22.3.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 71/62

1.1

Επικροτεί την άποψη της Επιτροπής ότι η διεύρυνση θα πρέπει να αποτελέσει για όλα τα κράτη μέλη κίνητρο προκειμένου να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στο θέμα των μειονοτήτων, όπως και την αναγνώρισή της ότι αυτό αφορά ιδίως τους Ρομά.

1.2

Συμφωνεί ότι η προσέγγιση θεμάτων όπως η αναπηρία, η ηλικία και ο γενετήσιος προσανατολισμός από τη σκοπιά των δικαιωμάτων, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στην πολιτική της ΕΕ κατά των διακρίσεων, είναι ακόμη σχετικά νέα έννοια τόσο για τις δημόσιες αρχές όσο και για τις ΜΚΟ σε μερικά από τα κράτη μέλη.

1.3

Λυπάται για το γεγονός ότι, λόγω της μη τροποποίησης του άρθρου 13 της Συνθήκης ΕΚ, για την υιοθέτηση κοινοτικής νομοθεσίας στον τομέα αυτό εξακολουθεί να απαιτείται ομόφωνη έγκριση.

1.4

Λυπάται για την εμφάνιση μιας ιεράρχησης της προστασίας μεταξύ των διάφορων ομάδων που καλύπτονται από το άρθρο 13. Εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές τόσο ως προς το πεδίο εφαρμογής όσο και ως προς τους μηχανισμούς επιβολής της νομοθεσίας για τους διάφορους τύπους διακρίσεων, ενώ μια αποτελεσματική προσέγγιση της καταπολέμησης των διακρίσεων απαιτεί μεγαλύτερη ισότητα ως προς το επίπεδο της διαθέσιμης προστασίας και μεγαλύτερη συνεκτικότητα της σχετικής νομοθεσίας. Η ΕΤΠ υπενθυμίζει επίσης στην Επιτροπή ότι χρειάζεται ακόμη να συμπληρωθεί ένα σφαιρικότερο πλαίσιο πολιτικής της ΕΕ σχετικά με την αναπηρία, την ηλικία, τον γενετήσιο προσανατολισμό, τη θρησκεία και τις πεποιθήσεις. Για παράδειγμα, η ΕΤΠ αναγνωρίζει ότι τα άτομα με αναπηρίες συχνά αντιμετωπίζουν διακρίσεις με τη μορφή της αδυναμίας πρόσβασης στις δημόσιες συγκοινωνίες, στο δομημένο περιβάλλον και στο περιβάλλον των πληροφοριών και των επικοινωνιών. Η Επιτροπή δεν έχει δημοσιεύσει καμία ανακοίνωση ειδικά και αποκλειστικά για τα θέματα του γενετήσιου προσανατολισμού στη νομοθεσία και την πολιτική της ΕΕ, παρόλο που τα θέματα αυτά καλύπτονται σαφώς από το άρθρο 13 της Συνθήκης.

1.5

Φρονεί ότι η ανεπαρκής θεσμική στήριξη των μεμονωμένων εναγόντων, σε έναν τομέα όπου η εξατομικευμένη δικαστική διευθέτηση παραμένει ο πρωταρχικός μηχανισμός επιβολής, περιορίζει σοβαρά την αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας. Τα άτομα δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν αποδεικτικά στοιχεία, δεν έχουν επαρκείς διασφαλίσεις έναντι της θυματοποίησης και αντιμετωπίζουν σημαντικές οικονομικές δυσκολίες για την κάλυψη του κόστους της δίκης.

1.6

Πιστεύει ότι παρόλο που η λεγόμενη «χαλαρή νομοθεσία» και οι μη νομοθετικές δράσεις (μέτρα όπως υπομνήματα, ψηφίσματα, δηλώσεις κλπ.) μπορούν να έχουν κάποιον αντίκτυπο, είναι συνήθως πιο αποτελεσματικές όταν στηρίζονται σε προϋπάρχουσα και δεσμευτική κοινοτική νομοθεσία. Ένα σχετικό παράδειγμα είναι η περιορισμένη επιτυχία των κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρίες (όταν δεν ενισχύονται από κοινοτική νομοθεσία) στην εξέλιξη των εθνικών νομοθεσιών.

1.7

Φρονεί ότι η συστηματική συγκέντρωση δεδομένων και πληροφοριών θα παράσχει στην ΕΕ καλύτερη εικόνα του τόπου και της συχνότητας εμφάνισης των διακρίσεων, καλύτερη διαμόρφωση των στρατηγικών και των μεθόδων βελτίωσης της συγκρισιμότητας, της αντικειμενικότητας, της συνεκτικότητας και της αξιοπιστίας των δεδομένων σε κοινοτικό επίπεδο, καλύτερους δείκτες μέτρησης του αντικτύπου της πολιτικής και της χρηματοδότησης και περισσότερη συνεργασία με τα εθνικά πανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα, τις ΜΚΟ και τις εξειδικευμένες ομάδες/κέντρα υποστήριξης. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν ήδη βασικό ρόλο στην τακτική συλλογή δεδομένων και στην ανάλυση των πληροφοριών.

1.8

Σημειώνει ότι, παρά τον αντίκτυπο και το εύρος των σχεδίων τους, οι μικρότερες ΜΚΟ και οι οργανώσεις στο επίπεδο της βάσης αδυνατούν μερικές φορές να αποκτήσουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ, κυρίως λόγω της υπερβολικά πολύπλοκης γραφειοκρατίας· πιστεύει ότι οι μικρές τοπικές και περιφερειακές οργανώσεις βρίσκουν σχεδόν αδύνατο να συνεχίσουν το έργο τους χωρίς χρηματοδότηση.

1.9

Επικροτεί την αναγνώριση στην Πράσινη Βίβλο του σημαντικού ρόλου των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην προαγωγή της ισότητας και την καταπολέμηση των διακρίσεων στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως σημαντικοί εργοδότες, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει, κατά την επιτέλεση των καθηκόντων τους, να έχουν κατά νου ότι η θετική δράση σχετίζεται: α) με την ανάγκη εξάλειψης των διακρίσεων σύμφωνα με τις οδηγίες, β) με την ανάγκη εξάλειψης της παρενόχλησης, που είναι παράνομη, και γ) με την ανάγκη προαγωγής των ίσων ευκαιριών μεταξύ των ατόμων που ανήκουν στις ομάδες του άρθρου 13 και των άλλων πολιτών.

1.10

Φρονεί ότι η ενσωμάτωση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στη Συνθήκη θα τονίσει πεδία διακρίσεων που δεν καλύπτονται από την υπάρχουσα νομοθεσία.

1.11

Αμφιβάλλει αν η ενσωμάτωση της απαγόρευσης των διακρίσεων έχει ληφθεί επαρκώς υπόψη σε ορισμένους τομείς πολιτικής και κατά πόσο ορισμένες νομοθετικές και πολιτικές πρωτοβουλίες είναι οι ίδιες συνεπείς με τη λογική της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων και των ενεργειών που αναλαμβάνονται βάσει του άρθρου 13.

1.12

Σημειώνει ότι, αν και η αμοιβαία αναγνώριση των προσόντων που έχουν αποκτηθεί στην ΕΕ έχει βελτιωθεί, δεν υπάρχει συμφωνία όσον αφορά τα προσόντα που έχουν αποκτηθεί στην ΕΕ από υπηκόους τρίτων χωρών ή τα προσόντα που έχουν αποκτηθεί σε χώρες εκτός ΕΕ, ανεξαρτήτως της εθνικότητας του κατόχου τους.

