8.10.2015   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 332/1

Εισηγήτρια:

η κ. Gunta ANČA

Συνεισηγητής:

ο κ. José Isaías RODRÍGUEZ GARCÍA-CARO

1.1.

ζητά αφενός μεν να υπάρξει καλύτερη ενημέρωση ως προς την κατάσταση όσων διαβιούν σε ιδρύματα μέσω της συγκέντρωσης συναφών και αναλυτικών στοιχείων, αφετέρου δε να καθιερωθούν δείκτες αξιολόγησης του βαθμού στον οποίο γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα·

1.2.

καλεί τα κράτη μέλη να προβούν στη θέσπιση αποτελεσματικών μέτρων κατά των διακρίσεων και να κατοχυρώσουν το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ) να συμμετέχουν πλήρως στο κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι, στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων·

1.3.

διαπιστώνει ότι τα μέτρα λιτότητας έχουν περιστείλει τους προϋπολογισμούς των τοπικών και περιφερειακών αρχών με άμεσες επιπτώσεις στο εύρος παροχής κοινωνικών υπηρεσιών. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει σε μια τάση ιδρυματοποίησης σε ορισμένα κράτη μέλη·

1.4.

συνιστά στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τα κονδύλια των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για τη διευκόλυνση της μετάβασης από την ιδρυματική στην κοινοτική μέριμνα, για την ανάπτυξη των κοινωνικών υπηρεσιών και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς και για την εκπαίδευση του προσωπικού που στελεχώνει αυτές τις υπηρεσίες·

1.5.

συνιστά στα κράτη μέλη να προβούν στη μεταρρύθμιση της μακροχρόνιας μέριμνας με βάση την ανάλυση αποδοτικότητας του κόστους και τη μακρόπνοη επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και τις υπηρεσίες αντί της περικοπής οικονομικών πόρων·

1.6.

υπογραμμίζει ότι η «αποϊδρυματοποίηση» είναι μια διαδικασία που προϋποθέτει μακροπρόθεσμη πολιτική στρατηγική και τη διάθεση επαρκών οικονομικών πόρων για την ανάπτυξη εναλλακτικών υποστηρικτικών υπηρεσιών στην κοινότητα·

1.7.

προτρέπει τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν το νομικό καθεστώς των νέων ανδρών και γυναικών με αναπηρία σε ισότιμη βάση με τα υπόλοιπα άτομα σε όλες τις πτυχές της ζωής και να τους (τις) βοηθούν να λαμβάνουν τις κατάλληλες αποφάσεις, όπου αυτό είναι απαραίτητο (1)·

1.8.

προτείνει να αναπτυχθούν υψηλής ποιότητας κοινοτικές υπηρεσίες ως βασικό βήμα προς την κατεύθυνση της διαδικασίας αποϊδρυματοποίησης (2), και αυτό γιατί είναι επικίνδυνο να κλείσουν τα συγκεκριμένα ιδρύματα χωρίς να παρέχονται εναλλακτικές υπηρεσίες στα άτομα αυτά·

1.9.

θεωρεί ότι, όταν παρέχεται φροντίδα στο σπίτι, πρέπει να διασφαλίζονται επαγγελματικές υπηρεσίες σε προσιτές τιμές·

1.10.

εισηγείται τόσο την εκπαίδευση επαγγελματιών ειδικών ανά την ΕΕ σε θέματα αποϊδρυματοποίησης —έτσι ώστε να μπορούν να εργάζονται στην παροχή υπηρεσιών στην κοινότητα— όσο και την ενημέρωσή τους ως προς τη διαδικασία αποϊδρυματοποίησης·

1.11.

συνιστά τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας των κοινοτικών υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο έτσι ώστε να είναι —και οικονομικά— προσιτές σε όλους·

1.12.

τονίζει τη σημασία που έχει η πρόσβαση στην απασχόληση, προκειμένου οι άνθρωποι που εξέρχονται από ιδρύματα να είναι σε θέση να συμμετάσχουν πλήρως στα κοινωνικά δρώμενα. Οι εξειδικευμένες υπηρεσίες για την απασχόληση και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση πρέπει να είναι προσβάσιμες για όλους όσοι τις χρειάζονται, αδιακρίτως·

1.13.

