21.1.2011

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 21/49

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Επενδύσεις στην ανάπτυξη τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών (Σχέδιο ΣΕΤ)»

COM(2009) 519 τελικό

2011/C 21/09

Γενικός εισηγητής: ο κ. Gerd WOLF

Στις 7 Οκτωβρίου 2009, και σύμφωνα με το άρθρο 262 της ΣΕΚ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την:

«Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών – Επενδύσεις στην ανάπτυξη τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών (Σχέδιο ΣΕΤ)»

COM(2009) 519 τελικό.

Στις 3 Νοεμβρίου 2009, το Προεδρείο της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής ανέθεσε στο ειδικευμένο τμήμα «Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, κοινωνία των πληροφοριών», την προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΕΟΚΕ.

Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα των εργασιών (Άρθρο 59 του Εσωτερικού Κανονισμού), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, κατά την 463η σύνοδο ολομέλειας, της 26ης και 27ης Μαΐου 2010 (συνεδρίαση της 27ης Μαΐου 2010), όρισε γενικό εισηγητή τον κ. Wolf και υιοθέτησε, με 168 ψήφους υπέρ και 3 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση:

1.   Περίληψη και συστάσεις

1.1   Το σχέδιο ΣΕΤ (Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών) που υποβλήθηκε από την Επιτροπή εξετάζει τα σημαντικότερα σύγχρονα μέτρα με τα οποία θα επιτευχθούν οι ζωτικοί και αλληλένδετοι στόχοι της προστασίας του περιβάλλοντος και της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, και θα διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ανεπιφύλακτα τις επενδύσεις και τα μέτρα που προτείνονται.

1.2   Μόνο αν καταβάλλουμε εξαιρετικές και συνδυασμένες προσπάθειες θα μπορέσουμε να προσανατολίσουμε και να προσαρμόσουμε σε αυτούς τους στόχους το συνολικό σύστημα παροχής, μετατροπής και κατανάλωσης ενέργειας.

1.3   Συνεπώς, πρέπει να αναπτυχθούν τεχνικές και μέθοδοι παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα οι οποίες, σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες τεχνολογίες, να μπορούν να διασφαλίσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα.

1.4   Ωστόσο, η ΕΟΚΕ διακατέχεται από σοβαρές ανησυχίες επειδή θεωρεί ότι η χρηματοδοτική συμβολή της Επιτροπής, των κρατών μελών και του ιδιωτικού τομέα που απαιτείται για την υλοποίηση του στόχου αυτού δεν έχει εκτιμηθεί επαρκώς. Γι' αυτό και συνιστά να αναπτυχθεί επειγόντως ένα κατάλληλο χρηματοδοτικό σχέδιο το οποίο να υποστηρίζεται από κοινού από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τον ενδιαφερόμενο κλάδο και να συνδέεται με τον μελλοντικό προϋπολογισμό της ΕΕ. Στο μεσοδιάστημα, θα πρέπει να ενεργοποιηθούν άλλες πηγές χρηματοδότησης και να αφιερωθούν αποκλειστικά στην υλοποίηση του στόχου αυτού όλα τα έσοδα των κρατών μελών που προέρχονται από τις ποσοστώσεις εκπομπών CO2. Το ίδιο ισχύει και για τα έσοδα από τον φόρο διοξειδίου του άνθρακα που ενδέχεται να επιβληθεί στο μέλλον.

1.5   Όντως, με δεδομένη την καθοριστική σημασία του ζητήματος της ενέργειας και του κλίματος, καθώς και των επιπτώσεών του στην ανταγωνιστικότητα, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι θα ήταν παράλογο να φορολογηθεί επιπλέον ο κλάδος της ενέργειας και τα έσοδα που θα έπρεπε να διατεθούν στην προστασία του κλίματος να διοχετευθούν σε άλλες ανάγκες.

1.6   Οι επενδύσεις για την ανάπτυξη τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών προς παραγωγή ενέργειας προάγουν την καινοτομία, τον δυναμισμό της οικονομίας, την αειφόρο ανάπτυξη και την απασχόληση. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο από τη στιγμή που οι εκμεταλλεύσιμες και φθηνές πηγές ενέργειας αποτελούν τη βάση της οικονομίας και του τρόπου ζωής μας. Η ενεργειακή απόδοση είναι παράγοντας κεφαλαιώδους σημασίας για την διεθνή ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Συνεπώς, χρειαζόμαστε βιώσιμες μεθόδους παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας.

1.7   Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ τονίζει την ιδιαίτερη σημασία της ηλεκτρικής ενέργειας. Όμως, συνιστά να δοθεί περισσότερη προσοχή στη χρήση ενέργειας σε κλάδους εκτός του ηλεκτρισμού και να αναζητηθούν καινοτόμες μέθοδοι έρευνας, γιατί αυτός είναι ο χώρος στον οποίο σημειώνεται η μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας παραγόμενης από ορυκτά καύσιμα.

1.8   Για να μπορέσει η Επιτροπή να εκπληρώσει τα συντονιστικά της καθήκοντα, πρέπει επίσης να αναπτυχθούν οι κατάλληλες δομές προγραμμάτων Ε&Α σε συνεννόηση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η Επιτροπή χρειάζεται από την πλευρά της έμπειρους, διεθνώς αναγνωρισμένους και αφοσιωμένους εμπειρογνώμονες, που να δραστηριοποιούνται στους τομείς τους και να ταυτίζονται απόλυτα με την επιτυχία του προγράμματος που συντονίζουν.

2.   Η ανακοίνωση της Επιτροπής (απλουστευμένη και συνοπτική παρουσίαση)

2.1   Το σχέδιο ΣΕΤ προορίζεται να αποτελέσει τον τεχνολογικό πυλώνα της ενεργειακής και της κλιματικής πολιτικής ΕΕ.

2.2   Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου ΣΕΤ είναι οι «χάρτες πορείας της ΕΕ» για την περίοδο 2010-2020, σύμφωνα με τους οποίους προωθείται η ανάπτυξη τεχνολογιών με περιορισμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα («τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών»). Οι εν λόγω χάρτες πορείας παρουσιάζονται σε έγγραφο εργασίας (1) των υπηρεσιών της Επιτροπής, συνοδευόμενοι από ένα σχέδιο χρηματοδότησης από τον ίδιο τον κλάδο και από δημόσιες πηγές.

2.3   Η ανακοίνωση της Επιτροπής εξετάζει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

2.3.1

Ευρωπαϊκές βιομηχανικές πρωτοβουλίες σχετικά με τα εξής: — Αιολική ενέργεια — Ηλιακή ενέργεια — Δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας — Αειφόρος βιοενέργεια — Παγίδευση, μεταφορά και αποθήκευση CO2 — Βιώσιμη πυρηνική σχάση — Κυψέλες καυσίμων και υδρογόνο.

2.3.2

Ενεργειακή απόδοση - Πρωτοβουλία «Έξυπνες πόλεις» («Smart Cities»).

2.3.3

Ευρωπαϊκός Συνασπισμός Ενεργειακής Έρευνας (EERA). Κοινά προγράμματα για ερευνητικά ιδρύματα και ανώτατες σχολές.

2.3.4

Λοιποί στόχοι: — Άλλες τεχνολογίες, όπως π.χ. υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πλην της αιολικής, αποθήκευση ενέργειας παράταση του χρόνου ζωής των πυρηνικών μονάδων παραγωγής ενέργειας και διάθεση πυρηνικών αποβλήτων — Ενέργεια σύντηξης, ιδίως το πρόγραμμα ITER — Βασική έρευνα, π.χ. καύσιμα προερχόμενα κατ' ευθείαν από το ηλιακό φως, φωτεινές πηγές στερεάς κατάστασης ή συσσωρευτές υψηλής πυκνότητας — Ενεργοποίηση πόλων επιστήμης και έρευνας. Για τον σκοπό αυτό, υπάρχουν ήδη πόροι από την πολιτική συνοχής — Διεθνής συνεργασία.

2.3.5

Οι επενδύσεις πρέπει να αυξηθούν και από το σημερινό ποσό των 3 δισ. ευρώ ετησίως να φθάσουν τα 8 δισ. ευρώ περίπου ετησίως, ώστε να προωθηθούν όντως οι δράσεις του σχεδίου ΣΕΤ στην ΕΕ.

2.3.6

Το νέο ευρωπαϊκό σύστημα δικαιωμάτων ποσοστώσεων εκπομπών πρέπει να επιτρέπει να επανεπενδύεται σε εθνική κλίμακα για μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος τουλάχιστον το 50 % των εσόδων που προέρχονται από τον πλειστηριασμό ποσοστώσεων και ένα μέρος που πρέπει να εξυπηρετεί την ανάπτυξη φιλοπεριβαλλοντικών τεχνολογιών.

2.3.7

Η παροχή κινήτρων και η μόχλευση πρέπει να ενισχυθούν τα μέγιστα με την πρόβλεψη μιας σειράς χρηματοδοτικών εργαλείων.

2.4   Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο:

—	να στηρίξουν τους χάρτες πορείας 2010-2020 για την τεχνολογία,

—	να διευθετήσουν τη στήριξη των πρωτοβουλιών του σχεδίου ΣΕΤ από τα υφιστάμενα κοινοτικά προγράμματα,

—	να ζητήσουν από τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις προσπάθειές τους στη στήριξη της χρηματοδότησης τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών,

—	να επικροτήσουν την προταθείσα ενίσχυση χρηματοδοτικών μέσων ώστε να συμβάλουν στη χρηματοδότηση του σχεδίου ΣΕΤ,

—	να επικροτήσουν τα σχέδια της Επιτροπής και της ΕΤΕπ,

—	να συμφωνήσουν στην ενίσχυση των υφιστάμενων και των νέων διεθνών πρωτοβουλιών τεχνολογικού προσανατολισμού.

3.   Γενικές παρατηρήσεις της ΕΟΚΕ

3.1   Διάσκεψη της Κοπεγχάγης για το κλίμα. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τις προσπάθειες της ΕΕ και των κρατών μελών της για την επιτυχή έκβαση της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης για το κλίμα. Θεωρεί δε ότι ο στόχος του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς αποτελεί την πρώτη σοβαρή ένδειξη βούλησης για την προστασία του κλίματος. Γι αυτό και λυπάται ιδιαίτερα που, πέραν των προγραμματικών δηλώσεων, δεν κατέστη εφικτό να συναφθούν δεσμευτικές συμφωνίες μεταξύ των συμμετεχόντων.

3.1.1   Υποτίμηση του προβλήματος. Παρά την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και, συνεπώς, της ενεργειακής ζήτησης (2) αλλά και την τεράστια ανάγκη μείωσης των ανισοτήτων, τα εναπομένοντα αποθέματα πρωτογενών ορυκτών πηγών ενέργειας (3) και η αυξανόμενη εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές, υπάρχουν πολλοί πολιτικοί και άλλοι παράγοντες που συνεχίζουν να υποτιμούν έντονα τη σοβαρότητα του κλιματικού και ενεργειακού προβλήματος, ούτε το ύψος των επενδύσεων που απαιτούνται για την αντιμετώπισή του - είτε επειδή οι επιπτώσεις τους δεν θα γίνουν αισθητές παρά μόνο μακροπρόθεσμα, είτε επειδή τα μοντέλα πρόβλεψης του κλίματος εμπεριέχουν αβεβαιότητες, είτε για λόγους οικονομικής σκοπιμότητας, από φόβο για υποβιβασμό της ποιότητας ζωής, από δισταγμούς ως προς την πραγματοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων ή επειδή οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για ορισμένες περιφέρειες θεωρούνται λιγότερο βαρύνουσες.

3.1.2   Εξοικονόμηση των πόρων. Η ανάπτυξη ανταγωνιστικών τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών (4) θα επιβραδύνει τον ρυθμό εξάντλησης των πεπερασμένων ορυκτών πηγών ενέργειας· επίσης, θα επηρεάσει την τιμή τους, προωθώντας έτσι τη βιωσιμότητα. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να διαρκέσουν περισσότερο τα αποθέματα ενέργειας και για να προετοιμαστούμε καλύτερα ενόψει της εξάντλησής τους. Όσοι δεν ενεργήσουν άμεσα, θα δεχθούν αργότερα σοβαρότερο πλήγμα.

3.1.3   Συνέπεια: Τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Είναι πλέον επείγον να ενισχυθούν εντονότερα οι προσπάθειες για την ανάπτυξη νέων ή την εξέλιξη των υφιστάμενων τεχνολογιών και μεθόδων παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών που να είναι διεθνώς ανταγωνιστικές έναντι των υφιστάμενων. Οι τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα χρησιμοποιούνται σε ευρεία κλίμακα μόνον όταν αυτό εξυπηρετεί τα οικονομικά συμφέροντα των εκάστοτε παραγόντων.

3.1.4   Επιλογή πρόβλεψης για μείωση των εκπομπών κατά 30 %. Ο επείγων χαρακτήρας των όσων προαναφέρθηκαν θα ενισχυθεί εάν τηρηθεί η υποστηριζόμενη από την ΕΟΚΕ επιλογή της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 30 % (5) (συγκεκριμένα, όταν θα υπάρχουν οι κατάλληλες διεθνείς προϋποθέσεις).

3.1.5   Πιθανότητα περαιτέρω αύξησης της κατανάλωσης. Στο σενάριο αναφοράς του ΔΟΕ (6) προβλέπεται για τις επόμενες δεκαετίες σταθερή αύξηση της κατανάλωσης και των πρωτογενών ορυκτών πηγών ενέργειας, κυρίως του άνθρακα. Κατά συνέπεια, ο ΔΟΕ εκτιμά ότι μόνο εφόσον ενισχυθούν οι προσπάθειες (7) μπορεί να αναστραφεί αυτή η τάση και να εξασφαλισθεί ότι η χρήση ορυκτών πηγών ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα θα κορυφωθεί το 2020 και στη συνέχεια θα μειωθεί σταδιακά, για να αντικατασταθεί από τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.

3.2   Έρευνα και ανάπτυξη - Σχέδια ΣΕΤ. Καθοριστική είναι η σημασία της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης και σε αυτό συμβάλλει σημαντικά το σχέδιο ΣΕΤ που υποβάλλεται από την Επιτροπή. Το σχέδιο περιλαμβάνει και τα χρηματοδοτικά μέσα που προβλέπονται για τον σκοπό αυτό από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

3.2.1   Έρευνα και ανάπτυξη - διεθνείς προσπάθειες και ανταγωνισμός. Στη διάσκεψη της Κοπεγχάγης για το κλίμα επιβεβαιώθηκε εκ νέου ότι εκείνα τα κράτη, όπως για παράδειγμα οι ΗΠΑ και η Κίνα, τα οποία δεν προχώρησαν στη σύναψη δεσμευτικών συμφωνιών διαθέτουν πάρα πολλούς πόρους για την έρευνα και την ανάπτυξη των στόχων που αναφέρονται στο σημείο 3.1.2. Αυτό δείχνει όμως ταυτόχρονα ότι η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει σημαντικά τις προσπάθειες της στον χώρο της Ε&Α για να διατηρήσει την ηγετική της θέση.

3.2.2   Πρόγραμμα επενδύσεων για την καινοτομία, το δυναμισμό και την απασχόληση. Οι κατάλληλες επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη προσφέρουν επίσης εξαιρετικές ευκαιρίες για την καινοτομία, τον οικονομικό δυναμισμό, την αειφόρο ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο από τη στιγμή που οι εκμεταλλεύσιμες και φθηνές πηγές ενέργειας αποτελούν τη βάση της οικονομίας και του τρόπου ζωής μας. Χωρίς επαρκή εφοδιασμό σε ενέργεια υπό οικονομικά αποδεκτές συνθήκες, η οικονομία μας, το κοινωνικό μας σύστημα και η κοινωνία μας γενικά απειλούνται με κατάρρευση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χρειαζόμαστε αειφόρες μορφές ενεργειακού εφοδιασμού.

3.3   Επικρότηση. Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής, καθώς και τα μέτρα που προτείνονται στην ανακοίνωση ως ένα σημαντικό και ουσιαστικό βήμα. Καλεί το Συμβούλιο, το Κοινοβούλιο, την Επιτροπή, τα κράτη μέλη, καθώς και τη βιομηχανία και τους κοινωνικούς εταίρους να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να προάγουν την ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και να διαθέσουν τους πόρους για τις επενδύσεις που είναι απαραίτητες στον χώρο της Ε&Α.

3.3.1   Αμφιβολίες ως προς το μέγεθος και την εστίαση των πόρων. Η ΕΟΚΕ δεν θεωρεί ότι είναι καθήκον της στο πλαίσιο της παρούσας γνωμοδότησης να εξετάσει λεπτομερώς κατά πόσον το προτεινόμενο χρηματοδοτικό πλαίσιο που ορίζεται στο έγγραφο της Επιτροπής (8) και η κατανομή του μεταξύ των προτεινόμενων στόχων συνάδουν με τους κατονομασθέντες στόχους. Συνιστά, συνεπώς, να ελεγχθεί και πάλι αν η προτεραιότητα που δίνεται στα έργα είναι σωστή και αν το συνολικό ποσό της χρηματοδότησης είναι σύμφωνο με τη σημασία των στόχων. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζεται, μετά από κατάλληλη μεταβατική περίοδο, ότι τα μέτρα αυτά θα αποδώσουν, ενώ το χρηματοδοτικό σχέδιο πρέπει να αναθεωρείται και να προσαρμόζεται, αν είναι απαραίτητο.