1.13

Λυπάται για τις ανακριβείς και στερεοτυπικές απεικονίσεις των διάφορων ομάδων του άρθρου 13, οι οποίες οδηγούν σε αυξανόμενη διάβρωση της αξιοπρέπειας και της δημόσιας εικόνας ορισμένων ομάδων στον δημόσιο βίο, στην πολιτική ρητορική, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στη διαφήμιση. Οι απεικονίσεις αυτές υπονομεύουν την αρχή της ίσης μεταχείρισης.

1.14

Επικροτεί την οδηγία 2003/109/EΚ που υιοθετήθηκε τον Ιανουάριο του 2004 και χορήγησε στους υπηκόους τρίτων χωρών που έχουν διαμείνει νόμιμα στα κράτη μέλη επί πέντε έτη νομικό καθεστώς ανάλογο με το καθεστώς των υπηκόων των κρατών μελών, προκειμένου να συμπληρώσει την οδηγία για τη φυλετική ισότητα. Ωστόσο, η οδηγία αυτή χρειάζεται να αποσαφηνιστεί περαιτέρω, προκειμένου να διευθετηθεί το ζήτημα της πρόσβασης στην ιθαγένεια, την υπηκοότητα ή τα δικαιώματα ψήφου.

2.1

Ζητεί να στοχοθετηθούν ειδικά χρηματοδοτικά κονδύλια και ειδικά σκέλη του προγράμματος δράσης σε έργα υπέρ των Ρομά.

2.2

Ζητεί να διοργανωθούν ευρύτερες συζητήσεις, συνέδρια και εκπαιδευτικά φόρουμ με τη συμμετοχή όλων των κρατών μελών για τα θέματα της κοινωνικής ιδιότητας του πολίτη, των διακρίσεων και των θεμελιωδών ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων και να καθιερωθούν διαδικασίες διαβούλευσης και παρακολούθησης σε εθνικό επίπεδο για την ανάληψη δράσης κατά των διακρίσεων για όλους τους λόγους που καλύπτονται από το άρθρο 13.

2.3

Υπενθυμίζοντας την παλαιότερη σχετική απόφασή της, αναθέτει στον σημερινό Γενικό της Γραμματέα να προβεί σε αξιολόγηση της πολιτικής προσωπικού και της διάρθρωσης των υπαλλήλων της Γενικής Γραμματείας από την άποψη της συμμόρφωσής τους με τη νέα νομοθεσία και να υποβάλει έκθεση με τα πορίσματά του τόσο στο Προεδρείο όσο και στην επιτροπή «Οικονομική και Κοινωνική Πολιτική» εντός έξι μηνών· επίσης, να παραγγείλει και να εκδώσει ένα εγχειρίδιο ορθών πρακτικών κατά των διακρίσεων για τις τοπικές αρχές ως εργοδότες, με παραδείγματα πρωτοβουλιών από κάθε κράτος μέλος, τα οποία να καλύπτουν και τους έξι λόγους διακρίσεων που αναγνωρίζονται από το άρθρο 13 της ΣΕΚ.

2.4

Ζητεί να επεκταθεί η εκτενής νομοθεσία για την πρόσβαση στα αγαθά και τις υπηρεσίες σε όλους τους τομείς που καλύπτονται από το άρθρο 13· ειδικότερα, ζητεί να παρέχεται μεγαλύτερη προστασία κατά των διακρίσεων λόγω ηλικίας, αναπηρίας, φύλου, θρησκείας ή πεποιθήσεων και γενετήσιου προσανατολισμού.

2.5

Καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για τη θέσπιση επαρκών, αποτελεσματικών, αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων και διαδικασιών κατά των παραβάσεων των υποχρεώσεων που επιβάλλουν οι οδηγίες και για την επίσπευση της μεταφοράς τους στο εθνικό δίκαιο.

