21.3.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 88/43

1.

Η συμφωνία του Παρισιού αποτελεί σημαντικό επίτευγμα διότι είναι καθολική, δεσμευτική και ισορροπημένη· καθορίζει ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης για τη διατήρηση, κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, της αύξησης της θερμοκρασίας σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα των 2 oC, καθώς και για την περαιτέρω καταβολή προσπαθειών με στόχο τον ακόμη μεγαλύτερο περιορισμό της αύξησης σε 1,5 oC σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Είναι εξαιρετικά σημαντική διότι η διαγεγραμμένη πορεία προς την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές παρέχει αξιόπιστη καθοδήγηση στους αρμόδιους για τη λήψη αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, προλαμβάνει τον δαπανηρό εγκλωβισμό σε επενδύσεις υψηλής κατανάλωσης άνθρακα και προσφέρει ασφάλεια και σαφείς κατευθύνσεις στις επιχειρήσεις και στους επενδυτές. Η 22η διάσκεψη των μερών της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC COP22) θα επιφορτιστεί να διατηρήσει τη θετική δυναμική του Παρισιού και να καταστήσει λειτουργικούς τους διάφορους μηχανισμούς που προβλέπονται από τη συμφωνία.

2.

Ωστόσο, ακόμη και σε περίπτωση πλήρους εφαρμογής της συμφωνίας, οι τρέχουσες δεσμεύσεις των μερών δεν επαρκούν για την εκπλήρωση των συμφωνημένων στόχων. Θα χρειαστεί να αναληφθεί ενισχυμένη δράση από τις περιφέρειες και τους δήμους που συνδέονται στενά με τις τοπικές κοινότητες και τις εδαφικές περιοχές, ενώ τα μέρη θα πρέπει να υποβάλουν το συντομότερο δυνατόν επικαιροποιημένες συνεισφορές στο πλαίσιο του διαλόγου διευκόλυνσης, ήδη από το 2018. Όσον αφορά ειδικότερα την ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών εξακολουθεί να ενστερνίζεται την προγενέστερη θέση της σχετικά με την ανάγκη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 50 % έως το 2030, με στόχο οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου να φτάσουν το συντομότερο δυνατόν στις ανώτατες τιμές τους και να καταργηθούν σταδιακά ως το 2050 ή λίγο αργότερα.

3.

Η ΕΕ, με το εξαιρετικά προηγμένο σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης που διαθέτει, έχει ιδιαίτερη ευθύνη προκειμένου να επιδείξει ενιαία και φιλόδοξη ηγετική στάση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής· η ΕτΠ επιδοκιμάζει, ως εκ τούτου, την έγκαιρη επικύρωση της συμφωνίας του Παρισιού από την Ευρωπαϊκή Ένωση και καλεί τα κράτη μέλη που δεν το έχουν πράξει ήδη να την επικυρώσουν το συντομότερο δυνατό. Η ΕτΠ καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επικαιροποιήσουν και να προσδιορίσουν το πλαίσιο για το 2030 και τον χάρτη πορείας με ορίζοντα το 2050, προκειμένου να τηρηθεί η υποχρέωση που απορρέει από τη συμφωνία για τη διαμόρφωση αναπτυξιακών στρατηγικών, σε πιο μακροπρόθεσμη βάση έως τα μέσα του αιώνα, με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου· η διαδικασία αυτή θα πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατό για να καταστήσει δυνατή τη διεξαγωγή ενδελεχούς συζήτησης στην οποία οι εκπρόσωποι των εθνικών, των περιφερειακών και των τοπικών αρχών, καθώς και της κοινωνίας των πολιτών και του επιχειρηματικού τομέα, θα πρέπει να έχουν ενεργό συμμετοχή.

4.

Η συμφωνία του Παρισιού αναγνώρισε τη σημασία της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στο πλαίσιο της πολιτικής για το κλίμα. Η εν λόγω αρχή θα πρέπει πλέον να τεθεί σε εφαρμογή σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης με στόχο τη δημιουργία συνδετικών κρίκων και την κάλυψη των υφιστάμενων κενών μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών πολιτικών για την κλιματική αλλαγή, σε συνδυασμό με την καθιέρωση ενισχυμένου πλαισίου διαφάνειας και τη θέσπιση των αναγκαίων μέσων όσον αφορά τη συνολική αποτίμηση, την καλύτερη κατανόηση της διαφοροποιημένης επίπτωσης της κλιματικής αλλαγής, τις απώλειες και ζημίες και τη δέουσα χρηματοδότηση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη στήριξη των ικανοτήτων.

5.

Ως εκ τούτου, η ΕτΠ ζητεί την περαιτέρω ανάπτυξη της «Ατζέντας δράσης Λίμας-Παρισιού» (LPAA) και της «Ζώνης μη κρατικών παραγόντων δράσης για το κλίμα» (NAZCA), της αντίστοιχης πλατφόρμας της, που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν πλήρως στη γραμματεία της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) μέσω του παγκόσμιου προγράμματος δράσης για το κλίμα που εκπόνησαν οι πρόσφατα ορισθέντες υπέρμαχοι του κλίματος (1). Η γραμματεία της UNFCCC θα πρέπει, με τη σειρά της, να αποτελέσει τη βάση μιας αμιγούς πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στο πλαίσιο της δράσης για το κλίμα, όπως υπογραμμίζεται επίσης στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

6.

Ως οι σημαντικότεροι συνεισφέροντες στην LPAA και στη NAZCA, οι περιφέρειες και οι δήμοι έχουν ήδη καταδείξει τόσο το εύρος της δέσμευσής τους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής όσο και τις δυνατότητές τους για την ανάληψη περαιτέρω δράσης. Διάφορες εθελοντικές πρωτοβουλίες, όπως το σύμφωνο των Δημάρχων της ΕΕ και το μνημόνιο συμφωνίας «Κάτω από 2 oC» («Under 2 Degrees» Memorandum of Understanding), προσδίδουν ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία διότι τροφοδοτούν την LPAA και την NAZCA με ποσοτικά στοιχεία και έχουν υψηλότερες φιλοδοξίες από τους εθνικούς νομοθέτες. Η συμβολή των εν λόγω πρωτοβουλιών στην ενθάρρυνση της ανάληψης δράσης σε όλα τα επίπεδα θα πρέπει να αναγνωριστεί και να προαχθεί τόσο από τις υποεθνικές και τις εθνικές κυβερνήσεις όσο και από τους διακυβερνητικούς οργανισμούς. Οι προσπάθειές τους θα πρέπει να καταγράφονται και να περιλαμβάνονται στις αντίστοιχες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές, όπως συμβαίνει ήδη για το Μεξικό για παράδειγμα. Θα πρέπει επίσης να ενισχυθούν και άλλες πρωτοβουλίες και μηχανισμοί παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων, με στόχο τη μέτρηση της μείωσης των εκπομπών και την αξιολόγηση των πολιτικών μετριασμού και προσαρμογής.

7.

Η καλύτερη ενσωμάτωση των περιφερειών και των δήμων στη διαδικασία της UNFCCC είναι επίσης αναγκαία και θα καθιστούσε δυνατή την έγκαιρη τροφοδότηση των Ηνωμένων Εθνών με στοιχεία προερχόμενα από το τοπικό επίπεδο. Οι χώρες θα αποκτούσαν πρόσβαση στη βέλτιστη πληροφόρηση, η οποία θα τους παρείχε τη δυνατότητα να λαμβάνουν οικονομικά συμφέρουσες αποφάσεις που μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή επιτόπου από τις περιφέρειες και τους δήμους. Είναι συνεπώς απαραίτητο να καθιερωθεί η διεξαγωγή διαρκούς και απευθείας διαλόγου μεταξύ των διαφόρων επιπέδων, αρχής γενομένης από το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο.

8.

Μεταξύ των μέτρων που απαιτούνται για την προαγωγή αυτού του διαλόγου περιλαμβάνονται τα εξής:

9.

Μετά την COP21, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο άρχισαν να συνεργάζονται όλο και περισσότερο με την ΕτΠ με στόχο την καλύτερη ενσωμάτωση μιας τοπικής προσέγγισης στη νομοθεσία της ΕΕ, ιδίως μέσω του Αστικού Θεματολογίου της ΕΕ. Επιπλέον, η αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης επιδοκιμάζεται πλήρως στον χάρτη πορείας για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού στην ΕΕ.

10.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε επίσης σε κίνηση την επέκταση και την ενδυνάμωση του συμφώνου των Δημάρχων της ΕΕ, το οποίο περιλαμβάνει πλέον —επιπροσθέτως της ανάπτυξής του σε διάφορα μέρη του κόσμου— και ένα στοιχείο αναπροσαρμογής.