3.3.2   Το πρόβλημα της χρηματοδότησης. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι ο στόχος της προσαρμογής ολόκληρου του ενεργειακού μας συστήματος - παροχή, μετατροπή και κατανάλωση - στους συνδυασμένους στόχους της προστασίας του κλίματος, της ασφάλειας του εφοδιασμού και της αειφορίας θα επιτευχθεί μόνο χάρη σε εξαιρετικές προσπάθειες τις επόμενες δεκαετίες, και ότι η έρευνα και η αναπτυξιακή προσπάθεια που απαιτούνται για να επιτευχθεί αυτό είναι σημαντικά υποτιμημένες. Λαμβάνοντας υπόψη την έκταση των προσπαθειών των ΗΠΑ στον τομέα της Ε&Α, η ΕΟΚΕ αμφιβάλλει αν οι προβλεπόμενες επενδύσεις θα είναι αρκετές για να εξασφαλίσουν την επιτυχή εξέλιξη σε ένα τόσο ευρύ μέτωπο και με την απαραίτητη έμφαση, πόσο μάλλον την κατάληψη ηγετικής θέσης στην αγορά.

3.3.3   Ολοκληρωμένο σχέδιο χρηματοδότησης. Η ΕΟΚΕ επομένως καλεί με εμμονή να καταρτισθεί στο συγκεκριμένο τομέα ένα σχέδιο «επαρκούς χρηματοδότησης», που θα στηρίζεται από κοινού από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τον ενδιαφερόμενο κλάδο και θα ενσωματωθεί στον μελλοντικό προϋπολογισμό της ΕΕ.

3.3.4   Αξιοποίηση πρόσθετων πηγών χρηματοδότησης - το κόστος της κατανάλωσης ενέργειας ως σημείο αναφοράς. Εν τω μεταξύ, θα πρέπει να αξιοποιηθούν και άλλες πηγές χρηματοδότησης, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε αυτό των κρατών μελών. Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η ΕΤΕ έχει δηλώσει επίσης την πρόθεσή της να συμμετάσχει. Υπό το πρίσμα αυτό, το κόστος της τρέχουσας κατανάλωσης ενέργειας θα πρέπει να ληφθεί ως σημείο αναφοράς για τις απαιτούμενες επενδύσεις: σημαντικό ποσοστό αυτού του ποσού πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως δικλείδα ασφαλείας για το μέλλον! Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ παραπέμπει στη γνωμοδότησή της σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ενεργειακή απόδοση (9).

3.3.4.1   Έσοδα από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπής CO2 και από ενδεχόμενο φόρο CO2. Επιπλέον, το σύνολο των εσόδων (10) που απορρέουν από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπής μεταξύ των κρατών μελών πρέπει να διατεθούν αποκλειστικά (11) για την ανάπτυξη ενεργειακών τεχνολογιών με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Δεδομένης της έκτασης του προβλήματος του κλίματος και της ενέργειας, η ΕΟΚΕ θεωρεί παράλογο να διατεθεί μέρος αυτών των εσόδων για την επίτευξη άλλων στόχων. Αυτή η σύσταση ισχύει επίσης για τα έσοδα που θα πραγματοποιηθούν στην περίπτωση επιβολής ενδεχόμενου μελλοντικού φόρου επί του διοξειδίου του άνθρακα. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση στα κράτη μέλη να επιδείξουν ανοικτό πνεύμα απέναντι στη σύστασή της.

3.3.4.2   Όχι εκτροπή των φορολογικών εσόδων. Δεδομένης της ζωτικής σημασίας της ενέργειας και του κλίματος, καθώς και των συνθηκών ανταγωνισμού, η ΕΟΚΕ θεωρεί παράλογο να διατεθούν τα πρόσθετα έσοδα από ενεργειακούς φόρους υπέρ του κλίματος, για άλλους σκοπούς.

3.3.4.3   Δικαιώματα δυνάμει του αποθέματος. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει το σχέδιο της Επιτροπής, που προτίθεται να χρησιμοποιήσει 300 εκατομμύρια από κοινοτικά αποθέματα για τους νεοεισερχόμενους στο σύστημα ανταλλαγής δικαιωμάτων εκπομπών, προκειμένου να ενθαρρύνει τη δέσμευση και την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα και τις καινοτόμες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προβλέπεται αυτά τα κοινοτικά αποθέματα να διατεθούν μέσω των κρατών μελών για τη χρηματοδότηση έργων επίδειξης τα οποία θα επιλεγούν σύμφωνα με κριτήρια που θα καθοριστούν σε κοινοτική κλίμακα (12).

3.3.5   Δημιουργία κινήτρων για την καινοτομία. Η ΕΟΚΕ παραπέμπει εξάλλου στη γνωμοδότησή της με θέμα «Επανεξέταση της κοινοτικής πολιτικής για την καινοτομία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο» (13), της οποίας οι συστάσεις είναι επίσης ιδιαίτερα χρήσιμες για την ανάπτυξη βιώσιμων ενεργειακών τεχνολογιών.

3.3.6   Διάκριση μεταξύ ανάπτυξης και εφαρμογής. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ ζητεί επίσης να γίνει σαφέστερη διάκριση μεταξύ, αφενός, της αναγκαίας ανάπτυξης οικονομικά προσιτών ενεργειακών τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τόσο υφιστάμενων όσο και νέων και, αφετέρου, της εφαρμογής τους και της μεγάλης κλίμακας διείσδυσης τους στην αγορά.

3.4   Περιορισμένη δυνατότητα πρόβλεψης. Μέχρι στιγμής, έχει αποδειχθεί δύσκολη η πρόβλεψη των μελλοντικών εξελίξεων και των συνεπειών τους σε πιο μακροπρόθεσμη βάση, συμπεριλαμβανομένων των τομέων πολιτικής ενέργειας και κλίματος. Για τον λόγο αυτό, δεν υπάρχει λόγος να περιορισθεί σήμερα η επιλογή των τεχνολογιών που θα χρειαστούν το 2050, πρέπει όμως να διερευνηθούν όλες οι ελπιδοφόρες εναλλακτικές δυνατότητες για την επίτευξη με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο των στόχων όσον αφορά το κλίμα για το 2050 και μετέπειτα, κατανέμοντας το βάρος μεταξύ της ασφάλειας του εφοδιασμού, της ανταγωνιστικότητας και της προστασίας του κλίματος. Το έτος 2020 θα αποτελέσει ένα πρώτο ορόσημο, το οποίο θα επιτρέψει να ελέγξουμε εάν έχει επιτευχθεί ο στόχος μέχρι τότε.

3.4.1   Ευρύ φάσμα θεμάτων σχετικά με την ανάπτυξη. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει επομένως το εύρος του θεματικού φάσματος που προτείνει η Επιτροπή όσον αφορά τις τεχνολογίες και τα μέτρα που θα πρέπει να θεσπισθούν μέχρι το στάδιο εφαρμογής, προκειμένου να διαμορφωθούν, με βάση την εμπειρία, ευνοϊκές προϋποθέσεις για μια ευέλικτη προσέγγιση της εφαρμογής τους, και να αποφευχθεί η πρόωρη θέσπιση διατάξεων.

3.4.2   Βασική έρευνα. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή τονίζει επίσης και προ πάντων τη σημασία και την ανάγκη επαρκούς βασικής έρευνας. Είναι ο μοναδικός τρόπος για να τεθούν οι βάσεις για εντελώς νέες ανακαλύψεις και για την ανάπτυξη των τεχνολογιών που θα προκύψουν από αυτές.

3.4.3   Ευρωπαϊκός συνασπισμός ενεργειακής έρευνας. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει επίσης την πρόταση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συνασπισμού ενεργειακής έρευνας. Στο πλαίσιο αυτό, καλεί την Επιτροπή να εφαρμόσει το μέσο ανοικτού συντονισμού και να διασφαλίσει ιδίως τη συγχρηματοδότηση εκ μέρους των οργανισμών χρηματοδότησης των κρατών μελών ή του κλάδου, σύμφωνα με τους κανόνες συμμετοχής.

3.4.4   Καταλυτική επίδραση του ευρωπαϊκού στρατηγικού σχεδίου ενεργειακών τεχνολογιών (ΣΕΤ). Ως εκ τούτου, κατά την εξέταση του προβλεπόμενου χρηματοδοτικού πλαισίου, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι κοινοτικοί πόροι που διατίθενται στο πλαίσιο του σχεδίου ΣΕΤ είναι επαρκείς ώστε να ασκήσουν τη δέουσα καταλυτική επίδραση στην αναγκαία συμμετοχή των κρατών μελών και του κλάδου.

3.5   Καθορισμός των προτεραιοτήτων στο επίπεδο της εφαρμογής. Κατά την εφαρμογή των τεχνολογιών και των συστημάτων που έχουν αναπτυχθεί, πρέπει να δοθεί πολύ μεγαλύτερη έμφαση σε αρχές που είναι εξίσου σημαντικές με τον στόχο της προστασίας του κλίματος, όπως η ασφάλεια του εφοδιασμού και οι δαπάνες (π.χ. το κόστος μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα), λαμβάνοντας υπόψη τις περιφερειακές και παγκόσμιες πτυχές (δυνατότητες που παρέχει η ηλιακή, υδραυλική ή αιολική ενέργεια, αποστάσεις, συμφέροντα των προμηθευτών πρώτων υλών, κλπ.). Κατά συνέπεια, τα μέσα αρχικής στήριξης της αγοράς δεν θα πρέπει να επιβάλουν καμία συγκεκριμένη τεχνολογία, ούτε και να ευνοήσουν ορισμένες τεχνολογίες μέσω ειδικών χρηματοδοτήσεων.

3.6   Σημασία του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι περισσότερες από τις προτεινόμενες τεχνολογίες και τα μέτρα αφορούν τα συστήματα προμήθειας ή χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας. Παρά το γεγονός ότι, επί του παρόντος, ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας αντιπροσωπεύει μόνο το 19 % (14) της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ενδείκνυται να επικεντρωθούν σε ορισμένο βαθμό οι προτεινόμενες ενέργειες Ε&Α στην ηλεκτρική ενέργεια, επειδή αυτή διαδραματίζει πρωταρχικό και αδιαμφισβήτητο ρόλο σε όλους τους τομείς της καθημερινής ζωής, στην τεχνολογία και στην οικονομία. Η φιλοδοξία να «ηλεκτροκινηθούν» όσον το δυνατόν περισσότερο οι τρόποι χερσαίας μεταφοράς (ηλεκτροκίνητο όχημα, σιδηροδρομική μεταφορά εμπορευμάτων) και - παράλληλα με τη συνδυασμένη παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας – να γίνει ευρύτερη χρήση ηλεκτρικών τεχνολογιών υποστήριξης (αντλίες, συμπιεστές) για τη θέρμανση κτιρίων μέσω αντλιών θερμότητας και γεωθερμικής ενέργειας, θα ενισχύσει περαιτέρω τον ρόλο της ηλεκτρικής ενέργειας.

3.6.1   Κρίσιμος ρόλος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρόκειται να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο μεταξύ των ενεργειακών τεχνολογιών με χαμηλές εκπομπές άνθρακα που θα αναπτυχθούν. Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι, κατά τα τελευταία χρόνια, το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών στην παραγωγή ενέργειας αυξήθηκε πέρα από κάθε προσδοκία, ιδίως χάρη στη μαζική επέκταση της αιολικής ενέργειας.

3.6.2   Ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ανάπτυξη κατάλληλων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, καθώς και των τεχνολογιών που απαιτούνται για τον σκοπό αυτό (για παράδειγμα, «έξυπνα δίκτυα» ή «smart grids»), για την καλύτερη εξισορρόπηση της αύξησης των διακυμάνσεων στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης και, ενδεχομένως, για τη δυνατότητα μεταφοράς στην Ευρώπη της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται σε ηλιακά πάρκα στην Αφρική.

3.6.3   Τεχνολογίες αποθήκευσης, εφοδιασμός βασικού φορτίου και «ρυθμιστικές» μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Εντούτοις, είναι πιθανό ότι σε περίπτωση επίτευξης του επιθυμητού βαθμού ανάπτυξης αυτών των μετατροπέων ανανεώσιμης ενέργειας, οι οποίοι εξαρτώνται από ημερήσιες και εποχιακές καιρικές διακυμάνσεις, η προσέγγιση αυτή δεν θα αρκεί για την εξασφάλιση ασφαλούς και προσαρμοσμένου στις ανάγκες κατανάλωσης εφοδιασμού σε ηλεκτρική ενέργεια. Ως εκ τούτου, θα πρέπει επίσης να σημειωθεί πρόοδος στην αναζήτηση καινοτόμων σταθερών τεχνολογιών αποθήκευσης (συμπιεσμένος αέρας, υδρογόνο). Είναι εξίσου σημαντικό να αναπτυχθεί η ικανότητα αποτελεσματικής και ταυτόχρονα κερδοφόρας ανταπόκρισης στις αυξήσεις της ζήτησης. Ενώ προηγουμένως οι δυνατότητες αυτές χρησιμοποιούνταν επιπλέον της παροχής βασικού φορτίου αποκλειστικά για την αντιμετώπιση των μεταβαλλόμενων αναγκών και ιδίως για την προσαρμογή στην αυξημένη ζήτηση και κατανάλωση, τώρα πλέον χρησιμεύουν ως αντιστάθμισμα, μέσω των «ρυθμιστικών» μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, των διακυμάνσεων της προσφοράς του μεγαλύτερου μέρους των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αυτός ο ρόλος θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερη σημασία στο μέλλον. Ως εκ τούτου, είναι ιδιαίτερα σημαντική η ύπαρξη και η ανάπτυξη αυτών των «ρυθμιστικών» μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.

3.6.4   Συστημικές λύσεις. Συνεπώς, λόγω της διασύνδεσης μεταξύ των διαφόρων ενεργειακών τεχνολογιών που αναφέρονται παραπάνω, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην εξέταση των προβλημάτων συστημικού χαρακτήρα, στο συναφές ζήτημα της ασφάλειας του εφοδιασμού και στην ανάπτυξη εφικτών λύσεων.

3.6.5   Πρόσθετο κόστος. Παράλληλα, κατά τον υπολογισμό του συνολικού κόστους, πρέπει να συμπεριληφθεί το κόστος του δικτύου, των συστημάτων ρύθμισης και αποθήκευσης που απαιτούνται για τις μεταβαλλόμενες πηγές ενέργειας, καθώς και των «ρυθμιστικών» μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, όπως έχει ήδη ζητήσει η ΕΟΚΕ για την εσωτερικοποίηση του εξωτερικού κόστους, όπως π.χ. για την πυρηνική ενέργεια και για τους διαφόρους τρόπους χρήσης των μορφών ενέργειας που προέρχονται από ορυκτές πηγές (15).

3.6.6   Αποθήκευση της ενέργειας με σκοπό την κινητή χρήση. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να ενισχυθεί η βασική έρευνα προκειμένου να μπορέσουν να αναπτυχθούν απολύτως καινοτόμες προσεγγίσεις για την επίτευξη σημαντικά υψηλότερων πυκνοτήτων, αριθμού κύκλων, διάρκειας ζωής και δυνατοτήτων αποθήκευσης. Υπό ορισμένες συνθήκες, μπορεί μάλιστα να είναι σκόπιμη η χρήση της μπαταρίας των ηλεκτροκίνητων οχημάτων για την αποθήκευση διακυμαινόμενων πηγών ενέργειας.

3.6.7   Προμηθευτές βασικού φορτίου. Στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, κρίσιμος είναι ο ρόλος των προμηθευτών βασικού φορτίου, ακρογωνιαίου λίθου του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι ως εκ τούτου απαραίτητο:

—	να γίνεται χρήση του άνθρακα με σεβασμό προς το περιβάλλον, μέσω της αυξημένης ενεργειακής απόδοσης ή/και της δέσμευσης και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα·

—	να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο η λειτουργικότητα της πυρηνικής ενέργειας (πυρηνική σχάση) χάρη στην πρόοδο που έχει σημειωθεί σε όλους τους τομείς· (ασφάλεια, τελική αποθήκευση, πολλαπλασιασμός, χρήση των πόρων, ρυθμιστική ικανότητα)·

—	να κατασκευαστούν εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής με αέριο των οποίων το επίπεδο απόδοσης είναι πολύ υψηλό·

—	να αναπτυχθεί περαιτέρω η τεχνολογία πυρηνικής σύντηξης, η οποία φαίνεται μακροπρόθεσμα να έχει ένα λαμπρό μέλλον·

—	να καταβληθεί προσπάθεια να αυξηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η δυνατότητα ρύθμισης από πλευράς προμηθευτών του βασικού φορτίου, προκειμένου να ενσωματωθούν και αυτοί στα διασυνδεδεμένα συστήματα ρύθμισης.

3.7   Η κύρια συνιστώσα της ενεργειακής κατανάλωσης πρέπει να αναζητηθεί εκτός αυτού του τομέα. Επί του παρόντος, το μεγαλύτερο μέρος της ενεργειακής κατανάλωσης από τον τελικό χρήστη γίνεται εκτός του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό ισχύει για το μεγαλύτερο μέρος των βιομηχανικών χρήσεων (συμπεριλαμβανομένης της χημείας ή του χάλυβα), για το σύνολο σχεδόν του τομέα των μεταφορών και της θέρμανσης κτιρίων. Η ΕΟΚΕ συνιστά, συνεπώς, να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην πτυχή αυτή που είναι η καρδιά του προβλήματος. Από αυτή την άποψη, θα ήταν λοιπόν ιδιαίτερα σημαντικό να αναπτυχθούν νέες προσεγγίσεις στον τομέα της έρευνας, πέρα από τις έννοιες «ενεργειακή απόδοση», «εξοικονόμηση ενέργειας» και «ηλεκτροκίνηση». Μόνον αφού βρεθούν κατάλληλες λύσεις για αυτούς τους τομείς θα επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι.

3.7.1   Θαλάσσιες και εναέριες μεταφορές. Όσον αφορά τους δύο αυτούς τρόπους μεταφοράς, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι πιθανότητες παραίτησης από τη χρήση ενέργειας από ορυκτά και χημικά καύσιμα είναι πολύ λίγες, ακόμα και πιο μακροπρόθεσμα (16). Στο προκείμενο, αυτό που ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, η διήθηση των εξατμίσεων των αυτοκινήτων για την απαλλαγή από τοξικά αέρια, η πρόσβαση σε πηγές χημικής ενέργειας (π.χ. το υδρογόνο και οι ενώσεις του) που προέρχονται από την ηλεκτρική ή την ηλιακή ενέργεια και ενδεχομένως η ανάπτυξη της δέσμευσης και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα (για τις θαλάσσιες μεταφορές) (17).

3.7.2   Βιομηχανικές διαδικασίες, χημεία και χάλυβας. Είναι πολύ πιθανό να αποδειχθεί εξίσου δύσκολη η πλήρης αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων που χρησιμοποιούνται για βιομηχανικές διεργασίες, κυρίως στη χημική βιομηχανία και τη βιομηχανία σιδήρου και χάλυβα (18). Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συνηγορεί υπέρ της ενίσχυσης της έρευνας και της ανάπτυξης καινοτόμων λύσεων.

3.7.3   Βιοτεχνολογία και βιομάζα. Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στο σημαντικό δυναμικό των καινοτόμων εξελίξεων στον τομέα της βιοτεχνολογίας και στη συνάφειά τους με τον τομέα της ενέργειας και με τους στόχους της παρούσας γνωμοδότησης. Εντούτοις, πρέπει να περιορισθεί η χρήση βιομάζας, ενός πόρου που πρόκειται να μειωθεί μακροπρόθεσμα και ο οποίος ανταγωνίζεται την προμήθεια τροφίμων και πρώτων υλών, μόνο στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει εναλλακτική λύση (λαμβάνοντας υπόψη τα αέρια του θερμοκηπίου (19) που συνδέονται με τη διαδικασία οργώματος, όπως το NO2).

3.7.4   Θερμομόνωση των κτιρίων. Οι οικονομίες ενέργειας στον κατασκευαστικό τομέα αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα. Ο τομέας αυτός διαθέτει σημαντικό δυναμικό από την άποψη της ανάπτυξής του (και της εφαρμογής του) με στόχο τη δραστική μείωση της θερμικής απώλειας. Θα πρέπει το θέμα αυτό να τύχει ιδιαίτερης προσοχής κατά τον καθορισμό των προτεραιοτήτων δράσης για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις της ΕΟΚΕ

4.1   Κοινοτικά καθήκοντα και επικουρικότητα. Το σχέδιο ΣΕΤ αφορά κατά προτεραιότητα τα κοινοτικά καθήκοντα που αποδεικνύονται αναγκαία ή κατάλληλα για την ανάπτυξη των αναφερομένων τεχνολογιών. Πρέπει, επομένως, να πρόκειται για υπερεθνικά καθήκοντα, ή καθήκοντα για την εκπλήρωση των οποίων η υπερεθνική συνεργασία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και δημιουργεί προστιθέμενη αξία σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

4.2   Σχέδιο χρηματοδότησης και προτεραιότητες. Τοιουτοτρόπως, πρέπει να ελεγχθεί το πρόγραμμα χρηματοδότησης και οι οριζόμενες σε αυτό προτεραιότητες, προκειμένου να διαπιστωθεί το κατά πόσον αυτές πληρούν τα προαναφερόμενα κριτήρια.

4.3   Ανάπτυξη και εφαρμογή, εκ νέου. Κατά τον ίδιο τρόπο, πρέπει να εξετασθεί το σχέδιο χρηματοδότησης, προκειμένου να καθοριστεί αν πράγματι εξυπηρετεί κατά προτεραιότητα την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ή νέων συστημάτων. Πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία το ενδεχόμενο να μην επιδοτείται από το σχέδιο ΣΕΤ η εφαρμογή σε μεγάλη κλίμακα ενεργειακών τεχνολογιών.

4.4   Διασύνδεση με υφιστάμενα προγράμματα. Εξάλλου, η ΕΟΚΕ τάσσεται επίσης υπέρ της διασύνδεσης της έρευνας και ανάπτυξης για το κλίμα που προτείνει το σχέδιο ΣΕΤ και τα υφιστάμενα προγράμματα και σχέδια στο πλαίσιο του 7ου προγράμματος-πλαισίου, όπως για παράδειγμα τα εμβληματικά σχέδια που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του προγράμματος για τις μελλοντικές και αναδυόμενες τεχνολογίες (FET). Τούτο ισχύει ιδίως στους τομείς του σχεδίου ΣΕΤ στους οποίους δεν μπορούμε να αναμένουμε μεσοπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα, κατά τα επόμενα δέκα έτη.

4.5   Διεθνής συνεργασία. Προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα με τους επενδυμένους πόρους, η ΕΟΚΕ (20) συνιστά να καταβληθούν προσπάθειες για τη επίτευξη διεθνούς συνεργασίας με στρατηγικούς εταίρους, ιδίως στην περίπτωση των απαιτούμενων έργων μεγάλης εμβέλειας (για παράδειγμα, το ITER), όχι μόνο για να επιμεριστεί ο φόρτος από την άποψη του κόστους και του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά επίσης για να δημιουργηθεί ευρύτερη βάση γνώσεων και υψηλότερο δυναμικό καινοτομίας.

4.6   Ρόλος της Επιτροπής. Η Επιτροπή, για να φέρει σε πέρας την αποστολή συντονισμού, πρέπει να θέσει σε εφαρμογή προγράμματα Ε&Α από κοινού με τους ενδιαφερόμενους φορείς. Όσον την αφορά, η Επιτροπή έχει ανάγκη από έμπειρους, διεθνώς αναγνωρισμένους ειδικούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα ειδικότητάς τους, οι οποίοι θα εργαστούν ως διαχειριστές σχεδίων και θα αφοσιωθούν πλήρως στην επιτυχία του προγράμματος.

4.7   Κατανόηση, συμμετοχή και αποδοχή – ενημέρωση και διαφάνεια. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία όλων των παραπάνω πρωτοβουλιών είναι η ολοκληρωμένη και ανοιχτή ενημέρωση των πολιτών, ιδίως των πολιτών για τους οποίους τα προβλεπόμενα μέτρα έχουν άμεση σημασία και η συμμετοχή τους με κατάλληλο τρόπο στη λήψη αποφάσεων, παράλληλα με τους πολιτικούς εκπροσώπους, τον κλάδο και τους υπόλοιπους ενδιαφερόμενους φορείς. Ο καλύτερος τρόπος να διασφαλιστεί η σαφής κατανόηση και αποδοχή των μέτρων αυτών, είναι η μέριμνα για την ύπαρξη πλήρους ενημέρωσης, συμμετοχής και διαφάνειας.

4.8   Προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ. Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι έχει ήδη εκπονήσει γνωμοδοτήσεις για πολλά από τα θέματα που θίγονται στην παρούσα γνωμοδότηση, στα οποία ανέλυε λεπτομερώς ορισμένους από τους προβληματισμούς που παρατίθενται συνοπτικά εδώ. Παραπέμπει, ειδικότερα, στις εξής γνωμοδοτήσεις:

—	INT/146 «Ερευνητικές ανάγκες για τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού» (21)

—	TEN/299 «Ενεργειακή απόδοση των κτηρίων- συμβολή των τελικών χρηστών» (22)

—	TEN/311 «Ο ενδεχόμενος θετικός ή αρνητικός αντίκτυπος των αυξανόμενων περιβαλλοντικών και ενεργειακών απαιτήσεων στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας» (23)

—	TEN/332 «Ευρωπαϊκό στρατηγικό σχέδιο ενεργειακών τεχνολογιών (Σχέδιο ΣΕΤ)» (24)

—	TEN/398 «Προς μια οικολογικά αποδοτική οικονομία – Μετατροπή της οικονομικής κρίσης σε ευκαιρία να ανοίξει ο δρόμος προς μια νέα ενεργειακή εποχή» (25)

—	TEN/340 «Υποστήριξη της έγκαιρης επίδειξης της αειφόρου ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα» (26)

—	TEN/404 «Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής υπέρ των ΜΜΕ και ιδίως των πολύ μικρών επιχειρήσεων» (27)

—	NAT/391 «Διεθνείς διαπραγματεύσεις για την αλλαγή του κλίματος» (28)

—	«Δρόμος χωρίς επιστροφή» – Ψήφισμα της ΕΟΚΕ σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές, Κοπεγχάγη, 7-18 Δεκεμβρίου 2009.

---

(1)  SEC(2009) 1296 της 7.10.2009.

(2)  Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ), η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας θα αυξηθεί κατά 50 % μέχρι το 2050.

(3)  Σύμφωνα με συντηρητικές προβλέψεις, μέχρι το 2050 θα έχει εξαντληθεί το 50 % των ορυκτών πηγών ενέργειας.

(4)  Με την εξαίρεση της παγίδευσης, της μεταφοράς και της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα.

(5)  COM(2010) 2020 «EUROPA 2020»

(6)  International Energy Agency - IEA – World Energy Outlook 2009 – Reference Scenario

(7)  IEA – World Energy Outlook 2009 – the 450 Scenario

(8)  SEC(2009) 1296 της 7.10.2009.

(9)  ΕΕ C 10 της 15.1.2008, σελ. 22.

(10)  Π.χ. τα έσοδα που προέρχονται από τη δημοπρασία την περίοδο 2013-2020.

(11)  Αντίθετα, η Επιτροπή προτείνει να διαθέσει για τον σκοπό αυτό το ήμισυ μόνο αυτών των εσόδων, και όχι εξ ολοκλήρου για Ε&Α (βλ. παράγραφο 2.3.6).

(12)  Συμπεριλαμβανομένης της γεωθερμίας.

(13)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Επανεξέταση της κοινοτικής πολιτικής για την καινοτομία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο», INT/509. Η γνωμοδότηση αυτή δεν έχει ακόμα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα.

(14)  EUROSTAT – Έκθεση 2009

(15)  ΕΕ C 175 της 28.7.2009, σελ. 1, ΕΕ C 120 της 16.5.2008, σελ. 15.

(16)  Εκτός από ορισμένες συγκεκριμένες στρατιωτικές εφαρμογές.

(17)  Αν δεν επιθυμούμε να επιτρέψουμε την πυρηνοκίνηση.

(18)  Στο μέτρο που η ενέργεια από ορυκτούς πόρους συνεχίζει να εφαρμόζεται, η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα αποτελεί και εδώ μια λύση για τη μείωση των εκπομπών στην ατμόσφαιρα.

(19)  Atmos. Chem. Phys. Discuss. 7, 11191-11205, 2007

(20)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Ευρωπαϊκό στρατηγικό πλαίσιο για διεθνή επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία», ΕΕ C 306 της 16ης Δεκεμβρίου 2009, σελ. 13.

(21)  ΕΕ C 241 της 7ης Οκτωβρίου 2002, σελ. 13.

(22)  ΕΕ C 162 της 25ης Ιουνίου 2008, σελ. 62.

(23)  ΕΕ C 162 της 25ης Ιουνίου 2008, σελ. 72.

(24)  ΕΕ C 27 της 3ης Φεβρουαρίου 2009, σελ. 53.

(25)  Δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα.

(26)  ΕΕ C 77 της 31ης Μαρτίου 2009, σελ. 49.

(27)  Δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα.

(28)  ΕΕ C 77 της 31ης Μαρτίου 2009, σελ. 73.

---