2.6

Ζητεί μεγαλύτερη θεσμική προστασία των ατόμων που ζητούν δικαστική αποκατάσταση για όλες τις ομάδες του άρθρου 13. Οι οργανώσεις με έννομο συμφέρον θα πρέπει να μπορούν να ασκούν, εξ ονόματος ή προς υπεράσπιση των μεμονωμένων εναγόντων, αγωγές για επιβολή του νόμου, με την έγκριση του ενδιαφερόμενου ατόμου· όταν προσάγονται τεκμήρια της διάκρισης (δηλ. περιστατικά από τα οποία ενδεχομένως τεκμαίρεται η ύπαρξη άμεσης ή έμμεσης διάκρισης), το βάρος της απόδειξης θα πρέπει πάντα να μετατίθεται στον εναγόμενο· οποιαδήποτε δυσμενής μεταχείριση ή επίπτωση ως αντίδραση σε καταγγελία θα πρέπει να απαγορεύεται.

2.7

Ζητεί περισσότερη συνεργασία με τα κράτη μέλη και τις εθνικές αρχές, για να βελτιωθούν οι μηχανισμοί παρακολούθησης των δεδομένων και σύνταξης εκθέσεων.

2.8

Ζητεί από την Επιτροπή να διερευνήσει, σε συνεργασία με ΜΚΟ ευρωπαϊκού επιπέδου που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, δημιουργικές μεθόδους για να εξασφαλιστεί πρόσβαση των μικρών ΜΚΟ σε μικρότερα επίπεδα χρηματοδότησης.

2.9

Δεσμεύεται ως όργανο να αναπτύξει την ατζέντα της ΕΕ για την καταπολέμηση των διακρίσεων και θεωρεί ότι θα πρέπει να αυξηθεί ακόμη περισσότερο η συμμετοχή της στη χάραξη, στον σχεδιασμό, στην επικοινωνία και στην εφαρμογή αυτής της ατζέντας από κοινού με όλους τους ενδιαφερομένους.

2.10

Ζητεί να προσκαλείται αυτοδικαίως η ΕΤΠ στις διασκέψεις και τα σεμινάρια της ΕΕ που αφορούν την ισότητα και την καταπολέμηση των διακρίσεων, ιδιαίτερα δε των διακρίσεων κατά των Ρομά.

2.11

Ζητεί ευρύτερες διαβουλεύσεις με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών κατά τη διαδικασία εφαρμογής.

2.12

Καλεί όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να αντικατοπτρίσουν καλύτερα το γράμμα και το πνεύμα των οδηγιών για την καταπολέμηση των διακρίσεων μέσω: α) ολοκληρωμένων πολιτικών υπέρ της ισότητας στην πρόσληψη, την απασχόληση και τις υπηρεσίες και β) της ισόρροπης εκπροσώπησης των ομάδων του άρθρου 13 μεταξύ των πολιτικών μελών και των οργάνων της ΕΕ.

2.13

Ζητεί από την Επιτροπή να επισημάνει πώς σκοπεύει να ενσωματώσει τις ομάδες που καλύπτονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στις υπάρχουσες οδηγίες για τη μη διακριτική μεταχείριση, δεδομένου ότι οι ομάδες αυτές πρόκειται να ενσωματωθούν στη νέα Συνθήκη.

2.14

Όσον αφορά την ενσωμάτωση της ισότητας στις κοινοτικές πολιτικές, συνιστά να υπάρχουν μηχανισμοί που να εξασφαλίζουν ότι τα θέματα και οι αρχές της ισότητας λαμβάνονται δεόντως υπόψη στη χάραξη, τη διαχείριση και την αξιολόγηση όλων των πολιτικών.

2.15

Συνιστά στην Επιτροπή να συνεργαστεί στενά με την ΕΤΠ για να βοηθήσει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να καταρτίσουν προγράμματα δράσης υπέρ της ισότητας και να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με τις ενέργειες που έχουν αναληφθεί στους αρμόδιους για την προώθηση της ισότητας φορείς στα κράτη μέλη.