5.5.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 111/16

(1)

Το περιεχόμενο της οδηγίας 91/250/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 14ης Μαΐου 1991, για τη νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών (3), έχει τροποποιηθεί (4). Είναι, ως εκ τούτου, σκόπιμη, για λόγους σαφήνειας και ορθολογισμού, η κωδικοποίηση της εν λόγω οδηγίας.

(2)

Η κατάρτιση προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών απαιτεί την ανάλωση σημαντικών ανθρώπινων, τεχνικών και οικονομικών πόρων, ενώ τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών μπορούν να αντιγραφούν με μικρό μέρος του κόστους που απαιτείται για την ανεξάρτητη κατάρτισή τους.

(3)

Τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών διαδραματίζουν όλο και σημαντικότερο ρόλο σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανικών κλάδων και, κατά συνέπεια, η τεχνολογία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει θεμελιώδη σημασία για τη βιομηχανική ανάπτυξη της Κοινότητας.

(4)

Ορισμένες διαφορές στη νομική προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών που παρέχεται από τις νομοθεσίες των κρατών μελών, έχουν άμεσα και αρνητικά αποτελέσματα στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς όσον αφορά τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών.

(5)

Οι υπάρχουσες διαφορές που έχουν τέτοια αποτελέσματα θα πρέπει να εκλείψουν και να εμποδιστεί η δημιουργία νέων, ενώ διαφορές που δεν επηρεάζουν δυσμενώς τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς σε μεγάλο βαθμό δεν χρειάζεται να εκλείψουν ή να εμποδίζεται η δημιουργία τους.

(6)

Κατά συνέπεια, το νομικό πλαίσιο της Κοινότητας για την προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών μπορεί να περιοριστεί, κατά πρώτον, στην καθιέρωση υποχρέωσης των κρατών μελών για παροχή προστασίας στα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών σαν λογοτεχνικά έργα βάσει της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας, και περαιτέρω, στον καθορισμό του υποκειμένου και του αντικειμένου της προστασίας, των αποκλειστικών δικαιωμάτων στα οποία τα προστατευόμενα πρόσωπα μπορούν να βασίζονται για να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν ορισμένες πράξεις και της χρονικής διάρκειας της προστασίας.

(7)

Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, ο όρος «πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή» περιλαμβάνει προγράμματα κάθε μορφής, περιλαμβανομένων και εκείνων που είναι ενσωματωμένα στο υλικό. Ο όρος αυτός περιλαμβάνει επίσης προπαρασκευαστική εργασία σχεδιασμού που οδηγεί στην κατάρτιση ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή εφόσον η φύση της προπαρασκευαστικής εργασίας είναι τέτοια που το πρόγραμμα του ηλεκτρονικού υπολογιστή μπορεί να προκύψει από αυτή σε ένα υστερότερο στάδιο.

(8)

Όσον αφορά τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία προσδιορίζεται κατά πόσο ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή αποτελεί ή όχι πρωτότυπο έργο, δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται έλεγχος της ποιοτικής ή αισθητικής αξίας του προγράμματος.

(9)

Η Κοινότητα έχει αναλάβει δέσμευση να προωθήσει τη διεθνή τυποποίηση.

(10)

Η λειτουργία ενός προγράμματος ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι η επικοινωνία και η συνεργασία με τις άλλες μονάδες ενός συστήματος ηλεκτρονικών υπολογιστών και με τους χρήστες και, για το σκοπό αυτό, απαιτείται μια λογική και, σε ορισμένες περιπτώσεις, υλική διασύνδεση και διάλογος, ώστε να δίνεται η δυνατότητα σε όλα τα στοιχεία του λογισμικού και του υλικού να συνεργαστούν με άλλα λογισμικά και υλικά καθώς και χρήστες με όλους τους τρόπους λειτουργίας τους. Τα μέρη του προγράμματος τα οποία εξασφαλίζουν την εν λόγω διασύνδεση και τον διάλογο μεταξύ των στοιχείων υλικού και λογισμικού, είναι γενικά γνωστά σαν «συστήματα διασύνδεσης». Τα μέρη του προγράμματος τα οποία εξασφαλίζουν την εν λόγω διασύνδεση και τον διάλογο μεταξύ των στοιχείων υλικού και λογισμικού, είναι γενικά γνωστά σαν «συστήματα διασύνδεσης». Η διασύνδεση και ο διάλογος αυτός είναι γενικά γνωστά «διαλειτουργικότητα»· η εν λόγω διαλειτουργικότητα μπορεί να ορισθεί σαν η δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών και αμοιβαίας χρησιμοποίησης των πληροφοριών που έχουν ανταλλαγεί.

(11)

Για την άρση αμφιβολιών, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι προστατεύεται μόνο η έκφραση ενός προγράμματος ηλεκτρονικών υπολογιστών και ότι οι ιδέες και οι αρχές στις οποίες βασίζεται οποιοδήποτε στοιχείο του προγράμματος, περιλαμβανομένων και εκείνων στις οποίες βασίζονται τα συστήματα διασύνδεσης, δεν προστατεύονται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας βάσει της παρούσας οδηγίας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή της πνευματικής ιδιοκτησίας, στο βαθμό που η λογική, οι αλγόριθμοι και οι γλώσσες προγραμματισμού περιλαμβάνουν ιδέες και αρχές, αυτές οι ιδέες και αρχές δεν προστατεύονται με την παρούσα οδηγία. Σύμφωνα με τη νομοθεσία και τη νομολογία των κρατών μελών και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας, η έκφραση αυτών των ιδεών και αρχών πρέπει να προστατεύεται με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

(12)

Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, ο όρος «εκμίσθωση» σημαίνει τη διάθεση προς χρήση, για περιορισμένο χρονικό διάστημα και για κερδοσκοπικούς σκοπούς, ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή ή αντιγράφου του. Ο όρος αυτός δεν περιλαμβάνει τον δανεισμό στο κοινό, που δεν εμπίπτει, κατά συνέπεια, στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας.

(13)

Στην περίπτωση του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, θα πρέπει να προβλεφθεί μια περιορισμένη εξαίρεση στα αποκλειστικά δικαιώματα του δημιουργού να απαγορεύει τη χωρίς άδεια αναπαραγωγή του έργου του, προκειμένου να επιτρέπεται η αναπαραγωγή που είναι τεχνικά αναγκαία για τη χρήση του προγράμματος αυτού από το πρόσωπο που το απέκτησε νομίμως. Τούτο σημαίνει ότι οι πράξεις φόρτωσης και εκτέλεσης που απαιτούνται για τη χρησιμοποίηση ενός αντιγράφου νομίμως αποκτηθέντος προγράμματος, καθώς και η πράξη διόρθωσης των σφαλμάτων του, δεν δύνανται να απαγορευθούν συμβατικώς. Ελλείψει ειδικών συμβατικών διατάξεων, και ιδίως σε περίπτωση πώλησης ενός αντιγράφου του προγράμματος, οποιαδήποτε άλλη πράξη που είναι αναγκαία για τη χρησιμοποίηση του αντιγράφου ενός προγράμματος μπορεί να εκτελεστεί, στα πλαίσια του προβλεπόμενου σκοπού της, από το πρόσωπο που απέκτησε το αντίγραφο αυτό νομίμως.

(14)

Δεν θα πρέπει να απαγορευθεί στο πρόσωπο που έχει το δικαίωμα της χρήσης ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, η διενέργεια των πράξεων που είναι αναγκαίες για την παρακολούθηση, μελέτη ή δοκιμή της λειτουργίας του προγράμματος, υπό την προϋπόθεση ότι οι πράξεις αυτές δεν αποτελούν προσβολή του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας επί του προγράμματος.

(15)

Η χωρίς άδεια αναπαραγωγή, μετάφραση, προσαρμογή ή μετατροπή της μορφής του κώδικα με τον οποίο έχει δοθεί ένα αντίγραφο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, αποτελεί προσβολή των αποκλειστικών δικαιωμάτων του δημιουργού. Εντούτοις, υπό ορισμένες συνθήκες, η εν λόγω αναπαραγωγή του κώδικα και η μετάφραση της μορφής του μπορεί να είναι απαραίτητες για τη λήψη των πληροφοριών που χρειάζονται για την επίτευξη της διαλειτουργικότητας ενός ανεξάρτητα δημιουργηθέντος προγράμματος με άλλα προγράμματα. Μόνο στις περιορισμένες αυτές περιπτώσεις, η διενέργεια των πράξεων αναπαραγωγής και μετάφρασης εκ μέρους ή εξ ονόματος προσώπου που έχει δικαίωμα χρήσης αντιγράφου του προγράμματος θα πρέπει να θεωρηθεί ότι είναι θεμιτή και σύμφωνη με τα συναλλακτικά ήθη, και πρέπει συνεπώς να μην απαιτείται άδεια του δικαιούχου. Ένας στόχος της εξαίρεσης αυτής είναι να επιτραπεί η διασύνδεση όλων των στοιχείων ενός συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από διαφορετικούς κατασκευαστές, προκειμένου να μπορέσουν να λειτουργήσουν ομού. Η εν λόγω εξαίρεση από τα αποκλειστικά δικαιώματα του δημιουργού δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τρόπο που προσβάλλει τα νόμιμα συμφέροντα του δικαιούχου ή που έρχεται σε σύγκρουση με τη συνήθη εκμετάλλευση του προγράμματος.

(16)

Η προστασία των προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών βάσει της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα πρέπει να εμποδίζει, σε ορισμένες περιπτώσεις, την παροχή άλλων μορφών προστασίας. Όμως, όλες οι συμβατικές διατάξεις που αντιβαίνουν στις διατάξεις της παρούσας οδηγίας όσον αφορά την αντίστροφη μεταγλώττιση ή στις εξαιρέσεις που προβλέπει η παρούσα οδηγία σχετικά με τη δημιουργία εφεδρικού αντιγράφου ή την παρακολούθηση, μελέτη ή δοκιμή της λειτουργίας ενός προγράμματος είναι άκυρες.

(17)

Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας ισχύουν με την επιφύλαξη των κανόνων ανταγωνισμού που εκτίθεται στα άρθρα 81 και 82 της συνθήκης, σε περίπτωση που κάποιος προμηθευτής με δεσπόζουσα θέση αρνηθεί να παραχωρήσει στοιχεία απαραίτητα για την διαλειτουργικότητα όπως ορίζεται στην παρούσα οδηγία.

(18)

Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας θα πρέπει να ισχύουν με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων κοινοτικού δικαίου που έχουν ήδη θεσπιστεί σχετικά με τη δημοσίευση των συστημάτων διασύνδεσης στον τομέα των τηλεπικοινωνιών ή αποφάσεων του Συμβουλίου σχετικά με την τυποποίηση στον τομέα της τεχνολογίας πληροφοριών και των τηλεπικοινωνιών.

(19)

Η παρούσα οδηγία δεν θίγει τις παρεκκλίσεις που προβλέπονται από τις εθνικές νομοθεσίες, κατ' εφαρμογή της σύμβασης της Βέρνης, ως προς τα σημεία που δεν ρυθμίζονται από την παρούσα οδηγία.

(20)

Η παρούσα οδηγία δεν θίγει τις υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά στις προθεσμίες ενσωμάτωσης στο εθνικό δίκαιο των οδηγιών που εμφαίνονται στο παράρτημα Ι μέρος Β,

α)

οριστική ή προσωρινή αναπαραγωγή του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, με κάθε μέσο και μορφή, εν όλω ή εν μέρει. Εφόσον η φόρτωση, η εμφάνιση στην οθόνη, η εκτέλεση, η μεταβίβαση ή η αποθήκευση του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, απαιτούν τέτοια αναπαραγωγή, οι πράξεις αυτές υπόκεινται σε άδεια εκ μέρους του δικαιούχου·

β)

μετάφραση, προσαρμογή, διαρρύθμιση ή οποιαδήποτε άλλη μετατροπή του προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή και αναπαραγωγή των αποτελεσμάτων του, με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων του προσώπου που τροποποιεί το πρόγραμμα·

γ)

οποιαδήποτε μορφή διανομής στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της εκμίσθωσης, του πρωτότυπου προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή ή των αντιγράφων του.

α)

οι πράξεις αυτές πραγματοποιούνται από τον κάτοχο άδειας εκμετάλλευσης ή άλλο πρόσωπο που έχει δικαίωμα χρήσης αντιγράφου του προγράμματος ή για λογαριασμό τους από πρόσωπο που έχει σχετική άδεια·

β)

οι αναγκαίες πληροφορίες για την επίτευξη της διαλειτουργικότητας δεν έχουν ήδη καταστεί ευκόλως και ταχέως προσιτές στα πρόσωπα που αναφέρονται στο στοιχείο α) και

γ)

οι πράξεις αυτές περιορίζονται στα μέρη του πρωτότυπου προγράμματος που είναι αναγκαία για την επίτευξη της διαλειτουργικότητας.

α)

να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς εκτός της επίτευξης της διαλειτουργικότητας του ανεξάρτητα δημιουργηθέντος προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή·

β)

να ανακοινωθούν σε άλλους, εκτός από τις περιπτώσεις που τούτο απαιτείται για να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητά του ανεξάρτητα δημιουργηθέντος προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή ή

γ)

να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη, παραγωγή ή εμπορία προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή του οποίου η έκφραση παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες, ή για οιαδήποτε άλλη πράξη που προσβάλλει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

α)

θέτει σε κυκλοφορία αντίγραφο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή γνωρίζοντας, ή έχοντας λόγους να πιστεύει, ότι πρόκειται για κλεψίτυπο·

β)

έχει στην κατοχή του για σκοπούς εμπορικούς ένα αντίγραφο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή γνωρίζοντας, ή έχοντας λόγους να πιστεύει, ότι πρόκειται για κλεψίτυπο·

γ)

θέτει σε κυκλοφορία ή έχει στην κατοχή του για σκοπούς εμπορικούς μέσα με μοναδικό στόχο να διευκολύνουν την άνευ αδείας αφαίρεση ή εξουδετέρωση κάθε τεχνικού συστήματος το οποίο ενδεχομένως εφαρμόζεται για την προστασία ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή.