Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52004IE0855

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα Διατλαντικός διάλογος: πώς θα βελτιωθούν οι διατλαντικές σχέσεις

ΕΕ C 241 της 28.9.2004, p. 49–57 (ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)

28.9.2004   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 241/49


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Διατλαντικός διάλογος: πώς θα βελτιωθούν οι διατλαντικές σχέσεις»

(2004/C 241/15)

Στις 16 και 17 Ιουλίου 2003 η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 29, παράγραφος 2 του Εσωτερικού της Κανονισμού, να καταρτίσει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με τίτλο «διατλαντικός διάλογος: Πώς θα βελτιωθούν οι διατλαντικές σχέσεις».

Το τμήμα «Εξωτερικές Σχέσεις», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΕΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 20 Απριλίου 2004 με βάση εισηγητική έκθεση της κας Belabed.

Κατά την 409η σύνοδο ολομελείας της, της 2ας και 3ης Ιουνίου 2004 (συνεδρίαση της 3ης Ιουνίου 2004), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 160 ψήφους υπέρ, 15 ψήφους κατά και 18 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση:

1.   Περίληψη

Α.

Οι σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ έχουν μακρά και αμοιβαίως επωφελή ιστορία και βασίζονται σε ισχυρά θεμέλια κοινών βασικών πεποιθήσεων περί ανοικτών και δημοκρατικών κοινωνιών. Τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ ανέλαβαν τη δέσμευση για μια πλήρη και ισότιμη εταιρική σχέση στο μεταβληθέν γεωστρατηγικό περιβάλλον μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Μολονότι το μεταβληθέν αυτό περιβάλλον έθεσε επανειλημμένα τις σχέσεις αυτές υπό αμφισβήτηση, εντούτοις τα θεμέλια της εταιρικής σχέσης δεν έχουν κλονιστεί.

Β.

Η κοινή γνώμη στις δύο πλευρές του Ατλαντικού παρουσιάζει ομοιότητες και διαφορές. Ενώ οι διαφορές είναι πιο έντονες σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, υπάρχει περισσότερο κοινό έδαφος από ό,τι θα περίμενε κανείς στα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα, καθώς και ευρεία συναίνεση ότι ο συνεχής και εντατικός διάλογος είναι απαραίτητος προς όφελος των μακροπρόθεσμων συμφερόντων όχι μόνο της ΕΕ και των ΗΠΑ, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου.

Γ.

Η διατλαντική οικονομία έχει με το χρόνο συνυφανθεί περισσότερο με τις άμεσες επενδύσεις, οι οποίες έχουν σαφώς μεγαλύτερη σημασία από ό,τι το εμπόριο. Μολονότι οι εμπορικές διαφορές απασχολούν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, εντούτοις αφορούν ποσοστό χαμηλότερο του 1 % του διατλαντικού εμπορίου. Η αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση οδηγεί σε εντάσεις που ξεπερνούν τα σύνορα και επηρεάζουν βασικά εσωτερικά θέματα όπως η φορολογία, η διακυβέρνηση ή η νομοθεσία.

Δ.

Οι οικονομικές επιδόσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ παρουσιάζουν ανάμικτη εικόνα, που δείχνει ότι και οι δύο οικονομίες διαθέτουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Και οι δύο οικονομίες θα αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις τα προσεχή έτη, πράγμα που καθιστά αναγκαία την αύξηση του διαλόγου και της συνεργασίας, προκειμένου η οικονομία να λειτουργήσει ομαλά για τους λαούς και των δύο πλευρών.

Ε.

Οι μεταβολές όσον αφορά τις γεωπολιτικές προκλήσεις και απειλές έχουν επανειλημμένως θέσει υπό αμφισβήτηση τις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ. Η οικοδόμηση και η προαγωγή της χρηστής διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων και των διαρθρώσεων της κοινωνίας των πολιτών ανά την υφήλιο, ενδεχομένως να αποτελέσουν επωφελή συμβολή στη δημιουργία ενός ασφαλέστερου κόσμου με βελτιωμένες δυνατότητες συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις που καθορίζουν τις συνθήκες διαβίωσης και απασχόλησής τους.

ΣΤ.

Μολονότι η παγκοσμιοποίηση έχει οδηγήσει σε πολλά οφέλη και έχει προωθήσει τις ανοικτές κοινωνίες και οικονομίες, όπως και την αύξηση του εμπορίου, των ξένων επενδύσεων και της παγκόσμιας υγείας, εντούτοις δεν είχε θετικά αποτελέσματα για όλους. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ, εάν συνδυάσουν τις προσπάθειές τους, μπορούν να συμβάλουν στην πλήρη ανάπτυξη του οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού δυναμικού της παγκοσμιοποίησης με τη βελτίωση της διακυβέρνησης τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού διαλόγου και του διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών.

Ζ.

Και οι δύο πλευρές τονίζουν τη στρατηγική σημασία της σχέσης ΕΕ-ΗΠΑ και το πολυμερές πλαίσιο, καθώς οι παγκόσμιες προκλήσεις απαιτούν συνδυασμό δυνάμεων. Πρόσφατες προτάσεις για βελτίωση των θεσμικών ρυθμίσεων των διατλαντικών σχέσεων υπογράμμισαν τη σημασία ενός μόνιμου και εντατικού διαλόγου τόσο για την περαιτέρω ανάπτυξη της διατλαντικής σχέσης όσο και για τη συνεργασία με τα διεθνή ιδρύματα και τον υπόλοιπο κόσμο.

Η.

Η ΕΕ υποστηρίζει με σθένος τη διατλαντική συνεργασία και συνιστά την ενίσχυση και τη διεύρυνσή της, ώστε να συμπεριλάβει το ευρύτερο δυνατό φάσμα συμφερόντων και παραγόντων και να αναπτύξει και να διευρύνει την προσέγγιση ώστε να καλυφθούν σημαντικά θέματα για τους Διατλαντικούς Διάλογους και τους συμμετέχοντες φορείς και στις δύο ακτές του Ατλαντικού.

Θ.

Η ΕΟΚΕ, στο ίδιο μήκος κύματος με την ιρλανδική Προεδρία, υποστηρίζει σθεναρά τη διατλαντική συνεργασία και την εποικοδομητική συμμετοχή των σχετικών κύκλων συμφερόντων της αμερικανικής και της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών. Γι' αυτό, η ΕΟΚΕ είναι υπέρ της ενίσχυσης και της διεύρυνσης των δικτύων της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των Διατλαντικών Διαλόγων, και είναι πρόθυμη να συμβάλει στην αύξηση της ενημέρωσης και της αλληλεπίδρασης μεταξύ αυτών των δικτύων και των διαλόγων που μπορεί να οδηγήσουν σε κανονική και συνεχή συνεργασία και στην ίδρυση μιας Διατλαντικής ή/και Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Ι.

Η ΕΟΚΕ προσφέρεται να χρησιμεύσει ως βήμα για την προώθηση του διαλόγου και την προσέγγιση των ενδιαφερομένων μερών. Η ΕΟΚΕ, προκειμένου να ενισχυθεί ο διάλογος, προσφέρεται να οργανώσει διάσκεψη με τους πιο σημαντικούς παράγοντες και με τα πιο σημαντικά ιδρύματα. Το όφελος από την ενίσχυση του διαλόγου θα συνίσταται στην ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού προς όφελος των μακροπρόθεσμων συμφερόντων όχι μόνο της ΕΕ και των ΗΠΑ, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου.

2.   Ιστορικό

2.1.

Οι σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ έχουν μακρά και αμοιβαίως επωφελή ιστορία και ήταν ιδιαίτερα έντονες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Το σχέδιο Μάρσαλ για την ανασυγκρότηση της Ευρώπης υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της εποχής αυτής. Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ και η ΕΕ υιοθέτησαν σειρά εγγράφων για τη θέσπιση των αρχών και τον προσδιορισμό ενός πλαισίου για τη μελλοντική τους συνεργασία σε ένα μεταβληθέν γεωστρατηγικό περιβάλλον (1). Η προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας, η ανταπόκριση στις παγκόσμιες προκλήσεις, η συνεργασία στον οικονομικό χώρο, καθώς και η οικοδόμηση διατλαντικών γεφυρών απετέλεσαν τον πυρήνα των συμφωνιών αυτών. Με τη «δήλωση της Βόννης», που υιοθετήθηκε κατά τη διάσκεψη κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ στη Βόννη στις 21 Ιουνίου 1999, οι δυο πλευρές ανέλαβαν τη δέσμευση για μία «πλήρη και ισότιμη εταιρική σχέση» όσον αφορά τα οικονομικά και πολιτικά ζητήματα και τα ζητήματα ασφαλείας.

2.2.

Οι συμφωνίες αυτές, τις οποίες υπεστήριξε η ΕΟΚΕ και οι οποίες δημιούργησαν ένα πλαίσιο θεσμικών ρυθμίσεων, μεταξύ των οποίων και τους Διατλαντικούς Διαλόγους, κατέστησαν δυνατή τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών στις εν λόγω προσπάθειες.

2.3.

Κατά τη δεκαετία του 1990 και πιο πρόσφατα, οι σχέσεις αυτές γνώρισαν διακυμάνσεις, κατά τις οποίες οι χώρες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού χρειάστηκε να προσαρμοστούν λιγότερο ή περισσότερο εύκολα σε νέες πραγματικότητες. Μολονότι τα θεμέλια μιας ισχυρής διατλαντικής εταιρικής σχέσης εξακολουθούν να υπάρχουν, οι εν λόγω αλλαγές είχαν ως αποτέλεσμα εντάσεις και διαφωνίες, οφειλόμενες εν μέρει στη διαφορά απόψεων και προσανατολισμών και εν μέρει σε υποτιθέμενες ελλείψεις θεσμικών ρυθμίσεων (2).

2.4.

Προκειμένου να διευκολυνθεί ο διάλογος και να προσανατολιστεί η πολιτική προς κοινούς στόχους, ενδεχομένως να αποβεί χρήσιμη η συνεκτίμηση των απόψεων των ενδιαφερομένων που έχουν εκφραστεί σε έρευνες και δημοσκοπήσεις (όπως π.χ. εκείνες που διενεργήθηκαν από το Γερμανικό Ταμείο Μάρσαλ των ΗΠΑ ή το Eρευνητικό Kέντρο Pew) (3). Η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη παρουσιάζει ομοιότητες και διαφορές (4). Αμερικανοί και Ευρωπαίοι μοιράζονται τις ίδιες βασικές πεποιθήσεις περί ανοικτών και δημοκρατικών κοινωνιών, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου και την πίστη στις οικονομικές πολιτικές που βασίζονται στις δυνάμεις της αγοράς (5). Οι αξίες τους, εντούτοις, δεν είναι πάντοτε ταυτόσημες. Στην ερώτηση κατά πόσον οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί έχουν διαφορετικές κοινωνικές και πολιτιστικές αξίες, η συντριπτική πλειονότητα εκατέρωθεν του Ατλαντικού εξέφρασε σύμφωνη γνώμη (83 % των Αμερικανών και 79 % των Ευρωπαίων ερωτηθέντων) (6).

2.5.

Παρά το γεγονός ότι οι Αμερικανοί το 2002 τηρούσαν περισσότερο «διεθνιστική» στάση σε σχέση με την περίοδο πριν από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι διαφέρουν σημαντικά σε θέματα εξωτερικής πολιτικής όπως η παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ ή ο τρόπος αντίδρασης απέναντι στις απειλές (7). Τόσο οι Αμερικανοί και όσο και οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν τη μονομέρεια ως πρόβλημα. Και οι δύο πλευρές βλέπουν ευνοϊκά τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και επιθυμούν την ενίσχυσή του, αλλά οι Αμερικανοί δηλώνουν πρόθυμοι να παρακάμψουν τον ΟΗΕ εάν το εθνικό συμφέρον επιβάλλει κάτι τέτοιο. Μολονότι η «ήπια δύναμη» χαρακτηρίζει τόσο τον αμερικανικό πολιτισμό όσο και την αμερικανική πολιτική (8), η Ευρώπη δίνει μεγαλύτερη έμφαση σ' αυτή (9), ενώ η ευρεία πλειοψηφία και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού δηλώνει ότι η «ήπια δύναμη» της ΕΕ μπορεί να ασκήσει επιρροή για την επίλυση των παγκόσμιων προβλημάτων διαμέσου της διπλωματίας, του εμπορίου, ή της αναπτυξιακής βοήθειας (10).

2.6.

Οι Αμερικανοί το 2003 δήλωναν μεγαλύτερη υποστήριξη στην ιδέα ενός ισχυρού ευρωπαίου εταίρου, ενώ οι Ευρωπαίοι ήσαν λιγότερο πρόθυμοι να βασιστούν στις Ηνωμένες Πολιτείες στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής (11). Ενώ ο πόλεμος του Ιράκ έχει πιθανότατα επηρεάσει αυτή τη μεταβολή των ευρωπαϊκών απόψεων, «παραδόξως οι Αμερικανοί φαίνονται θετικότερα διατεθειμένοι έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή η έλλειψη συμμετρίας, όπου οι Ευρωπαίοι διατίθενται δυσμενέστερα έναντι των ΗΠΑ και οι Αμερικανοί ευμενέστερα έναντι της ΕΕ, αποτελεί έκπληξη και εν δυνάμει σημαντικό στοιχείο για τους διαμορφωτές πολιτικής στις δυο πλευρές του Ατλαντικού» (12).

2.7.

Όσον αφορά τα κοινωνικά, τα επιχειρηματικά και τα περιβαλλοντικά θέματα εκφράζονται περισσότερο κοινές προοπτικές απ' ό,τι ίσως αναμενόταν, μολονότι τούτο δεν αντικατοπτρίζεται στις κυβερνητικές πολιτικές. Παρότι, ως γνωστόν, οι Ευρωπαίοι ενδιαφέρονται για την κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση που έχει προσθέσει η Ευρώπη στην πολιτική δημοκρατία, οι Αμερικανοί δίνουν επίσης έμφαση στην ανάγκη στήριξης των φτωχών και στην προστασία του περιβάλλοντος. Η οικονομία, η εκπαίδευση και η κοινωνική ασφάλεια κυριαρχούν στο πρόγραμμα πολιτικής της κοινής γνώμης των ΗΠΑ (13). Ενώ οι Αμερικανοί αισθάνονται ότι τους παρέχονται δυνατότητες και επικροτούν την ανεξάρτητη επιχειρηματικότητα, τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων παραδέχονται ότι είναι αναγκαίο ένα δίχτυ ασφαλείας της κυβέρνησης για την προστασία των φτωχών (14) που να εγγυάται σε κάθε πολίτη επαρκή τροφή και στέγη. Ποσοστό μεγαλύτερο του 50 % υποστηρίζει ότι το κράτος οφείλει να στηρίζει τους φτωχούς ακόμη και εάν αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερο δημόσιο χρέος, το 86 % συμφωνεί με την αναγκαιότητα της θέσπισης αυστηρότερης νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος, το 65 % συμφωνεί ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να πληρώνουν υψηλότερες τιμές για να προστατευθεί το περιβάλλον, 50 % των ερωτηθέντων θεωρούν το φορολογικό σύστημα άδικο απέναντί τους και σημαντικό ποσοστό (πάνω από το 75 %) υποστηρίζει τους περιορισμούς και τον έλεγχο όσων μετοικούν στις ΗΠΑ για μόνιμη διαμονή. Οι Αμερικανοί μοιάζουν επίσης να συμμερίζονται ως ένα βαθμό τις ανησυχίες των Ευρωπαίων για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, καθώς ποσοστό 92 % εξ αυτών τάσσεται υπέρ της επισήμανσης των ΓΤΟ (15).

2.8.

Υπάρχει ευρεία συναίνεση όσον αφορά την ανάγκη ενός περισσότερο συστηματικού, εντατικού και συνεχούς διαλόγου, προκειμένου να προαχθούν τα κοινά συμφέροντα, να ξεπεραστούν οι διαφορές και να αναγνωριστεί το αμοιβαίο συμφέρον ενός κοινού προγράμματος εργασίας σε πολλούς τομείς της παγκόσμιας οικονομίας. Η ΕΟΚΕ, σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της, έχει αναγνωρίσει τη σπουδαιότητα της διατλαντικής εταιρικής σχέσης και έχει υπογραμμίσει ότι η ευρεία σύμπραξη και συνεργασία θα πρέπει να βασιστεί στην αμοιβαία κατανόηση και τον σεβασμό των οραμάτων, των αξιών, των συμφερόντων και των κοινωνικών προτύπων της κάθε πλευράς (16).

3.   Διαστάσεις των διατλαντικών σχέσεων

3.1.

Οι κυριότερες διαστάσεις στις οποίες βασίζονται οι διατλαντικές σχέσεις είναι οι ακόλουθες: οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ, παγκόσμια πολιτική και ασφάλεια, παγκοσμιοποίηση και διεθνής οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη, διατλαντικοί οργανισμοί και δέσμευση στη διατλαντική εταιρική σχέση και την πολυμερή διακυβέρνηση.

3.2.   Οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ

3.2.1.

Όπως προκύπτει από την έκθεση Quinlan (17) για τις διατλαντικές οικονομικές σχέσεις, η διατλαντική οικονομία έχει γίνει ακόμη πιο αλληλένδετη και αλληλεξαρτώμενη μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και οι ξένες επενδύσεις έχουν σαφές προβάδισμα έναντι του εμπορίου από άποψη σημασίας.

3.2.2.

Για παράδειγμα, σχεδόν το ήμισυ των άμεσων ξένων επενδύσεων των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1990 στράφηκε προς την Ευρώπη. Το ευρωπαϊκό επενδυτικό ενδιαφέρον στις ΗΠΑ το 2000 ήταν σχεδόν κατά 25 % μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ενδιαφέρον της Αμερικής στην Ευρώπη. Το 2001 και καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, το ήμισυ των συνολικών παγκόσμιων κερδών των αμερικανικών επιχειρήσεων προερχόταν από την Ευρώπη. Οι εταιρείες των ΗΠΑ επένδυαν διπλάσιο κεφάλαιο στις Κάτω Χώρες από ό,τι στο Μεξικό. Οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στο Τέξας και μόνο ξεπερνούν το σύνολο των αμερικανικών επενδύσεων στην Ιαπωνία.

3.2.3.

Παρά το γεγονός ότι οι διατλαντικές εμπορικές διαφορές απασχολούν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, το ίδιο το εμπόριο συνιστά ποσοστό χαμηλότερο του 20 % των διατλαντικών συναλλαγών και οι εμπορικές διαφωνίες ΕΕ-ΗΠΑ αφορούν ποσοστό χαμηλότερο του 1 % του διατλαντικού εμπορίου. Παρά τον μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης που αναπτύχθηκε το 1999, οι διαφορές σχετικά με τους μηχανισμούς εμπορικής άμυνας (όπως τα μέτρα διασφάλισης, το αντιντάμπινγκ και οι αντισταθμιστικοί δασμοί), θέματα σχετικά με τις επιδοτήσεις, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλα μέτρα σε τομείς όπως ο χάλυβας, οι μπανάνες, οι ορμόνες των βοοειδών, οι γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί και τα εμπορικά σήματα/οι γεωγραφικές ενδείξεις έχουν προξενήσει σοβαρές διαφωνίες και διενέξεις. Στις 16 Μαρτίου 2004, η ΕΕ είχε 14 ενεργές διενέξεις με τις ΗΠΑ στον ΠΟΕ (18). Στην πλέον πρόσφατη υπόθεση των εταιρειών πώλησης που λειτουργούν στο εξωτερικό, η ΕΕ έχει επιβάλει δασμούς σε σειρά αμερικανικών προϊόντων, ωσότου η υποκείμενη νομική πράξη, η οποία έχει κηρυχθεί παράνομη από τον ΠΟΕ, προσαρμοστεί στους κανόνες που διέπουν το παγκόσμιο εμπόριο.

3.2.4.

Ορισμένες από τις εντάσεις ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ απορρέουν από αυτήν την αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση. Σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι παραδοσιακές διαμάχες για το εμπόριο «στα σύνορα», αλλά ξεπερνούν τα σύνορα και επιδρούν σε ζωτικά εθνικά θέματα, όπως στο καθεστώς φορολόγησης των Αμερικανών και των Ευρωπαίων, στον τρόπο διακυβέρνησης των κοινωνιών, ή στον τρόπο ρύθμισης των οικονομιών μας (19).

3.2.5.

Η εικόνα που εμφανίζει η επίδοση των οικονομιών των ΗΠΑ και της ΕΕ είναι ανάμικτη. Αντίθετα προς τη διαδεδομένη άποψη ότι η επίδοση της αμερικανικής οικονομίας είναι ανώτερη από την ευρωπαϊκή, ακόμη και τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του ΟΟΣΑ παρουσιάζουν υψηλότερη επίδοση της ευρωπαϊκής οικονομίας σε ορισμένους τομείς (20): είναι αληθές ότι τα συνολικά ποσοστά μεγέθυνσης στις ΗΠΑ είναι μεγαλύτερα σε σύγκριση με την Ευρώπη, αλλά το βιοτικό επίπεδο, με την έννοια του κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση στην ΕΕ σε σύγκριση με τις ΗΠΑ.

3.2.6.

Όσον αφορά την παραγωγικότητα της εργασίας, τα αριθμητικά μεγέθη είναι ανάμικτα, ανάλογα με το χρονικό πλαίσιο αναφοράς. Η παραγωγικότητα στις ΗΠΑ είναι κατά μέσο όρο μεγαλύτερη από την παραγωγικότητα της ΕΕ από το 1995 και μετά, αλλά χαμηλότερη στην ευρύτερη χρονική περίοδο 1990-2002. Παρά το γεγονός ότι ο μέσος όρος παραγωγικότητας είναι υψηλότερος στις ΗΠΑ, εντούτοις πέντε ευρωπαϊκές χώρες καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά. Η ανεργία είναι κατά μέσο όρο μεγαλύτερη στην Ευρώπη, ωστόσο επτά ευρωπαϊκές χώρες παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας συγκρινόμενες με τις ΗΠΑ.

3.2.7.

Η ανεργία συνιστά πρόβλημα τόσο για την οικονομία συνολικά —καθώς σημαίνει ότι πόροι μένουν αχρησιμοποίητοι— όσο και για τους πολίτες, ιδιαίτερα εάν συνοδεύεται από έλλειψη κοινωνικής προστασίας. Εκτός από τη μακροοικονομική πολιτική, παράγοντες όπως η διάρθρωση της αγοράς εργασίας, το εκπαιδευτικό επίπεδο ή ο τρόπος σχεδιασμού των συστημάτων κοινωνικής προστασίας μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τα ποσοστά συμμετοχής. Η ανεργία, μαζί με την εισοδηματική ανισότητα, την έλλειψη κοινωνικής προστασίας και το μορφωτικό επίπεδο, επηρεάζουν και αιτιολογούν τα ποσοστά φτώχειας.

3.2.8.

Η φορολογία στην Ευρώπη είναι κατά μέσο όρο υψηλότερη από ό,τι στις ΗΠΑ. Ωστόσο, αυτό δεν συνιστά απαραιτήτως ανταγωνιστικό μειονέκτημα. Εάν οι φόροι δαπανώνται σωστά, μπορούν να τονώσουν την παραγωγικότητα μιας οικονομίας. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ το αναγνώρισε αυτό αλλάζοντας τη μέθοδο υπολογισμού για τους δημόσιους προϋπολογισμούς, με αποτέλεσμα η Φινλανδία στην Παγκόσμια Έκθεση για την Ανταγωνιστικότητα 2003-2004 να υπερέχει των ΗΠΑ, ενώ η Σουηδία και η Δανία βελτίωσαν επίσης τη θέση τους, καταλαμβάνοντας πλέον την τρίτη και την τέταρτη θέση σε παγκόσμια κλίμακα (προηγουμένως κατελάμβαναν την 5η και τη 10η θέση, αντιστοίχως) (21).

3.2.9.

Εξετάζοντας ταυτόχρονα τις παραμέτρους «παραγωγικότητα» και «φορολογία», βλέπουμε ότι η αυξημένη φορολογία δεν παρεμποδίζει αναγκαστικά την παραγωγικότητα: από τις πέντε χώρες με μεγαλύτερη αύξηση της παραγωγικότητας από τις ΗΠΑ μετά το 1995 (Βέλγιο, Αυστρία, Φινλανδία, Ελλάδα και Ιρλανδία) και τις έξι χώρες που παρουσιάζουν μεγαλύτερα επίπεδα παραγωγικότητας (Γερμανία, Ολλανδία, Ιρλανδία, Γαλλία, Βέλγιο και Νορβηγία, που δεν είναι μέλος της ΕΕ), μόνο η Ιρλανδία έχει χαμηλούς φόρους.

3.2.10.

Το δίδαγμα που προκύπτει από τα παραπάνω είναι ότι οι οικονομίες των ΗΠΑ και της ΕΕ είναι έντονα συνδεδεμένες. Και οι δύο διαθέτουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Και οι δυο καλούνται να αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις στο μέλλον, κάτι που καθιστά αναγκαία την αύξηση των διαλογικών διαδικασιών και της συνεργασίας για την ομαλή λειτουργία της οικονομίας προς όφελος των πολιτών και των δύο πλευρών.

3.3.   Παγκόσμια πολιτική και ασφάλεια

3.3.1.

Η μεταβολή από τον Ψυχρό Πόλεμο, μια κατάσταση που χαρακτηριζόταν έντονα από την κοινότητα συμφερόντων της ΕΕ και των ΗΠΑ, σε μια κατάσταση όπου οι θεμελιώδεις στρατηγικές προκλήσεις έχουν διαφορετική γεωγραφική προέλευση και η φύση των απειλών έχει μεταβληθεί, έχει προκαλέσει αποκλίνουσες απόψεις όσον αφορά την αντιμετώπισή τους.

3.3.2.

Οι αξιοποιήσιμες δυνατότητες της παγκοσμιοποίησης είναι τεράστιες και έχουν οδηγήσει σε πολλά οφέλη. Υπάρχουν, ωστόσο, βαθιές και έμμονες ανισορροπίες στην τρέχουσα λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας. Κατά την άποψη της τεράστιας πλειοψηφίας των ανδρών και των γυναικών, η παγκοσμιοποίηση δεν ανταποκρίνεται στις απλές και θεμιτές προσδοκίες τους για αξιοπρεπείς θέσεις απασχόλησης και καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους. Καθώς οι ανοικτές κοινωνίες απειλούνται από την παγκόσμια τρομοκρατία, η παγκόσμια διακυβέρνηση θα πρέπει να εστιάσει στις ανησυχίες και τις προσδοκίες των πολιτών και να βελτιώσει την υποχρέωση λογοδοσίας και τη δημοκρατία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για την αύξηση της παγκόσμιας ασφάλειας. Η παγκοσμιοποίηση θα πρέπει να βασιστεί σε παγκόσμια αναγνωρισμένες αξίες και στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ατόμου (22). Εάν υπάρξει βελτιωμένη διαχείριση της παγκοσμιοποίησης, τα κράτη παγκοσμίως μπορούν να προσεγγιστούν αμοιβαία και ο κόσμος να ευημερεί περισσότερο. Καλύτερη παγκοσμιοποίηση σημαίνει καλύτερη και ασφαλέστερη ζωή για όλους τον 21ο αιώνα. Εάν η διαχείριση της παγκοσμιοποίησης εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής, η δυσαρέσκεια απέναντί της θα αυξηθεί.

3.3.3.

Στο πλαίσιο αυτό, η καταπολέμηση της διαφθοράς, των δικτατορικών καθεστώτων και των αποτυχημένων κυβερνήσεων, καθώς και η ανάπτυξη διαρθρώσεων των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών ανά την υφήλιο, ιδιαίτερα σε χώρες όπου οι διαρθρώσεις διακυβέρνησης είναι αδύναμες ή δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί, ενδεχομένως να αποτελέσουν επωφελή συμβολή στη δημιουργία ενός ασφαλέστερου κόσμου με βελτιωμένες δυνατότητες συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις που καθορίζουν τις συνθήκες διαβίωσης και απασχόλησής τους.

3.3.4.

Η συμβολή της ΕΟΚΕ στην οικοδόμηση και την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και του διαλόγου των πολιτών στα κράτη μέλη και τις τρίτες χώρες έχει μακρά παράδοση. Η ΕΟΚΕ υπήρξε, επίσης, ενεργός εταίρος της διαδικασίας της Βαρκελώνης της ΕΕ, η οποία μπορεί να αποτελέσει χρήσιμη βάση. Εξάλλου, η στήριξη της διαδικασίας εκδημοκρατισμού και η ανάπτυξη του θεσμού των κοινωνικών εταίρων στο Ιράκ, για παράδειγμα, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα κοινό σχέδιο της ΕΕ και των ΗΠΑ.

3.3.5.

Η ασφάλεια των μεταφορών είναι, επίσης, τομέας που απαιτεί ενισχυμένη συνεργασία ΗΠΑ και ΕΕ. Η ΕΟΚΕ (23) έχει επισημάνει την επείγουσα ανάγκη «εκπόνησης ευρύτερου πλαισίου για την ασφάλεια, το οποίο θα αντιμετωπίζει τα αίτια της τρομοκρατίας και δεν θα αποσκοπεί αποκλειστικά στην πρόληψη ή την εξάλειψη των αποτελεσμάτων της (…). Δεδομένου του διεθνούς χαρακτήρα των θαλάσσιων και των αεροπορικών μεταφορών, οι απαιτήσεις ασφαλείας θα πρέπει να βασίζονται σε αμοιβαίες ρυθμίσεις, να εφαρμόζονται ομοιόμορφα, να επιβάλλονται χωρίς διακρίσεις και να επιτρέπουν την πλέον αποτελεσματική ροή του εμπορίου». Εξάλλου, η ΕΟΚΕ έχει τονίσει ότι «η ευρωπαϊκή φιλοσοφία και ο ευρωπαϊκός πολιτισμός διέπονται από μεγάλο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και οποιαδήποτε αντίδραση σε απειλές τρομοκρατίας δεν θα πρέπει να παραβλέπει τις εν λόγω θεμελιώδεις αρχές». Η συμφωνία ΗΠΑ/ΕΕ σχετικά με την ασφάλεια των εμπορευματοκιβωτίων (Νοέμβριος 2003) και η εφαρμογή της αποτελούν ευκαιρία για συζήτηση στο πλαίσιο του διατλαντικού διαλόγου. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ συνεργάζονται, επίσης, σε διεθνές επίπεδο στη ΔΟΕ σχετικά με την ταυτότητα των ναυτικών και στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό από κοινού με τη ΔΟΕ σχετικά με την ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων.

3.4.   Παγκοσμιοποίηση — Διεθνής οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη

3.4.1.

Η παγκοσμιοποίηση έχει οδηγήσει σε πολλά οφέλη, έχει προωθήσει τις ανοικτές κοινωνίες και οικονομίες και έχει ενθαρρύνει μια πιο ελεύθερη ανταλλαγή αγαθών, ιδεών και γνώσεων. Αρχίζει να αναπτύσσεται μια πραγματική παγκόσμια συνείδηση, ευαίσθητη απέναντι στις αδικίες της φτώχειας, του μη σεβασμού του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι, των διακρίσεων λόγω φύλου, της παιδικής εργασίας και της καταστροφής του περιβάλλοντος, οπουδήποτε και εάν συμβαίνουν (24).

3.4.2.

Ωστόσο, η παγκοσμιοποίηση, παρά την αύξηση του εμπορίου, των ξένων επενδύσεων και του παγκόσμιου πλούτου, δεν είχε θετικά αποτελέσματα για όλους. Η παγκόσμια μείωση των εμποδίων για το εμπόριο και τη διακίνηση κεφαλαίων, όπως και για τις υπηρεσίες και την ελεύθερη διακίνηση των προσώπων, διευκόλυνε την παγκόσμια άντληση πόρων για τις επιχειρήσεις, όμως δημιούργησε επίσης τις συνθήκες για διεθνή ανταγωνισμό με ανησυχητικές επιπτώσεις στους εργαζόμενους, στη φορολογία και στην οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας και των κοινωφελών υπηρεσιών. Σε παγκόσμια κλίμακα, οδήγησε στην αύξηση της φτώχειας σε 54 χώρες μετά το 1990 (25). Οι ανισότητες μεταξύ και εντός των χωρών έχουν αυξηθεί, ενώ η σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας απειλείται όχι μόνο από μακροοικονομικές ανισορροπίες, όπως οι νομισματικές σχέσεις ή οι ανισορροπίες των εμπορικών ισοζυγίων, αλλά και από τη μεταβλητότητα των χρηματαγορών.

3.4.3.

Οι ΕΕ και οι ΗΠΑ, εάν συνδυάσουν τις προσπάθειές τους, μπορούν να συμβάλουν στην πλήρη ανάπτυξη του οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού δυναμικού της παγκοσμιοποίησης με τη βελτίωση της διακυβέρνησης τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, καθώς και με τη βελτίωση των κανόνων που διέπουν το διεθνές εμπόριο, τις επενδύσεις, την οικονομία και τη μετανάστευση, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα συμφέροντα, τα δικαιώματα και τις ευθύνες και επιτυγχάνοντας, έτσι, μια ευρύτερη και δικαιότερη κατανομή των οφελών της ανάπτυξης, η οποία να μπορεί να παράσχει ασφάλεια και σταθερότητα προς όφελος όλων.

3.4.4.

Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να βελτιωθεί η παγκόσμια διακυβέρνηση. Οι διεθνείς οργανισμοί, οι οποίοι επί του παρόντος έχουν διαφορετικές εντολές, θα πρέπει να συντονίσουν τις προσπάθειές τους. Μια βελτιωμένη διαχείριση της παγκοσμιοποίησης απαιτεί συντονισμό του έργου του ΠΟΕ, του ΔΝΤ, της Διεθνούς Τράπεζας και του ΟΟΣΑ με άλλους διεθνείς οργανισμούς και, ιδιαίτερα, με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας και τα Ηνωμένα Έθνη, καθώς και τη δημοκρατική διακυβέρνηση των οργάνων αυτών, συμπεριλαμβανομένων του κοινωνικού διαλόγου και του διαλόγου των πολιτών.

3.4.5.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία του σεβασμού και της τήρησης των βασικών εργασιακών προτύπων και επικροτεί τις προσπάθειες του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ να διατηρήσει την ώθηση για την αναγνώριση από τη Διεθνή Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο των βασικών προτύπων εργασίας ως σημαντικού ζητήματος, το οποίο θα πρέπει να ενταχθεί στο πρόγραμμα εργασιών τους για την ανάπτυξη (26).

3.4.6.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τις αμφιβολίες της για την προώθηση της ριζικής απορρύθμισης της αγοράς εργασίας στην Ευρώπη (27) από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, θεωρώντας ότι η απορρύθμιση αυτή θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στο ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο και επισημαίνοντας ότι τα δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας συνιστούν αναγκαίους αυτόματους σταθεροποιητές σε περιόδους οικονομικής ύφεσης.

3.4.7.

Υπάρχει αυξημένη ανησυχία και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού όσον αφορά τις θέσεις απασχόλησης που εξάγονται σε άλλες περιφέρειες λόγω των τεχνολογικών δυνατοτήτων και της μείωσης των εμποδίων στις συναλλαγές, καθώς και λόγω των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που απορρέουν από τα διαφορετικά ρυθμιστικά συστήματα και που συνίστανται κυρίως σε χαμηλότερα εργασιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα, καθώς και πρότυπα για την ευημερία των ζώων. Οι οικονομολόγοι έχουν ευρέως αποδεχτεί την τάση ως λογική συνέπεια του ελεύθερου εμπορίου (28) που διευκόλυνε την μετεγκατάσταση θέσεων εργασίας σε χώρες χαμηλών ημερομισθίων. Το γεγονός αυτό αναμένεται να προκαλέσει μελλοντικώς μακροπρόθεσμη διαρθρωτική ανεργία. Καθώς τόσο οι συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και το σχέδιο του μελλοντικού Συντάγματος για την Ευρώπη αποβλέπουν στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας, θα πρέπει να σκεφθούμε πώς θα βελτιωθούν τα εργασιακά και τα περιβαλλοντικά πρότυπα και οι συνθήκες διαβίωσης και εργασίας στις χώρες αυτές και ταυτόχρονα να διατηρηθούν και να βελτιωθούν στην ΕΕ και στις ΗΠΑ.

3.4.8.

Μετά τα επιχειρηματικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών, η κοινή γνώμη των ΗΠΑ έγινε πιο επικριτική απέναντι στις επιχειρήσεις: ποσοστό 77 % των Αμερικανών αναφέρει ότι υπάρχει υπερβολικά μεγάλη συγκέντρωση δύναμης στα χέρια λίγων μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ το 62 % δηλώνει ότι οι επιχειρήσεις καταγράφουν υπερβολικά κέρδη (29). Η διαχείριση των επιχειρήσεων είναι, συνεπώς, ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Επιπροσθέτως των συγκεκριμένων δράσεων που έχουν ήδη αναληφθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη όπως η Sarbanes-Oxley στις ΗΠΑ, η αναθεώρηση των αρχών διαχείρισης επιχειρήσεων του ΟΟΣΑ και δραστηριότητες σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε εθνικό επίπεδο, απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες για να διασφαλιστεί ότι οι επιχειρήσεις διοικούνται με υπεύθυνο τρόπο, που λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα όλων των μετόχων τους.

3.4.9.

Τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ πίεσαν για πρόοδο στον Γύρο της Ντόχα. Για να διασφαλιστεί ότι οι απόψεις της κοινωνίας των πολιτών ενσωματώνονται καλύτερα στις διαπραγματεύσεις σε επίπεδο ΕΕ, η ΓΔ Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εμπλέκει την κοινωνία των πολιτών στην προετοιμασία και τη συνέχεια των διαπραγματεύσεων και η ΕΟΚΕ συμμετέχει πλήρως στην εν λόγω διαδικασία. Η ΕΟΚΕ θα αναλάβει, επίσης, την πρωτοβουλία να διοργανώσει διάλογο με τους εταίρους της σε όλες τις ηπείρους, προκειμένου να συμβάλει αποτελεσματικότερα στη διαδικασία αυτή, και στο πλαίσιο αυτό θα διοργανώσει συνέδριο σχετικά με θέματα του ΠΟΕ (30) τον Ιούλιο του 2004.

3.4.10.

Το περιβάλλον και η αλλαγή του κλίματος αποτελούν ένα σαφή τομέα όπου οι πληθυσμοί των δύο πλευρών συμμερίζονται κοινές ανησυχίες, αλλά οι κυβερνήσεις τους έχουν μάλλον αποκλίνουσες απόψεις. Το Πεντάγωνο εξέδωσε πρόσφατα μελέτη για τις επιπτώσεις διαφόρων σεναρίων αλλαγής του κλίματος στην ασφάλεια. Υπό το πρίσμα της συνεχιζόμενης διαφωνίας σχετικά με την κύρωση του πρωτοκόλλου του Κιότο, οι δυνητικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος αποτελούν αναμφίβολα ένα από τα σημαντικά, καίτοι δύσκολα, ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν.

3.4.11.

Η ΕΟΚΕ έχει, επίσης, επανειλημμένα υπογραμμίσει τη σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης. Παρά τις επίσημες δηλώσεις σε διεθνείς συναντήσεις και τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί, συμπεριλαμβανομένης της Διάσκεψης για τη Γη, των Στόχων της Χιλιετίας ή της στρατηγικής της Λισσαβόνας, υπάρχει καθυστέρηση όσον αφορά τη συγκεκριμένη δράση. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ έχει τονίσει την έκκλησή της για πρόοδο σε πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις (31).

3.4.12.

Η ΕΕ έχει υπογραμμίσει τη σπουδαιότητα της ασφάλειας των τροφίμων, της προστασίας του καταναλωτή, και της καλής μεταχείρισης των ζώων στις διαπραγματεύσεις του ΠΟΕ στη Ντόχα παράλληλα με τα μέτρα για την εμπορική πολιτική. Η ΕΕ θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να υπάρξουν βελτιωμένοι και διαφανείς κανόνες στο διεθνές εμπόριο σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων.

3.4.13.

Το εμπόριο γεωργικών προϊόντων αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα παράλληλα με τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών, τις ορμόνες των βοοειδών, το σύστημα καλλιέργειας, την ασφάλεια των τροφίμων και τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ έχουν εκτενείς συναλλαγές και εμπορική συνεργασία στον αγροτοβιομηχανικό τομέα. Οι δύο μεγάλοι αυτοί εμπορικοί εταίροι είχαν ορισμένες δυσκολίες σε σχέση με την εμπορική πολιτική όσον αφορά τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών και τις ορμόνες. Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ επέτυχαν εποικοδομητικούς συμβιβασμούς στον εν εξελίξει Γύρο της Ντόχα, ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα. Η ΕΕ έχει υπογραμμίσει τον ρόλο του ευρωπαϊκού αγροτικού προτύπου όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και την καλή μεταχείριση των ζώων και των περιορισμένων μεταρρυθμίσεων στον τομέα της αγροτικής πολιτικής, όπου είναι πολύ σημαντικό να ληφθούν υπόψη τα μη εμπορικά συμφέροντα και οι προτιμήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών στις επικείμενες εμπορικές συμφωνίες και στους εμπορικούς κανόνες.

3.4.14.

Η πρόσφατη διεύρυνση της ΕΕ θέτει την Ευρώπη ενώπιον της μεγαλύτερης πρόκλησής της μέχρι σήμερα και ταυτόχρονα συνιστά δυναμική διαδικασία προς την ενοποίηση της Ευρώπης, ενισχύοντας την ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη των νέων κρατών μελών, όπως και για τη βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία και τους νέους γείτονες της ΕΕ και την προαγωγή του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας.

3.5.   Διατλαντικοί οργανισμοί

3.5.1.

Οι θεσμικές ρυθμίσεις που προβλέπονται στις συμφωνίες της δεκαετίας του 1990 προκάλεσαν κάποια δυσαρέσκεια, οι αιτίες της οποίας είναι οι εξής: η ασυμμετρία δυνάμεων μεταξύ EΕ και ΗΠΑ, η συμμετοχή διαφορετικού αριθμού χωρών στο NATO, την ΕΕ και άλλα όργανα, η εν εξελίξει ολοκλήρωση της ΕΕ και η γενική δυσαρέσκεια που προκάλεσε η σύνοδος EE-ΗΠΑ (32).

3.5.2.

Οι πρόσφατες προτάσεις για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου δείχνουν ότι ο σημαντικότερος παράγοντας προόδου είναι η έναρξη σταθερού και εντατικού διαλόγου όσον αφορά τα πλέον καίρια ζητήματα για τα οποία το διεθνές πλαίσιο φαίνεται να είναι το πλέον κατάλληλο. Δυστυχώς, καμία από τις προσεγγίσεις δεν λαμβάνει επαρκώς υπόψη τα οφέλη που μπορούν να επιτευχθούν με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών.

3.6.   Δέσμευση στη διατλαντική εταιρική σχέση και την πολυμερή διακυβέρνηση (33)

3.6.1.

Και οι δύο πλευρές υπογραμμίζουν τη στρατηγική σημασία της εταιρικής σχέσης EΕ-ΗΠΑ και το πολυμερές πλαίσιο, καθώς οι παγκόσμιες προκλήσεις απαιτούν συνδυασμό δυνάμεων.

3.6.2.

Όπως δηλώθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2003, η διατλαντική εταιρική σχέση είναι αναντικατάστατη και η ΕΕ παραμένει πλήρως δεσμευμένη έναντι μίας εποικοδομητικής, ισόρροπης και μελλοντοστραφούς εταιρικής σχέσης με τους διατλαντικούς της εταίρους (34).

3.6.3.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όσον αφορά τη σημασία της διατήρησης ενός μόνιμου διαλόγου μεταξύ των στρατηγικών εταίρων και επικροτεί την πρόθεση του Συμβουλίου να ενθαρρύνει όλες τις μορφές διαλόγου μεταξύ των νομοθετικών οργάνων και κοινωνιών των πολιτών εκατέρωθεν του Ατλαντικού.

3.6.4.

Με τη διμερή συνεργασία στο πλαίσιο των πολυμερών οργανισμών, οι διατλαντικοί εταίροι θα συνδυάσουν το όραμα και τις ικανότητες που απαιτούνται για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις των καιρών.

3.6.5.

Μια σειρά διαφορετικών πρωτοβουλιών που βρίσκονται σε εξέλιξη υπογραμμίζουν τη σημασία και την αναγκαιότητα για διαρκή και ενισχυμένη διατλαντική συνεργασία. Το Γερμανικό Ταμείο Μάρσαλ των Ηνωμένων Πολιτειών και το Δίκτυο Διατλαντικής Πολιτικής ανήκουν στους πλέον ενεργούς οργανισμούς που εργάζονται για την οικοδόμηση της σχέσης ΕΕ-ΗΠΑ. Οι δραστηριότητές τους κυμαίνονται από την ανάλυση της κοινής γνώμης εκατέρωθεν του Ατλαντικού, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών πτυχών της σχέσης, μέχρι τη διοργάνωση επαφών και διασκέψεων και τη διατύπωση συστάσεων και στρατηγικών για τις μελλοντικές σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ.

3.6.6.

Το Δίκτυο Διατλαντικής Πολιτικής ανέπτυξε ένα δεκαετές σχέδιο δράσης με δέκα σημεία για την ενίσχυση της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης, το οποίο θα εφαρμοστεί από το 2005 έως το 2015 βάσει των από κοινού συμφωνηθέντων στόχων, δράσεων και σημείων αναφοράς, για την πρόοδο. Η στρατηγική βασίζεται σε τέσσερις τομείς ενδιαφέροντος: οικονομία, άμυνα και ασφάλεια, πολιτικό και θεσμικό τομέα (35).

3.6.7.

Μολονότι το πρόγραμμα αυτό συνιστά πολύτιμη προσπάθεια για την ανάπτυξη της διατλαντικής σχέσης, η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι γίνεται ελάχιστη αναφορά στην κοινωνική διάσταση.

3.6.8.

Όσον αφορά την οικονομική διάσταση, διεξάγεται μακρά συζήτηση για τη διατλαντική αγορά (36). Το ΔΔΠ ζητά εμβάθυνση και επέκταση της διατλαντικής αγοράς, ενώ άλλοι προχωρούν ακόμη πιο πέρα υποστηρίζοντας μια Διατλαντική Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών. Βάσει της αποκτηθείσας πείρας τόσο από τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όσο και από τη NAFTA, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει μια προσέγγιση που συνδυάζει την οικονομική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική διάσταση και βασίζεται στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Η προσέγγιση αυτή συνάδει επίσης με το σχέδιο Συντάγματος για την Ευρώπη, το οποίο προτάσσει την κοινωνική οικονομία της αγοράς ως έναν από τους στόχους της Ένωσης.

4.   Βελτίωση της διατλαντικής εταιρικής σχέσης: γιατί και πώς

4.1.

Μία ισχυρή διατλαντική εταιρική σχέση αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων. Τόσο η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ συνεργάζονται διμερώς με διάφορες περιοχές του κόσμου, με την υποστήριξη διεθνών οργανισμών και με γνώμονα τις ιδιαίτερες αξίες, πεποιθήσεις και πολιτικές τους. Η οικονομική και κοινωνική συνοχή, ο κοινωνικός διάλογος και ο διάλογος των πολιτών αποτελούν βασικά στοιχεία της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης, ενώ θεωρούνται πολύ λιγότερο σημαντικά στις ΗΠΑ. Οι διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις ενδέχεται, συνεπώς, να οδηγήσουν σε αντικρουόμενες συστάσεις και πρότυπα συνεργασίας στις εν λόγω περιφέρειες.

4.1.1.

Για παράδειγμα, ενώ οι ΗΠΑ είναι η κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία μιας Αμερικανικής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών κατά το πρότυπο της συμφωνίας της NAFTA, άλλες φωνές στην περιοχή υποστηρίζουν την αξιοποίηση της εμπειρίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Παράγοντες τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους όσο η κυβέρνηση της Βραζιλίας, ο Πρόεδρος του Μεξικού, κ. Vicente Fox («NAFTA συν»), βουλευτές των ΗΠΑ και ένα δίκτυο συνδικαλιστικών ενώσεων έχουν εκφραστεί υπέρ μιας επιλογής εναλλακτικής της ΑΖΕΣ, που θα περιλαμβάνει στοιχεία παρόμοια με τα εφαρμοζόμενα στην ΕΕ, όπως ένα αναπτυξιακό ταμείο για την άμβλυνση των ανισοτήτων, ελεύθερη διακίνηση των προσώπων, συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, κοινό νόμισμα και υποχρεωτικώς εφαρμοστέα κοινωνικά πρότυπα (37).

4.1.2.

Για να πάρουμε ένα άλλο παράδειγμα, οι οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν στα μελλοντικά κράτη μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης κατά τα τελευταία 10-15 έτη υποστηρίχθηκαν τόσο από την ΕΕ όσο και από διεθνείς οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Διεθνής Τράπεζα. Καθώς η ΕΕ διαθέτει περιορισμένες αρμοδιότητες και περιορισμένα νομικά μέσα σε ορισμένους τομείς —όπως τα συστήματα κοινωνικής προστασίας— οι διεθνείς οργανισμοί προώθησαν τις εν λόγω μεταρρυθμίσεις βάσει ενός κοινωνικού προτύπου, του οποίου οι αξίες και οι αρχές δεν είναι πλήρως συμβατές με το ευρωπαϊκό πρότυπο κοινωνίας, πράγμα το οποίο ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα κατά την ένταξη των νέων χωρών (38).

4.2.

Εάν η Ευρώπη επιθυμεί να διαδραματίζει ισχυρότερο ρόλο στη διεθνή σκηνή, θα πρέπει να ενοποιηθεί περισσότερο, για να ενισχύσει την ικανότητά της να μιλά και να δρα στο πλαίσιο της διεθνούς κοινότητας. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες της ιρλανδικής Προεδρίας και ελπίζει ότι οι πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά τη θέση των κρατών μελών θα συμβάλει ώστε να επιτευχθεί συναίνεση όσον αφορά το μελλοντικό Σύνταγμα για την Ευρώπη.

4.3.

Η Διατλαντική Εταιρική Σχέση καθιέρωσε ένα σύνολο θεσμικών ρυθμίσεων που περιλαμβάνουν τις κυβερνήσεις, τους νομοθέτες και την κοινωνία των πολιτών. Η κοινωνία των πολιτών συμμετέχει με τη μορφή διαφόρων Διατλαντικών Διαλόγων, που φαίνεται ότι ενεργοποιούνται άνισα:

4.3.1.

Ο Διατλαντικός Επιχειρηματικός Διάλογος (TABD) ήταν ο πρώτος και, για ένα ορισμένο διάστημα, ο πλέον ενεργός από αυτούς τους διαλόγους. Ωστόσο, εκφράστηκαν ορισμένες αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα και την εφαρμογή των αποτελεσμάτων του. Ο TABD αναζωογονήθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ του 2003. Οι δύο νέοι συμπρόεδροι δήλωσαν πρόσφατα ότι διαβλέπουν την ανάγκη τόνωσης του TABD για τη συμβολή στη δημιουργία ανεμπόδιστης διατλαντικής αγοράς και την προώθηση της διατλαντικής οικονομικής συνεργασίας.

4.3.2.

Ο Διατλαντικός Εργασιακός Διάλογος (TALD) αναπτύχθηκε κυρίως στο πλαίσιο των υφισταμένων συνομοσπονδιών συνδικαλιστικών ενώσεων. Ο TALD θα πρέπει να ενισχυθεί προκειμένου να συμβάλει πλήρως στον διατλαντικό διάλογο και την ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης των σχέσεων ΕΕ-ΗΠΑ. Κατά την περίοδο 2001-2003, ένα κοινό έργο με θέμα «Βελτίωση του διατλαντικού διαλόγου-κόσμος της εργασίας» συγκέντρωσε εκπροσώπους των συνδικαλιστικών ενώσεων πολυεθνικών επιχειρήσεων μέσω μίας σειράς επιμορφωτικών εργαστηρίων.

4.3.3.

Τα τελευταία έξι έτη, ο Διατλαντικός Καταναλωτικός Διάλογος (TACD) κατέστη ο πλέον ενεργός διάλογος. Ο TACD εξετάζει ζητήματα που αφορούν και τις δύο πλευρές, όπως τους ΓΤΟ, τα ανεπίκλητα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για εμπορικούς σκοπούς (spam), τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για το ψηφιακό περιεχόμενο, καθώς και θέματα που αφορούν τους καταναλωτές στις αναπτυσσόμενες χώρες, συγκεντρώνοντας εκπροσώπους των καταναλωτών από την ΕΕ και τις ΗΠΑ και διαβιβάζοντας τις οπτικές των καταναλωτών στις δύο διοικήσεις.

4.3.4.

Ο Διατλαντικός Περιβαλλοντικός Διάλογος (TAED) διήρκεσε λιγότερο από δύο έτη λόγω χρηματοδοτικών δυσχερειών, αλλά αποτελεί ζωτικό στοιχείο όσον αφορά τα διακυβευόμενα περιβαλλοντικά θέματα.

4.3.5.

Η υφιστάμενη θεσμοθετημένη συνεργασία των δύο κοινοβουλίων εξελίχθηκε στον Διατλαντικό Διάλογο των Νομοθετών, που επί του παρόντος διεξάγει τηλεδιασκέψεις και συναντήσεις ανά διετία.

4.3.6.

Ο άτυπος διατλαντικός διάλογος των γεωργών πρέπει να ενισχυθεί και να ενταχθεί στους διατλαντικούς διάλογους και στα διατλαντικά δίκτυα και να εξετάσει θέματα όπως οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί, οι ορμόνες και, ειδικότερα, το ευρωπαϊκό γεωργικό πρότυπο.

4.3.7.

Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει δύο πρωτοβουλίες διαπροσωπικού χαρακτήρα στον τομέα της εκπαίδευσης και της χάραξης πολιτικής, οι οποίες περιλαμβάνουν κέντρα της ΕΕ σε αμερικανικά πανεπιστήμια, καθώς και ομάδες ανταλλαγής απόψεων, πανεπιστημιακά ιδρύματα και δίκτυα τοπικού επιπέδου.

4.3.8.

Άλλες άτυπες μορφές διαλόγου συμπληρώνουν την εικόνα.

4.4.

Η ΕΟΚΕ, χάρη στον συμβουλευτικό ρόλο που υπέχει εντός της Ευρώπης και στις δραστηριότητες συνεργασίας της με τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών ανά την υφήλιο, ενδέχεται να είναι στην κατάλληλη θέση για να λειτουργήσει ως φόρουμ για την προώθηση του διαλόγου και τη συγκέντρωση των ενδιαφερομένων μερών.

5.   Προτάσεις — Συστάσεις

5.1.

Σύμφωνα με την ιρλανδική προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η οποία στοχεύει στη διασφάλιση μιας σταθερής και παραγωγικής πολιτικής και οικονομικής διατλαντικής σχέσης, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά τη διατλαντική εταιρική σχέση και συνιστά την ενίσχυση και τη διεύρυνσή της, ώστε να συμπεριλάβει όσο το δυνατόν περισσότερα συμφέροντα και παράγοντες και να αναπτύξει και να διευρύνει την προσέγγισή της με τη συμπερίληψη θεμάτων τα οποία αφορούν τους Διάλογους και να διευρύνει το φάσμα των συμμετεχόντων φορέων στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.

5.2.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει θερμά την εποικοδομητική συμμετοχή ενδιαφερόμενων ομάδων συμφερόντων από την αμερικανική και την ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών. Η Διάρθρωση Διαλόγου, που καθιερώθηκε με τις συμφωνίες της δεκαετίας του 1990, αποτελεί χρήσιμο μέσο που πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω ώστε να συμπεριλάβει ένα ευρύτερο φάσμα των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

5.2.1.

Προκειμένου να λειτουργούν αποτελεσματικά οι διάλογοι και τα δίκτυα, θα είναι απαραίτητο να στηριχθούν στα πραγματικά συμφέροντα, τις προσδοκίες, τις ανησυχίες και τα θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος των ενεχόμενων εταίρων των δύο πλευρών. Ενδεχομένως να αποβεί επωφελής μια εμπεριστατωμένη συζήτηση για τον ρόλο που διαδραματίζουν οι διάλογοι, την αποστολή τους και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους. Αυτό περιλαμβάνει την κοινή κατανόηση του ρόλου που διαδραματίζουν οι διάλογοι εκατέρωθεν του Ατλαντικού, ιδιαίτερα όσον αφορά τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια, που αποτελούν σημαντικούς πολιτικούς εταίρους των διαλόγων.

5.2.2.

Βάσει προηγούμενων εμπειριών, οι διάλογοι και τα δίκτυα θα πρέπει να έχουν ισότιμη πρόσβαση στις κυβερνήσεις και στα ανώτερα κυβερνητικά στελέχη, ώστε η λειτουργία και οι εργασίες τους να καταστούν ελκυστικότερες για τις ενδιαφερόμενες ομάδες συμφερόντων. Προκειμένου να ενισχυθούν οι διάλογοι, οι ανησυχίες τους πρέπει να συνεκτιμώνται καλύτερα κατά τη λήψη των πολιτικών αποφάσεων.

5.2.3.

Η διατήρηση και η ενίσχυση των διαλόγων και των δικτύων απαιτεί τη στήριξή τους αλλά και δέσμευση και χρηματοδότηση. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η χρηματοδότηση των διαλόγων πρέπει να συμπεριλαμβάνει, επίσης, τη στήριξη τακτικών συνεδριάσεων οι οποίες είναι ίσως απαραίτητες για να επιτευχθεί συναίνεση και να αναπτυχθούν κοινά έργα.

5.2.4.

Μακροπρόθεσμα, η ΕΟΚΕ είναι διατεθειμένη να συμβάλει σε μια εκτενέστερη πληροφόρηση και αλληλεπίδραση των διαλόγων και των δικτύων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε τακτική και συνεχή συνεργασία. Θα μπορούσε, επίσης, να εξεταστεί το ενδεχόμενο ίδρυσης μιας Διατλαντικής ή/και Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής των ΗΠΑ.

5.3.

Τα εξεταζόμενα θέματα θα πρέπει να στηρίζονται στα ενδιαφέροντα, τις προσδοκίες, και τις ανησυχίες των διαλόγων, των δικτύων, και των συμμετεχόντων φορέων. Οι διάφοροι διάλογοι έχουν ήδη συμφωνήσει σχετικά με διάφορα θέματα ή έχουν προτείνει θέματα τα οποία θα επιθυμούσαν να πραγματευτούν και έχουν ορίσει στόχους που θα ήθελαν να επιτύχουν.

5.3.1.

O Διατλαντικός Επιχειρηματικός Διάλογος (TABD) προσφάτως επιβεβαίωσε τη δέσμευσή του για την ενίσχυση της διατλαντικής σχέσης και την προώθηση της σφαιρικής οικονομικής συνεργασίας και ανάπτυξης. Ο TABD ανέλαβε τη δέσμευση να υλοποιήσει το σχέδιο προγράμματος που κατήρτισαν τα μέλη του. Προτίθεται να προσδιορίσει πρωτόβουλα τις προκύπτουσες προκλήσεις και να προσφέρει μια συγκεκριμένη επιχειρησιακή συμβολή υψηλού επιπέδου στο νομοθετικό και πολιτικό πρόγραμμα δράσης της ΕΕ και των ΗΠΑ υποβάλλοντας βασικές συστάσεις στην αμερικανική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σκοπεύει να υποδείξει λύσεις στα διατλαντικά οικονομικά, εμπορικά, και επενδυτικά προβλήματα και να προτείνει τομείς κοινής δράσης των κυβερνήσεων στις δυο πλευρές του Ατλαντικού. Πρόσφατα, εντοπίστηκαν τέσσερις τομείς προτεραιότητας: ελευθέρωση του εμπορίου και Γύρος της Ντόχα, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, διεθνή λογιστικά πρότυπα και ασφάλεια, και θέματα εμπορίου. Σκοπός του είναι «να συμβάλει στη δημιουργία μιας διατλαντικής αγοράς χωρίς εμπόδια η οποία θα χρησιμεύσει ως καταλύτης για την παγκόσμια ελευθέρωση του εμπορίου και ευημερία και θα προωθήσει την καινοτομία, τις επενδύσεις, την οικονομική μεγέθυνση και θα δημιουργήσει νέες θέσεις απασχόλησης». Ο TABD προτίθεται, επίσης, να παρακολουθήσει την πρόοδο των κυβερνήσεων όσον αφορά την εφαρμογή των συστάσεών του (39).

5.3.2.

Όσον αφορά τον Διατλαντικό Εργασιακό Διάλογο (TALD), οι συνδικαλιστικές ενώσεις αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στις διατλαντικές σχέσεις και εξετάζουν τους τρόπους αποτελεσματικής διεύρυνσης και εμβάθυνσής τους. Εδώ και πολλά έτη, οι συνδικαλιστικές ενώσεις έχουν αναπτύξει διμερείς σχέσεις και επιθυμούν επέκταση του διαλόγου. Υπάρχουν πολυάριθμα πιθανά θέματα στον κοινωνικό, οικονομικό και εργασιακό τομέα που θα μπορούσαν να συζητηθούν. Η μετατόπιση της απασχόλησης, η οποία παρατηρείται και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ανταλλαγών των βέλτιστων πρακτικών για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Μετά το φαινόμενο της κατάρρευσης μεγάλων επιχειρήσεων, ένα άλλο ζήτημα είναι η βελτίωση της διοίκησης των επιχειρήσεων, προκειμένου να ενισχυθεί η υποχρέωση λογοδοσίας και η διαβούλευση με τους εργαζόμενους. Άλλα σημαντικά θέματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαλόγου είναι η αναθεώρηση της κοινωνικής προστασίας, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η εκπαίδευση και η κατάρτιση, η υγεία και η ασφάλεια στον χώρο εργασίας, οι ευρύτερες εργασιακές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών πλαίσιο, και η αναπτυξιακή βοήθεια σε σχέση με τα βασικά εργασιακά πρότυπα (40).

5.3.3.

Ο Διατλαντικός Καταναλωτικός Διάλογος (TACD) καταρτίζει και υποβάλλει κοινές συστάσεις πολιτικής των καταναλωτών στην αμερικανική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση με σκοπό την προαγωγή των συμφερόντων των καταναλωτών στη διαμόρφωση της αμερικανικής και της ευρωπαϊκής πολιτικής. Συμμετέχουν 45 ευρωπαϊκές και 20 αμερικανικές οργανώσεις καταναλωτών, κυρίως διαμέσου των ομάδων μελέτης για θέματα τα οποία σχετίζονται με τα είδη διατροφής, το ηλεκτρονικό εμπόριο, το εμπόριο, την οικονομία και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και για τα οποία αναπτύσσουν και καταρτίζουν κοινές πολιτικές TACD. Οι προτεραιότητές του για την κυβερνητική δράση κατά την περίοδο 2003-2004 περιλαμβάνουν τους παγκόσμιους κανόνες δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σχετικά με την πρόσβαση στα φάρμακα, τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, την επισήμανση των ειδών διατροφής, τα ανεπίκλητα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για εμπορικούς σκοπούς (spam), την απάτη στο Διαδίκτυο και την αποζημίωση των καταναλωτών, την επισήμανση των προϊόντων και τους κανόνες εμπορίου, τη διαφάνεια και την έγκαιρη προειδοποίηση (41).

5.3.4.

Δυστυχώς, ο Διατλαντικός Περιβαλλοντικός Διάλογος έχει καταρρεύσει, αλλά εάν ληφθεί υπόψη η σπουδαιότητα εξελίξεων όπως π.χ. οι συνέπειες της αλλαγής του κλίματος, οι δραστηριότητες των δικτύων της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στον τομέα αυτό πρέπει να ενθαρρυνθούν.

5.4.

Η ΕΟΚΕ θα μπορούσε να αποτελέσει χρήσιμο βήμα για την καλύτερη προβολή των διατλαντικών διαλόγων και δικτύων και την ενίσχυση της αλληλεπίδρασής τους.

5.4.1.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ προσφέρεται να διοργανώσει διάσκεψη με τους ενδιαφερόμενους φορείς. Σκοπός μιας τέτοιας διάσκεψης θα μπορούσε να είναι η ενθάρρυνση της ανάπτυξης διατλαντικών δικτύων της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών για περιβαλλοντικά θέματα, η ανάπτυξη αμοιβαίας κατανόησης σχετικά με τη σημασία του διαλόγου σε μη κυβερνητικό επίπεδο, των θεμάτων που θα πρέπει να εξεταστούν και των βέλτιστων τρόπων επίτευξης των στόχων και των στρατηγικών της κάθε πλευράς, η ανταλλαγή απόψεων και η συνεργασία.

5.4.2.

Κατά την προετοιμασία της διάσκεψης, η ΕΟΚΕ θα έλθει σε επαφή με τους ενδιαφερόμενους φορείς και οργανώσεις προκειμένου να εντοπίσει τους σημαντικότερους κύκλους της κοινωνίας των πολιτών που θα εκπροσωπηθούν στην διάσκεψη, να γνωρίσει τα ενδιαφέροντα και τις ανησυχίες τους, καθώς και τα θέματα που θα ήθελαν να εξεταστούν, και να προλειάνει το έδαφος για τη συνεργασία.

5.4.3.

Το όφελος από την ενίσχυση του διαλόγου θα ήταν η δραστηριοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, η δημιουργία αποτελεσματικών δικτύων, η προώθηση της ανταλλαγής απόψεων εντός και μεταξύ των διατλαντικών δικτύων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των Διατλαντικών Διαλόγων, η διασφάλιση πρόσβασης υψηλού επιπέδου στις κυβερνήσεις και η συμβολή στην ανάπτυξη βέλτιστων επαγγελματικών σχέσεων μεταξύ αυτών των δικτύων και των διαλόγων και των κυβερνήσεων/διοικήσεων. Έτσι, θα ενισχυθούν και θα βελτιωθούν οι θεσμικές δομές προς όφελος των μακροπρόθεσμων συμφερόντων όχι μόνο της ΕΕ και των ΗΠΑ, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου.

Βρυξέλλες, 3 Ιουνίου 2004.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Roger BRIESCH


(1)  Διατλαντική Δήλωση (1990), Νέο Διατλαντικό Πρόγραμμα Εργασίας και Κοινό Σχέδιο Δράσης ΕΕ-ΗΠΑ (1995), Διατλαντική Οικονομική Εταιρική Σχέση και Νέα Διατλαντική Αγορά (1998).

(2)  Βλέπε Christopher J. Makins (Προέδρου του Ατλαντικού Συμβουλίου των Ηνωμένων Πολιτειών): Renewing the Transatlantic Partnership: Why and How? Δήλωση που συντάχθηκε για την Υποεπιτροπή για την Ευρώπη της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, 11 Ιουνίου 2003.

(3)  Βλέπε Transatlantic Trends 2003, έρευνα του Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ των ΗΠΑ και του Eρευνητικού Kέντρου Pew : Public more internationalist than in 1990s, που δημοσιεύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2002 http://people-press.org/reports/print.php3?PageID=656.

(4)  Transatlantic Trends 2003.

(5)  Βλέπε Christopher J. Makins (Προέδρου του Ατλαντικού Συμβουλίου των Ηνωμένων Πολιτειών): Renewing the Transatlantic Partnership: Why and How?. Δήλωση που συντάχθηκε για την Υποεπιτροπή για την Ευρώπη της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, 11 Ιουνίου 2003.

(6)  Transatlantic Trends 2003.

(7)  Ερευνητικό Κέντρο Pew: Public more internationalist than in 1990s. Δημοσιεύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2002, http://people-press.org/reports/print.php3?PageID=656.

(8)  Joseph Nye Jr: Propaganda isn't the Way: Soft Power, The International Herald Tribune, January 10, 2003, www.ksg.harvard.edu/news/opeds/2003/nye_soft_power_iht_011003.htm.

(9)  Robert Kagan: Of Paradise and Power : America and Europe in the New World Order, Knopf 2003.

(10)  Transatlandic Trends 2003.

(11)  Transatlandic Trends 2003.

(12)  Transatlandic Trends 2003.

(13)  Ερευνητικό Κέντρο Pew: Economy, Education, Social Security Dominate Public's Policy agenda, Released: September 6, 2001, www.people-press.org/reports/print.php3?PageID=33.

(14)  Ερευνητικό Κέντρο Pew: The 2004 Political Landscape,Page 39ff; Categories comprise: completely agree and mostly agree, www.people-press.org.

(15)  Έρευνα ABC της Süddeutsche Zeitung, 19.8.2003.

(16)  Τόνωση της διατλαντικής εταιρικής σχέσης και του διαλόγου (CES 719/2001).

(17)  Joseph P. Quinlan: Drifting apart or Growing together ? the Primacy of the Transatlantic Economy. Washington, DC, Center for Transatlantic Relations, 2003.

(18)  Ευρωπαϊκή Επιτροπή: General Overview of Active WTO Dispute Settlement Cases involving the EC as complainant or defendant. http://europa.eu.int/comm/trade/issues/newround/index_en.htm.

(19)  Joseph P. Quinlan: Drifting apart or Growing together ? the Primacy of the Transatlantic Economy. Washington, DC, Center for Transatlantic Relations, 2003.

(20)  Philippe Legrain: Europe's mighty Economy, http://www.philippelegrain.com/Articles/europe'smightyec.html.

(21)  Παγκόσμιο Εμπορικό Φόρουμ: Global Competitiveness Report 2003-2004; http://www.weforum.org.

(22)  Διεθνής Οργάνωση Εργασίας: A fair Globalisation: Creating opportunities for all, Γενεύη 24 Φεβρουαρίου 2004.

(23)  Βλέπε γνωμοδοτήσεις ΕΟΚΕ: CESE 1156/2002 και CESE 1387/2003.

(24)  Διεθνής Οργάνωση Εργασίας: A fair Globalisation: Creating opportunities for all, Γενεύη, 24 Φεβρουαρίου 2004.

(25)  Έκθεση του ΟΗΕ για την ανθρώπινη ανάπτυξη 2003, σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung, 9.7.2003.

(26)  Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ: 2002 Report to Congress on Labor Issues and the International Financial Institutions, 31 Μαρτίου 2003.

(27)  ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) World Economic Outlook, Απρίλιος 2003, Chapter IV: Unemployment and labour market institutions: why reforms pay off.

(28)  Preparing America to Compete Globally: A Forum on Offshoring, Brookings Institution, March 3rd, 2004; www.brook.edu/comm/op-ed/20040303offshoring.htm.

(29)  Ερευνητικό Κέντρο Pew: 2004 political landscape.

(30)  Συμβολή της κοινωνίας των πολιτών στις εργασίες του ΠΟΕ, 8 Ιουλίου 2004, ΕΟΚΕ, Βρυξέλλες.

(31)  Στρατηγική της Λισαβόνας και βιώσιμη ανάπτυξη, ΕΕ C 95 της 23.4.2003. Προς μια παγκόσμια σύμπραξη για βιώσιμη ανάπτυξη, Βρυξέλλες, 30 Μαΐου 2002, EE C 221 της 17.9.2002.

(32)  Βλέπε Christopher J. Makins (Προέδρου του Ατλαντικού Συμβουλίου των Ηνωμένων Πολιτειών): Renewing the Transatlantic Partnership: Why and How? Δήλωση που συντάχθηκε για την Υποεπιτροπή για την Ευρώπη της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, 11 Ιουνίου 2003.

(33)  Πολυμερής διακυβέρνηση σημαίνει λήψη αποφάσεων στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών όπως, για παράδειγμα, ο ΟΗΕ, ο ΠΟΕ, το ΔΝΤ, η ΔΟΕ, ο ΟΟΣΑ κ.λπ.

(34)  Ευρωπαϊκό Συμβούλιο — Συμπεράσματα της Προεδρίας.

(35)  Transatlantic Policy Network: A Strategy to strengthen Transatlantic Partnership, Ουάσιγκτον — Βρυξέλλες — 4 Δεκεμβρίου 2003

(36)  Βλέπε The Transatlantic Market: a leitmotiv for economic cooperation, Erika Mann, ευρωβουλευτής, Νοέμβριος 2003.

(37)  Sarah Anderson, John Cavanagh: Lessons of European Integration for the Americas, Institute for Policy Studies, Ουάσιγκτον, Φεβρουάριος 2004.

(38)  Η οικονομική και κοινωνική επίπτωση της διεύρυνσης στις υποψήφιες χώρες, ΕΕ C 85 της 8.4.2003.

(39)  Συστάσεις και έγγραφα του TABD που διανεμήθηκαν κατά τη συνεδρίαση της ομάδας μελέτης στο Δουβλίνο, στις 24 Μαρτίου 2004.

(40)  Μήνυμα των συνδικαλιστικών ενώσεων στη συνεδρίαση της ομάδας μελέτης του Δουβλίνου, 24 Μαρτίου 2004.

(41)  Ιστοσελίδα του TACD: www.tacd.org.


Top