15.1.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 11/77

1.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη νέα προσέγγιση που υιοθετείται στην πρόταση κανονισμού για τον ΜΠΒ ΙΙ, ο οποίος παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία σε σύγκριση με το προηγούμενο μέσο και προβλέπει την ίση μεταχείριση όλων των δικαιούχων χωρών, χωρίς διάκριση ως προς τον τύπο της στήριξης που διατίθεται για τις υποψήφιες και για τις δυνάμει υποψήφιες χώρες.

1.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τη νέα στρατηγική που παρουσιάζεται στην πρόταση κανονισμού για τον ΜΠΒ ΙΙ, η οποία θα επιτρέπει τη διαφοροποιημένη στήριξη κάθε δικαιούχου χώρας. Θα υιοθετούνται «συνολικά πολυετή έγγραφα στρατηγικής» για κάθε χώρα, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες της και το θεματολόγιο της προετοιμασίας της για την προσχώρηση στην ΕΕ.

1.3

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η ενδιάμεση αναθεώρηση των εγγράφων στρατηγικής ίσως αποδειχθεί υπερβολικά όψιμη και προτείνει να θεωρείται το μεσοδιάστημα ως το ύστατο δυνατό χρονικό όριο για την αναθεώρηση. Το σημαντικό είναι η επικέντρωση του ενδιαφέροντος στην επίτευξη των στόχων, οπότε επιβάλλεται να υπάρχει ευελιξία. Η ΕΟΚΕ συνιστά να πραγματοποιούνται ετήσιες αναθεωρήσεις πριν από την ενδιάμεση, προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της στήριξης. Οι ετήσιες εκθέσεις προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως στέρεη βάση για την επανεξέταση και την προσαρμογή του προγραμματισμού στις ανάγκες της κάθε χώρας.

1.4

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τον στόχο του προτεινόμενου νέου κανονισμού για την απλοποίηση και τη μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης σε σχέση με τη διαχείριση της χρηματοδοτικής συνδρομής. Έχει, ωστόσο, επιφυλάξεις όσον αφορά την τομεακή προσέγγιση της κατανομής της βοήθειας. Ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να χρησιμοποιείται με σύνεση, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε δικαιούχου χώρας και πάντα με το σκεπτικό ότι σκοπός της προενταξιακής βοήθειας είναι να βοηθήσει τις υποψήφιες και τις δυνάμει υποψήφιες χώρες να προετοιμαστούν για τη μελλοντική προσχώρησή τους. Ο ΜΠΒ παρέχει στις χώρες τη δυνατότητα «δοκιμαστικής εφαρμογής», πριν από την προσχώρηση, των υποχρεώσεων του μέλους, όπως η διαχείριση των Διαρθρωτικών Ταμείων, του Ταμείου Συνοχής και του Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Επομένως, οποιαδήποτε τομεακή προσέγγιση θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί μόνο όταν υπάρχουν ήδη οι κατάλληλοι κανόνες και διαδικασίες (π.χ. για τους κανόνες σύναψης των δημόσιων συμβάσεων, τις συγκρούσεις συμφερόντων κλπ.) και όταν ο προγραμματισμός των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού είναι αρκετά ευρύς και δεν καταρτίζεται μόνο σε ετήσια βάση. Η τομεακή προσέγγιση αφορά συνήθως τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση κλπ., ενώ η στήριξη από τον ΜΠΒ επικεντρώνεται και σε τομείς όπως η καταπολέμηση της διαφθοράς και η ανάπτυξη ικανοτήτων για τη δημόσια διοίκηση, που είναι λιγότερο πιθανό να προσφέρονται για τέτοια προσέγγιση, επειδή οι δικαιούχοι φορείς είναι πολλοί και όχι ένας.

1.5

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την έμφαση που δίδει ο προτεινόμενος νέος κανονισμός στην αύξηση του συντονισμού και της συνεργασίας με άλλους χορηγούς και διεθνείς και άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε στρατηγικό επίπεδο.

1.6

Η ΕΟΚΕ επικροτεί επίσης την ευελιξία που προβλέπει το νέο μέσο, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα μεταφοράς πιστώσεων από έναν τομέα πολιτικής σε άλλον και μεταφοράς κεφαλαίων από ένα έτος σε άλλο (1).

1.7

Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη υποστήριξης και ανάπτυξης της τοπικής οικείωσης του προγραμματισμού και της εφαρμογής του ΜΠΒ ΙΙ. Θα πρέπει να εφαρμοστούν κατάλληλοι μηχανισμοί για τον σκοπό αυτό, ώστε να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των εθνικών αρχών, των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών και να ενισχυθούν οι ικανότητές τους. Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή αυτών των παραγόντων σε όλα τα στάδια της στήριξης: σχεδιασμό και προετοιμασία, εφαρμογή, παρακολούθηση και αξιολόγηση. Η βοήθεια που θα παρασχεθεί στην κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να διοχετευθεί, μεταξύ άλλων, και μέσω τοπικών, ενδιάμεσων οργανώσεων στήριξης και εθνικών κέντρων πόρων.

1.8

Η διαδικασία της διεύρυνσης απαιτεί εναρμόνιση της εργασιακής και της κοινωνικής νομοθεσίας των Δυτικών Βαλκανίων με το κοινωνικό κεκτημένο της ΕΕ. Θα αποτελέσει, συνεπώς, καταλύτη για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης, της κοινωνικής συνοχής, της αξιοπρεπούς εργασίας και της ποιοτικής απασχόλησης στην περιοχή.

2.1

Η πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ II) καθορίζει το νομοθετικό πλαίσιο του νέου χρηματοδοτικού μηχανισμού (ΜΠΒ II) που θα αντικαταστήσει τον ισχύοντα, ο οποίος λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2013.

2.2

Ο νέος Μηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας εστιάζει στην εφαρμογή της πολιτικής για τη διεύρυνση, συμβάλλοντας στην προώθηση της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ευρώπη. Παρέχει στήριξη στις υποψήφιες (2) και στις δυνάμει υποψήφιες (3) χώρες κατά την προετοιμασία τους για την προσχώρησή τους στην ΕΕ

2.3

Καθώς η κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη των χωρών αυτών (με μοναδική εξαίρεση την Ισλανδία) είναι χαμηλή και επειδή πρέπει να προετοιμαστούν για να αντεπεξέλθουν στις παγκόσμιες προκλήσεις και να προσαρμοστούν στις προσπάθειες της ΕΕ για την αντιμετώπισή τους, είναι προφανές ότι απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις με έμφαση στα αποτελέσματα, για να προσεγγίσουν περισσότερο στα πρότυπα της ΕΕ. Ο προτεινόμενος ΜΠΒ ΙΙ θα παρέχει σε αυτά τα κράτη τεχνική και χρηματοδοτική συνδρομή, επειδή δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν μόνα τους σε όλες τις προσπάθειες και το κόστος που συνεπάγεται η ικανοποίηση των κριτηρίων ένταξης στην ΕΕ.

2.4

Το ποσό δημοσιονομικής αναφοράς που προβλέπεται στην πρόταση κανονισμού για τον ΜΠΒ ΙΙ για την περίοδο 2014-2020 είναι περίπου 14 δισεκατομμύρια ευρώ.

2.5

Ο νέος μηχανισμός θα λειτουργεί με μεγαλύτερη ευελιξία, επιδιώκοντας την απλοποίηση και τη μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης σε σχέση με τη διαχείριση της χρηματοδοτικής συνδρομής.

2.6

Η απλοποίηση θα περιλαμβάνει αναδιοργάνωση της ισχύουσας σήμερα διάρθρωσης των συνιστωσών της συνδρομής του ΜΠΒ, καθιστώντας έτσι δυνατή την απλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου και τη μη διαφοροποιούμενη πρόσβαση στη βοήθεια ανά τομέα πολιτικής και ανά χώρα (είτε αυτή είναι υποψήφια είτε δυνάμει υποψήφια). Από τις πέντε συνιστώσες της προηγούμενης μορφής του ΜΠΒ, μόνο δύο (Βοήθεια για μετάβαση και δημιουργία θεσμών και Διασυνοριακή συνεργασία) ήταν προηγουμένως ανοιχτές στις δυνάμει υποψήφιες χώρες, ενώ οι άλλες τρεις (Περιφερειακή ανάπτυξη, Ανάπτυξη ανθρώπινων πόρων και Αγροτική ανάπτυξη) ήταν διαθέσιμες μόνο στις υποψήφιες.

3.1

Πέραν της στήριξης για την προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, τον μεγαλύτερο σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, την προάσπιση της ισότητας των φύλων, την εξάλειψη των διακρίσεων, την ελευθερία του Τύπου και την καλλιέργεια σχέσεων καλής γειτονίας, η ΕΟΚΕ συνιστά εντόνως να περιληφθούν επίσης στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο α) σημείο ii) η προώθηση των κοινωνικών δικαιωμάτων και η προστασία των ευάλωτων ομάδων, προκειμένου να τονιστεί η σημασία που θα πρέπει να δώσουν οι δικαιούχοι χώρες σε αυτά τα δικαιώματα και να εξασφαλιστεί έτσι η απαιτούμενη ισορροπία ανάμεσα στην κοινωνική ένταξη και στην ανάπτυξη της δημοκρατίας και της κοινωνίας των πολιτών.

3.2

Κατά συνέπεια, οι δείκτες που προτείνονται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 θα πρέπει να προσαρμοστούν, ώστε να λάβουν δεόντως υπόψη αυτές τις τροποποιήσεις. Ένας δείκτης θα πρέπει, επομένως, να είναι το επίπεδο ανάπτυξης της κοινωνίας των πολιτών και οι ικανότητες των κοινωνικών εταίρων και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Ένας άλλος δείκτης που θα πρέπει να συμπεριληφθεί στην πρόταση κανονισμού είναι ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες.

3.3

Η συνδρομή του ΜΠΒ θα πρέπει να συμβάλλει στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και των διευρυνόμενων κοινωνικών ανισοτήτων και, επομένως, να στηρίζει τη πρόσβαση των κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων και περιφερειών στους πόρους. Γι’ αυτό, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι, στον δείκτη που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 εδάφιο 1 δεύτερη παύλα, πρέπει να προστεθεί άλλος ένας δείκτης, σχετικός με την κοινωνική δικαιοσύνη των στρατηγικών κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

3.4

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι όλοι οι δείκτες θα πρέπει να εστιάζουν στα αποτελέσματα και να καλύπτουν τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές παραμέτρους.

3.5

Η ΕΟΚΕ φρονεί επίσης ότι η βελτίωση του κοινωνικού διαλόγου και η στήριξη της ανάπτυξης των ικανοτήτων των κοινωνικών εταίρων είναι σημαντικοί στόχοι, οι οποίοι θα έπρεπε να τονιστούν περισσότερο στην πρόταση κανονισμού. Μια απλή αναφορά στην ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και του κοινωνικού διαλόγου δεν θεωρείται αρκετά έντονη και δεσμευτική για τον σκοπό αυτό.

3.6

Στις περισσότερες δικαιούχους χώρες, οι κοινωνικοί εταίροι δεν είναι αρκετά αναπτυγμένοι ή αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα για την εκπλήρωση του ρόλου τους, ιδίως εν μέσω μιας τόσο σοβαρής οικονομικής κρίσης. Οι επαγγελματικές ενώσεις θα πρέπει επίσης να υποστηριχθούν. Η ΕΟΚΕ, συνεπώς, θα συνιστούσε ιδιαιτέρως μια πιο στρατηγική επένδυση στην υποστήριξη της ανάπτυξης αυτών των φορέων.

3.7

Η ΕΟΚΕ σημειώνει τη σημασία που αποδίδεται στην πρόταση κανονισμού στο ζήτημα του συντονισμού των χορηγών, για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα της βοήθειας και να αποφευχθεί η διπλή χρηματοδότηση. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ θα επιθυμούσε να συμπεριληφθούν πιο συγκεκριμένα μέτρα για την εξασφάλιση αποτελεσματικού συντονισμού των χορηγών τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

4.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί αυτήν την πρόταση κανονισμού και ιδιαίτερα την προσέγγιση των «αναλογικών κερδών» (more for more), η οποία προτρέπει τις χώρες που καλύπτονται από τον μηχανισμό (4) να επιδείξουν βιώσιμη πρόοδο προς τη δημοκρατία και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου.

4.2

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση να αποτελούν η ισότητα των φύλων και η μη διακριτική μεταχείριση εγκάρσιους στόχους σε όλες τις δράσεις που θα αναληφθούν στο πλαίσιο του προτεινόμενου κανονισμού.

4.3

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει στην πρόταση κανονισμού τη Διευκόλυνση για την Κοινωνία των Πολιτών για τις χώρες που καλύπτονται από την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και από το Ταμείο για τη Δημοκρατία.

4.4

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι ο στόχος της εταιρικής σχέσης με τις κοινωνίες, ο οποίος αντικατοπτρίζεται στον νέο μηχανισμό, θα πρέπει να μεταφραστεί σε συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων και των τοπικών και περιφερειακών αρχών, σε όλα τα στάδια του κύκλου της στήριξης. Η «αραβική άνοιξη» έδειξε πόσο σημαντική είναι η υποστήριξη των κινημάτων των πολιτών στις γειτονικές χώρες της ΕΕ.

4.5

Ο ΕΜΓ θα πρέπει να αποτελεί ένα ευέλικτο μέσο για την ενίσχυση των ικανοτήτων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, ώστε να μπορούν να ελέγχουν τις δημόσιες πολιτικές και να διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στις διεργασίες εκδημοκρατισμού.

4.6

Η ΕΟΚΕ συνιστά να συγκροτηθούν πλατφόρμες διαλόγου μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών και της κυβέρνησης στις γειτονικές χώρες της ΕΕ και είναι πρόθυμη να συνδράμει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης στην επίτευξη αυτού του στόχου.

4.7

Η ΕΟΚΕ συνιστά να προβούν οι αντιπροσωπείες της ΕΕ σε εκτενή χαρτογράφηση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή, πράγμα που θα συνέβαλε στη σύσφιξη των σχέσεων όλα τα όργανα της ΕΕ με τον αναδυόμενο τομέα της κοινωνίας των πολιτών.

4.8

Η ΕΟΚΕ συνιστά, επίσης, να επικεντρωθεί περισσότερο ο κανονισμός για τον ΕΜΓ στην ανάπτυξη των ικανοτήτων των οργάνων των εταίρων χωρών που θα είναι υπεύθυνα για τη χορήγηση της βοήθειας, προκειμένου να εξασφαλιστεί καλό επίπεδο απορρόφησης των πόρων και υψηλός βαθμός διαφάνειας όσον αφορά τη χρήση τους.

4.9

Η ΕΟΚΕ αναμένει ότι ο ΕΠΓ θα τονώσει τη συνεργασία στο πεδίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ιδίως χάρη στις ανταλλαγές νέων και σπουδαστών ανάμεσα στην ΕΕ και στις γειτονικές της χώρες. Ο μηχανισμός θα παρέχει λογικά δυνατότητες ανάπτυξης δικτύων, ενισχύοντας έτσι τις ικανότητες των ΜΚΟ που ασχολούνται με τη νεολαία στις γειτονικές χώρες της ΕΕ.

4.10

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να προωθήσει επίσης με αυτό το μέσο μια βιώσιμη βιομηχανική πολιτική, την εταιρική κοινωνική ευθύνη, την περιβαλλοντική ευθύνη των επιχειρήσεων, καθώς και πολιτικές για τη στήριξη των ΜμΕ, τη διευθέτηση των ζητημάτων της αγοράς εργασίας και τη βελτίωση των κοινωνικών πολιτικών.

5.1

Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ) έχει ως στόχο την εγκαθίδρυση ενός χώρου ευημερίας και καλής γειτονίας στα σύνορα της ΕΕ.

5.2

Κατά την περίοδο 2014-2020, οι στόχοι της ΕΠΓ θα εξακολουθήσουν να στηρίζονται από την ΕΕ μέσω ειδικού χρηματοδοτικού μέσου, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας (ΕΜΓ), το οποίο θα αντικαταστήσει τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης (ΕΜΓΕΣ) που συστάθηκε το 2006.

5.3

Ο ΕΜΓ θα παρέχει μεγαλύτερη στήριξη σε εκείνους τους εταίρους που είναι προσηλωμένοι στην οικοδόμηση δημοκρατικών κοινωνιών και στην πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με τις αρχές των «αναλογικών κερδών» και της και της «αμοιβαίας ευθύνης».

5.4

Η πρόταση κανονισμού για τον ΕΜΓ περιλαμβάνει διατάξεις για την απλοποίηση του μηχανισμού από διάφορες απόψεις, επιτυγχάνοντας ισορροπία μεταξύ της ευελιξίας του μηχανισμού και της επικέντρωσης στους στόχους πολιτικής και τους κύριους τομείς συνεργασίας.

5.5

Η πρόταση κανονισμού για τον ΕΜΓ προωθεί τη συμπληρωματικότητα, τη συνοχή και την ολοκλήρωση των τομέων πολιτικής στους οποίους δίδεται προτεραιότητα, σύμφωνα με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», παραμένοντας ταυτόχρονα επικεντρωμένη στους βασικούς στόχους της ΕΠΓ.

5.6

Το ποσό δημοσιονομικής αναφοράς για την εφαρμογή του κανονισμού για τον ΕΜΓ κατά την περίοδο 2014-2020 είναι περίπου 18 δισεκατομμύρια ευρώ.

6.1

Σκοπός της εξωτερικής δράσης της ΕΕ με αυτό το μέσο είναι να υπάρχει αντίκτυπος, ο οποίος να αντανακλάται σε απτές αλλαγές στις χώρες εταίρους. Όποτε είναι δυνατό, ο αντίκτυπος αυτός θα πρέπει να παρακολουθείται μέσω κατάλληλου μηχανισμού και να αξιολογείται βάσει προκαθορισμένων, σαφών, διαφανών και μετρήσιμων δεικτών για κάθε χώρα: ήτοι συγκεκριμένων, μετρήσιμων και εφαρμόσιμων ορόσημων, βάσει των οποίων θα μπορεί να αξιολογηθεί κατά πόσο η χώρα σέβεται τις δημοκρατικές αξίες που επιθυμεί να προωθήσει η ΕΕ μέσω του ΕΜΓ.

6.2

Για να βελτιωθεί η εφαρμογή της αρχής των «αναλογικών κερδών», ένα κατάλληλο μέρος των συνολικών κονδυλίων του προϋπολογισμού του ΕΜΓ θα πρέπει να τεθεί κατά μέρος και να χορηγείται με τη μορφή κινήτρων για ενισχυμένη στήριξη εκείνων των χωρών εταίρων που σημειώνουν πρόοδο στην οικοδόμηση ή την εδραίωση ισχυρής και βιώσιμης δημοκρατίας. Η αρχή αυτή θα πρέπει μάλιστα να εφαρμοστεί έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη και οι ευάλωτες ομάδες σε αυτές τις χώρες και να μην προκύπτουν περικοπές των αναπτυξιακών ενισχύσεων στις επιμέρους χώρες, αλλά ανακατανομή της στήριξης από την κυβέρνηση στην κοινωνία των πολιτών.

6.3

Οι αντιπροσωπείες της ΕΕ θα πρέπει επίσης να αναλάβουν μεγαλύτερο ρόλο στη συνεργασία με τους άλλους διεθνείς χορηγούς. Τα έγγραφα που αναφέρονται στο άρθρο 7 παράγραφοι 1 και 2 θα πρέπει να περιλαμβάνουν πίνακες με αναλυτικά και ενημερωμένα στοιχεία για τους χορηγούς και να περιγράφουν τα μέτρα που θα ληφθούν για την ενίσχυση του συντονισμού των χορηγών, ιδίως μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών της.

6.4

Σύμφωνα με την πρόταση κανονισμού, στις σχέσεις με τους ανά τον κόσμο εταίρους της, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευθεί να προωθεί την αξιοπρεπή εργασία, καθώς και την επικύρωση και πραγματική εφαρμογή των διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων εργασίας. Θα πρέπει να υπογραμμιστούν επίσης η εξάλειψη της παιδικής εργασίας και η σημασία των πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών.

6.5

Η πρόταση κανονισμού θα έπρεπε να περιλαμβάνει ευκρινέστερες αναφορές στην ενίσχυση της εσωτερικής λογοδοσίας και στην καθιέρωση θεσμοθετημένου μηχανισμού διαβούλευσης και παρακολούθησης για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τους περιβαλλοντικούς και τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους μη κρατικούς παράγοντες.