11.

Κατά την άποψη της ΕτΠ, είναι υψίστης σημασίας να αξιοποιηθεί δεόντως αυτή η αναγνώριση και να διασφαλιστεί μια ισόρροπη προσέγγιση η οποία θα αναγνωρίζει εν προκειμένω τις συγκεκριμένες συνεισφορές των περιφερειών και των δήμων.

12.

Η ΕτΠ θα ήθελε να τονίσει ότι η αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης είναι συμμετοχική και οικονομικά συμφέρουσα διότι επιτρέπει σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης να συντονίσουν τις προσπάθειές τους και, ως εκ τούτου, να μεγιστοποιήσουν τις δυνατότητές τους για την ανάληψη δράσης.

13.

Οι περιφέρειες μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση του πλαισίου των αστικών πολιτικών εντός μιας ευρύτερης εδαφικής περιοχής, καθώς και για τη σύνδεσή τους με άλλες πολιτικές σε τομείς όπως η δασοκομία, οι πράσινες και γαλάζιες υποδομές, η εδαφική συνοχή και η γεωργία. Αυτός ο ρόλος των περιφερειών είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην ΕΕ διότι η εδαφική της επικράτεια αποτελείται από πόλεις μικρού και μεσαίου μεγέθους, οι οποίες συχνά διαθέτουν πεπερασμένους πόρους και περιορισμένες δυνατότητες δράσης. Οι περιφέρειες συμβάλλουν στην αποφυγή της δαπανηρής επικάλυψης προσπαθειών και στην εξασφάλιση ευρείας συνοχής μεταξύ αστικών και μη αστικών περιοχών.

14.

Το σύμφωνο των Δημάρχων της ΕΕ, για παράδειγμα, περιλαμβάνει πολλές περιφέρειες ως περιφερειακούς συντονιστές, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν πολλές πόλεις να γίνουν ταυτόχρονα μέλη του συμφώνου.

15.

Η ΕτΠ επισημαίνει, ως εκ τούτου, τον καταλυτικό ρόλο των περιφερειών των κρατών μελών προς όφελος του κάθετου συντονισμού αυτού του είδους μεταξύ όλων των επιπέδων διακυβέρνησης.

16.

Στην Ιταλία, για παράδειγμα, οι περιφέρειες συγκρότησαν μια διαπεριφερειακή επιτροπή για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με τη συμμετοχή της εθνικής κυβέρνησης και του συνόλου των περιφερειών. Η εν λόγω επιτροπή διασφαλίζει την εφαρμογή της ιταλικής στρατηγικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η οποία καταρτίστηκε βάσει της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, σε περιφερειακό επίπεδο.

Οι περιφέρειες, από την πλευρά τους, είναι επίσης υπεύθυνες να βοηθήσουν τους δήμους και τις κωμοπόλεις της επικράτειάς τους να καταρτίσουν ανάλογα τοπικά σχέδια προσαρμογής.

17.

Με εφαλτήριο αυτό το παράδειγμα, η ΕτΠ καλεί τις περιφέρειες της ΕΕ να πρωτοστατήσουν στην εφαρμογή των ενωσιακών και των εθνικών στρατηγικών για το κλίμα, καθώς και στην ενθάρρυνση της αλλαγής σε τοπικό επίπεδο. Καλεί, επίσης, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν τον συγκεκριμένο ρόλο στον ορισμό που χρησιμοποιούν για τη χωρίς αποκλεισμούς διακυβέρνηση σχετικά με το κλίμα και την ενέργεια, καθώς και στη στρατηγική τους για την υλοποίηση της συμφωνίας του Παρισιού. Επιπλέον, επισημαίνεται και η ανάγκη δέουσας συνεκτίμησης του ρόλου των «περιφερειακών συντονιστών» στο πλαίσιο του συμφώνου των Δημάρχων κατά τον σχεδιασμό νέων εργαλείων υποστήριξης που προορίζονται για τους υπογράφοντες.

18.

Εκτός από τον κάθετο συντονισμό, η ΕτΠ θεωρεί επίσης αναγκαία την εμβάθυνση του οριζόντιου συντονισμό μεταξύ των διαφόρων πολιτικών. Η ενσωμάτωση της παραμέτρου του κλίματος σε όλες τις πολιτικές για το κλίμα θα βοηθήσει τους τοπικούς πληθυσμούς να επωφεληθούν από πολυάριθμα παράλληλα οφέλη, όπως π.χ. τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και των τοπικών θέσεων εργασίας. Θα συμβάλει επίσης στη δημιουργία συνεργειών και στη μείωση του κόστους δράσης. Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι η δέσμη μέτρων της ΕΕ για την κυκλική οικονομία θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 2 έως 4 % ετησίως (2) εάν εφαρμοστεί σωστά. Συνεπώς, η ΕτΠ καλεί τη διάσκεψη COP22 να εξετάσει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει ο περιορισμός της εκμετάλλευσης των πρώτων υλών και η βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων στην προσπάθεια καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.

19.

Η ΕτΠ καλεί, συνεπώς, τις περιφέρειες και τους δήμους να επιδιώξουν ενεργά την προώθηση της διαδιοικητικής συνεργασίας. Εν προκειμένω, αξίζει να προβληθεί το επιτυχημένο μοντέλο που εφαρμόζει η διαδιοικητική επιτροπή βιώσιμης ανάπτυξης του Espoo στη Φινλανδία. Χάρη, κατά κύριο λόγο, σε αυτήν την ολοκληρωμένη προσέγγιση, το Espoo αναγνωρίστηκε πρόσφατα ως η πλέον βιώσιμη πόλη στην ΕΕ στο πλαίσιο μελέτης που διενεργήθηκε για λογαριασμό της ολλανδικής προεδρίας της ΕΕ.

20.

Πέραν της οριζόντιας συνεργασίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, θα πρέπει επίσης να αποφεύγονται τα «στεγανά» κατά τον σχεδιασμό ενωσιακών μέτρων στήριξης που έχουν ως αποδέκτες τις περιφέρειες και τους δήμους. Προς τον σκοπό αυτό, η ΕτΠ προσβλέπει στη δημιουργία της υπηρεσίας ενιαίας εξυπηρέτησης που εξήγγειλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Η πορεία μετά το Παρίσι» και τονίζει συγχρόνως τη σημασία της εν λόγω υπηρεσίας για την κάλυψη των αναγκών των περιφερειών.

21.

Κατά την προετοιμασία της COP22, αλλά και πέραν αυτής, η ΕτΠ δεσμεύεται να υποστηρίξει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο στις προσπάθειες που καταβάλλουν για την επιτυχημένη εφαρμογή της συμφωνίας σε στενή συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

22.

Η ΕτΠ θα πρέπει να θέσει ως στόχο να επιτύχει ουδέτερο ισοζύγιο ως όργανο της ΕΕ και προτίθεται να συνεργαστεί με τα άλλα όργανα της ΕΕ, ιδίως δε με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προς τον σκοπό αυτό.

23.

Στο πλαίσιο της ΕΕ, η ΕτΠ έχει δεσμευτεί για την ενημέρωση των περιφερειών και των δήμων σχετικά με τον καθοριστικό τους ρόλο στην ανάληψη ενισχυμένης δράσης για το κλίμα, καθώς και σχετικά με όλους τους μηχανισμούς διευκόλυνσης που αποσκοπούν στην υποστήριξη δράσεων από τη βάση προς την κορυφή.

24.

Η ΕτΠ, ως ένθερμος υποστηρικτής του συμφώνου των Δημάρχων της ΕΕ, ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μελών της στην εν λόγω πρωτοβουλία και, επιπλέον, συγκρότησε μια δική της ομάδα πρεσβευτών του συμφώνου των Δημάρχων για την προώθησή του στις αντίστοιχες χώρες τους.

25.

Η ΕτΠ έχει συνεπώς αναλάβει την υποχρέωση να δίνει το καλό παράδειγμα· συμμετέχει στο σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) και δεσμεύεται να συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες, από κοινού με τη διοίκηση και τα μέλη της, για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που παράγει και των ορυκτών καυσίμων που καταναλώνει. Προς τον σκοπό αυτό, η ΕτΠ θα διερευνήσει τις δυνατότητες αντιστάθμισης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται αναπόφευκτα από τις μετακινήσεις των μελών και του προσωπικού της. Αυτό συνεπάγεται τον υπολογισμό του αποτυπώματος άνθρακα της ΕτΠ, συμπεριλαμβανομένου στον εν λόγω υπολογισμό του συνόλου των αποστολών και των εκτός έδρας συνεδριάσεων. Η αντιστάθμιση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να συνίσταται στη χρηματοδότηση βιώσιμων έργων στην επικράτεια της ΕΕ. Οι νέες τεχνολογίες, όπως π.χ. η βιντεοδιάσκεψη, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ευρύτερα, μεταξύ άλλων και στις συνεδριάσεις των επιτροπών της ΕτΠ.

