EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52013AE5340

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την παρακολούθηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις θαλάσσιες μεταφορές και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013» [COM(2013) 480 final — 2013/0224 (COD)]

ΕΕ C 67 της 6.3.2014, p. 170–174 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

6.3.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 67/170


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την παρακολούθηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις θαλάσσιες μεταφορές και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013»

[COM(2013) 480 final — 2013/0224 (COD)]

2014/C 67/35

Εισηγητής: ο κ. BACK

Στις 16 Ιουλίου 2013 και στις 4 Ιουλίου 2013, και σύμφωνα με τα άρθρα 192 παράγραφος 1 και 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιστοίχως αποφάσισαν να ζητήσουν γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την παρακολούθηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις θαλάσσιες μεταφορές και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/3013

COM(2013) 480 final — 2013/0224 (COD).

Το ειδικευμένο τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του την 1η Οκτωβρίου 2013.

Κατά την 493η σύνοδο ολομέλειας, της 16ης και 17ης Οκτωβρίου 2013 (συνεδρίαση της 16ης Οκτωβρίου 2013), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 134 ψήφους υπέρ, 1 κατά και 9 αποχές.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την πρόταση κανονισμού για ένα σύστημα παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης (το σύστημα MRV) των εκπομπών CO2 της ναυτιλίας στην ΕΕ (στο εξής «η Πρόταση») ως ένα πρώτο βήμα για την υλοποίηση των μέτρων που αποσκοπούν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την ναυτιλία όπως καθορίζονται στη Λευκή βίβλο του 2011 για την πολιτική μεταφορών (1).

1.2

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει το σύστημα MRV ως ένα πρώτο βήμα μιας σταδιακής προσέγγισης προς την επίτευξη συμφωνίας στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ-ΔΝΟ) σχετικά με υποχρεωτικά μέτρα μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τη ναυτιλία και σημειώνει με ικανοποίηση τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη μείωση των εκπομπών που αναμένονται ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του (2).

1.3

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι, αν και η Πρόταση καθεαυτή δεν αρκεί για την επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων, αποτελεί ωστόσο τη λογικότερη δυνατή πρόοδο όσον αφορά τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο σε σχέση με τρίτες χώρες. Θεωρεί δε ότι η Πρόταση έχει επιτύχει εδώ την ορθή ισορροπία.

1.4

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει το γεγονός ότι ο λόγος κόστους/οφέλους της Πρότασης είναι θετικός για τους εμπλεκόμενους ναυτιλιακούς φορείς. Αναμένει ότι η Επιτροπή θα παρακολουθήσει τα αποτελέσματα της εφαρμογής της Πρότασης και θα λάβει τις κατάλληλες πρωτοβουλίες σε περίπτωση που, για παράδειγμα, ο λόγος κόστους/οφέλους αποδειχθεί ότι ασκεί δυσμενή επίδραση στον ανταγωνισμό.

1.5

Η ΕΟΚΕ αμφιβάλλει ως προς την αναγκαιότητα και την προστιθέμενη αξία της παρακολούθησης και της υποβολής εκθέσεων επί των επιχειρησιακών πληροφοριών πέραν της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών όπως προβλέπεται στα άρθρα 9 παρ. δ έως ζ, 10 παρ. ζ-ι) και στο Παράρτημα ΙΙ, πολλώ δε μάλλον που μέρος αυτών των πληροφοριών θεωρείται από τον κλάδο της ναυτιλίας ως εμπορικά ευαίσθητες και οι απόψεις διίστανται ως προς την αξία της διαθεσιμότητάς τους σε συγκεντρωτική μορφή.

1.6

Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στην πρωτοβουλία "Γαλάζια Ζώνη" της Επιτροπής που αποβλέπει στη μείωση του διοικητικού φόρτου όσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων και υποστηρίζει ότι αυτή η προσέγγιση θα πρέπει να εφαρμοστεί και στην παρούσα πρόταση (3).

1.7

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για την επίτευξη των στόχων της Λευκής Βίβλου και θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό αυτά τα μέτρα να λαμβάνονται στο πλαίσιο του ΔΝΟ, προκειμένου να αποφευχθούν συγκρούσεις με χώρες εκτός ΕΕ και αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής ναυτιλίας.

2.   Εισαγωγή

2.1

Οι εκπομπές των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών αντιπροσωπεύουν σήμερα το 3 % των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (ΑΘ) και το 4 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Οι προγνώσεις δείχνουν συνολικό μερίδιο 5 % έως το 2050 και σημαντική άνοδο σε επίπεδο ΕΕ, με τα ποσοστά να κυμαίνονται μεταξύ 51 και 86 % ανάλογα με το επιλεγμένο έτος αναφοράς (2005 και 1990 αντίστοιχα) (4).

2.2

Η δέσμη μέτρων της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα του 2008, η Στρατηγική «Ευρώπη 2020» (5) και η Λευκή βίβλος του 2011 για την πολιτική μεταφορών περιλαμβάνουν φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των ΑΘ. Ο κύριος στόχος της ΕΕ είναι η μείωση κατά 20 % σε σχέση με τις τιμές του 1990, ποσοστό που θα αυξηθεί σε 30 % σε περίπτωση συμφωνίας σε παγκόσμιο επίπεδο (6). Όσον αφορά τη διεθνή ναυτιλία, η Λευκή βίβλος για την πολιτική μεταφορών θέτει στόχο μείωσης κατά 40 % έως το 2050 σε σχέση με τα επίπεδα του 2005.

2.3

Δεν υφίσταται, ωστόσο, νομική υποχρέωση για τη μείωση των εκπομπών ΑΘ από την ναυτιλία, με εξαίρεση τους κανονισμούς του ΔΝΟ για τις εκπομπές θείου που μεταφέρθηκαν στο δίκαιο της ΕΕ μέσω της οδηγίας 2012/33/ΕΕ. Η διεθνής ναυτιλία αποτελεί το μόνο κλάδο των μεταφορών που δεν περιλαμβάνεται στη δέσμευση της ΕΕ για μείωση των εκπομπών ΑΘ.

2.4

Παρ' όλα αυτά, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν αμφότερα εκφραστεί υπέρ της συμβολής όλων των κλάδων στη μείωση των εκπομπών.

2.5

Στον τομέα των μεταφορών έχουν τεθεί στόχοι όσον αφορά την πολιτική αεροπορία, οι οποίοι έχουν συμπεριληφθεί στο Σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής (ΣΕΔΕ) της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των πτήσεων προς και από τους αερολιμένες της ΕΕ. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου, ωστόσο, έχει προσωρινά ανασταλεί όσον αφορά τις πτήσεις εκτός ΕΕ προκειμένου να διευκολυνθεί η επίτευξη συμφωνίας σε παγκόσμιο επίπεδο στο πλαίσιο του ΔΟΠΑ (7).

2.6

Όσον αφορά τη ναυτιλία, δεν έχουν καθοριστεί δεσμευτικοί στόχοι σε επίπεδο ΕΕ καθώς κρίθηκε σκόπιμη η αναμονή παγκόσμια συντονισμένων μέτρων στο πλαίσιο του ΔΝΟ.

2.7

Ωστόσο, σύμφωνα με δήλωση του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου το 2009, το γεγονός ότι ουδεμία διεθνής συμφωνία στο ΔΝΟ εγκρίθηκε από την ΕΕ ή τα κράτη μέλη της έως τις 31 Δεκεμβρίου 2011, σημαίνει ότι η Επιτροπή πρέπει να καταθέσει προτάσεις για τη συμπερίληψη των εκπομπών των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών στη δέσμευση της Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών, οι οποίες θα τεθούν σε ισχύ το 2013 και θα είναι σχεδιασμένες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται ο αρνητικός αντίκτυπος στην ανταγωνιστικότητα της Ένωσης (8). Μετά τις δηλώσεις αυτές ακολούθησε δήλωση της Επιτροπής το 2012.

2.8

Παρότι στο ΔΝΟ δεν έχει επιτευχθεί διεθνής συμφωνία που να ανταποκρίνεται στη δήλωση του 2009, έχουν ληφθεί αποφάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των νέων πλοίων και έχουν κατατεθεί περαιτέρω προτάσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, όπου η παρακολούθηση, η υποβολή εκθέσεων και ο έλεγχος των εκπομπών θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι τρέχουσες εργασίες του ΔΝΟ θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αποφάσεις για αγορακεντρικά μέτρα μείωσης των εκπομπών. Η δέσμευση να αναληφθεί δράση σε επίπεδο περιφερειών της Ένωσης θα πρέπει συνεπώς να εφαρμοστεί με τρόπο που να στηρίζει τις τρέχουσες εργασίες του ΔΝΟ. Η Επιτροπή εξέφρασε τη σαφή προτίμησή της σε παγκόσμια προσέγγιση υπό την ηγεσία του ΔΝΟ και θα συνεχίσει να ενεργεί σε αυτό το πνεύμα, παρά τη βραδεία πρόοδο των σχετικών δραστηριοτήτων του ΔΝΟ. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί διαρκώς την πρόοδο των εργασιών και θα εξετάζει περαιτέρω δράσεις στο πλαίσιο της Σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) και του ΔΝΟ.

2.9

Πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να είναι η θέσπιση συστήματος παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης των εκπομπών (MRV). Αυτό εξασφαλίζει τον έλεγχο των εξελίξεων, ευνοεί τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε εταιρικό επίπεδο και δύναται κατά συνέπεια να οδηγήσει σε μείωση του κόστους που θα υπερβαίνει το κόστος λειτουργίας του συστήματος. Τα υφιστάμενα συστήματα σε εταιρικό επίπεδο μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την άντληση διδαγμάτων. Ένα περιφερειακό ενωσιακό σύστημα MRV θα πρέπει να εφαρμοστεί σε επαφή με το ΔΝΟ και να προσαρμοστεί σε τυχόν μελλοντικά συναφή μέτρα του ΔΝΟ. Θα αποτελέσει επίσης το πρώτο βήμα σταδιακής προσέγγισης για τη συμπερίληψη των εκπομπών ΑΘ των θαλάσσιων μεταφορών στις δεσμεύσεις για τη μείωση των εκπομπών σε ενωσιακό ή διεθνές επίπεδο με την επιβολή απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης και/ή αγορακεντρικών μέτρων (ΑΚΜ).

3.   Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

3.1

Η Επιτροπή πρότεινε κανονισμό ως πλαίσιο ένα για το σύστημα MRV όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από πλοία μικτής χωρητικότητας άνω των 5 000 τόνων (GT). Το σύστημα καλύπτει το σύνολο της κυκλοφορίας μεταξύ των λιμένων της ΕΕ και μεταξύ των λιμένων της ΕΕ και του πρώτου λιμένα προορισμού εκτός ΕΕ ή του τελευταίου λιμένα προέλευσης εκτός ΕΕ. Αφορά δε όλα τα πλοία, ανεξαρτήτως σημαίας, με εξαίρεση τα πολεμικά πλοία, τα κρατικά σκάφη και τα σκάφη αναψυχής. Στην Πρόταση εκτιμάται ότι με βάση το όριο χωρητικότητας εξαιρείται περίπου το 40 % του στόλου αλλά μόλις το 10 % των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

3.2

Για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην ενότητα 2, το σύστημα θα εφαρμοστεί σε στενή επαφή με τον ΔΝΟ και άλλους διεθνείς οργανισμούς και θα είναι δυνατή η προσαρμογή του σε τυχόν μελλοντικές πολιτικές του ΔΝΟ.

3.3

Το σύστημα MRV που προτείνεται από την Επιτροπή αποτελεί πλαίσιο για τη συλλογή από τους πλοιοκτήτες/φορείς εκμετάλλευσης σημαντικών δεδομένων για κάθε πλοίο και κάθε δρομολόγιο που υπάγεται στον κανονισμό, συμπεριλαμβανομένων και μετακινήσεων εντός των λιμένων. Θα υποβάλλονται επίσης ετήσιες εκθέσεις. Οι εκθέσεις θα εγκρίνονται από πιστοποιημένους φορείς επαλήθευσης και οι εγκεκριμένες ετήσιες εκθέσεις θα υποβάλλονται στην Επιτροπή και το κράτος σημαίας. Η ετήσια έκθεση θα δημοσιεύεται και τα έγγραφα συμμόρφωσης που θα εκδίδουν οι φορείς επαλήθευσης θα φυλάσσονται εντός των πλοίων που υπάγονται στο σύστημα. Η συμμόρφωση θα ελέγχεται από το κράτος σημαίας και μέσω των συστημάτων ελέγχου του κράτους λιμένα. Η μη συμμόρφωση θα τιμωρείται, ενίοτε με εκδίωξη του πλοίου, δηλαδή απαγόρευση εισόδου σε λιμένες της ΕΕ μέχρι την επίλυση του προβλήματος μη συμμόρφωσης.

4.   Γενικές παρατηρήσεις

4.1

Η ΕΟΚΕ σημειώνει τους στρατηγικούς στόχους που διαφαίνονται πίσω από την Πρόταση, οι οποίοι είναι φιλόδοξοι και υπερβαίνουν κατά πολύ το περιεχόμενο της πρότασης καθεαυτής, καθώς επιδιώκουν τη δημιουργία πραγματολογικής βάσης για περαιτέρω διαπραγματεύσεις και πρόοδο προς την κατεύθυνση μέτρων που θα μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τη ναυτιλία. Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει αυτούς τους στρατηγικούς στόχους και κρίνει θετικά την προσέγγιση που αποβλέπει στην ανάληψη του ελέγχου της κατάστασης όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και την εξέλιξή τους κατά τρόπο διαφανή και αξιόπιστο, μέσω του συστήματος υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης που θα θεσπίσει ο προτεινόμενος κανονισμός· συμφωνεί δε ότι αυτή η γνωστική βάση δύναται να συμβάλει στην πρόοδο των τρεχουσών εργασιών εντός του ΔΝΟ για την επίτευξη συμφωνίας όσον αφορά τη λήψη υποχρεωτικών μέτρων για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις θαλάσσιες μεταφορές. Σε αυτό το πλαίσιο, παραπέμπει στη γνωμοδότησή της (9) με θέμα τον κανονισμό για μηχανισμό παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και άλλων πληροφοριών σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο που αφορούν την αλλαγή του κλίματος και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 280/2004/ΕΚ, ο οποίος έκτοτε υιοθετήθηκε με αριθμό 525/2013.

4.2

Η ΕΟΚΕ κρίνει επίσης θετικά την εν μέρει ανιούσα προσέγγιση της πρότασης, καθότι η συλλογή δεδομένων σε εταιρικό επίπεδο αναμένεται να οδηγήσει σε μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε εταιρικό επίπεδο, πράγμα που θα οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης καυσίμων, μείωση των εκπομπών ανά μεταφερόμενη μονάδα κατά 2 % ετησίως και μείωση του καθαρού κόστους κατά 1,2 δισεκατομμύρια EUR ετησίως έως το 2030, σύμφωνα με την εκτίμηση αντικτύπου της πρότασης και λαμβανομένου υπόψη του κόστους εφαρμογής του συστήματος MRV, το οποίο θα επωμιστεί πρωτίστως ο κλάδος της ναυτιλίας.

4.3

Η ΕΟΚΕ τονίζει ωστόσο τη σημασία της συνεχούς παρακολούθησης της ακρίβειας των εκτιμήσεων όσον αφορά τη σχέση κόστους/οφέλους της πρότασης αναφορικά με τον κλάδο της ναυτιλίας και την κοινωνία, και καλεί την Επιτροπή να προτείνει άμεσα διορθωτικά μέτρα εάν αποκαλυφθεί ότι οι απαιτήσεις που επιβάλλονται στον κλάδο μέσω του μελλοντικού συστήματος MRB αποτελούν βάρος για τον κλάδο που θα έχει αρνητική επίδραση στην ανταγωνιστικότητά του.

4.4

Η ΕΟΚΕ διατηρεί επιφυλάξεις ως προς την επέκταση των υποχρεώσεων παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σε εμπορικά και επιχειρησιακά δεδομένα. Προσθέτει ότι αυτές οι πρόσθετες απαιτήσεις για την παροχή πληροφοριών είναι μάλλον δυσανάλογες, καθώς υπερβαίνουν τον κύριο στόχο της Πρότασης, δηλαδή τη συλλογή δεδομένων για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ενώ η χρησιμότητά τους αμφισβητήθηκε από τον κλάδο της ναυτιλίας καθώς τα εν λόγω δεδομένα ενδέχεται να είναι εμπορικά ευαίσθητα. Η επιβολή πρόσθετων διοικητικών υποχρεώσεων θα ερχόταν επίσης σε αντίθεση με την επιθυμία απλούστευσης, που αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της πρωτοβουλίας της Επιτροπής "Γαλάζια Ζώνη" για τη διευκόλυνση των θαλάσσιων μεταφορών στην ΕΕ. Στο σημείο αυτό, η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η υποχρέωση παροχής τέτοιου είδους πληροφοριών θα ήταν εξαιρετικά επαχθής για τις θαλάσσιες μεταφορές μικρής αποστάσεως που αφορούν σύντομα ταξίδια και πολλαπλούς προορισμούς.

4.5

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί επίσης με την εκτίμηση ότι η μείωση των εκπομπών στην οποία αναμένεται να οδηγήσει η Πρόταση σε καμία περίπτωση δεν επαρκεί για την επίτευξη των στόχων που τίθενται για τον κλάδο της ναυτιλίας στη Λευκή βίβλο του 2011 για την πολιτική μεταφορών, και ότι απαιτούνται επειγόντως πρόσθετα, αποτελεσματικά μέτρα.

4.6

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει παλαιότερες γνωμοδοτήσεις (10) σχετικά με την πολιτική θαλασσίων μεταφορών και τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις, όπου η ΕΟΚΕ υποστηρίζει παγίως ότι επιδοκιμάζει πρωτοβουλίες για τη βελτίωση του περιβάλλοντος, αλλά αυτά τα μέτρα, δεδομένου του παγκόσμιου χαρακτήρα των θαλάσσιων μεταφορών, πρέπει να λαμβάνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, εντός του ΔΝΟ.

4.7

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι η πρόταση θα αφορά επίσης πλοία με σημαία τρίτων χωρών. Παρότι αυτό δε δημιουργεί πρόβλημα στις ενδοενωσιακές μεταφορές, ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στις μεταφορές μεταξύ ενωσιακών και μη ενωσιακών λιμένων. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι δεν πρόκειται για νομικό, αλλά για πρακτικό και πολιτικό ζήτημα ενόψει του πιθανού κινδύνου αντίποινων και περιπλοκών λόγω της ύπαρξης πολλών παράλληλων συστημάτων αυτού του είδους. Ευελπιστεί δε ότι το προτεινόμενο σύστημα θα είναι αρκετά ελκυστικό για όσους εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ώστε, σε αντίθεση με το σύστημα ΣΕΔΕ της πολιτικής αεροπορίας, να μη δημιουργηθούν προβλήματα όσον αφορά τους μεταφορείς από τρίτες χώρες.

4.8

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη ότι υποχρεωτικά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών CO2 πέραν της Πρότασης θα πρέπει να συμφωνηθούν στο πλαίσιο του ΔΝΟ προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η πιθανότητα επιτυχούς υλοποίησής τους, και ότι οι περιφερειακές ρυθμίσεις σε ενωσιακό επίπεδο είναι πιθανότερο να οδηγήσουν σε δυσκολίες εφαρμογής, ιδίως όσον αφορά τρίτες χώρες.

4.9

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι σύμφωνα με την εκτίμηση αντικτύπου της Πρότασης τα ΑΚΜ είναι τα πιο αποδοτικά μέτρα για την επίτευξη ικανής μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε βαθμό που να επιτρέπει την επίτευξη των στόχων που τίθενται στη Λευκή βίβλο του 2011 για την πολιτική μεταφορών όσον αφορά τις εκπομπές των θαλάσσιων μεταφορών.

4.10

Η ΕΟΚΕ εφιστά επίσης την προσοχή στο ότι η επιβολή τυχόν περιφερειακών μέτρων για τη μείωση των εκπομπών, ιδίως ΑΚΜ, μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής ναυτιλίας.

4.11

Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την προβλεπόμενη από την Πρόταση υποχρέωση της Επιτροπής να διατηρεί στενές επαφές με τον ΔΝΟ και άλλους σχετικούς διεθνείς οργανισμούς όσον αφορά την υλοποίηση ενωσιακού συστήματος MRV για τις θαλάσσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και την προθυμία προσαρμογής του ενωσιακού συστήματος σε μελλοντικό σύστημα MRV που θα συμφωνηθεί εντός του ΔΝΟ.

4.12

Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις στον ΔΝΟ για τη λήψη αποφάσεων, το συντομότερο δυνατό, σχετικά με ικανά, κατά προτίμηση αγορακεντρικά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις θαλάσσιες μεταφορές.

4.13

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι ενώ η Επιτροπή δίδει μεγάλη σημασία στην επίτευξη λύσης στο πλαίσιο του ΔΝΟ, δεν αποκλείει τη δυνατότητα περιφερειακών μέτρων σε επίπεδο ΕΕ, σε περίπτωση που δεν τελεσφορήσουν οι διαπραγματεύσεις στον ΔΝΟ. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με το μη καθορισμό συγκεκριμένης προθεσμίας για τη λήψη παρόμοιων περιφερειακών μέτρων και συνιστά να μην ληφθούν μέτρα που ενδέχεται να μην έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών, αλλά θα έχουν υψηλό κόστος όσον αφορά τη μείωση της ανταγωνιστικότητας και θα δημιουργήσουν προβλήματα σε σχέση με τρίτες χώρες στο βαθμό που αφορούν πλοία που φέρουν τη σημαία τους, τουλάχιστον σε μη ενωσιακά ύδατα.

4.14

Η ΕΟΚΕ επικροτεί επίσης τον σύνδεσμο μεταξύ του τομεακού συστήματος MRV και του γενικού συστήματος παρακολούθησης των εκπομπών ΑΘ που θεσπίζεται με τον κανονισμό 525/2013 (11).

5.   Ειδικές παρατηρήσεις

5.1

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι, σύμφωνα με το επιλεχθέν σύστημα MRV, το βάρος της υλοποίησης του συστήματος επωμίζονται κυρίως οι πλοιοκτήτες και οι φορείς εκμετάλλευσης, καθώς και οι πιστοποιημένοι φορείς επαλήθευσης, ενώ τα κράτη μέλη, η Επιτροπή και ο ΕΟΑΘ θα επιτελούν πρωτίστως εποπτικό ρόλο και θα παραλαμβάνουν τις εκθέσεις. Επιχειρείται έτσι η αξιοποίηση της υφιστάμενης εμπειρίας σε εταιρικό επίπεδο και η μείωση του διοικητικού φόρτου για τα όργανα της ΕΕ.

5.2

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα των εκθέσεων που αφορούν τις εκπομπές αερίων, θα έπρεπε να αναφέρονται στην έκθεση σχετικές πληροφορίες όπως η κατηγορία του πλοίου όσον αφορά τον εξοπλισμό του για πλόες σε πάγους ή η παρουσία ιδιαίτερων συνθηκών ναυσιπλοΐας, λ.χ. ναυσιπλοΐα κατά τη χειμερινή περίοδο.

5.3

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι ορισμένες πτυχές του προτεινόμενου συστήματος MRV είναι αδικαιολόγητα πολύπλοκες και οδηγούν σε σπατάλη πόρων. Για παράδειγμα, δεν είναι κατανοητό γιατί πρέπει να καταρτιστεί επίσημη έκθεση επαλήθευσης σχετικά με τις ετήσιες εκθέσεις, τη στιγμή που το πιστοποιητικό συμμόρφωσης εκδίδεται σε συνάρτηση με τις εγκεκριμένες ετήσιες εκθέσεις και τα κύρια στοιχεία του εν λόγω πιστοποιητικού δημοσιεύονται. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι το πιστοποιητικό συμμόρφωσης επαρκεί, και σε περίπτωση που υπάρξει άρνηση ως προς την έκδοσή του να συντάσσεται ενδεχομένως αιτιολογημένη έκθεση επαλήθευσης.

5.4

Παρότι είναι βέβαια χρήσιμη η κοινοποίηση της έκθεσης στα όργανα της Επιτροπής που είναι αρμόδια για την εφαρμογή του Κανονισμού 525/2013 σχετικά με την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όπως προβλέπεται στην Πρόταση, δεν είναι κατανοητό για ποιο λόγο τα κράτη μέλη καλούνται να αποστείλουν χωριστή έκθεση στην Επιτροπή, προσαρμοσμένη στους σκοπούς του εν λόγω Κανονισμού, τη στιγμή που όλες οι σχετικές πληροφορίες θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν σε μία έκθεση η οποία να κοινοποιείται εν συνεχεία σε όλους τους ενδιαφερόμενους.

5.5

Η ΕΟΚΕ διερωτάται επίσης ως προς τη σκοπιμότητα της ποινής εκδίωξης που προβλέπεται στο άρθρο 20 παρ. 3 της Πρότασης, δεδομένου ότι έτσι θα αποτρέπεται η είσοδος του πλοίου σε κάθε λιμένα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των λιμένων της χώρας σημαίας του. Θα ήταν λογικό να προβλεφθεί ένα είδος λιμένα-καταφυγίου όπου θα δίνεται η ευκαιρία επίλυσης των προβλημάτων συμμόρφωσης.

5.6

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι οι προθεσμίες για την υλοποίηση της πρότασης είναι υπερβολικά μακρές και ότι θα ήταν σκόπιμο να μειωθούν κατά περίπου ένα έτος. Για παράδειγμα, παρότι προβλέπεται ότι η Πρόταση θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2015, τα σχέδια παρακολούθησης θα πρέπει να κοινοποιηθούν στην Επιτροπή μόλις στις 30 Αυγούστου 2017 και η παρακολούθηση θα αρχίσει την 1η Ιανουαρίου 2018, πράγμα που σημαίνει μεταβατική περίοδο 2,5 ετών, χρονικό διάστημα που η ΕΟΚΕ θεωρεί ιδιαίτερα μεγάλο, λαμβανομένου επίσης υπόψη ότι θα πρέπει να αποφασιστεί σειρά πράξεων κατ' εξουσιοδότηση και εφαρμοστικών πράξεων.

5.7

Η ΕΟΚΕ διερωτάται επίσης εάν το σχεδιαζόμενο Ευρωπαϊκό φόρουμ για την αειφόρο ναυτιλία θα μπορούσε να αποτελέσει ικανό σημείο αναφοράς για σειρά ζητημάτων σχετικά με την εφαρμογή της πρότασης.

5.8

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει επίσης ορισμένα τεχνικά ζητήματα αναφορικά με την Πρόταση. Όσον αφορά το Άρθρο 14 παρ. 1, γίνεται αναφορά τόσο σε «εταιρεία» όσο και σε «φορέα εκμετάλλευσης», ενώ σύμφωνα με τους ορισμούς στο Άρθρο 3 η λέξη «εταιρεία» αφορά τόσο τους πλοιοκτήτες όσο τους φορείς εκμετάλλευσης. Αμφότερα τα Άρθρα 15 παρ. 5 και 16 παρ. 3 εκχωρούν αρμοδιότητες στην Επιτροπή σχετικά με την έκδοση κατ' εξουσιοδότηση πράξεων σχετικά, μεταξύ άλλων, με τις μεθόδους «διαπίστευσης ελεγκτών». Η ΕΟΚΕ προτείνει την απαλοιφή της αναφοράς στις μεθόδους διαπίστευσης από το Άρθρο 15 παρ. 5 που αφορά τις διαδικασίες επαλήθευσης και τη διατήρησή της στο Άρθρο 16 που αφορά τη διαπίστευση των ελεγκτών.

5.9

Το άρθρο 23 προβλέπει πολύ ευρείες αρμοδιότητες εξουσιοδότησης για τη συμπλήρωση και την τροποποίηση των διατάξεων των παραρτημάτων Ι και ΙΙ, μέσω κατ' εξουσιοδότηση πράξεων που να λαμβάνουν υπόψη σειρά στοιχείων, όπως τα επιστημονικά στοιχεία, τα σχετικά δεδομένα που υπάρχουν στα πλοία, οι διεθνείς κανόνες και τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα για «τον προσδιορισμό των ακριβέστερων και αποτελεσματικότερων μεθόδων παρακολούθησης των εκπομπών και τη βελτίωση της ακρίβειας των ζητούμενων πληροφοριών». Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι αυτές οι αρμοδιότητες εξουσιοδότησης υπερβαίνουν κατά πολύ την προσαρμογή στην τεχνική ανάπτυξη και φαίνεται ότι καθιστούν δυνατές αλλαγές, όπως ο προσδιορισμός των μεθόδων παρακολούθησης, οι οποίες έχουν ουσιαστική σημασία στα πλαίσια της πρότασης. Η ΕΟΚΕ θεωρεί συνεπώς ότι αρμοδιότητες εξουσιοδότησης με το πεδίο αυτό μπορεί να είναι αντίθετες προς το άρθρο 290 της ΣΛΕΕ. Παρόμοιο ερώτημα εγείρεται σχετικά με τις αρμοδιότητες εξουσιοδότησης που προβλέπονται στο άρθρο 15 (3) σχετικά με τις διαδικασίες επαλήθευσης.

Βρυξέλλες, 16 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Henri MALOSSE


(1)  COM (2011)144 final, γνωμοδότηση ΕΟΚΕ με θέμα: Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο, ΕΕ C 24 της 28.1.2012, σ. 146-153, ιδίως τα σημεία 1.2, 3.7, 3.8 και 3.11.

(2)  COM(2013) 480 final.

(3)  COM(2013) 510 final – Γαλάζια Ζώνη, ενιαίος χώρος μεταφορών για τη ναυτιλία.

(4)  COM(2013)479.

(5)  COM(2010) 2020.

(6)  COM(2013)479.

(7)  Οδηγία 2008/101/ΕΚ και απόφαση αριθ. 377/2013/ΕΕ.

(8)  Αιτιολογική σκέψη (2) της απόφασης αριθ. 406/2009/ΕΚ και αιτιολογική σκέψη (3) της οδηγίας 2009/29/ΕΚ.

(9)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα την περιεκτικότητα των καυσίμων πλοίων σε θείο, ΕΕ C 68 της 6,3,2012, σ. 70-74.

(10)  Περιεκτικότητα των καυσίμων πλοίων σε θείο, ΕΕ C 68 της 6,3,2012, σ. 70-74· Γαλάζια ανάπτυξη: ευκαιρίες για βιώσιμη ανάπτυξη στους τομείς της θάλασσας και της ναυτιλίας, ΕΕ C 161 της 6.6.2013, σ. 87-92· Πολιτική της ΕΕ για τις θαλάσσιες μεταφορές μέχρι το 2018, ΕΕ C 255 της 22,9,2010, σ. 103-109· ΣΕΔΕ στις αερομεταφορές, ΕΕ C 133 της 9.5.2013, σ. 30-32· Παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων - Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, ΕΕ C 181 της 21.6.2012, σ. 169-173· Μια ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ΕΕ C 211 της 19.8.2008, σ. 31-36· Η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις θαλάσσιες και στις εσωτερικές πλωτές μεταφορές, ΕΕ C 277 της 17.11.2009, σ. 20-24.

(11)  Κανονισμός (ΕΕ) 525/2013 σχετικά με μηχανισμό παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και άλλων πληροφοριών σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο που αφορούν την αλλαγή του κλίματος και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 280/2004/ΕΚ.


Top