30.4.2009

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 100/93

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα: «Οι σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης — Βραζιλίας»

2009/C 100/15

Κατά τη σύνοδο ολομέλειας της 16ης Ιανουαρίου 2008, και σύμφωνα με το άρθρο 29, παράγραφος 2, του Εσωτερικού της Κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα:

«Οι σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης — Βραζιλίας».

Το ειδικευμένο τμήμα «Εξωτερικές σχέσεις», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότησή του στις 30 Σεπτεμβρίου 2008 με βάση εισηγητική έκθεση του κ. P. BARROS VALE, εισηγητή, και του κ. G. IULIANO, συνεισηγητή.

Κατά την 448η σύνοδο ολομέλειας, της 22ας και 23ης Οκτωβρίου 2008 (συνεδρίαση της 22ας Οκτωβρίου 2008), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 116 ψήφους υπέρ και 1 αποχή.

1.   Σύνοψη

1.1.   Στην παρούσα γνωμοδότηση εξετάζεται η εξέλιξη των σχέσεων ΕΕ-Βραζιλίας και ο αναδυόμενος πολιτικός και οικονομικός ρόλος που διαδραματίζει η χώρα αυτή σε διεθνές επίπεδο, με αυξανόμενη ισχύ.

1.2.   Το 2007 υιοθετήθηκε η νέα Στρατηγική Εταιρική Σχέση ΕΕ-Βραζιλίας  (1), η οποία έλαβε συγκεκριμένη μορφή με την πρώτη συνάντηση κορυφής αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων ΕΕ-Βραζιλίας, στις 4 Ιουλίου 2007. Στην παρούσα γνωμοδότηση, η ΕΟΚΕ εκθέτει τις συστάσεις της σχετικά με τις προτάσεις του κοινού σχεδίου δράσης στο οποίο αναπτύσσεται το περιεχόμενο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης, ειδικότερα όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τα εξής θέματα: συμμετοχική διάσταση και οικονομική και κοινωνική συνοχή, οικονομική και εμπορική συνεργασία, παιδεία, έρευνα και ανάπτυξη, κοινωνικός διάλογος, περιβάλλον, κλιματική αλλαγή και βιοκαύσιμα, μετανάστευση.

1.3.   Όσον αφορά τον ρόλο της ΕΟΚΕ, στη γνωμοδότηση προτείνεται η σύσταση Στρογγυλής Τραπέζης της κοινωνίας των πολιτών ΕΕ-Βραζιλίας, κατ’ αναλογία προς εκείνες που ήδη έχουν συσταθεί με την Ινδία και την Κίνα. Εταίρος της ΕΟΚΕ στο νέο αυτό όργανο θα είναι το Συμβούλιο Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης της Βραζιλίας, που είναι το ομόλογό της όργανο στη Βραζιλία και συστάθηκε από τον κ. Lula da Silva το 2003. Στην γνωμοδότηση διατυπώνονται προτάσεις σχετικά με τη μελλοντική σύνθεση και λειτουργία της εν λόγω Στρογγυλής Τραπέζης και απαριθμούνται τα ζητήματα που, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, θα πρέπει να περιληφθούν στα πρακτέα, και τα οποία καλύπτουν: οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα· τις σχέσεις σε πολυμερές επίπεδο· την τριμερή συνεργασία ΕΕ-Βραζιλίας με τρίτες χώρες· τον ρόλο της Βραζιλίας στην ολοκλήρωση της Mercosur και στις σχέσεις ΕΕ-Mercosur.

2.   Λόγοι κατάρτισης της γνωμοδότησης

2.1.   Στόχος της παρούσας γνωμοδότησης, όπως και εκείνων που είχε εκπονήσει παλαιότερα η ΕΟΚΕ για την Κίνα και την Ινδία, είναι να προετοιμάσει τη σύσταση στρογγυλής τραπέζης της κοινωνίας των πολιτών ΕΕ-Βραζιλίας, παρουσιάζοντας τις θέσεις της ΕΟΚΕ σχετικά με την ίδια τη στρογγυλή τράπεζα.

2.2.   Αξίζει να σημειωθεί ότι η στρογγυλή τράπεζα εγγράφεται στην ευρύτερη στρατηγική της ΕΕ έτσι όπως προσδιορίστηκε στην Στρατηγική Εταιρική Σχέση μεταξύ ΕΕ και Βραζιλίας, ενώ αναφέρεται σαφώς στα συμπεράσματα της διάσκεψης κορυφής ΕΕ-Βραζιλίας που πραγματοποιήθηκε στη Λισσαβώνα, όπου συνιστάται η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και του Συμβουλίου Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης της Βραζιλίας (Conselho de Desenvolvimento Económico e Social — CDES), ως συστατικό στοιχείο της θεσμικής διάρθρωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο μερών (2).

2.3.   Η γνωμοδότηση εξετάζει την σημερινή κατάσταση των σχέσεων ΕΕ-Βραζιλίας, καθώς και το σχετικό ιστορικό και τις μελλοντικές προοπτικές, και μελετά την τοποθέτηση της Βραζιλίας έναντι της Mercosur (Κοινή Αγορά του Νότου) και της διεθνούς κοινότητας, με ιδιαίτερη εστίαση στα ζητήματα που επηρεάζουν ή καθορίζουν, άμεσα ή έμμεσα, τις σχέσεις της χώρας αυτής με την ΕΕ σε όλα τα επίπεδα.

2.4.   Η πρωτοβουλία αυτή της ΕΟΚΕ επιχειρεί να οριοθετήσει την μελλοντική λειτουργία και τα κυριότερα ζητήματα που, από τη δική της οπτική γωνία, θα πρέπει να διαμορφώσουν την υπόσταση και τη δραστηριότητα της στρογγυλής τραπέζης, και να αποτελέσει έτσι το έγγραφο της ευρωπαϊκής οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών που θα χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο της διάσκεψης κορυφής ΕΕ-Βραζιλίας, η οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί το Δεκέμβριο του 2008, και κατά την οποία προσδοκάται ότι η δημιουργία της εν λόγω στρογγυλής τραπέζης θα τύχει πολιτικής υποδοχής.

3.   Πλαίσιο δράσης

3.1.   Ιστορικό

3.1.1.   Στη Βραζιλία, μετά τη λήξη της εποχής της αποικιοκρατίας, διατηρήθηκε μέχρι και τις μέρες μας μια παράδοση αγαθών σχέσεων με όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Επομένως, η ιδέα της οργάνωσης των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Βραζιλίας ενέχει αφ’ εαυτής ένα και μοναδικό στοιχείο καινοτομίας: η ίδια η ΕΕ ολοκληρώνει, αξιολογεί και προτίθεται να εμβαθύνει την συστηματική και συνεχή οργάνωση μιας μακροπρόθεσμης συνεργασίας μεταξύ των δύο γεωγραφικών περιφερειών.

3.1.2.   Η προσέγγιση αυτή υπήρξε στόχος διαφόρων πρωτοβουλιών που απέβλεπαν στην επισημοποίησή της σε διάφορα επίπεδα, όπως πιστοποιεί, στο επίπεδο της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, η Διοργανική Συμφωνία που υπεγράφη τον Ιούλιο του 2003 μεταξύ της ΕΟΚΕ και του CDES, της οποίας είχε προηγηθεί η Συμφωνία πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Βραζιλίας, το 1992. Το CDES, με το οποίο η ΕΟΚΕ έχει συσφίξει σταδιακά τις σχέσεις της, υφίσταται από τον Μάιο του 2003. Προεδρεύεται σήμερα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και απαρτίζεται από 102 (3) Συμβούλους.

3.1.3.   Παρά την ενεργό προσπάθεια και από τις δύο πλευρές, η εμβάθυνση των σχέσεων, ιδίως στο οικονομικό και το κοινωνικό επίπεδο, δεν είχε την προσδοκώμενη εξέλιξη, παρότι όλα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το 2007 υπήρξε το έτος της αναθέρμανσης των σχέσεων, κυρίως σε πεδία μη εμπορικού χαρακτήρα. Αναπτύχθηκαν ποικίλες πρωτοβουλίες (4), ενώ το έργο που επετελέσθη αναμένεται να εντατικοποιηθεί ακόμη περισσότερο κατά το 2008, ως αποτέλεσμα της έναρξης της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ ΕΕ και Βραζιλίας, όπως συνιστάται στην ανακοίνωση της Επιτροπής του Μαΐου του 2007. Ωστόσο, παρατηρείται μια δυσαναλογία μεταξύ της εντατικής ανάπτυξης της διμερούς ολοκλήρωσης, εκ μέρους των κρατών μελών με τη Βραζιλία, σε οικονομικό και επιχειρηματικό επίπεδο, και του βραδέος ρυθμού που εμφανίζει η γενικότερη συνεργασία, καθώς και η συνεργασία σε άλλα μεμονωμένα πεδία, μεταξύ της ΕΕ και της Βραζιλίας. Οι επενδύσεις των ευρωπαϊκών χωρών στη Βραζιλία, η εμπορική και βιομηχανική συνεργασία, και η αναπτυξιακή βοήθεια, καθώς και ο διάλογος μεταξύ κοινωνικών φορέων, συνιστούν θετικό προηγούμενο που δικαιολογεί έναν σαφέστερο και ισχυρότερο ρόλο της κοινωνίας των πολιτών στην εξασφάλιση μιας κοινωνικής διάστασης στις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις που επιχειρείται να εντατικοποιηθούν.

3.1.4.   Με την διάσκεψη κορυφής της Λισσαβώνας, στις 4 Ιουλίου του 2007, ετέθησαν εν τέλει γερές βάσεις για θεσμοθετημένες διμερείς σχέσεις στο ύψιστο πολιτικό επίπεδο και θεσπίστηκαν ανθεκτικοί στο χρόνο μηχανισμοί διαλόγου που ελπίζεται ότι θα σημάνουν την έναρξη μιας νέας φάσης εποικοδομητικών σχέσεων. Η νέα αυτή φάση λαμβάνει συγκεκριμένη μορφή με την ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου στους διαφόρους κλάδους, την ανταπόκριση στις διάφορες παγκόσμιες προκλήσεις, σημερινές και μελλοντικές, την εξάπλωση και εμβάθυνση του εμπορίου και των οικονομικών σχέσεων, και την προσέγγιση των λαών της Ευρώπης και της Βραζιλίας.

3.1.5.   Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, η στρατηγική εταιρική σχέση ΕΕ-Βραζιλίας μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση του θετικού ηγετικού ρόλου της Βραζιλίας σε περιφερειακό και σε παγκόσμιο επίπεδο. Από αυτή την άποψη, η στρατηγική εταιρική σχέση νοείται ως συμπληρωματικός παράγοντας που θα δώσει ώθηση στις διαδικασίες περιφερειακής ολοκλήρωσης, ειδικότερα της Mercosur, και στις διαπραγματεύσεις της Mercosur με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την επίτευξη μιας δι-περιφερειακής συμφωνίας σύνδεσης, καθώς και στην κίνηση που προωθεί η Ένωση Νοτιοαμερικανικών Εθνών (Unión de Naciones Sudamericanas – UNASUR).

3.2.   Συγκυρία

3.2.1.   Η Βραζιλία, λόγω πληθυσμού και έκτασης της επικράτειάς της (συνορεύει με όλες σχεδόν τις χώρες της Νότιας Αμερικής) καθώς και λόγω όγκου της οικονομίας της, συνιστά σήμερα έναν από τους κύριους παράγοντες της διεθνούς σκηνής, με καθοριστικό ρόλο στην οικοδόμηση της Mercosur και γενικότερα στον χώρο της Λατινικής Αμερικής, αλλά, όλο και περισσότερο, και στο πεδίο των διαπραγματεύσεων σχετικά με τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου, ενώ διαφαίνεται και η σημαντική της θέση ως ενός από τους κύριους αναδυόμενους παγκόσμιους πρωταγωνιστές [BRICS (5)] κατά τον αναδυόμενο αιώνα. Η Βραζιλία, η οποία ανέπτυξε το πρότυπό της λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία της ευρωπαϊκής οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, είχε επίσης τον σημαντικότερο ρόλο στην προώθηση της πολιτικής και κοινωνικής διάστασης στις στρατηγικές της Mercosur, οι οποίες, εξάλλου, μοιάζουν πολύ μ’ εκείνες που ακολουθήθηκαν κατά την κοινοτική ολοκλήρωση.

3.2.2.   Ενόψει των φιλόδοξων στόχων για τις σχέσεις ΕΕ-Βραζιλίας, ιδιαίτερα ως προς τα ζητήματα οικονομικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης, φαίνεται ότι καθίσταται αναγκαία η θεσμική ενίσχυση της βραζιλιάνικης δομής που εξασφαλίζει τον σύνδεσμο μεταξύ των δύο μερών, ώστε να προωθηθεί η αποτελεσματικότητα και τα επιτεύγματα της στρατηγικής εταιρικής σχέσης στην οποία και τα δύο μέρη προσβλέπουν.

3.2.3.   Οι στόχοι της Βραζιλίας όσον αφορά τις σχέσεις της με την ΕΕ έχουν επικεντρωθεί σήμερα σε τομείς εμπορικού και οικονομικού χαρακτήρα, όπως τα βιοκαύσιμα, η τριμερής συνεργασία (ΕΕ – Βραζιλία — αναπτυσσόμενες χώρες), η τοποθέτηση και δράση στο πλευρό της ΕΕ σε ό,τι αφορά τις κλιματικές αλλαγές, καθώς και στον χώρο της επιστήμης και της τεχνολογίας.

3.2.4.   Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ της Βραζιλίας και του καθενός από τα κράτη που απαρτίζουν σήμερα την ΕΕ, απόρροια της ήδη σημαντικότατης θέσης που κατέχει σήμερα η Βραζιλία στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο, υπερβαίνουν κατά πολύ το επίπεδο των οικονομικών και εμπορικών μόνο συναλλαγών, ενώ οφείλουν πολλά και στο γεγονός ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες κοινότητες διαφόρων ευρωπαϊκών εθνικοτήτων στη Βραζιλία, καθώς και σημαντικές κοινότητες μεταναστών βραζιλιανής υπηκοότητας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Υπήρξαν, λοιπόν, στο πέρασμα των αιώνων, μεταναστευτικές ροές και προς τις δύο κατευθύνσεις, που δημιούργησαν πολύ στενούς δεσμούς μεταξύ της Βραζιλίας και πολλών από τα κράτη μέλη της ΕΕ.

3.2.5.   Η επόμενη συνάντηση κορυφής ΕΕ-Βραζιλίας θα πραγματοποιηθεί το Δεκέμβριο του 2008 στο Ρίο ντε Τζανέιρο και θα αποτελέσει ένα νέο πλαίσιο, ανεξάρτητα από την εξέλιξη που θα έχει σημειώσει η συμφωνία της ΕΕ με την Mercosur. Η θέσπιση μιας κοινής ατζέντας θα μπορούσε να περιλαμβάνει: ενίσχυση των πολυμερών σχέσεων· αύξηση των απαιτήσεων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και την χρηστή διακυβέρνηση· προώθηση της κοινωνικής και ανθρώπινης ανάπτυξης· προστασία του περιβάλλοντος, της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, της σταθερότητας και ευημερίας της Λατινικής Αμερικής· ενίσχυση των οικονομικών και εμπορικών δεσμών (με έμφαση σε ζητήματα χρηματοπιστωτικών αγορών), της κοινωνίας των πληροφοριών, των εναέριων και θαλάσσιων μεταφορών, της επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας, της προώθησης της ειρήνης και των ανταλλαγών σε θέματα παιδείας και πολιτισμού, καθώς και μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών των δύο μερών. Πρόκειται για στόχους που έχει προτείνει η ΕΕ, και επιχειρείται να συμπεριληφθούν στην κατάστρωση ενός κοινού σχεδίου δράσης και να μπορέσει αυτό να εγκριθεί το αργότερο κατά τη συνάντηση κορυφής του τρέχοντος έτους.

3.2.6.   Η θέσπιση ενός σαφούς πλαισίου που θα οριοθετεί τις σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Βραζιλίας είναι βεβαίως σημαντική, είναι όμως σαφές ότι οι καθημερινές σχέσεις δεν αναπτύσσονται τόσο μέσω των λεγόμενων «πολιτικών εκπροσώπων», αλλά κυρίως μέσω των πολλών και διαφόρων εκφάνσεων της κοινωνίας των πολιτών. Η πραγματική κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη των σχέσεων αυτών είναι οι επιχειρήσεις, οι διαφόρων ειδών μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, καθώς και οι πολίτες, ατομικά ή συλλογικά. Οι συνδικαλιστικές και εργοδοτικές οργανώσεις, για παράδειγμα, είχαν και εξακολουθούν να έχουν καθοριστικό ρόλο στις μεταρρυθμίσεις στη χώρα: Η ΔΟΕ, στην γενική της έκθεση για τη Βόρειο και Νότιο Αμερική (2006), επεσήμανε τη Βραζιλία για τη βελτίωση της προστασίας της υγείας και ασφάλειας στο χώρο εργασίας, καθώς και για το ότι τα συνδικάτα και οι επιχειρήσεις κατανόησαν τη σημασία που έχει να δίδεται προτεραιότητα στην ακεραιότητα των εργαζομένων, αντί να προβάλλονται αποκλειστικά μισθολογικές απαιτήσεις. Οι ΜΚΟ συνόδευσαν επίσης την εθνική προσπάθεια για ανακατανομή των πόρων, που προσανατολίστηκε κατά πρώτο λόγο στα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα και περιοχές. Στόχος της προσπάθειας δεν ήταν μόνο η καταπολέμηση της φτώχιας, αλλά και η προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής, στην οποία συνέβαλε η συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, των συνεταιρισμών και των δικτύων ΜΚΟ ανά τη χώρα. Ένα πραγματικά νέο πρότυπο επιτυχούς ανάπτυξης και ευρείας συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών, το οποίο και αναγνωρίστηκε από το UNDP (Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη). Χάρη στην ενεργό συνεργασία της κοινωνίας, επετεύχθη ο υπολογισμός του Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης μέχρι του επιπέδου των πέντε χιλιάδων κοινοτήτων της Βραζιλίας. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (6) αναφέρει ότι, το 2005, η ΕΕ υλοποίησε 37 σχέδια (συνολικού ύψους 24 εκ. ευρώ), με την υποστήριξη των τοπικών ΜΚΟ. Η Επιτροπή τονίζει ότι οι εταίροι της στα σχέδια αυτά επέδειξαν υπευθυνότητα, επάρκεια και ικανότητα ανταπόκρισης στις προκλήσεις και προσαρμογής στις μεταβολές.

3.2.7.   Η απουσία μιας σαφούς πολιτικής για την προώθηση της πορτογαλικής γλώσσας και η έλλειψη μέσων για την διάδοση της γλώσσας δεν βοήθησαν στην ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ με την Βραζιλία σε πολλαπλά επίπεδα.

3.2.8.   Επίσης, δεν έχει προβληθεί ακόμη ιδιαίτερα το τουριστικό δυναμικό της ΕΕ στη Βραζιλία, ούτε και της Βραζιλίας στην ΕΕ, εάν ληφθεί υπόψη το μέγεθος των αντίστοιχων αγορών και οι ιδιαιτερότητές τους.

3.3.   Μελλοντικές προοπτικές

3.3.1.   Συμμετοχική διάσταση και οικονομική και κοινωνική συνοχή. Σε πολιτικό επίπεδο, η ανάπτυξη και εδραίωση της δημοκρατίας συνιστούν προτεραιότητα στη Βραζιλία. Για τη διαδικασία αυτή, η ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας αποτελεί θεμελιώδη πολιτικό άξονα. Η συμμετοχική δημοκρατία θεμελιώνεται στο Σύνταγμα της Βραζιλίας και έχουν θεσπιστεί διάφοροι μηχανισμοί συμμετοχής. Η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών και το CDES, ειδικότερα, αποδίδουν μεγάλη σημασία στις μορφές αυτές έκφρασης των πολιτών.

Η Βραζιλία αναπτύσσει την περίοδο αυτή μια εμπειρία συμμετοχής διαρθρωμένης σε διάφορα επίπεδα, για την εφαρμογή των κυριότερων προγραμμάτων ανακατανομής των πόρων και κοινωνικής ανέλιξης. Από την πλευρά της, η ΕΕ έχει αναπτύξει τις τελευταίες δεκαετίες ένα ανάλογο σύστημα για την υλοποίηση της πολιτικής για την οικονομική και κοινωνική συνοχή. Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να συγκριθούν οι δύο αυτές εμπειρίες, κυρίως έχοντας κατά νου ότι οι περιφερειακές ανισότητες εξακολουθούν να είναι σημαντικές στη Βραζιλία, παρότι έχει επιτευχθεί βελτίωση του συντελεστή GINI (7). Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι μορφές αυτές συμμετοχής πρέπει να περιλαμβάνουν και τις οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων (συνδικάτα και εργοδότες), τις ΜΚΟ, τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές. Μόνον έτσι θα καταστεί δυνατό να συσταθούν δίκτυα φορέων που θα είναι συνυπεύθυνοι για τις πολιτικές ανάπτυξης και ισότητας.

3.3.2..   Οικονομική και εμπορική συνεργασία — το αγροτικό ζήτημα. Θα χρειαστεί να εκπονηθούν στρατηγικές και μηχανισμοί που θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη μιας οικονομικής και εμπορικής ενοποίησης ολοένα και πιο βαθιάς, αρχής γενομένης από τους στρατηγικούς κλάδους όπου η Βραζιλία και η ΕΕ κατέχουν ανταγωνιστική θέση ενόψει της παγκοσμιοποίησης. Σημαντικό θα είναι επίσης να αναπτυχθούν χώροι συμμετοχής και καθοδήγησης της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών σχετικά με τις τάσεις των επενδύσεων και με τα αποτελέσματα της συνεργασίας. Σήμερα, η Βραζιλία, που είναι ήδη ένας από τους κυριότερους εξαγωγείς προϊόντων διατροφής παγκοσμίως, διαβεβαιώνει ότι θα μπορέσει να ανταποκριθεί στην αύξηση της διεθνούς ζήτησης στον τομέα αυτόν, εάν λάβει τις αναγκαίες προς τούτο εξωτερικές επενδύσεις. Ας σημειωθεί ότι η αύξηση του γεωργικού προϊόντος στη Βραζιλία επιτελέσθηκε περισσότερο χάρη στην αύξηση της παραγωγικότητας παρά στην αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, γεγονός που μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα για τον περιορισμό της εκθάμνωσης της Αμαζονίας. Στο πλαίσιο του ΠΟΕ (Διαπραγματεύσεις της Ντόχα και πρόοδοι του G20), οι δυσχέρειες που προέκυψαν κατά τη συζήτηση σχετικά με τις επιδοτήσεις των παραγωγών γεωργικών προϊόντων και με τους τελωνειακούς δασμούς που βαρύνουν τα προϊόντα, αντικατοπτρίζουν τις διαφορές συμφερόντων μεταξύ ΕΕ και Βραζιλίας. Η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ θα πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη, με κατεύθυνση την αύξηση της δικαιοσύνης και της ισορροπίας κατά τις εμπορικές συναλλαγές γεωργικών προϊόντων. Εξίσου σημαντική είναι και η επίτευξη μεγαλύτερης διαφάνειας στην αγορά και η αύξηση της ασφάλειας των τροφίμων και της κτηνιατρικής ασφάλειας, ώστε να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών.

3.3.3.   Συνεργασία στον τομέα της παιδείας. Θα είναι σκόπιμο να δοθεί έμφαση στο ζήτημα αυτό κατά την στρογγυλή τράπεζα, δεδομένου ότι αντιπροσωπεύει μια από τις προτεραιότητες που επελέγησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ΕΟΚΕ συνιστά να τηρηθεί η προτεραιότητα αυτή, με ιδιαίτερη έμφαση στην ευρωπαϊκή εμπειρία της δια βίου μάθησης, που έχει υποστηριχθεί από τους κοινωνικούς εταίρους στην Ευρώπη στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου, καθώς και στην στρατηγική προώθησης της απασχόλησης στο πλαίσιο της διαδικασίας του Λουξεμβούργου. Αυτό θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως παράδειγμα ευρωπαϊκής «ορθής πρακτικής», που μπορεί να φανεί χρήσιμη και στη Βραζιλία. Είναι σωστό να υποστηριχθεί η προσέγγιση του εθνικού εγγράφου στρατηγικής σχετικά με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι προκλήσεις, όμως, που αντιμετωπίζει η Βραζιλία σε επίπεδο πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν πρωταρχική σημασία. Η προσέγγιση μεταξύ Βραζιλίας και ΕΕ μπορεί να πραγματοποιηθεί ιδιαιτέρως μέσω των ανταλλαγών μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων των διαφόρων επιπέδων, ιδιαίτερα δε με την ενεργό συμμετοχή μαθητών και καθηγητών. Η ίδια η επιτυχέστατη εμπειρία από την ανταλλαγή φοιτητών εντός της ΕΕ θα πρέπει να χρησιμεύσει ως πρότυπο για ανάλογα προγράμματα όπου θα συμμετέχουν η ΕΕ και η Βραζιλία, πέραν από το ήδη προβλεπόμενο στο εθνικό έγγραφο στρατηγικής 2007-2013 Erasmus Mundus (περιορισμένης, αναγκαστικά, εμβέλειας), ώστε να τεθούν οι βάσεις για μια ακόμη μεγαλύτερη μελλοντική προσέγγιση και αμοιβαία γνωριμία.

3.3.4.   Συνεργασία στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης. Ο τομέας της έρευνας και ανάπτυξης είναι εκείνος στον οποίο μπορούν να υπάρξουν σημαντικές συμπληρωματικότητες και συνέργειες, χάρη στην διαφορετική ειδική εστίαση που έχει δοθεί από τις αντίστοιχες επιστημονικές και τεχνολογικές κοινότητες, και στις προτεραιότητες που συνδέονται με τις επιλογές των δύο διαφορετικών οικονομιών και παραδόσεων. Η ΕΕ θα πρέπει, ειδικότερα, να μελετήσει τη δυνατότητα διάνοιξης μιας προτιμησιακής οδού (fast track) για τους βραζιλιάνους ερευνητές, με βάση το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο Έρευνας και Ανάπτυξης της ΕΕ.

3.3.5.   Κοινωνικός διάλογος στις ευρωπαϊκές πολυεθνικές με δραστηριότητες στη Βραζιλία. Η εμπειρία των ευρωπαϊκών συνδικαλιστικών επιτροπών —μηχανισμών ενημέρωσης και διαβούλευσης των εργαζομένων στις ευρωπαϊκές πολυεθνικές επιχειρήσεις— αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα ευρωπαϊκών ορθών πρακτικών που θα μπορούσαν να υιοθετήσουν, είτε σε εθελοντική βάση είτε στο πλαίσιο της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων, οι ευρωπαϊκές πολυεθνικές που αναπτύσσουν δραστηριότητα στη Βραζιλία.

3.3.6.   Περιβάλλον, κλιματικές αλλαγές και βιοκαύσιμα. Σε μια περίοδο όπου η καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών, αφενός, και η εξεύρεση βιώσιμων και λιγότερο ρυπογόνων πηγών ενέργειας, αφετέρου, βρίσκονται στην κορυφή των προτεραιοτήτων σε διεθνές επίπεδο, η Βραζιλία μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εταίρο για την Ευρώπη και για τον κόσμο, μεταξύ άλλων για την προμήθεια βιοκαυσίμων, κυρίως βιοαιθανόλης, έναν τομέα όπου έχουν σημειωθεί πρόσφατα σημαντικές πρόοδοι. Ακόμη, η Ευρώπη και η Βραζιλία μπορούν να καθιερώσουν από κοινού μια συνεργασία με την Αφρική, για την εξαγωγή της βραζιλιάνικης τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, με στόχο την παραγωγή βιοαιθανόλης στην Αφρική, προωθώντας έτσι την ανάπτυξή της μέσα από μια νέας γενεάς πολιτική για την τριμερή συνεργασία.

Ένας σημαντικός τομέας για τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια συμφέροντα είναι η διαφύλαξη του δάσους της Αμαζονίας (8). Για την προστασία του θα πρέπει να θεσπιστούν διεθνείς συμπράξεις για τον υψηλό αυτό στόχο, με τη συμμετοχή δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, χωρίς ποτέ να παραβλέπονται τα όρια που επιβάλλει η κυριαρχία του κράτους της Βραζιλίας και της έννομης τάξης του επί της παγκόσμιας αυτής κληρονομιάς. Η κοινή γνώμη και οι αρχές της Βραζιλίας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στο θέμα αυτό, πρόκειται όμως για ένα σημείο επί του οποίου η σημερινή κατάσταση του κόσμου και η προβλέψιμη εξέλιξή του δεν αφήνουν περιθώρια ώστε να μην αποτελέσει προτεραιότητα στη συνεργασία μεταξύ Βραζιλίας και Ευρώπης.

Ας αναφερθεί ότι, εδώ και τρία σχεδόν χρόνια υφίσταται επίσημα συγκροτημένος «Διάλογος ΕΕ-Βραζιλίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις κλιματικές αλλαγές», παρότι η δραστηριότητά του έχει περιοριστεί μέχρι στιγμής σε συνεδριάσεις για την εκπόνηση χρονοδιαγράμματος, με στόχο να τοποθετηθούν οι δύο πλευρές σχετικά με τα θέματα που έχουν οριστεί.

3.3.7.   Φτώχια και κοινωνικά προβλήματα. Το 2007, Βραζιλία κατείχε την 70ή θέση στην κατάταξη σύμφωνα με το Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, μια θέση μάλλον μέτρια, αν συγκριθεί με τις χώρες που εμφανίζουν ανάλογο επίπεδο οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, μεταξύ 2003 και 2005, ο αριθμός των Βραζιλιάνων που βρίσκονταν κάτω από το όριο της φτώχιας μειώθηκε κατά 19,3 %· σήμερα, αντιπροσωπεύουν το 22,8 % του πληθυσμού (δηλαδή, 43 εκατομμύρια). Χάρη στα κοινωνικά προγράμματα της κυβέρνησης Λούλα, σημειώθηκαν κάποια μικρά αλλά αποτελεσματικά βήματα για την καταπολέμηση της φτώχιας και των ανισοτήτων (9). Η Βραζιλία, όμως, εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις χώρες με μεγάλες εσωτερικές ανισότητες: το φτωχότερο 20 % του πληθυσμού λαμβάνει το 4,2 % των εθνικών πόρων, κυρίως στις βορειοανατολικές περιοχές της χώρας. Η πρόσβαση στην παιδεία έχει σημειώσει βελτίωση τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν όμως ακόμη ανισότητες σε εδαφικό επίπεδο, κυρίως ως προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το ποσοστό αλφαβητισμού είναι αρκετά υψηλό (93,6 %) στους νέους (15-24 ετών), αλλά ο αναλφαβητισμός των ενηλίκων παραμένει υψηλός (12 %). Οι δείκτες υγείας έχουν επίσης βελτιωθεί. Η Βραζιλία δαπανά το 7,9 % του ΑΕγχΠ για την υγεία (ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι 8,72 %). Οι κοινωνικές πολιτικές είχαν αντίκτυπο στη μείωση του ποσοστού θνησιμότητας των ανηλίκων (36 τοις χιλίοις), αλλά χρειάζεται ακόμη μεγάλη προσπάθεια, κυρίως στις βόρειες και βορειοανατολικές περιοχές της χώρας. Σύμφωνα με την UNAIDS, περίπου 650 000 Βραζιλιάνοι είναι φορείς του ιού HIV: η Βραζιλία, με εθνικό νόμο, εξασφαλίζει καθολική πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της αγωγής για την καταπολέμηση ρετροϊών. Η ανεργία μειώθηκε από 12,3 % σε 8,4 % στο διάστημα 2004-2006. Η ανεργία των νέων (18-24 ετών) μειώθηκε επίσης, παραμένει όμως υψηλή. Ως εκ τούτου, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας είναι μια από τις προτεραιότητες στο πρόγραμμα της κυβέρνησης, μαζί με την καταπολέμηση της παιδικής και της καταναγκαστικής εργασίας (10). Η πρόσβαση στην ιδιοκτησία γης είναι πολύ ευαίσθητο ζήτημα. Εκτιμάται ότι το 1 % των ιδιοκτητών γης ελέγχουν το ήμισυ του συνόλου των εύφορων εδαφών. Η αγροτική μεταρρύθμιση περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα της κυβέρνησης, με στόχο την ανακατανομή της γης σε 430 000 οικογένειες αγροτών, η οποία έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί έως το 2007. Η εφαρμογή της όμως έχει καθυστερήσει πολύ (11). Πολλά πρέπει να γίνουν, επίσης, για το σοβαρό πρόβλημα της στέγης: πολλά εκατομμύρια Βραζιλιάνων ζουν ακόμη σε παραγκουπόλεις.

3.3.8.   Μεταναστευτικές ροές. Οι μεταναστευτικές ροές μεταξύ Βραζιλίας και ευρωπαϊκών χωρών υπήρξαν σταθερό και αμφίδρομο φαινόμενο εδώ και πολλά χρόνια. Τα μεταναστευτικά ζητήματα πρέπει να ενταχθούν, σήμερα, στις πρωτοβουλίες και τις προτάσεις της ΕΕ σχετικά με την μετανάστευση από τρίτες χώρες, λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης καταπολέμησης της λαθρομετανάστευσης, αλλά κυρίως της ανάγκης ενίσχυσης των ροών που είναι επωφελείς και για τα δύο μέρη (12). Οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι η Ευρώπη είναι περιοχή που εμφανίζει σαφή δημογραφική πτώση, ενώ η Βραζιλία διαθέτει προοπτικές ανόδου σε ορισμένες περιοχές της (13). Λόγω της ιδιαίτερης σημασίας της προοπτικής μιας στρατηγικής σύνδεσης ΕΕ-Βραζιλίας, τα ζητήματα των μεταναστευτικών ροών από και προς τη Βραζιλία θα έπρεπε, επομένως, να προσεγγίζονται σύμφωνα με ειδικά κριτήρια: και τα δύο μέρη θα πρέπει να επιδιώξουν την απλούστευση των διαδικασιών για τις θεωρήσεις εισόδου και παραμονής, την καλύτερη και ευρύτερη ενημέρωση σχετικά με τις δυνατότητες σύννομης μετανάστευσης, με προτεραιότητα στις ανταλλαγές φοιτητών και ερευνητών, αποφεύγοντας όμως την προώθηση της «διαρροής εγκεφάλων». Απαραίτητο επίσης είναι να καθοριστεί από κοινού ένα σύστημα αμοιβαίας αναγνώρισης των διπλωμάτων, των προσόντων και της εμπειρίας, καθώς και ένα σύστημα για τη δυνατότητα μεταφοράς των συντάξεων.

3.3.9.   Προσέγγιση των λαών μας. Η σημασία που έχει το ζήτημα αυτό για τις κυβερνήσεις και των δύο μερών έγινε σαφής κατά τη διάσκεψη κορυφής της Λισσαβώνας και τονίζεται στο σημείο 16 των συμπερασμάτων της (14). Τη Βραζιλία και την Ευρώπη τις χωρίζει ο Ατλαντικός, τις ενώνει όμως μια κοινή ιστορία. Μπορούν και οφείλουν να προωθήσουν τις ανταλλαγές και την αμοιβαία γνώση της πραγματικότητας της κάθε πλευράς όσον αφορά ζητήματα κοινωνικά, φυσικού περιβάλλοντος, τέχνης, πολιτισμού και επιστήμης. Η κοινωνία των πολιτών αναδεικνύεται ως καθοριστικός φορέας για την επίτευξη του στόχου αυτού, μέσα από την προώθηση πολιτιστικών και αθλητικών διοργανώσεων, καθώς και άλλων εκδηλώσεων που θα προσφέρουν στους λαούς της Βραζιλίας και της Ευρώπης ευκαιρίες γνωριμίας και προσέγγισης, δημιουργώντας μια δυναμική συνεχούς και μόνιμης διοργάνωσης κοινών πρωτοβουλιών.

3.3.10.   Κατάσταση των οικονομικών σχέσεων. Οι εμπορικές ροές μεταξύ Βραζιλίας και ΕΕ σημειώνουν σαφή αύξηση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της κυβέρνησης της Βραζιλίας για την περίοδο Ιανουαρίου — Μαΐου 2008: οι εξαγωγές της Βραζιλίας προς την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 19 % σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Η ΕΕ είναι ο κύριος προορισμός των εξαγωγών της Βραζιλίας, μετά από την ALADI (Λατινοαμερικανική Ένωση Ολοκλήρωσης), την Ασία και τις ΗΠΑ. Η ΕΕ είναι ο δεύτερος κατά σειρά εμπορικός εταίρος, μετά από την Ασία. Το διμερές εμπόριο, εάν συνεχιστεί η ίδια τάση, μπορεί να ανέλθει το 2008 στο ύψος ρεκόρ των 84 δις δολαρίων ΗΠΑ (+ 25 % σε σχέση με το 2007) (15). Οι δυνατότητες ανταλλαγών μεταξύ ΕΕ και Βραζιλίας μπορούν να έχουν ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους, θα χρειαστεί όμως να απλουστευθούν οι διαδικασίες, να μειωθεί η γραφειοκρατία και να εξασφαλιστεί η τήρηση των προδιαγραφών, καθώς και των κανόνων πνευματικής ιδιοκτησίας. Καθοριστική σημασία θα έχει, επίσης, η αναθεώρηση, εκ μέρους της βραζιλιανής κυβέρνησης, των δασμών που βαρύνουν τις εισαγωγές ορισμένων προϊόντων, ενός παράγοντα που δυσχεραίνει σημαντικά την είσοδο ευρωπαϊκών προϊόντων στη Βραζιλία.

4.   Στρογγυλή τράπεζα ΕΕ — Βραζιλίας

4.1.   Οργάνωση και λειτουργία

4.1.1.   Η συγκρότηση στρογγυλής τραπέζης ΕΕ-Βραζιλίας θα αποτελέσει αφ’ εαυτή σαφές μήνυμα όσον αφορά τη σημασία που αποδίδουν τα δύο μέρη στις μελλοντικές τους σχέσεις.

4.1.2.   Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η στρογγυλή τράπεζα θα πρέπει να συνέρχεται δύο φορές το χρόνο, μία στη Βραζιλία και μία στην Ευρώπη, ούτως ώστε να διευρυνθεί και να αναπτυχθεί ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών στην εταιρική σχέση μεταξύ ΕΕ και Βραζιλίας.

4.1.3.   Η εκπροσώπηση στη στρογγυλή τράπεζα θα πρέπει να είναι ισομερής, με ίσο αριθμό μελών που θα υποδεικνύονται αντίστοιχα από την ΕΟΚΕ και το CDES, ενώ το μέγεθος των αντιπροσωπειών κρίνεται σήμερα λογικό να ανέρχεται σε 12 συμβούλους από το κάθε μέρος.

4.1.4.   Ηστρογγυλή τράπεζα θα μελετήσει η ίδια και θα θεσπίσει το σύστημα λειτουργίας της, κατά τρόπο που να εξασφαλίζεται η ισορροπία, καθώς και σταθεροί κανόνες εργασίας.

4.1.5.   Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι θα ήταν σκόπιμο και χρήσιμο να δημιουργηθεί ειδικός χώρος για την στρογγυλή τράπεζα ΕΕ-Βραζιλίας στην ιστοθέση της ΕΟΚΕ στο Διαδίκτυο, προκειμένου να ενταθεί σε ισχύ και δυναμισμό η παρέμβαση και συμβολή της κοινωνίας των πολιτών.

4.2.   Θεματικές προτάσεις για τη μελλοντική ατζέντα του διαλόγου

Η προστιθέμενη αξία που θα μπορέσει να προσφέρει η στρογγυλή τράπεζα στην στρατηγική σχέση που επιχειρείται να αναπτυχθεί συνδέεται, προφανώς, στενά με τη σημασία των ζητημάτων που θα συζητηθούν κατά προτεραιότητα στους κόλπους της. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι προέχουν τα εξής θεματικά πεδία συζήτησης (16):

4.2.1.   Οικονομικό και κοινωνικό πεδίο

—	Οικονομική συνεργασία, διμερές εμπόριο και επενδύσεις.

—	Συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, περιορισμός των αρνητικών επιπτώσεών της και ενίσχυση των θετικών της στοιχείων.

—	Αξιολόγηση των κοινωνικών προτύπων, ανταλλαγή εμπειριών και κατάρτιση πολιτικών προτάσεων στον χώρο αυτόν, αποβλέποντας στο ρόλο της κοινωνίας των πολιτών και στην προώθηση της πραγματικής και αποτελεσματικής παρέμβασής της.

—	Συνοδεία της εξέλιξης των προτάσεων, προτύπων και μέτρων του ΠΟΕ.

—	Ανάλυση των μεταναστευτικών κινήσεων και συνεργασία σε θέματα δικαιωμάτων των Ευρωπαίων μεταναστών στη Βραζιλία και των Βραζιλιάνων μεταναστών στην Ευρώπη, με στόχο την πλήρη ένταξη των πολιτών στις χώρες προορισμού.

—

Ανταλλαγή εμπειριών στο χώρο των κοινωνικών και εργασιακών σχέσεων, ιδίως στο επίπεδο του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στην ισόρροπη ανάπτυξη των χωρών, στις σχέσεις μεταξύ εργοδοτών και υπαλλήλων, στην οργάνωση και σύνθεση των εργοδοτικών και συνδικαλιστικών δομών, στην εργατική νομοθεσία, και στη διαπραγμάτευση συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

—	Προβληματισμός σχετικά με ζητήματα φυτοϋγειονομικά και διατροφής, καθώς και στο επίπεδο της λειτουργίας και των συναλλαγών στις γεωργικές αγορές, με προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών και της διάδοσης ορθών πρακτικών, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου.

—	Συζήτηση σχετικά με την προβληματική της κοινωνίας των πληροφοριών και με το ρόλο των τεχνολογιών των πληροφοριών και της επικοινωνίας (ΤΠΕ), στο σημερινό περιβάλλον βιώσιμης ανάπτυξης των χωρών.

—	Προώθηση του προβληματισμού σχετικά με τη θεματολογία της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων και ανάπτυξη πρωτοβουλιών για την ευαισθητοποίηση των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων, με στόχο την ταχεία και αποτελεσματική υιοθέτηση κατάλληλων μηχανισμών εκ μέρους των εργοδοτικών κύκλων.

—	Προβληματισμός σχετικά με τη θεματολογία της ισότητας των φύλων, της ισότητας ευκαιριών και των δικαιωμάτων των εθνοτικών και κοινωνικών μειονοτήτων, και προώθηση πρωτοβουλιών υπέρ της πραγματικής κατανόησης και ενσωμάτωσης των εννοιών αυτών.

—	Υποδομές και υπηρεσίες — συζήτηση σχετικά με τη θεματολογία αυτή, με έμφαση, μεταξύ άλλων, σε θέματα όπως η κατασκευή οδικών δικτύων και η σύσταση ενεργειακών ομίλων.

—	Ανταλλαγή εμπειριών στον τομέα των βασικών εργασιακών κανόνων.

—	Συζήτηση σχετικά με τις δυνατότητες και τους ενδεχόμενους καταναγκασμούς που προκύπτουν από τις συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα ως προς την επιδίωξη των δημόσιων στόχων.

4.2.2.   Πολιτικό — διπλωματικό πεδίο και στήριξη της ανάπτυξης

—	Τριμερής συνεργασία μεταξύ ΕΕ, Βραζιλίας και τρίτων χωρών, μέσα από μια ανάλυση της σημερινής κατάστασης και των υφιστάμενων πρωτοβουλιών, αλλά και μέσα από την κοινή απόφαση για μελλοντικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις.

—	Συνοδεία της προόδου των διαδικασιών περιφερειακής ολοκλήρωσης της ΕΕ και της Mercosur.

—	Διερεύνηση της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ ΕΕ και Βραζιλίας, ως παράγοντα διευκόλυνσης της περιφερειακής ολοκλήρωσης και της εξέλιξης της Mercosur, καθώς και των σχέσεών της με την Ευρώπη.

4.2.3.   Περιβάλλον και ενέργεια

—	Διερεύνηση και παρέμβαση σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και βιώσιμης ανάπτυξης, ως βάσης για την πρόοδο των χωρών και για την ανάπτυξη σε παγκόσμια κλίμακα.

—

Αξιολόγηση των ενεργειακών προκλήσεων, εναλλακτικές πηγές ενέργειας και συνεργασία στον τομέα αυτόν, ως ζητήματα επείγοντα και καθοριστικά για το μέλλον των ανθρώπων, των χωρών και του κόσμου. Στο πλαίσιο της θεματολογίας αυτής, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στα βιοκαύσιμα και στην ανάγκη θέσπισης κανόνων και προτύπων για την εμπορία τους.

4.2.4.   Έρευνα και τεχνολογία και πνευματική ιδιοκτησία

—	Αμοιβαία προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας.

—	Ανάπτυξη συστημάτων επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας, με στόχο την προώθηση της έρευνας για την αμοιβαία ενίσχυση της προόδου.

4.2.5.   Παιδεία

—	Προώθηση των ανταλλαγών σε σχολικό και πανεπιστημιακό επίπεδο, κυρίως μέσω της δημιουργίας ακαδημαϊκών προγραμμάτων ανταλλαγής φοιτητών και καθηγητών, σεμιναρίων και άλλων μέσων για την προώθηση της γνώσης και την εξέλιξη των ακαδημαϊκών κύκλων.

—	Προβληματισμός και ανάλυση των ζητημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης ως διαδικασίας που συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου, και που είναι καθοριστική για την προσωπική και συλλογική ανάπτυξη.

4.2.6.   Πολιτιστικές και τουριστικές ανταλλαγές

—	Προώθηση των πολιτιστικών ανταλλαγών και διάδοση της σύγχρονης ιστορίας και πραγματικότητας, γεγονός που θα συμβάλει στην καλύτερη αμοιβαία γνωριμία και κατανόηση.

—	Ανάλυση και εκτίμηση του ρόλου του τουρισμού στην προσέγγιση της ΕΕ και της Βραζιλίας, και ανάπτυξη στρατηγικών για την αύξησή του κατά βιώσιμο και ισορροπημένο τρόπο.

---

(1)  Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο «Για μια στρατηγική εταιρική σχέση ΕΕ-Βραζιλίας» COM(2007) 281 τελικό, 30.5.2007.

(2)  Διάσκεψη κορυφής ΕΕ-Βραζιλίας, Λισσαβώνα, 4 Ιουλίου 2007 — Σημείο 16 της Κοινής Δήλωσης — PR 11531/07 (Presse 162).

(3)  Οι κοινωνικοί εταίροι απαρτίζουν το ήμισυ σχεδόν του συνόλου των μελών του CDES. Συμμετέχουν επίσης Σύμβουλοι προερχόμενοι από ιδιωτικά ιδρύματα, θρησκευτικές και μη ΜΚΟ, ενώσεις ατόμων με αναπηρία, λαϊκά κινήματα και συνεταιρισμούς, οργανώσεις φοιτητών και πρυτάνεων των πανεπιστημίων, ινστιτούτα κοινωνικών, οικονομικών ή στατιστικών σπουδών και ερευνών κ.ά.

(4)  Σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών, αξίζει να σημειωθούν οι ακόλουθες πρωτοβουλίες: διεξαγωγή κοινού σεμιναρίου (CDES — ΕΟΚΕ), τον Ιούλιο, στη Βραζιλία, με θέμα «ΕΕ και Mercosur: συμβολή των θεσμών της κοινωνίας των πολιτών στην εθνική και περιφερειακή ανάπτυξη» υπογραφή, από την ΕΟΚΕ και το CDES, μιας κοινής δήλωσης όπου διακηρύσσεται η βούληση των μερών για σύσφιξη των σχέσεων ΕΕ-Βραζιλίας.

(5)  Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα.

(6)  Βραζιλία — έγγραφο εθνικής στρατηγικής, 2007-2013.

(7)  Πρόκειται για έναν δείκτη που χρησιμοποιείται ευρέως για τον υπολογισμό των ανισοτήτων ως προς την κατανομή του εισοδήματος. Στη γραφική του παράσταση εμφανίζονται, στον κάθετο άξονα, ο αριθμός των προσώπων και, στον οριζόντιο άξονα, το εισόδημα.

(8)  Η κυβέρνηση της Βραζιλίας έχει θέσει σε εφαρμογή το Σχέδιο για μια βιώσιμη Αμαζονία (Plano Amazónia Sustentável — PAS), στο οποίο διατυπώνονται στρατηγικές, προσδοκίες και μέτρα για τη λεκάνη του Αμαζονίου, με στόχο να θεσπιστούν μορφές δημόσιας παρέμβασης στην ευρεία αυτή περιοχή, ειδικότερα για την καταπολέμηση της εκθάμνωσης, όχι μόνον ως ζήτημα καθαρά περιβαλλοντικό, αλλά ως ένα ολοκληρωμένο ζήτημα διακυβέρνησης. Έχει ιδρυθεί και ένα Ταμείο για την υποστήριξη της μείωσης των εκπομπών αερίων στη λεκάνη του Αμαζονίου, στο οποίο μπορεί να συμβάλει ο καθένας, και το οποίο συστάθηκε με τη λογική της υποστήριξης δράσεων με διαπιστωμένα αποτελέσματα και όχι πειραματικών ή πρότυπων σχεδίων.

(9)  Βλ. ιδίως το καινοτόμο πρόγραμμα «Bolsa Familia» (2,38 δις ρεάλ), από το οποίο έχουν επωφεληθεί 8,7 εκατομμύρια οικογένειες (στοιχεία τέλους του 2007).

(10)  Πλήττονται κυρίως τα παιδιά: Σύμφωνα με τη ΔΟΕ, κατά το 2004, 450 000 ανήλικοι υποχρεώθηκαν να εργαστούν σε οικιακές εργασίες, στη γεωργία ή στη «βιομηχανία» του σεξ.

(11)  Το «Movimento sem terra» (Κίνημα των ακτημόνων) των φτωχών αγροτών (1,5 εκ. μέλη) διεκδικεί από ακραίες θέσεις την αγροτική μεταρρύθμιση. Προς το παρόν δεν συμμετέχει στο CDES.

(12)  Όσον αφορά τη «δέσμη μέτρων για τη μετανάστευση» της ΕΕ, παραπέμπουμε στις κριτικές και τις συστάσεις της ΕΟΚΕ, οι οποίες εκτίθενται ευρέως σε πολλές γνωμοδοτήσεις της για τα προτεινόμενα μέτρα, καθώς και σε γνωμοδοτήσεις πρωτοβουλίας και διερευνητικές γνωμοδοτήσεις.

(13)  Το 2006, ο δείκτης γεννητικότητας στη Βραζιλία ανήλθε σε 2 ανά γυναίκα, όπως προκύπτει από σχετική έρευνα του PNAD (Pesquisa Nacional por Amostra de domicilios).

(14)  http://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/er/95167.pdf

(15)  Για περαιτέρω εμβάθυνση στο ζήτημα αυτό, παραπέμπουμε στα οικονομικά παραρτήματα.

(16)  Κατά την διατύπωση προτάσεων για θέματα προς συζήτηση στη στρογγυλή τράπεζα, ελήφθησαν υπόψη οι αποφάσεις της στρατηγικής της Λισσαβώνας, δεδομένου ότι πρόκειται για στρατηγικό μηχανισμό ύψιστης σημασίας για την ΕΕ. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ, κατά την διατύπωση των προτάσεών της, δεν θα μπορούσε να απομακρυνθεί από τις κατευθύνσεις, τις έννοιες και τους στόχους που περιλαμβάνονται εκεί.

---