26.

Με στόχο την εξάλειψη της χρήσης χαρτιού, η ΕτΠ θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο δεν εκτυπώνει πλέον τους φακέλους για τις συνόδους ολομέλειας και τις συνεδριάσεις των επιτροπών τους, εκτός εάν διατυπωθεί συγκεκριμένο αίτημα εκ μέρους των μελών ή εάν συντρέχουν άλλοι επιτακτικοί λόγοι που επιβάλλουν τη χρήση εκτυπωμένων εγγράφων.

27.

Πέραν των συνόρων της ΕΕ, η ΕτΠ έχει δεσμευτεί να συντονίζει τις εργασίες της με τη ΓΔ CLIMA, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του δικτύου πράσινης διπλωματίας, προς υποστήριξη της υλοποίησης των υφιστάμενων δεσμεύσεων των εκτός της ΕΕ μερών, αλλά και προκειμένου να τα ενθαρρύνει να αναλάβουν νέες δεσμεύσεις παρόμοιες με εκείνες που αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

28.

Ειδικότερα, η ΕτΠ θα χρησιμοποιήσει τις δικές της δομές, όπως την Ευρωμεσογειακή Περιφερειακή και Τοπική Συνέλευση και τη Διάσκεψη των Περιφερειακών και Τοπικών Αρχών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, την επιχειρησιακή ομάδα για την Ουκρανία, καθώς και τις μεικτές συμβουλευτικές επιτροπές της και τις ομάδες εργασίας της με υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες προς ένταξη χώρες με στόχο τόσο τη διατήρηση της πολιτικής για το κλίμα σε εξέχουσα θέση στην πολιτική ατζέντα όσο και την υποστήριξη της εφαρμογής της εν λόγω πολιτικής από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές σε ολόκληρο τον κόσμο.

29.

Η ΕτΠ θα συμμετάσχει ενεργά στη MEDCOP22 που διοργανώνεται στην Ταγγέρη για την περαιτέρω παρότρυνση των δήμων και των περιφερειών της περιοχής να αναλάβουν δράση για το κλίμα και την ενέργεια. Συγκεκριμένα, θα υποστηρίξει να δοθεί έμφαση στη χρηματοδότηση και στην ανάπτυξη των ικανοτήτων των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην ευρωμεσογειακή ζώνη και θα θέσει τα θέματα αυτά στην αντιπροσωπεία της ΕΕ στην COP22.

30.

Πιο συγκεκριμένα, η ΕτΠ θα συνδράμει στην προώθηση του συμφώνου των Δημάρχων σε παγκόσμια κλίμακα, ξεκινώντας από το σύμφωνο των Δημάρχων για την ευρωμεσογειακή περιοχή και, ενδεχομένως, από το σύμφωνο των Δημάρχων για τις ανατολικές χώρες εντός του 2016.

31.

Η ΕτΠ θα συνεχίσει επίσης να συμμετέχει στις εργασίες της UNFCCC με σκοπό την υποστήριξη της φιλόδοξης θέσης της αντιπροσωπείας της ΕΕ για το κλίμα και, κυρίως, του μοντέλου πολυεπίπεδης διακυβέρνησης της ΕΕ μεταξύ των εταίρων της στη μεγάλη ομάδα των τοπικών κυβερνήσεων και των δημοτικών αρχών.

32.

Λόγω του εύρους της απαιτούμενης δράσης για το κλίμα, οφείλουμε όλοι να αλλάξουμε τους τρόπους παραγωγής και κατανάλωσής μας. Κατά συνέπεια, για την εξασφάλιση της δημόσιας αποδοχής αυτών των ριζικών αλλαγών, οι περιφέρειες και οι δήμοι θα επωμιστούν την τεράστια ευθύνη της κινητοποίησης των πολιτών παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να συμμετάσχουν ενεργά σε αυτή τη μετάβαση.

33.

Τόσο οι δήμοι όσο και οι περιφέρειες καλούνται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο προκειμένου να διευκολύνουν τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με την αλλαγή συμπεριφοράς και με τα μέτρα που αποσκοπούν στην υποστήριξη μεμονωμένων παρεμβάσεων για το κλίμα.

34.

Οι περιφέρειες και οι δήμοι οφείλουν επίσης να εντοπίσουν και να εξαλείψουν τα εμπόδια που παρακωλύουν την πλήρη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία μετάβασης σε κοινωνίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα με ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, εξασφαλίζοντας τον απαραίτητο συντονισμό με τα υψηλότερα επίπεδα διακυβέρνησης (εθνικό, ενωσιακό και παγκόσμιο).

35.

Οι μακροπρόθεσμες εταιρικές σχέσεις των περιφερειών και των δήμων με τις επιχειρήσεις, τα πανεπιστήμια, τις τοπικές κοινότητες, την κοινωνία των πολιτών, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και τα σχολεία είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της δράσης για το κλίμα.

36.

Η ΕτΠ καλεί, επομένως, τις περιφέρειες και τους δήμους να εκπληρώσουν πλήρως τον ρόλο τους με τη δραστήρια προώθηση έργων πολλαπλών παραγόντων σε υποεθνικό επίπεδο, κατά τρόπο ώστε να επικρατήσει μια νοοτροπία βιώσιμης ανάπτυξης ικανή να ενισχύσει την ανάληψη προσπαθειών τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο· συγχρόνως, τονίζει ιδιαίτερα την ύπαρξη σημαντικών διαφορών από πλευράς αναγκών και ευπάθειας σε σχέση με την κλιματική αλλαγή μεταξύ των διαφόρων περιοχών της ΕΕ, αλλά και μεταξύ των περιφερειών και των πόλεων.

37.

Ο ρόλος της έρευνας στην προσπάθεια σχεδιασμού των κατάλληλων πολιτικών απαντήσεων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής είναι ζωτικής σημασίας. Οι στενοί δεσμοί με την ακαδημαϊκή κοινότητα θα συμβάλουν στη διαμόρφωση ικανοποιητικών πολιτικών χάρη σε αποφάσεις βασισμένες σε έγκυρες επιστημονικές συμβουλές.

Η ΕτΠ προτρέπει, ως εκ τούτου, τις περιφέρειες και τους δήμους να αναπτύξουν στενούς δεσμούς με τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα, εντός και εκτός της επικράτειάς τους, και να υποστηρίξουν τη διαπεριφερειακή συνεργασία σε αυτούς τους τομείς.

38.

Η συμπαραγωγή της γνώσης από ένα πρώιμο στάδιο και η διασταυρωμένη επανεξέταση εκ μέρους των αρμοδίων για τη χάραξη πολιτικής και των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας θα ενισχύσει τη συνεργασία για τον εντοπισμό και την από κοινού επίλυση προβλημάτων σε ολόκληρο τον κύκλο της διαδικασίας της έρευνας και της χάραξης πολιτικής.

39.

Η ΕτΠ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η πρόσφατη απόφαση της διακυβερνητικής επιτροπής για την κλιματική αλλαγή όσον αφορά την κατάρτιση ειδικής έκθεσης σχετικά με τις πόλεις και το κλίμα με ορίζοντα το 2023 θα προωθήσει, ήδη από τώρα, την περαιτέρω διερεύνηση της σημαντικής συμβολής των δήμων στην προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμμετάσχει ενεργά στην εκπόνηση αυτής της έκθεσης, μεριμνώντας επίσης για τη συμμετοχή της Επιτροπής των Περιφερειών στην εν λόγω διαδικασία, και να επιδιώξει ενεργά την προαγωγή μιας πολυεπίπεδης εδαφικής θεώρησης της δράσης για το κλίμα. Ειδικότερα, η ΕτΠ προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει την έρευνα στους συγκεκριμένους τομείς με στόχο να τροφοδοτηθεί εποικοδομητικά η εν λόγω ειδική έκθεση, η οποία θα χρησιμοποιηθεί κατά τις μελλοντικές συζητήσεις της UNFCCC και, κυρίως, κατά την παγκόσμια αποτίμηση της κατάστασης όσον αφορά την πορεία εφαρμογής της συμφωνίας του Παρισιού έως το 2023.

40.

Η ΕτΠ τάσσεται υπέρ της συμμετοχής εκπροσώπων της ερευνητικής κοινότητας στη διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης των πολιτικών προσαρμογής και μετριασμού.

41.

Θεωρείται αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η συμφωνία του Παρισιού αναγνωρίζει τη σημαντική θετική επίδραση της προσαρμογής όσον αφορά τα μέτρα μετριασμού.

42.

Η ΕτΠ θα καταρτίσει ξεχωριστή γνωμοδότηση σχετικά με την επανεξέταση της στρατηγικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που έχει προγραμματιστεί για το 2017. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕτΠ ζητεί την ανάληψη ισχυρής δέσμευσης τόσο για τη θέσπιση μέτρων μετριασμού και προσαρμογής όσο και για την ενσωμάτωση της παραμέτρου της προσαρμογής σε όλες τις σχετικές πολιτικές.

43.

Η ΕτΠ επισημαίνει ότι, λόγω των ενδεχόμενων αρνητικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής για τους ανθρώπους και τα αγαθά, οι περιφέρειες και οι δήμοι θα πρέπει να αποκτήσουν την απαιτούμενη δικαιοδοσία για τη μεγιστοποίηση της ανθεκτικότητάς τους όσο το δυνατόν συντομότερα. Ωστόσο, η ΕτΠ τονίζει ιδιαίτερα ότι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή επιβάλλει οριζόντια και κάθετη συνεργασία, καθώς και ότι οι περιφέρειες και οι δήμοι χρειάζεται να συνδεθούν μεταξύ τους για να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή.

44.

Η ΕτΠ χαιρετίζει τη δημοσίευση του σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το Πλαίσιο του Sendai για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών 2015-2030, καθώς και την ενσωμάτωση της ανθεκτικότητας σε καταστροφές στη συμφωνία COP21. Η σχέση που υφίσταται μεταξύ της κατασκευής ανθεκτικών υποδομών και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω προκειμένου να προαχθεί ο διατομεακός συντονισμός μεταξύ των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας και των δράσεων κλιματικής προσαρμογής σε όλα τα επίπεδα.

45.

Η ΕτΠ ζητεί τη βελτίωση της ενημέρωσης και την ανάπτυξη μηχανισμών στήριξης για τη διαμόρφωση εθνικών στρατηγικών προσαρμογής με περιφερειακό προσανατολισμό. Η μετουσίωση των εν λόγω στρατηγικών σε συνεκτικά περιφερειακά σχέδια δράσης, εκτεινόμενα και στο τοπικό επίπεδο, θα πρέπει να παρακολουθείται στενά με τον καθορισμό σαφών ενδιάμεσων στόχων προς επίτευξη σε τακτά χρονικά διαστήματα, σε επίπεδο ΕΕ.

46.

Το ζήτημα της χρηματοδότησης και της πρόσβασης στη χρηματοδότηση, ιδίως όσον αφορά τις περιφέρειες και τους δήμους, είναι θεμελιώδους σημασίας για την υλοποίηση της συμφωνίας του Παρισιού.

47.

Παρότι υφίστανται ποικίλες δυνατότητες χρηματοδότησης εντός της ΕΕ, οι περιφέρειες και οι δήμοι προσκρούουν σε διάφορα εμπόδια τα οποία παρακωλύουν την πρόσβασή τους στα μέτρα στήριξης που είναι διαθέσιμα σε επίπεδο ΕΕ, τόσο από τα ταμεία της ΕΕ όσο και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

Κατόπιν πολυάριθμων συζητήσεων εντός της ΕτΠ με διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς, η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΤΕπ και τα κράτη μέλη να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη της δέουσας διοικητικής ικανότητας των περιφερειών και των δήμων, με μέλημα την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τις μικρότερες εδαφικές οντότητες.

48.

Τα όργανα της ΕΕ θα πρέπει να καταβάλουν επίσης ιδιαίτερη προσπάθεια για τη μεταξύ τους επικοινωνία και την παροχή πληροφοριών σχετικά με τις διάφορες σχετικές δυνατότητες. Η ΕτΠ δεσμεύεται να συνδράμει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΤΕπ για την ανάπτυξη των απαιτούμενων εργαλείων στοχευμένης επικοινωνίας.

49.

Η ΕτΠ εκφράζει επίσης την έντονη ανησυχία της για τη δυνητικά αναποτελεσματική χρήση των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων σε αρκετά κράτη μέλη. Μολονότι το 20 % του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι αφιερωμένο σε δράσεις για το κλίμα, δεν εφαρμόζεται ούτε ελέγχεται συστηματικά κάποιο κλιματικό κριτήριο για τα έργα που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία, πράγμα το οποίο ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα να γίνεται χρήση πόρων της ΕΕ για έργα που αντίκεινται στους στόχους της ΕΕ για το κλίμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή, να διερευνούν τα συγκεκριμένα ζητήματα και να λαμβάνουν τα απαιτούμενα διορθωτικά μέτρα, έχοντας συγχρόνως κατά νου την αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας και το δικαίωμα των κρατών μελών να επιλέγουν μεταξύ διαφορετικών ενεργειακών πηγών.

50.

Η ΕτΠ καλεί τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν με τη δέσμευση που ανέλαβαν ώστε να καταργήσουν σταδιακά τις επιζήμιες για το περιβάλλον επιδοτήσεις. Επιπλέον, η ΕτΠ θεωρεί ότι η υπό εξέλιξη μεταρρύθμιση του ΣΕΔΕ θα πρέπει να οδηγήσει στον καθορισμό μιας δίκαιης τιμής για το διοξείδιο του άνθρακα, η οποία δεν θα βλάπτει την ανταγωνιστικότητα των κρατών μελών, και στη θέσπιση ενός μηχανισμού που θα επιτρέπει στις περιφέρειες να υποστηρίζουν τις προσπάθειες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η ΕτΠ θα ήθελε να επιστήσει την προσοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου στο επιτυχημένο παράδειγμα της αγοράς διοξειδίου του άνθρακα που καθιερώθηκε μεταξύ της Καλιφόρνιας και του Κεμπέκ. Δισεκατομμύρια δολάρια επανεπενδύονται πλέον στην τοπική οικονομία για τη στήριξη των επιχειρήσεων, των πόλεων κάθε μεγέθους και των πολιτών κατά τη μετάβαση προς οικονομίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η ΕτΠ καλεί την ΕΕ να εμπνευστεί από αυτό το παράδειγμα κατά την κατανομή των ποσοστώσεων. Καλεί επίσης τα κράτη μέλη να δώσουν στις περιφέρειες τη δυνατότητα να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), ιδίως μέσω της διαχείρισης ενός μέρους των εσόδων των πλειστηριασμών και της επανεπένδυσής τους σε βιώσιμα έργα.

51.

Η ΕΕ πρέπει επίσης να επανεξετάσει τη νομοθεσία της, προκειμένου να διευκολυνθούν οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας· για παράδειγμα, η μειωμένη φορολογία των βιοκαυσίμων σήμερα θεωρείται κρατική ενίσχυση που ισχύει μόνο ως προσωρινή απαλλαγή και προκαλεί αβέβαιες συνθήκες για τους επενδυτές και διοικητικό φόρτο για τους παραγωγούς και τους προμηθευτές ανανεώσιμων καυσίμων.

Λόγω της εκτεταμένης κλίμακας της απαιτούμενης χρηματοδότησης, οι περιφέρειες και οι δήμοι θα χρειαστεί να προσελκύσουν τόσο δημόσιους όσο και ιδιωτικούς χρηματοδοτικούς πόρους. Υπάρχουν ακόμη τεράστιες αναξιοποίητες δυνατότητες για τις επιχειρήσεις στους τομείς που σχετίζονται με την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού.

52.

Κατά συνέπεια, η ΕτΠ παρακινεί τις περιφέρειες και τους δήμους να προωθήσουν μια αλλαγή νοοτροπίας από την «επιδότηση» στη «χρηματοδότηση» εφικτών επιχειρηματικών σχεδίων βιώσιμης ανάπτυξης.

53.

Προς τον σκοπό αυτό, είναι αναγκαία η ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Επιπλέον, οι περιφέρειες και οι δήμοι θα πρέπει να συνεργαστούν με την ΕΤΕπ και τον τραπεζικό κλάδο γενικότερα, προκειμένου να βελτιώσουν τις γνώσεις τους σχετικά με καινοτόμους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς για έργα με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕτΠ τονίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η ασφάλεια δικαίου και η προβλεψιμότητα πρέπει να αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την απτή υλοποίηση τέτοιου είδους έργων. Η ΕτΠ τονίζει επίσης τη σημασία της ανταλλαγής ορθών πρακτικών σχετικά με τη συμπερίληψη κριτηρίων βιωσιμότητας στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα θα πρέπει να αξιολογούνται και να φέρουν επισήμανση όσον αφορά την έκθεσή τους σε κινδύνους που συνδέονται με το κλίμα, καθώς και τη συμβολή τους στη μετάβαση σε χαμηλά επίπεδα ανθρακούχων εκπομπών, με στόχο την παροχή καθοδήγησης στους επενδυτές του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.