προτείνει τη σύναψη συνεργασιών όλων των μερών που συμμετέχουν στη διαδικασία αποϊδρυματοποίησης·

1.14.

υπογραμμίζει ότι διαφορετικές ομάδες δικαιούχων έχουν και διαφορετικές ανάγκες και άρα πρέπει να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις σε συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των δικαιούχων, των οργανώσεών τους, των οικογενειών των ΑμεΑ, των παρόχων υπηρεσιών, των σχετιζόμενων οικονομικών τομέων και των δημόσιων αρχών·

1.15.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ποιότητας για τις κοινοτικές υπηρεσίες και υπενθυμίζει ότι επείγει να καθιερωθούν αυστηρά όσο και δεσμευτικά πρότυπα για την εξασφάλιση της ύψιστης ποιότητας υπηρεσιών·

1.16.

προτρέπει τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ανεξάρτητες και αποτελεσματικές υπηρεσίες επιθεώρησης και εποπτείας για τη συμμόρφωση με τα ρυθμιστικά και ποιοτικά πρότυπα των υπηρεσιών μέριμνας·

1.17.

συνιστά να καταπολεμηθούν τα αρνητικά στερεότυπα και να προωθηθεί η ευαισθητοποίηση στα σχολεία και στο κοινωνικό σύνολο με τη βοήθεια εκστρατειών εκπαιδευτικού και επικοινωνιακού χαρακτήρα χωρίς αποκλεισμούς.

2.1.

Οι διαδικασίες αποϊδρυματοποίησης και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη αναπτύχθηκαν ποικιλοτρόπως κατά το μεγαλύτερο τμήμα του περασμένου αιώνα και, άρα, είναι δύσκολο να συγκεντρωθούν συγκρίσιμα στοιχεία από τις διάφορες χώρες.

2.2.

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι, στη μεταβαλλόμενη κοινωνία μας, είναι σημαντικό να αναλυθεί η κατάσταση ανά την ΕΕ όσων χρήζουν κοινωνικής μέριμνας και αυξημένης στήριξης, έτσι ώστε να δοθούν οι κατάλληλες απαντήσεις και να υπάρξει ανταλλαγή ορθών πρακτικών.

2.3.

Για τους λόγους αυτούς, η ΕΟΚΕ:

2.3.1.

επισημαίνει ότι περισσότερο από ένα εκατομμύριο παιδιά και ενήλικες με αναπηρίες διαβιούν σε διάφορα ιδρύματα ανά την Ευρώπη (3)·

2.3.2.

ως «ίδρυμα» νοείται κάθε κέντρο μέριμνας, οι τρόφιμοι του οποίου είναι απομονωμένοι από την ευρύτερη κοινότητα και/ή αναγκασμένοι να ζουν μαζί. Οι τρόφιμοι αυτοί δεν ελέγχουν επαρκώς τη ζωή τους ή τις αποφάσεις που τους επηρεάζουν και οι απαιτήσεις αυτής της οργάνωσης είθισται να τίθενται υπεράνω των ατομικών αναγκών του κάθε τροφίμου (4)·

2.3.3.

επισημαίνει ότι η φροντίδα υψηλού επιπέδου που παρέχεται στους κόλπους της εκάστοτε τοπικής κοινότητας έχει πάντα καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με αυτή των ιδρυμάτων όσον αφορά την ποιότητα ζωής, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται αρμονικότερη κοινωνική ενσωμάτωση των τροφίμων και να περιορίζεται ο κίνδυνος διαχωρισμού τους από την κοινωνία (5)·

2.3.4.

καταδικάζει κάθε μορφή διακρίσεων και καταχρήσεων με θύματα άνδρες, γυναίκες και παιδιά με ή χωρίς αναπηρίες, άτομα που χρήζουν αυξημένης υποστήριξης και όσους πάσχουν από ψυχο-κοινωνικές διαταραχές όταν διαβιούν σε ιδρύματα ή κατά την παροχή υπηρεσιών μέριμνας·

2.3.5.

παραπέμπει στις συστάσεις που έχει διατυπώσει σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της (6)·

2.3.6.

εφιστά την προσοχή στις υποχρεώσεις που αναλογούν στην ΕΕ και στα κράτη μέλη της —βάσει της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (7) — να μεριμνούν για τον σεβασμό της αξιοπρέπειας, της ελευθερίας και του δικαιώματος του κάθε ανθρώπου να ζει ανεξάρτητος, να επιλέγει πού και με ποιον θα διαβιοί και να έχει πρόσβαση σε υποστηρικτικές υπηρεσίες —συμπεριλαμβανομένης της προσωπικής βοήθειας— εντός της κοινότητάς του·

2.3.7.

επισημαίνει ότι, σύμφωνα και με τη σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, «το παιδί, για την πλήρη και αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, πρέπει να μεγαλώνει μέσα σε οικογενειακό περιβάλλον, σ’ ένα κλίμα ευτυχίας, αγάπης και κατανόησης». Οι γονείς έχουν πρωτίστως την ευθύνη της ανατροφής των παιδιών τους, το δε κράτος οφείλει να τους επικουρεί σε αυτό τους το καθήκον —δίως αυτούς που βρίσκονται σε πλέον μειονεκτική θέση— με τα κατάλληλα μέσα κοινωνικής προστασίας. Τα παιδιά έχουν επίσης δικαίωμα στην προστασία από βλάβες και καταχρήσεις. Όπου δε η οικογένειά τους αδυνατεί να τους προσφέρει την απαραίτητη φροντίδα, και παρά την κατάλληλη στήριξη του κράτους, τα παιδιά δικαιούνται φροντίδα που θα υποκαθιστά τη γονική μέριμνα·

2.3.8.

επιβεβαιώνει ότι τα ΑμεΑ, και ιδίως τα άτομα με διανοητική αναπηρία, έχουν το δικαίωμα να αναγνωρίζονται παντού ως φυσικά πρόσωπα ενώπιον του νόμου.

3.1.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι πολλές χώρες αλλάζουν τον τρόπο οργάνωσης του συστήματος παροχής φροντίδας και υποστήριξης στα παιδιά και στους ενήλικες, αντικαθιστώντας ορισμένα ή και όλα τα ιδρύματα μακράς παραμονής με οικογενειακές και κοινοτικές υπηρεσίες (8)·

3.2.

υπογραμμίζει τη σημασία της πραγματοποίησης της διαδικασίας αποϊδρυματοποίησης κατά τρόπο συμβατό με τα δικαιώματα των ομάδων των δικαιούχων, επωφελή για όλους και με τον ελάχιστο κίνδυνο πρόκλησης βλάβης. Πρέπει δε στα νέα συστήματα μέριμνας και υποστήριξης να κατοχυρώνεται ο σεβασμός των δικαιωμάτων, της αξιοπρέπειας, των αναγκών και των επιθυμιών κάθε ατόμου και της οικογένειάς του·

3.3.

Πιστεύει ότι κάθε άτομο δικαιούται να επιλέγει πού και πώς επιθυμεί να ζει.

4.1.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι οι ανάγκες φροντίδας των παιδιών, των ΑμεΑ (συμπεριλαμβανομένων όσων πάσχουν από ψυχο-κοινωνικές διαταραχές) και των ηλικιωμένων διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό. Συνεπώς, στη διαδικασία αποϊδρυματοποίησης της μακροχρόνιας μέριμνας πρέπει να συνεκτιμώνται οι ειδικές ανάγκες κάθε ομάδας δικαιούχων.

4.2.

Η κοινοτική μέριμνα —συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής και αυτής που παρέχεται στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον— εμπεριέχει αυτά τα πρόσθετα οφέλη που απουσιάζουν από τα ιδρύματα μέριμνας.

4.3.

Επομένως, το σύστημα των ιδρυμάτων πρέπει να προσαρμοστεί κατά τέτοιον τρόπο ώστε να συμπληρώνει, κατά τη μεταβατική περίοδο, τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που παρέχονται στους κόλπους της κοινότητας, όταν οι τελευταίες δεν είναι διαθέσιμες.

4.4.

Η ανεξάρτητη διαβίωση δεν σημαίνει ότι το άτομο πρέπει να ζει απομονωμένο, αλλά ότι θα μπορεί να επιλέγει ειδικές υπηρεσίες και ευπρόσιτες βασικές υπηρεσίες που θα παρέχει η κοινότητα στην οποία έχει επιλέξει να ζει.

4.5.

Αποϊδρυματοποίηση δεν σημαίνει μόνο δημιουργία των κατάλληλων υπηρεσιών, αλλά και ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος στην κοινότητα. Πρέπει, λοιπόν, το ευρύ κοινό να προετοιμαστεί αναλόγως για αυτή τη μετάβαση, να ενημερωθεί καταλλήλως και να προληφθεί ο στιγματισμός των ατόμων. Ειδάλλως, αντί της αποϊδρυματοποίησης, το αποτέλεσμα θα είναι μια εκ νέου ιδρυματοποίηση με τη δημιουργία «γκέτο» ατόμων με ψυχο-κοινωνικές διαταραχές, τα οποία θα ζουν μεν στην κοινωνία, αλλά απομονωμένα εξαιτίας αρνητικών συμπεριφορών. Τα ΜΜΕ διαδραματίζουν εν προκειμένω καίριο ρόλο.

4.6.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών και ως προς τον ορισμό της μακροχρόνιας μέριμνας. Αυτές οι διαφορές ενίοτε αφορούν και τον τύπο μέριμνας και τις συναφείς υπηρεσίες. Ομοίως, υφίστανται ουσιαστικές αποκλίσεις και εντός των κρατών μελών ανά περιφέρεια ή ανά δήμο, και κυρίως μεταξύ των αστικών και των αγροτικών περιοχών (9). Κατά την ΕΟΚΕ, αυτό δεν πρέπει να αποτελεί δικαιολογία για την έλλειψη προόδου στο συγκεκριμένο ζήτημα του εκάστοτε κράτους μέλους, το οποίο έχει τις ιδιαιτερότητές του και προάγει τη σταδιακή μετάβαση προς τις κοινοτικές υπηρεσίες μέριμνας.

4.7.

Σε προηγούμενη διερευνητική γνωμοδότησή της (10), η ΕΟΚΕ εισηγείτο την αξιολόγηση των μεθόδων της τηλεπερίθαλψης (telecare) και της υποβοηθούμενης από το περιβάλλον αυτόνομης διαβίωσης (AAL — ambient assisted living), καθώς και τη δημιουργία μιας καθολικής και αποκεντρωμένης υποδομής κοντά στον τόπο κατοικίας των ατόμων και σε άμεση επαφή με τους ηλικιωμένους. Επαναλαμβάνουμε αυτήν την πρόταση και τασσόμαστε υπέρ μιας άρτιας διαδικασίας εξόδου από τα ιδρύματα των ηλικιωμένων, των παιδιών, των ΑμεΑ κάθε ηλικίας και των ατόμων με ψυχο-κοινωνικές διαταραχές (11).

4.8.

Σε αυτές τις ομάδες δικαιούχων μέριμνας συγκαταλέγονται άτομα με μειωμένη ή μηδαμινή ικανότητα λήψης αποφάσεων εξαιτίας της ηλικίας, της αναπηρίας ή της εξάρτησής τους. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ προτρέπει τα κράτη μέλη να παρέχουν τη μέγιστη δυνατή προστασία σε αυτά τα άτομα μέσω μιας σταδιακής και ελεγχόμενης διαδικασίας αποϊδρυματοποίησης, έτσι ώστε να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματά τους ανά πάσα στιγμή και να τυγχάνουν της καλύτερης δυνατής μέριμνας —συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξής τους στη λήψη αποφάσεων— στην κοινότητα.

4.9.

Η ΕΟΚΕ δεν παραγνωρίζει την επίδραση που ενδέχεται να έχει στους εργαζομένους του κλάδου η μετάβαση από τα ιδρύματα στην κοινοτική μέριμνα. Όλες οι αρχές και οι εμπλεκόμενοι φορείς που συμμετέχουν στη διαδικασία πρέπει να εργαστούν από κοινού, έτσι ώστε η αποϊδρυματοποίηση να επιδράσει σταδιακά και ευεργετικά τους εργαζομένους στον κλάδο της μέριμνας. Πρέπει δε να τηρούνται πάντα οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.

4.10.

Η εναλλακτική λύση του ασύλου δεν είναι οι κατ’ οίκον υπηρεσίες, αλλά οι υπηρεσίες σε επίπεδο κοινότητας και, ως εκ τούτου, προέχει να κατοχυρωθούν οι επενδύσεις στις σχετικές υποδομές.

4.11.

Η ΕΟΚΕ αναδεικνύει τα παραδείγματα προς μίμηση όπως η πλήρης και μερική άδεια μέριμνας και η ασφάλιση όσων (φροντιστών) παρέχουν ατύπως υπηρεσίες φροντίδας (12). Καλεί, λοιπόν, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών προς μίμηση.

4.12.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη σημασία των φροντιστών αυτών. Οι άτυποι φροντιστές ενεργούν σε εθελοντική βάση και προσπαθούν να συνδυάσουν τις ευθύνες της μέριμνας με αυτές του κανονικού τους βίου. Τούτο ενίοτε προκαλεί την εκδήλωση του λεγόμενου «συνδρόμου του φροντιστή», της σωματικής και ψυχικής, δηλαδή, εξουθένωσης του ατόμου που έχει επωμιστεί κατά κύριο λόγο τη μέριμνα. Από την πλευρά της, η ΕΕ οφείλει να μεριμνήσει για τα ακόλουθα: α) πρέπει οι πολιτικές για τον συνδυασμό επαγγελματικού και οικογενειακού βίου και η ευθύνη της μέριμνας να βασίζονται στις αρχές της ισότητας όλων και του ίσου και δίκαιου επιμερισμού των ευθυνών (13)· β) πρέπει να γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα των φροντιστών μέριμνας· γ) πρέπει να αναγνωρίζεται και να υποστηρίζεται δεόντως η φροντίδα που παρέχεται ατύπως και εντός του οικογενειακού περιβάλλοντος· δ) πρέπει να αναγνωρίζεται και να υποστηρίζεται η συμβολή των εθελοντών στην παροχή φροντίδας επισήμως και ατύπως (14).

4.13.

η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι πολλές από τις ευπαθείς ομάδες που τείνουν να υπαχθούν σε ιδρυματική φροντίδα υπερεκπροσωπούνται στον άστεγο πληθυσμό. Ως εκ τούτου, καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν στρατηγικές αποϊδρυματοποίησης και προγράμματα που λαμβάνουν πλήρως υπόψη το πρόβλημα των αστέγων και την ανάγκη παροχής υπηρεσιών με βάση την κοινότητα, προκειμένου να προλαμβάνεται και ταυτόχρονα να αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των αστέγων·

4.14.

Η ανάπτυξη και η επαγγελματοποίηση της οικιακής εργασίας είναι εξαιρετικής σημασίας για την επαγγελματική ισότητα, και αυτό διότι οι γυναίκες είναι, ως επί τον πλείστον, εκείνες που εκτελούν τέτοιους είδους οικιακή εργασία, όπως επίσης οι γυναίκες είναι εκείνες που χρειάζονται υπηρεσίες παιδικής μέριμνας, φροντίδας των ηλικιωμένων και οικιακής βοηθού για να αποκτήσουν ίσες ευκαιρίες με τους άνδρες στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Οι υπηρεσίες αυτές είναι επωφελείς τόσο για τα άτομα όσο και για την κοινωνία στο σύνολό της· δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, ανταποκρίνονται στις ανάγκες μιας γηράσκουσας κοινωνίας και ευνοούν την εξισορρόπηση ιδιωτικού και επαγγελματικού βίου. Πρόκειται για υπηρεσίες, οι οποίες βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, προάγουν την κοινωνική ένταξη και διευκολύνουν την παραμονή των ηλικιωμένων στην οικία τους (15).

4.15.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την ανάγκη επιμόρφωσης των επαγγελματιών του κλάδου της αποϊδρυματοποίησης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για παράδειγμα, η νέα γενιά ψυχιάτρων πρέπει να εκπαιδευτεί έτσι ώστε να ασκεί το επάγγελμα σύμφωνα με τις διατάξεις της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες.

4.16.

η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για το ότι οι άνθρωποι παραπέμπονται ενίοτε σε ιδρύματα χωρίς προηγούμενη διαβούλευση ή σαφείς διαδικασίες. Αναγνωρίζει τη σημασία μιας επίσημης αξιολόγησης των αναγκών των ανθρώπων για μακροχρόνια φροντίδα. Αυτή η διαδικασία πρέπει να σέβεται την αξιοπρέπεια των ανθρώπων και να οδηγήσει στην ανάπτυξη εξατομικευμένων υπηρεσιών·

5.1.

Η ΕΟΚΕ αντιλαμβάνεται ότι η μακροχρόνια μέριμνα για όσους τη χρειάζονται αποτελεί μείζον κοινωνικό και οικονομικό ζήτημα για την ΕΕ, ιδίως σε καιρούς οικονομικής κρίσης όπως η τρέχουσα.

5.2.

Στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα τις κοινωνικές επενδύσεις (16) καθίσταται σαφές ότι η οικονομική κρίση απειλεί τα συστήματα κοινωνικής προστασίας εξαιτίας της ανόδου της ανεργίας, της μείωσης των φορολογικών εσόδων και της αύξησης του αριθμού των ατόμων που εξαρτώνται από τη χορήγηση επιδόματος. Με αυτά κατά νου, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι πρέπει να στηριχθεί η προσπάθεια των κρατών μελών να χαράξουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων της κρίσης αυτής.

5.3.

Στη γνωμοδότηση (17) της ΕΟΚΕ με θέμα αυτή την ανακοίνωση υποστηρίζεται ότι οι κοινωνικές επενδύσεις υπέρ της ανάπτυξης και της συνοχής πρέπει να αξιοποιηθούν και για την ενίσχυση των κοινωνικών υπηρεσιών. Αυτό συνεπάγεται και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στον κλάδο των υπηρεσιών, καθώς και την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών στους κόλπους της κοινότητας.

5.4.

Η οικονομική κρίση επέδρασε αρνητικά τόσο στην ικανότητα των ΑμεΑ να ζουν ανεξάρτητα όσο και στις οικογένειες και τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού που αντιμετώπιζαν ήδη μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.

5.5.

Με τη Δέσμη κοινωνικών επενδύσεων θα αντιμετωπιστούν τα ζητήματα που σχετίζονται με την οικονομική κρίση και τις δημογραφικές αλλαγές (18).

5.6.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την πεποίθηση ότι η κρίση έχει επιβραδύνει την αναγνώριση των κοινωνικών δικαιωμάτων, δεδομένων των περικοπών στους προϋπολογισμούς υπέρ αυτών των πολιτικών. Συνεπώς, προτρέπουμε το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για τη διοχέτευση των κοινωνικών επενδύσεων στις πολιτικές κοινωνικής προστασίας, έτσι ώστε, τουλάχιστον, να επανέλθουμε στα επίπεδα προ κρίσης (19).

5.7.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η κάλυψη των αναγκών που προκύπτουν από την άνοδο του προσδόκιμου ζωής προϋποθέτει να δοθεί απάντηση σε δύσκολα ερωτήματα διαγενεακής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης. Ο απώτερος στόχος πρέπει να είναι να δοθεί στους ηλικιωμένους και υπερήλικες ανά την Ευρώπη η δυνατότητα να ζουν ασφαλή και αξιοπρεπή γηρατειά, ακόμη και εάν χρειάζονται ειδική φροντίδα. Συγχρόνως, πρέπει να ληφθεί μέριμνα έτσι ώστε αυτό να μη συνεπάγεται αφόρητη επιβάρυνση των νεότερων γενεών (20).

5.8.

Αν και οι διαφορές ανά την ΕΕ ως προς τη μακροχρόνια ιδρυματική ή κοινοτική μέριμνα ήταν ήδη εμφανείς από πριν, οι οικονομικές και κοινωνικές αποκλίσεις διευρύνθηκαν ακόμη περισσότερο εξαιτίας της κρίσης. Έτσι, οξύνθηκαν οι διαφορές στην ανταγωνιστικότητα και στην κοινωνική συνοχή και ενισχύθηκε η πολωτική τάση ως προς την ανάπτυξη και την οικονομική μεγέθυνση με προφανείς περιορισμούς στην ισοκατανομή του εισοδήματος, του πλούτου και στην εξασφάλιση καθολικής ευημερίας μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών (21).

6.1.

αποδοκιμάζει το γεγονός ότι, κατά την τελευταία περίοδο προγραμματισμού, τα κονδύλια από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία χρησιμοποιήθηκαν για τη χρηματοδότηση ιδρυμάτων που διαχωρίζουν τους τροφίμους τους αντί της προαγωγής της κοινοτικής μέριμνας·

6.2.

επικροτεί τους κανονισμούς των νέων Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων της περιόδου 2014-2020, σύμφωνα με τους οποίους προκρίνεται η χρηματοδότηση της κοινοτικής μέριμνας έναντι αυτής της ιδρυματικής, και η αναβάθμιση των υποδομών κοινωνικής πρόνοιας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στηρίζεται στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης·

6.3.

θεωρεί ότι, με μια πολυταμειακή χρηματοδότηση, μπορεί να επισπευστεί η μετάβαση στην κοινοτική φροντίδα —συμπεριλαμβανομένων πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου υπέρ ορισμένων ηπιότερων μέτρων, όπως η εκπαίδευση του προσωπικού των υποστηρικτικών υπηρεσιών και η δημιουργία νέων κοινωνικών υπηρεσιών·

6.4.

επιδοκιμάζει την προσθήκη εκ των προτέρων προϋποθέσεων στον κανονισμό περί κοινών διατάξεων που διέπει τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία όσον αφορά την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, κάτι το οποίο ανάγει σε προαπαιτούμενο για τα κράτη μέλη την εφαρμογή μιας πολιτικής αποϊδρυματοποίησης·

6.5.

συνιστά στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία για την προαγωγή της μετάβασης από την ιδρυματική στην κοινοτική μέριμνα, την ανάπτυξη κοινωνικών υπηρεσιών και υπηρεσιών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς και για την εκπαίδευση του προσωπικού των υποστηρικτικών υπηρεσιών·

6.6.

είναι της άποψης ότι ο μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την προάσπιση του δικαιώματος διαβίωσης στην κοινότητα και ανατροφής στο οικογενειακό περιβάλλον·

6.7.

κατανοεί ότι η μετάβαση από την ιδρυματική στην κοινοτική μέριμνα είναι πολύπλοκο εγχείρημα· επομένως, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ηγηθούν επικοινωνιακά και πολιτικά αυτής της προσπάθειας με σκοπό την προαγωγή της αποϊδρυματοποίησης ακόμη και —ή μάλλον ιδίως— σε καιρούς οικονομικής κρίσης.

7.1.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο ποιότητας για κοινοτικές υπηρεσίες και υπενθυμίζει ότι επείγει να καθιερωθούν αυστηρά όσο και δεσμευτικά πρότυπα για την εξασφάλιση της ύψιστης ποιότητας υπηρεσιών·

7.2.

συμπεραίνει ότι οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να είναι διαθέσιμες στην κοινότητα —ακόμη και αν πρόκειται για απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές— και ότι πρέπει οι πολίτες να έχουν εξασφαλισμένη την οικονομική ευχέρεια να μπορούν ατομικά να επιλέγουν ελεύθερα τις υπηρεσίες που χρειάζονται·

7.3.

πιστεύει ότι πρέπει να αναπτυχθούν κοινοτικές υπηρεσίες σε στενή συνεργασία με όλους τους δικαιούχους και τις αντιπροσωπευτικές τους οργανώσεις, η δε ποιότητά τους πρέπει να καθοριστεί από τους προαναφερθέντες με τη βοήθεια όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των παρόχων των υπηρεσιών, των δημόσιων αρχών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων·

7.4.

προτρέπει τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ανεξάρτητες και αποτελεσματικές υπηρεσίες επιθεώρησης και εποπτείας για τη συμμόρφωση με τα ρυθμιστικά και ποιοτικά πρότυπα των κοινοτικών και των θεσμικών υπηρεσιών·

7.5.

συνιστά τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας των κοινοτικών υπηρεσιών σε τοπικό επίπεδο έτσι ώστε να είναι —και οικονομικά— προσιτές σε όλους·

7.6.

τέλος, πιστεύει ότι αυτές οι υπηρεσίες πρέπει να εγκρίνονται από τις καθ’ ύλην αρμόδιες αρχές και να πιστοποιούνται από τους οργανισμούς πιστοποίησης·

7.7.

οι υποστηρικτικές τεχνολογίες και τα τεχνικά βοηθήματα είναι κεντρικής σημασίας για κοινοτική διαβίωση των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των ηλικιωμένων. Αυτές οι τεχνολογίες είναι πιο αποτελεσματικές όταν συμφωνούν με τις προτιμήσεις του χρήστη και τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής·