jsir investiment fi, u ssir il-promozzjoni ta’, programmi effettivi (inklużi alternattivi) edukattivi u ta’ taħriġ (vokazzjonali), li jkunu mfassla apposta skont il-ħtiġijiet, l-attributi u l-abilitajiet tal-persuni b'diżabilità, u jinnota li dan jirrikjedi d-disponibilità ta’ għadd adegwat ta’ professjonisti kwalifikati u motivati bi programmi sodi u adattati, kif ukoll id-disponibilità ta’ tali programmi fil-kurrikula tal-istabbilimenti kollha tal-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali u tal-edukazzjoni ogħla, inkluż fil-programmi estrakurrikulari għall-persuni b'diżabilità, bil-għan li jiġu miġġielda l-attitudnijiet negattivi li hemm lejn it-tfal b’diżabilità u biex huma jottjenu kwalifiki adegwati għas-suq modern u miftuħ tax-xogħol; jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jgħinu lill-persuni b'diżabilità jkunu kapaċi jkollhom aċċess aħjar għall-informazzjoni dwar programmi eżistenti ta’ mobilità u edukazzjoni kif ukoll aċċess ugwali għall-programmi tat-Tagħlim Tul il-Ħajja; jinnota, peress li dan hu l-każ, li hemm il-ħtieġa li l-antidiskriminazzjoni tiġi integrata fl-Ewropa2020 u fl-inizjattivi ewlenin tagħha bil-għan li jitwettaq l-Artikolu 24 tal- Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità;

59.

Jikkonferma li l-edukazzjoni inklussiva għandha tkun il-punt fokali, b’mod partikolari fil-kuntest tal-akkreditazzjoni tat-tagħlim esperjenzali preċedenti, u li dan għandu għalhekk jiġi enfasizzat fi ħdan il-qafas stateġiku għall-koperazzjoni Ewropea fl-edukazzjoni u t-taħriġ (‘ET 2020’) kif ukoll l-Inizjattiva Ewlenija għall-ħiliet ġodda u l-impjiegi tal-UE2020; jinnota, barra minn hekk, il-ħtieġa li jkun hemm linji gwida ġodda u xierqa u użu xieraq tat-teknolġija tal-informazzjoni fl-iskejjel u fid-djar biex tiġi pprovduta għajnuna personali u personalizzata;

60.

Jenfasizza li t-tfal kollha, inklużi dawk b’diżabilità, jeħtieġu li jkunu ggarantiti d-dritt għall-aċċess universali għas-setturi u l-livelli kollha tal-edukazzjoni fl-istituzzjonijiet kollha; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jżidu l-informazzjoni ġenerali pprovduta għall-familji bi tfal b’diżabilità sabiex jiġu inklużi r-rikonoxximent u l-appoġġ bikrija u jinfetħu soluzzjonijiet possibbli għall-ħtiġijiet speċifiċi tagħhom; jenfasizza l-importanza tal-appoġġ mill-istat għall-familji tal-persuni b'diżabilità, f’dak li hu finanzjament, għajnuna (inklużi servizzi ta’ kura tat-tfal), dispożizzjoni ta’ kura tas-saħħa, appoġġ psikoloġiku u l-iskambju tal-għarfien espert, kif ukoll siegħat tax-xogħol aktar flessibbli għall-ġenituri (jew ġenitur minnhom) bi tfal b’diżabilità; għalhekk iħeġġeġ lill-Istati Membri jistabbilixxu uffiċċji dedikati u aċċessibbli fejn jistgħu jinkisbu informazzjoni u pariri amministrattivi; jistieden lill-Istati Membri jappoġġaw lill-familji tal-persuni b'diżabilità u lill-professjonisti li jaħdmu fis-sistemi tas-saħħa nazzjonali permezz ta’ informazzjoni u miżuri ta’ taħriġ b’miri speċifiċi u billi l-assoċjazzjonijiet tal-pazjenti jiġu involuti fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet u fil-proċessi tal-monitoraġġ;

61.

Jenfasizza li dawk li jħaddmu għandhom jippermettu lill-persuni b'diżabilità jassumu pożizzjoni ta’ xogħol, jekk ikunu kkwalifikati, u javvanzaw fiha, u għandhom jappoġġjawhom bit-taħriġ;

62.

Jenfasizza l-ħtieġa li titrawwem il-promozzjoni ta’ proġetti ta’ taħriġ integrati marbuta max-xogħol li jħallu liż-żgħażagħ b’diżabilità jkunu jistgħu jagħmlu tranżizzjoni prattika immedjata mill-edukazzjoni għall-ħajja tax-xogħol;

63.

Jenfasizza li għandhom isiru sforzi wkoll biex tiġi indirizzata l-kwestjoni tal-edukazzjoni u t-tagħlim mhux formali għaż-żgħażagħ b’diżabilità, inkluż f’oqsma bħalma huma r-relazzjonijiet soċjali, il-midja tal-massa (li għandha tkun soġġetta għal rekwiżiti ta’ aċċessibilità li kulma jmur isiru aktar stretti), l-isport, ir-rikreazzjoni u l-attivitajiet li jsiru fil-beraħ, skont il-ħtiġijiet speċifiċi ta’ kull tifel u tifla jew persuna żagħżugħa; jenfasizza li dawn mhumiex sempliċement għodod kruċjali għall-iżvilupp b’saħħtu ta’ kull individwu, imma wkoll drittijiet inaljenabbli rikonoxxuti min-NU;

64.

Jenfasizza li t-tagħlim tul il-ħajja huwa mod kruċjali kif jiġu appoġġjati u mkabbra l-adattabilità u l-kontinwanza tal-impjiegi għall-persuni b'diżabilità, u li huwa partikolarment relevanti li n-nies li jibdew isofru diżabilità matul iż-żmien tal-impjieg, speċjalment għall-persuni li jkollhom marda evolwenti li twassal għad-diżabilità;

65.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jappoġġjaw jew jistabbilixxu servizzi ta’ rijabilitazzjoni fil-qasam tas-saħħa, l-edukazzjoni, it-taħriġ, l-impjiegi, l-għodod għal ħajja indipendenti, it-trasport, eċċ. li huma aktar effettivi u li għandhom elementi komuni; dawn mhux biss għandhom jiġu mmonitorjati u mfassla individwalment imma għandhom ukoll jgħinu l-ippjanar fit-tul tal-baġits u tal-iżvilupp;

66.

Jemmen li finanzjament xieraq jeħtieġ li jiġi dirett lejn organizzazzjonijiet tal-persuni b'diżabilità; jinsisti li għal tali organizzazzjonijiet ir-rata ta’ kofinanzjament għandha tkun ta’ mhux anqas minn 10 % tal-valur tal-proġetti ppreżentati minnhom, minħabba d-diffikultajiet finanzjarji magħrufa tagħhom;

67.

Jenfasizza li r-responsabilita soċjali korporattiva volontarja tista’ wkoll tkun impetu importanti għall-qagħda tal-persuni b’diżabilità; jitlob għall-introduzzjoni ta’ għajnuna u sussidji speċjalment fir-rigward tal-fondi u l-ipprogrammar tal-UE, li jkunu jvarjaw skont it-tip ta’ kuntratt, għall-kumpaniji u l-individwi li jingaġġaw ħaddiema b’diżabilità; jistieden lill-atturi u lill-partijiet interessati jappoġġjaw u japplikaw prattika tajba f’dan il-qasam, speċjalment fir-rigward tan-nisa li għandhom tfal b’diżabilità;

68.

Jafferma mill-ġdid li t-taħriġ tal-uffiċjali pubbliċi fl-istituzzjonijiet tal-UE u fl-Istati Membri f’kif għandhom jilqgħu jew jagħtu informazjoni lill-persuni b’diżabilità għandu jkun ir-regola, u li l-aċċess għal dokument u proċeduri legali pubbliċi għandu jiġi appoġġjat minn azzjonijiet konkreti; jistieden lill-istituzzjonijiet tal-UE jkunu ta’ eżempju rigward l-impjegar tal-persuni b’diżabilità u jħeġġeġ lill-Istati Membri jsegwu din l-istrateġija wkoll;

69.

Jenfasizza li l-politiki għat-trawwim u l-appoġġ ta’ intraprenditorja indipendenti għandhom jagħtu attenzjoni xierqa lill-integrazzjoni tal-persuni b'diżabilità fis-suq tax-xogħol u fl-isfera tal-attività ekonomika, peress li din l-integrazzjoni hija għajn ta’ flessibilità li tħallihom kapaċi, f’ħafna każijiet, jegħlbu l-limiti u l-ostakli fil-post tax-xogħol; jistieden lill-Istati Membri jintroduċu aktar għajnuna xierqa u effettiva għall-politiki tal-intraprenditorja indipendenti li jikkonċernaw lil dan il-grupp;

70.

Jistieden lill-Kummissjoni tippreżenta b’mod aktar effettiv il-vantaġġi tal-aċċessibilità u tintegra l-ispejjeż u n-nefqa involuti biex jinħoloq ambjent ħieles mill-ostakli għal kulħadd speċjalment fir-rigward ta’ soċjetà li qiegħda tixjieħ;

71.

Jinkoraġġixxi l-ħolqien ta’ suriet speċjali ta’ liv ħalli l-ġenituri jkunu jistgħu jieħdu ħsieb uliedhom li għandhom diżabilità; iħeġġeġ, barra minn hekk, li l-impenn muri u l-ħidma mwettqa mill-ġenituri ta’ tfal b’diżabilità għandhom jiġu rikonoxxuti billi jiġu mgħodda bħala esperjenza professjonali u billi jitqiesu b’mod speċifiku meta jiġu kkalkulati l-intitolamenti tal-pensjoni tax-xjuħ;

72.

Jenfasizza li l-aċċess ħieles mill-ostakli għas-servizzi tas-saħħa u għal servizzi kumplessi ta’ rijabilitazzjoni ma jwaqqafx id-deterjorament tas-saħħa għalkollox, partikolarment f’soċjetà li qed tixjieħ, u hu għalhekk li kulħadd għandu responsabilità f’dawk li huma attivitajiet ta’ kuljum u abitudnijiet konsumistiċi jekk għandna naslu għal stat ta’ soċjetà sostenibbli li fiha għandu jitqiegħed valur dejjem akbar fuq is-saħħa, mill-prevenzjoni sar-rijabilitazzjoni;

73.

Jistieden lill-Kummissjoni tiżgura li jkollha appoġġ finanzjarju adegwat għall-organizzazzjoni umbrella tal-UE li tirrappreżenta lill-persuni b'diżabilità, kif ukoll organizzazzjonijiet Ewropej oħra ta’ defiċjenzi speċifiċi, bil-għan li tippermetti l-parteċipazzjoni sħiħa fit-tfassil tal-politiki u l-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni li tibni fuq l-impenji fl-EDS u l-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità u fi proċessi oħra tat-teħid ta’ deċiżjonijiet li jikkonċernaw kwestjonijiet relatati mal-persuni b'diżabilità;

74.

Jiddeplora l-fatt li l-persuni b'diżabilità jridu jassumu piż finanzjarju addizzjonali – in-nefqa żejda fuq perjodu qasir li jkollhom apparentement minħabba d-diżabilità tagħhom – fil-ħajja tagħhom ta’ kuljum, li għandha impatt kunsiderevoli fuq il-kwalità tal-ħajja tagħhom;

75.

Jistieden lill-Kummissjoni ħalli, fid-dawl tal-miri tagħha dwar it-tnaqqis tal-faqar, tiddiżaggrega ċ-ċifri tal-faqar bil-għan li tikkalkula n-numri ta’ persuni b’diżabilità li qed jesperjenzaw il-faqar ħalli jkunu jistgħu jintlaħqu miri komparabbli għat-tnaqqis tal-faqar tal-persuni b'diżabilità fi ħdan il-qafas tal-istrateġija UE 2020;

76.

Jirrimarka li l-eliminazzjoni jew it-tafja serja ta’ dan il-faqar ikunu jinvolvu li jkun hemm aktar persuni b'diżabilità li jkollhom xogħol, sitwazzjoni li żżid id-dħul nett tat-taxxi għall-istat u tnaqqas il-għadd ta’ persuni li jkunu jeħtieġu benefiċċji għal raġunijiet ta’ faqar estrem;

77.

Jikkonferma li, filwaqt li jfakkar fl-impetu tas-Sena Ewropea għall-Ġlieda Kontra l-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali kif ukoll il-Pjattaforma Ewropea l-ġdida kontra l-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali, it-tnaqqis tal-faqar ma jistax jintlaħaq mingħajr ma wieħed jintegra l-persuni b'diżabilità, ibda bil-qasam tal-edukazzjoni u aktar tard fis-suq tax-xogħol, u mingħajr ma wieħed jaġġusta l-politiki tad-dħul rigward is-sistemi tal-pensjonijiet tal-invalidità u tad-diżabilità skont il-punt 12 tal-konklużjonijiet tal-Kunsill EPSCO adottati waqt il-laqgħa tiegħu tat-30 ta’ Novembru 2009, filwaqt li wieħed jiftakar li dan il-proċess jista’ jwassal ukoll għal stigmatizzazzjoni;

78.

Jagħraf li l-iskoperta u l-għajnuna bikrija huma vitali u fundamentali fil-każ tat-tfal b’diżabilità u għandhom jitqiesu bħala investiment għall-futur imbiegħed f’soċjetà li qed tixjieħ; josserva li l-familji tal-persuni b'diżabilità huma aktar esposti għar-riskju tal-faqar u l-esklużjoni soċjali, u li għandha tingħatalhom attenzjoni speċjali;

79.

Jistieden lill-Istati Membri jevitaw it-tnaqqis mhux ġustifikat fil-ħarsien soċjali għall-persuni b’diżabilità taħt il-politiki ta’ awsterità li ddaħħlu b’rispons għall-kriżi ekonomika, peress li huwa meħtieġ li jiġi żgurat standard tal-għajxien aċċettabbli għalihom bħala dritt inaljenabbli;

80.

Jistqarr li l-persuni b'diżabilità jinsabu partikolarment f’riskju ta’ esklużjoni soċjali u faqar u jenfasizza l-fatt li r-rata tal-faqar tal-persuni b'diżabilità hija 70 % ogħla minn dik tal-persuni li ma għandhomx diżabilità; jenfasizza li l-persuni b’diżabilità severa jew b’diżabilitajiet multipli u l-ġenituri mingħajr sieħeb/sieħba li għandhom tfal b’diżabilità jinsabu fl-aktar pożizzjoni vulnerabbli; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiggarantixxu d-drittijiet tagħhom u jieħdu miżuri biex itejbu l-kwalità tal-ħajja tagħhom billi jipprovdu, inter alia, aċċess għal tagħrif prattiku dwar kwestjonijiet tal-ħajja ta’ kuljum, inkluż billi jagħmluhom familjari ma’ proċeduri u servizzi ta’ bini ta’ ħiliet li għandhom impatt fuq il-ħajja tal-familja;

81.

Jistieden lill-Kunsill u lill-Kummissjoni jieħdu aktar passi u jipproduċu rapporti regolari rigward mard rari u jipprovdu għajnuna reali bl-iżvilupp ta’ kuntatti bejn il-ġenituri u l-ispeċjalisti li jgħixu l-eqreb lejn darhom; hu tal-fehma li dan għandu jitqies u jiġi vvalutat fix-xogħol tal-organizzazzjoni INSERM; jistieden lill-Kummissjoni tippromwovi t-twaqqif ta’ netwerk Ewropew ta’ ċentri akkreditati għad-dijanjożi u t-trattament ta’ forom speċifiċi ta’ mard rari, sabiex jikkoordina u jissorvelja l-attivitajiet tagħhom u l-benefiċċji li huma joffru lill-pazjenti;

82.

Jikkonferma li, ibbażat fuq id-drittijiet il-ġodda approvati fil-Karta tal-UE, il-Kummissjoni għandha l-approċċ korrett għall-opportunità ugwali: it-tisħiħ tal-antidiskriminazzjoni, l-appoġġ tal-politiki tal-inklużjoni attiva u s-sensibilizzazzjoni dwar id-diżabilità, inklużi l-kunċetti ta’ Disinn għal Kulħadd u ta’ Disinn Universali, u l-enfasi fuq l-importanza tal-akkomodazzjoni raġonevoli;

83.

Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jirratifikaw u jimplimentaw malajr il-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità kif ukoll il-Protokolli Mhux Obbligatorji tagħha u jilqa’ l-inizjattiva tal-Kummissjoni li taderixxi mal-Protokoll Mhux Obbligatorju tal-Konvenzjoni;

84.

Jistieden lill-Kunsill u lill-Kummissjoni jikkunsidraw jikkonkludux ftehim interistituzzjonali mal-Parlament Ewropew u jfasslu fi żmien sena rakkomandazzjoni speċifika biex il-Parlament ikun involut fil-montoraġġ tal-implimentazzjoni tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità;

85.

Jistieden lill-Kunsill jadotta l-proposta tal-Kummissjoni għal deċiżjoni dwar il-konklużjoni mill-UE tal-Protokoll Mhux Obbligatorju, filwaqt li jenfasizza l-fatt li l-mekkaniżmu stabbilit minn dan il-Protokoll jista’, bl-involviment tal-Parlament Ewropew, iwassal għall-implimentazzjoni tal-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b'Diżabilità mill-UE;

86.

Jistieden lill-Kummissjoni tiżviluppa miżuri konkreti, xierqa u aktar dettaljati u tistabbilixxi mekkaniżmu ta' monitoraġġ għal-livelli kollha ta' governanza fir-rigward tal-implimentazzjoni tal-EDS skont il-lista ta' azzjonijiet tal-EDS, f'kooperazzjoni mill-qrib mal-Parlament Ewropew;

87.

Jistieden lill-Istati Membri jappoġġjaw kemm jista’ jkun miżuri xierqa u għodod imfassla (minbarra l-aspett mediku) għal livell ogħla ta’ ħajja indipendenti sabiex jiġu żgurati opportunitajiet indaqs u ħajja attiva għall-persuni b'diżabilità;

88.

Jenfasizza l-ħtieġa li jiġu mgħejjuna dawk li jistgħu jaħdmu u li jridu jibqgħu fis-suq tax-xogħol, anke jekk ikunu tilfu parti mill-kapaċitajiet funzjonali tagħhom; jistieden lill-Istati Membri jippromwovu kultura ta’ inklussività u jgħinu lill-persuni li għandhom kapaċità parzjali ta' xogħol jintegraw fis-suq tax-xogħol;

89.

Jistieden lill-Istati Membri jikkunsidraw (mill-ġdid) l-azzjonijiet u l-programmi jew strateġiji nazzjonali tagħhom relatati mad-diżabilità fil-perjodu u l-qafas tal-EDS f’konformità mal-Istateġija UE2020 u l-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità;

90.

Jistieden lill-Kummissjoni tippreżenta proposta leġiżlattiva għal Att Ewropew dwar id-Diżabilità kif hemm imħabbar fl-EDS, filwaqt li tenfasizza l-ħtieġa ta’ miżuri vinkolanti b’saħħithom fil-livell tal-UE biex tittejjeb l-aċċessibilità tal-oġġetti u s-servizzi għall-persuni b'diżabilità, bi pjan direzzjonali ċar;

91.

Jistieden lill-Istati Membri jadottaw, bl-appoġġ tal-Kummissjoni, miżuri soċjali speċifiċi biex jiġi żgurat aċċess indaqs għall-kura tas-saħħa, inklużi servizzi tas-saħħa u ta’ riabilitazzjoni ta' kwalità għolja għall-persuni b'diżabilità mentali u għal dawk b’diżabilità fiżika;

92.

Jenfasizza l-importanza tar-riċerka dwar metodi terapewtiċi ġodda li jkomplu jiffaċilitaw aktar l-integrazzjoni tal-persuni b’diżabilità fis-soċjetà; jirrimarka, f’dan ir-rigward, li t-terapija bid-drama u bl-annimali ta’ kumpanija, pereżempju, qed juru li huma effikaċi fil-promozzjoni tas-soċjalizzazzjoni u tal-komunikazzjoni interpersonali;

93.

Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tieħu l-miżuri meħtieġa biex tgħin lil dawk b’defiċjenzi tal-vista biex iwettqu transazzjonijiet kummerċjali;

94.

Jistieden lill-Kummissjoni jkollha referenzi relatati mad-diżabilità aktar b’saħħithom fir-reviżjoni ppjanata tar-riforma tal-akkwist pubbliku;

95.

Jistieden lill-Kummissjoni ħalli, skont l-eżitu tad-dibattitu wara l-pubblikazzjoni tal-Green Paper dwar il-Pensjonijiet, targumenta favur politika dwar id-diżabilità li tkun tmiss l-aspetti kollha fil-white paper li ħierġa dalwaqt, li għandha tiġi ppubblikata fit-tieni nofs tal-2011;

96.

Jistieden lill-Kummissjoni tivvaluta jekk aktar miżuri meħuda fil-kuntest tal-Fondi Strutturali Ewropej speċjalment fir-rigward tal-Fond għall-Iżvilupp Rurali jgħinux lill-persuni b'diżabilità jkunu ċittadini attivi li jgħixu fiż-żoni rurali fl-Ewropa;

97.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Kunsill jagħmlu kull sforz biex ifasslu regoli dwar l-iskrining personali meta jintużaw is-servizzi tat-trasport li se jiggarantixxu d-drittijiet fundamentali u d-dinjità tal-passiġġieri u jaqdu l-għan tal-vjaġġi tagħhom, b’mod partikolari rigward l-apparat, l-għajnuna u l-aċċessorji mediċi li jistgħu jittellgħu abbord, u biex tinkiseb interpretazzjoni ċara u komuni tar-rekwiżiti ta’ sigurtà eżistenti sabiex jiġi assigurat li l-persuni b’diżabilità ma jiġux imċaħħda mill-opportunità li jivvjaġġaw – fin-nuqqas ta’ ġustifikazzjoni xierqa u sa livell sproporzjonat – sempliċement biex jiġi evitat l-inkonvenjent lill-fornitur tas-servizz;

98.

Jistieden lill-Kummissjoni żżid l-isforzi ħalli naslu biex għall-għomja u dawk b’defiċjenzi serji tal-vista jkollna servizzi mfasslin individwalment u bbażati fuq in-navigazzjoni u biex tirrapporta dwar dawn kull sena u tagħmel rakkomandazzjonijiet speċifiċi – filwaqt li tqis l-iżvilupp teknoloġiku dinamiku – li jassiguraw li jsir progress u li jkun possibbli trasport bieb bieb multimodali, kontinwu, kif spjegat fil-White Paper bit-titolu ‘Lejn sistema tat-trasport kompetittiva u li tuża r-riżorsi b’mod effiċjenti’;

99.

Jistieden lill-Istati Membri jeżaminaw mill-ġdid il-provvediment tagħhom tas-servizzi tas-saħħa għall-persuni b’diżabilità, bħalma huma miżuri komprensivi relatati mal-aċċessibilità fiżika għas-servizzi, it-taħriġ u l-persunal mediku, is-sensibilizzazzjoni, l-informazzjoni pprovduta f’formati aċċessibbli, servizzi ta’ konsulta personalizzati, inkluża t-traduzzjoni għal diversi lingwi, u servizzi tas-saħħa mfassla skont il-ħtiġijiet tal-persuni b'diżabilità;

100.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri ħalli, meta jkunu qed jagħtu appoġġ għall-isport u r-rikreazzjoni għall-persuni b'diżabilità, jevitaw li jagħmlu distinzjonijiet meta jkunu qed jidentifikaw id-diżabilitajiet, u jħeġġeġ lill-Kunsill ikompli bl-isforzi tiegħu, filwaqt li jfakkar li l-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill tal-Ewropa kien wiegħed, fil-1986, li jappoġġja l-isport għall-persuni b'diżabilità;

101.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Kunsill itejbu l-aċċess għall-persuni b'diżabilità fil-qasam tad-dritt tal-awtur, inkluż skambju akbar tal-aħjar prattiki, biex jappoġġjaw l-iżvilupp tal-aqwa suriet ta’ kooperazzjoni, u biex jiżguraw li l-fornituri tas-servizzi jkunu regolati minn rekwiżiti xierqa, komuni u obbligatorji rigward il-persuni b'diżabilità, b’enfasi partikolari fuq dawk li għandhom defiċjenzi tal-vista;

102.

Jenfasizza li, skont l-ispirtu tal-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità, id-Direttiva 2005/29/KE dwar il-prattiċi kummerċjali żleali – b’mod partikolari d-dispożizzjoni dwar l-omissjonijiet qarrieqa – hija wkoll relevanti għall-persuni b'diżabilità;

103.

Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Kunsill jieħdu azzjoni fuq il-bażi tal-prattika u l-esperjenza tal-Parlament Ewropew biex iġibu t-teknoloġija tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni (ICT) ħielsa mill-ostakli għall-persuni nieqsa mis-smigħ, skont id-deċiżjonijiet tal-Parlament tal-1988 u tal-1998, u jirrappurtaw dwar dan kull sena lill-MEP(s) ikkonċernati;

104.

Jistieden lill-Kummissjoni tħejji studju bil-ħsieb tal-persuni li għandhom defiċenzi tal-vista li janalizza l-karatteristiċi tad-displays diġitali (interfaces) tal-prodotti industrijali u domestiċi u soluzzjonijiet tal-informazzjoni ekwivalenti alternattivi għall-persuni b’defiċjenzi tal-vista u tagħmel proposti leġiżlattivi speċifiċi;

105.

Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jirrikonoxxu l-lingwa tas-sinjali bħala lingwa uffiċjali fl-Istati Membri; jinnota li l-Istati Membri għandhom għalhekk jaħdmu favur il-possibilità ta’ tali rikonoxximent, skont id-Dikjarazzjoni ta’ Brussell tad-19 ta’ Novembru 2010;

106.

Jistieden lill-Kummissjoni tagħti attenzjoni lill-inklużjoni tal-interessi tal-persuni b’diżabilità, skont l-Għanijiet ta’ Żvilupp tal-Millenju tan-NU, meta tkun qed tittratta l-assistenza għar-relazzjonijiet internazzjonali u l-iżvilupp;

107.

Jagħti struzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri.