22.9.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 228/107

1.1.1

Η Επιτροπή είναι αξιέπαινη για τις προσπάθειες που καταβάλλει τόσο για την επίτευξη μεγαλύτερης ισότητας των γυναικών στην αγορά εργασίας όσο και για τη δημιουργία ευκαιριών για τις γυναίκες που επιθυμούν να ασκήσουν μισθωτή, αυτοτελή επαγγελματική ή επιχειρηματική δραστηριότητα. Ωστόσο, κατά την άποψη της κοινωνίας των πολιτών, ο τίτλος της υπό εξέταση αναδιατυπωμένης οδηγίας (1) είναι παραπλανητικός, υπό την έννοια ότι δεν καλύπτει την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην αυτοτελή επαγγελματική δραστηριότητα, καθώς επικεντρώνεται κυρίως στις παροχές μητρότητας από τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης για τις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για τις/τους συμβοηθούσες/ντες συζύγους και στην άδεια για την περίθαλψη μελών της οικογένειας. Η ισότητα πρέπει να εξεταστεί με ολιστικό τρόπο, πρέπει δηλαδή να εξεταστεί και ο αντίκτυπός της σε άλλους τομείς όπως τα κοινωνικά δικαιώματα, η ισότητα ευκαιριών, τα δικαιώματα του παιδιού και τα οικογενειακά δικαιώματα.

1.1.2

Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει ξεχωριστά καθένα από τους τρεις τομείς που ρυθμίζονται με την παρούσα οδηγία, προκειμένου να διασφαλίσει ότι λαμβάνονται δεόντως υπόψη στο πλαίσιο της ισότητας. Αν και η ΕΟΚΕ κατανοεί ότι η ΓΔ Απασχόληση είναι αρμόδια για την εξέταση της κοινωνικής προστασίας, θα ήθελε εντούτοις να τονίσει ότι το καθεστώς του αυτοαπασχολούμενου δεν πρέπει να εξετάζεται στο ίδιο πλαίσιο με το καθεστώς του μισθωτού.

1.1.3

Για να ρυθμιστούν πραγματικά τα δικαιώματα, κάθε μέτρο ή μέσο που προτείνεται πρέπει να είναι πρακτικό και εφαρμόσιμο. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις στην παρούσα οδηγία αναμφισβήτητα βελτιώνουν σε επίπεδο ευρωπαϊκής νομοθεσίας την κατάσταση των αυτοαπασχολούμενων γυναικών και των συμβοηθουσών συζύγων που έχουν ένα τέκνο, και συνεπώς θα είναι επωφελείς για τα τέκνα τους. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι είναι απαραίτητη η αναδιατύπωση της οδηγίας

1.1.4

Η καλύτερη τήρηση εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας σε θέματα ισότητας των φύλων θα προήγαγε την άρση των ανισοτήτων, εάν οι σχετικοί κανόνες εφαρμόζονταν σε περισσότερες περιπτώσεις. Η Επιτροπή θα πρέπει, επομένως, να εξακριβώσει τους λόγους της περιορισμένης εφαρμογής τους.

1.1.5

Στην προσπάθειά της να αυξήσει τον αριθμό των επιχειρηματιών και ιδίως των γυναικών ανάμεσά τους, η ΕΕ θα πρέπει να λάβει υπόψη της τις αξίες που είναι σημαντικές για εκείνους που επιθυμούν να ξεκινήσουν αυτοτελή επαγγελματική δραστηριότητα. Έτσι, σε συνδυασμό με μια γενική αλλαγή νοοτροπίας έναντι της επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη, θα προσδιοριστούν οι τομείς στους οποίους θα πρέπει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες των Διευθύνσεων της Επιτροπής.

1.1.6

Κάθε αύξηση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και κάθε διοικητική επιβάρυνση, όχι μόνο για το κράτος, αλλά και για τις επιχειρήσεις, πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά.

1.1.7

Πρέπει να τεθεί το ερώτημα του κόστους της αναθεώρησης της παρούσας οδηγίας για την Ευρώπη. Η εκτίμηση των επιπτώσεων που παραθέτει η Επιτροπή δείχνει καθαρά ότι το όφελος για τα κράτη μέλη είναι οριακό.

1.2.1

Η αυτοτελής επαγγελματική δραστηριότητα έχει εκ φύσεως πολλά ιδιότυπα χαρακτηριστικά και δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται οι αυτοαπασχολούμενοι με τον ίδιο τρόπο όπως οι μισθωτοί, ούτε να θεωρείται ο «αυτοαπασχολούμενος» γενικότερος όρος για τον «επιχειρηματία».

1.2.2

Η ΕΟΚΕ κατανοεί ότι είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό πώς θα μπορούσαν να λειτουργούν οι παροχές μητρότητας για τις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες. Η επιχειρηματική δραστηριότητα και οι ευθύνες που συνδέονται με την αυτοτελή επαγγελματική δραστηριότητα σημαίνουν ότι δεν είναι δυνατό να ληφθεί μια μακροχρόνια άδεια χωρίς εκτενή προγραμματισμό, οικονομική εξασφάλιση ή κατάλληλο προσωπικό για τη διαχείριση της εργασίας. Μια τέτοια άδεια μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη λύση συμβάσεων ή την απώλεια εργασιών, ιδίως όταν πρόκειται για πολύ μικρές επιχειρήσεις, εάν δεν υπάρχει σωστή διαχείριση.

1.2.3

Σε όλα τα προτεινόμενα μέτρα πρέπει να ληφθούν υπόψη ο χρόνος που απαιτείται για την ομαλή εξέλιξη της εγκυμοσύνης και τη φυσική αποκατάσταση της μητέρας μετά τον τοκετό, ο χρόνος που απαιτείται για την ανάπτυξη δεσμών μεταξύ της μητέρας και του βρέφους και η ευημερία του βρέφους.

1.2.4

Δυστυχώς, η Επιτροπή δεν παρέχει καμία λύση για οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα διλήμματα, αφήνοντας την εξέταση των θεμάτων αυτών σε κάθε κράτος μέλος χωριστά. Οι περισσότερες αυτοαπασχολούμενες γυναίκες θα πρέπει να εκπαιδεύσουν κάποιον για να καλύψει τη θέση τους, να κλείσουν την επιχείρησή τους ή να συνεχίσουν να εργάζονται καθ’ όλη την περίοδο της μητρότητας, όπως συμβαίνει με όλες τις αυτοαπασχολούμενες βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας.

1.3.1

Γενικά, στην οδηγία δεν εξετάζονται η έλλειψη αναγνώρισης των «συμβοηθουσών/ντων συζύγων», η ποιότητα και η ποσότητα της συνεισφοράς τους σε μια επιχείρηση, ούτε προβλέπονται μέτρα πολιτικής για τη στήριξη των συγκεκριμένων γυναικών. Δεν προτείνεται κανένα μέτρο το οποίο θα βελτιώσει την κοινωνική ή οικονομική κατάσταση ή την κοινωνική προστασία των συμβοηθουσών/ντων συζύγων.

1.3.2

Η ΕΕ θα πρέπει να σεβαστεί την αρμοδιότητα των κρατών μελών σε αυτόν τον τομέα και να τους αφήσει την ευχέρεια να αναπτύξουν τα ίδια τρόπους ένταξης αυτών των «εργαζομένων» στις υπάρχουσες ρυθμίσεις τους για την απασχόληση και την ασφάλιση και, μέσω αυτών, στα συστήματα κοινωνικής προστασίας. Η καλύτερη προστιθέμενη αξία που μπορεί να παράσχει εδώ η ΕΕ είναι η υποστήριξη της ανταλλαγής πληροφοριών και ορθών πρακτικών μέσω της ανοικτής μεθόδου (2).

1.3.3

Η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει τα αίτια της μη συμμετοχής των συμβοηθουσών/ ούντων συζύγων στην επίσημη οικονομία ή τα συστήματα εθελοντικής κοινωνικής προστασίας, καθώς και τις δυσκολίες στις περιπτώσεις που οι συμβοηθούσες/ούντες σύζυγοι είναι χωρισμένοι, αλλά εξακολουθούν να είναι συνέταιροι σε επιχειρήσεις.

2.1

Οι γυναίκες διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην κοινωνική και την οικονομική ζωή, συχνά χωρίς αναγνώριση, ανταμοιβή ή νομική κατοχύρωση. Η ΕΕ, ειδικότερα, πρέπει να επικεντρωθεί στην υλοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας και ένα μέσο για τον σκοπό αυτό είναι η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας καθώς και η αύξηση του αριθμού των επιχειρηματιών και ιδίως των γυναικών ανάμεσά τους.

2.2

Η νέα οδηγία που προτείνεται για την αντικατάσταση της οδηγίας 86/613/ΕΟΚ επιδιώκει να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των ελλείψεων στον τομέα της αυτοτελούς επαγγελματικής δραστηριότητας και των συμβοηθουσών/ούντων συζύγων στις οικογενειακές επιχειρήσεις, με το εξής τρόπο:

3.1

Η Επιτροπή είναι αξιέπαινη για τις προσπάθειες που καταβάλλει τόσο για την επίτευξη μεγαλύτερης ισότητας για τις γυναίκες στην αγορά εργασίας όσο και για τη δημιουργία ευκαιριών για τις γυναίκες που επιθυμούν να ασκήσουν μισθωτή, αυτοτελή επαγγελματική ή επιχειρηματική δραστηριότητα. Ωστόσο, όπου γίνονται αλλαγές, θα πρέπει να εξετάζεται ο οικονομικός τους αντίκτυπος, από άποψη χρόνου και πόρων, για όλους τους ενδιαφερομένους.

3.2

Για να διευθετηθεί ρυθμιστεί πραγματικά οποιουδήποτε είδους δικαίωμα, τα προτεινόμενα μέτρα πρέπει να είναι σαφή, πρακτικά και εφαρμόσιμα. Δυστυχώς, η παρούσα οδηγία δεν φαίνεται να παρέχει ουσιαστικά εκτελεστά ή εφαρμόσιμα μέτρα για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων ανισοτήτων. Επιπλέον, η πρόταση προκαλεί σύγχυση, στον βαθμό που επισημαίνει τρία διαφορετικά θέματα για εξέταση στο ίδιο έγγραφο, επιπροσθέτως των φορέων για την ισότητα.

3.3

Η Ευρώπη διαθέτει ένα νομικό πλαίσιο το οποίο απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω φύλου μέσω ενός φάσματος μιας σειράς νομοθετικών μέτρων. Ωστόσο, όλες οι ευρωπαϊκές στατιστικές δείχνουν ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες, να υποεκπροσωπούνται σε πολιτικό επίπεδο, στο εργατικό δυναμικό, στις διευθυντικές θέσεις και ως επιχειρηματίες. Απαιτείται καλύτερη εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας σε όλους αυτούς τους τομείς και η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει πρώτα τη μη εφαρμογή του ισχύοντος πλαισίου για την ισότητα.

3.4

Στην προσπάθειά της να αυξήσει τον αριθμό των επιχειρηματιών και ιδίως των γυναικών ανάμεσά τους, η ΕΕ θα πρέπει να συνεκτιμήσει λάβει υπόψη της τις αξίες που είναι σημαντικές για εκείνους που επιθυμούν να ξεκινήσουν αυτοτελή επαγγελματική δραστηριότητα (3). Η προσφορά παροχών μητρότητας μπορεί να μην έχει κανέναν αντίκτυπο στον αριθμό των γυναικών που εξετάζουν το ενδεχόμενο να αναπτύξουν επιχειρηματική δραστηριότητα. Τα στοιχεία της ίδιας της Επιτροπής δείχνουν μείωση του αριθμού των νεοσύστατων επιχειρήσεων από άνδρες και γυναίκες και αυτό οφείλεται στην αρνητική στάση απέναντι στην αυτοτελή επαγγελματική δραστηριότητα στην Ευρώπη. Για να επιτευχθεί σημαντική αλλαγή, απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο νέος «Νόμος για τις μικρές επιχειρήσεις» (Small Business Act) (4) της Ευρώπης θα μπορούσε να παρέχει περισσότερα μέτρα για τη στήριξη των γυναικών επιχειρηματιών.

3.5

Η κοινωνική προστασία εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η νέα οδηγία που προτείνεται δεν υποστηρίζεται επί του παρόντος από όλα τα κράτη μέλη, με κίνδυνο να αποβεί αναποτελεσματική σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να αποτελέσει άσκοπη προσπάθεια. Για να είναι πραγματικά αποτελεσματική, η προτεινόμενη οδηγία χρειάζεται σημαντικές βελτιώσεις με ελάχιστα βασικά πρότυπα προστασίας και εφαρμογή σε όλα τα κράτη μέλη. Γενικά, τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή είναι επιτακτικά και αγνοούν τόσο την ποικιλομορφία των συστημάτων κοινωνικής προστασίας των κρατών μελών όσο και τις αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας.

3.6

Γενικά, οι μικρές επιχειρήσεις και οι αυτοαπασχολούμενοι, ιδίως στους τομείς της γεωργίας, της βιοτεχνίας και των ΜΜΕ, συχνά υφίστανται οικονομικές πιέσεις και κάθε πρόσθετη επιβάρυνση μπορεί να εκληφθεί αρνητικά, παρόλο που η κοινωνική προστασία θα μπορούσε να παράσχει ένα δίχτυ ασφάλειας για τις δυνητικές μητέρες ή τις/τους συμβοηθούσες/ντες συζύγους. Κάθε αύξηση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και κάθε διοικητική επιβάρυνση, όχι μόνο για το κράτος, αλλά και για τις επιχειρήσεις, πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά.

3.7

Στόχος της νέας οδηγίας είναι να λάβει υπόψη τα θέματα της ισότητας στις αλλαγές που προτείνει· ωστόσο, κάνει ελάχιστη αναφορά στη γονική άδεια ή στους αυτοαπασχολούμενους άνδρες σε σχέση με την άδεια πατρότητας.

3.8

Σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού (5), η Επιτροπή θα πρέπει να διενεργήσει μια παράλληλη διαδικασία, η οποία να εξετάζει τον αντίκτυπο των προτεινόμενων μέτρων στο παιδί. Το παιδί πρέπει να ανατρέφεται σωστά και να διασφαλίζεται η προσωπική του ευημερία.

4.1

Η Επιτροπή προέβη σε σφαιρική εκτίμηση των επιπτώσεων της παρούσας οδηγίας διεξάγοντας διαβουλεύσεις με πολλούς ενδιαφερομένους. Κατόπιν της εξέτασης αυτής της εκτίμησης επιπτώσεων Μετά από την πράξη αυτή, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα, ιδίως όσον αφορά την πραγματική αποτελεσματικότητα, τη σαφήνεια και την εφαρμογή της προτεινόμενης αναδιατύπωσης.

4.2

Η αυτοτελής επαγγελματική δραστηριότητα μπορεί να υποδιαιρεθεί σε περισσότερες κατηγορίες: επιχειρηματίες, ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, ανεξάρτητοι συνεργάτες, εργαζόμενοι κατ’ οίκον και «ψευδο-αυτοαπασχολούμενοι», δηλαδή άτομα τα οποία συνάπτουν σύμβαση υπεργολαβίας με τους αρχικούς εργοδότες τους και αναλαμβάνουν πλέον εργασία ως αυτοαπασχολούμενοι. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να αφεθεί η επιλογή της προστασίας της μητρότητας στους αυτοαπασχολούμενους και στις/στους συμβοηθούσες/ντες συζύγους τους, επειδή έτσι γίνεται σεβαστή η επιλογή της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας που χαρακτηρίζουν εξ ορισμού το καθεστώς του αυτοαπασχολούμενου. Η θέσπιση της υποχρέωσης να παίρνουν οι αυτοαπασχολούμενες γυναίκες μεγαλύτερη άδεια δεν θα είναι συμβατή με την ομαλή εξέλιξη της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας και πολύ συχνά θα αντιβαίνει στη βιωσιμότητα της επιχείρησής τους. Κατά συνέπεια, στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να αποφευχθεί κάθε άμεση αναφορά στην οδηγία 92/85/ΕΟΚ σχετικά με την άδεια μητρότητας. Δεν θα ήταν, δηλαδή, ενδεδειγμένη η προσπάθεια ευθυγράμμισης του συστήματος της άδειας μητρότητας των αυτοαπασχολούμενων γυναικών και των συμβοηθουσών συζύγων με το σύστημα που ισχύει για τις μισθωτές.

4.3

Θα πρέπει να διασαφηνιστεί πώς θα εφαρμόζουν τα κράτη μέλη το σύστημα που περιγράφεται στο άρθρο 7 παράγραφος 1 για την άδεια μητρότητας στις γυναίκες που ασκούν αυτοτελή επαγγελματική δραστηριότητα. Οι εργαζόμενες αυτές αποφασίζουν οι ίδιες πώς θα οργανώσουν την εργασία τους και μπορούν να επιλέξουν πότε θα πάρουν άδεια. Δεν χρειάζονται «δικαίωμα» σε άδεια μητρότητας.

4.4

Εξάλλου, τα κράτη μέλη δεν θα έχουν να διευθετήσουν μόνο το θέμα του επιδόματος, αλλά και την παροχή βοήθειας με τη μορφή προσωρινής αντικατάστασης. Για τις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες και τις συμβοηθούσες συζύγους τα συστήματα βοήθειας μέσω προσωρινής αντικατάστασης είναι εξίσου σημαντικά με τα χρηματικά επιδόματα. Στην οδηγία δεν θα πρέπει να τεθεί οποιαδήποτε σειρά προτεραιότητας μεταξύ αυτών των παροχών. Επιπροσθέτως, το ύψος του επαρκούς επιδόματος θα πρέπει να αποφασιστεί σε εθνικό επίπεδο, με συνεκτίμηση της αντικειμενικής διαφοράς μεταξύ αυτοαπασχολούμενων γυναικών και συμβοηθουσών συζύγων.

4.5

Θα πρέπει να εξεταστούν οι συνέπειες του άρθρου 7 παράγραφος 4, που προβλέπει ειδική υποστήριξη για την εξεύρεση αντικαταστάτη για τη διάρκεια της άδειας μητρότητας, στην περίπτωση των συμβοηθουσών συζύγων. Δεν υφίσταται τέτοια υποχρέωση για τις εργαζόμενες πλήρους απασχόλησης σε μια επιχείρηση και η πρόβλεψή της στην περίπτωση των συμβοηθουσών συζύγων θα συνιστούσε περίπλοκη και δαπανηρή διοικητική επιβάρυνση, που –εκτός από το κράτος– θα έπληττε κυρίως τις μικρές επιχειρήσεις.

4.6

Απαιτούνται διευκρινίσεις όσον αφορά το άρθρο 7 παράγραφος 2, που προβλέπει την εξασφάλιση επαρκούς επιδόματος μητρότητας άνευ όρων, σε αντίθεση με το άρθρο 6, που ορίζει ότι οι παροχές κοινωνικής προστασίας πρέπει να χορηγούνται στις συμβοηθούσες/ντες συζύγους «υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους αυτοαπασχολούμενους εργαζομένους», και με το άρθρο 11 παράγραφος 4 της οδηγίας για τις εγκύους εργαζόμενες, που επιτρέπει στα κράτη μέλη να εξαρτούν από ορισμένες προϋποθέσεις την επιλεξιμότητα για τις παροχές μητρότητας.

4.7

Γενικά, οι ώρες εργασίας των αυτοαπασχολούμενων συνήθως υπερβαίνουν αυτές των μισθωτών, πράγμα που προσθέτει στα προβλήματα των αυτοαπασχολούμενων γυναικών τα ζητήματα της φροντίδας των παιδιών. Ούτε στην περίπτωση αυτή η Επιτροπή διατυπώνει συστάσεις σχετικά με διατάξεις για τη φροντίδα των παιδιών ή γενικά τις ευθύνες φροντίδας που βαρύνουν τους αυτοαπασχολούμενους. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν πρακτικά και οικονομικά προσιτή παιδική μέριμνα υψηλής ποιότητας, που θα συμβάλλει στον καλύτερο συνδυασμό του επαγγελματικού και του οικογενειακού βίου για τις αυτοαπασχολούμενες και τις συμβοηθούσες συζύγους με τον ίδιο τρόπο όπως για τις μισθωτές.

4.8

Γενικός στόχος της οδηγίας είναι η βελτίωση της ισότητας των φύλων για τους αυτοαπασχολούμενους εργαζόμενους και για τις/τους συμβοηθούσες/ντες συζύγους. Επιπλέον, η Επιτροπή ευελπιστεί ότι η παρούσα οδηγία θα αυξήσει τον αριθμό των αυτοαπασχολούμενων γυναικών, θα παράσχει στις/στους συμβοηθούσες/ντες συζύγους αναγνωρισμένο καθεστώς, θα αυξήσει τον αριθμό των συμβοηθουσών/ούντων συζύγων που καλύπτονται από την κοινωνική ασφάλιση και θα παράσχει αποτελεσματικά μέσα έννομης προστασίας στους αυτοαπασχολούμενους και στις/στους συμβοηθούσες/ντες συζύγους. Παρ’ όλα αυτά,

4.9

Τα 18 από τα 27 κράτη μέλη παρέχουν ήδη στις/στους συμβοηθούσες/ντες συζύγους και στους αυτοαπασχολούμενους τη δυνατότητα καταβολής εθελοντικών εισφορών για την εξασφάλιση επιδομάτων μητρότητας. Το μέτρο αυτό πρέπει να επεκταθεί σε όλα τα κράτη μέλη, διασφαλίζοντας την παροχή κοινωνικής ασφάλισης όταν η γυναίκα επιθυμεί να συμμετάσχει στο καθεστώς. Είναι απαράδεκτο να μπορεί οποιοδήποτε κράτος μέλος να προβαίνει σε διακρίσεις κατά οποιουδήποτε προσώπου που καταβάλλει εισφορές για την προστασία του στο πλαίσιο ενός κρατικού καθεστώτος, ανεξάρτητα από το αν το εν λόγω πρόσωπο απασχολείται, αυτοαπασχολείται ή ακόμη και δεν απασχολείται, όπως συμβαίνει με το ισχύον αναγνωρισμένο καθεστώς των συμβοηθουσών/ούντων συζύγων.

4.10

Το άρθρο 6 προτείνει τη δημιουργία μιας εντελώς νέας κατηγορίας κοινωνικής ασφάλισης (ούτε μισθωτοί, ούτε αυτοαπασχολούμενοι, ούτε εθελοντικά ασφαλισμένοι). Η ΕΟΚΕ πιστεύει, ωστόσο, ότι δεν συντρέχει λόγος να δημιουργηθεί μια εντελώς νέα τάξη κοινωνικής ασφάλισης ή για την κάλυψη των παροχών μητρότητας.

4.11

Οι συμβοηθούσες/ντες σύζυγοι αποτελούν τμήμα της «αόρατης» οικονομίας, η οποία συνεισφέρει στην Ευρώπη και παραμένει αθέατη. Πρέπει να εξετασθεί το νομικό καθεστώς των προσώπων αυτών, είτε ως αυτοαπασχολουμένων είτε ως μισθωτών. Η παρούσα οδηγία, η οποία δεν έχει αναθεωρηθεί από το 1986, ζητεί από τα κράτη μέλη «να εξετάσουν υπό ποίες προϋποθέσεις μπορεί να προωθηθεί η αναγνώριση της εργασίας που παρέχουν οι σύζυγοι οι αναφερόμενοι στο άρθρο 2 στοιχείο β) και, υπό το φως της εξέτασης αυτής, ποιες είναι οι ενδεικνυόμενες πρωτοβουλίες που θα την προωθήσουν». Λίγες μόνο χώρες (6) τήρησαν αυτή την υποχρέωση, λόγω της ασάφειας του νομικού καθεστώτος· επομένως, η οδηγία δεν πρέπει να αναδιατυπωθεί μέχρις ότου συμφωνηθεί συγκεκριμένο καθεστώς. Όταν θεσπισθεί το νομικό καθεστώς, πρέπει να υπάρξει ένας μηχανισμός διάδοσης πληροφοριών για την ενημέρωση των συμβοηθουσών/ντων συζύγων σχετικά με τα νόμιμα δικαιώματά τους.

4.12

Η ΕΟΚΕ αντιλαμβάνεται ότι αρκετά κράτη μέλη έχουν αμφισβητήσει τη νομική βάση και, ιδιαίτερα, την έκταση και την επάρκεια του άρθρου 141 της ΣΕΚ μεμονωμένα, ιδίως σε σχέση με το άρθρο 6 της οδηγίας. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να μελετήσει προσεκτικά τη γνωμοδότηση των Νομικών Υπηρεσιών του Συμβουλίου πριν από την εφαρμογή της προτεινόμενης οδηγίας.

4.13

Η μη λήψη των προαναφερόμενων μέτρων θα έχει αναμφίβολα παρόμοια έκβαση με εκείνη του 1994, όταν η Επιτροπή ενέκρινε έκθεση (7) σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 86/613/ΕΟΚ, στην οποία διαπίστωνε ότι: «Από καθαρά νομική άποψη, φαίνεται ότι η οδηγία 86/613/ΕΟΚ έχει εφαρμοστεί στα κράτη μέλη. Ωστόσο, το πρακτικό αποτέλεσμα δεν είναι εντελώς ικανοποιητικό σε σύγκριση με τους κύριους στόχους της οδηγίας, το οποίο ήταν μια γενική βελτίωση της κατάστασης των συμβοηθουσών/ούντων συζύγων». Η έκθεση τόνιζε επίσης την απουσία συνολικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της κατάστασης των συμβοηθουσών/ντων συζύγων και επεσήμαινε ότι «από την άποψη αναγνώρισης της εργασίας των συζύγων (...), ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος είναι να χορηγούνται στις συζύγους αυτοδύναμα δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης».

4.14

Η αναδιατύπωση του άρθρου 2 συγκεντρώνει όλους τους ορισμούς των όρων που χρησιμοποιούνται στην οδηγία. Οι ορισμοί «αυτοαπασχολούμενοι εργαζόμενοι» και οι «συμβοηθούσες/ντες σύζυγοι» είναι οι ίδιοι με αυτούς του άρθρου 2 της οδηγίας 86/613/ΕΟΚ. Ο ορισμός «συμβοηθούσες/ντες σύζυγοι» τροποποιείται: προστίθενται οι λέξεις «συμβοηθούσες/ντες» και «ή σύντροφοι συμβίωσης». Η τροποποίηση αποσκοπεί στην κάλυψη όλων των προσώπων που αναγνωρίζονται ως «σύντροφοι συμβίωσης» από το εθνικό δίκαιο και συμμετέχουν τακτικά στις δραστηριότητες της οικογενειακής επιχείρησης, ανεξάρτητα από την οικογενειακή κατάστασή τους. Προκειμένου να αποφευχθεί η αμφισημία, ο όρος, «εταίρος» αντικαθίσταται από τον όρο «συνέταιρος στην επιχείρηση» (8). Ωστόσο, εάν οι συμβοηθούσες/ντες σύζυγοι δεν διαθέτουν αυτοτελές νομικό καθεστώς, η αμφισβήτηση της συμμετοχής τους στην επιχείρηση ενώπιον ενός δικαστηρίου μπορεί να παραμείνει δύσκολη και η προστασία τους σε περίπτωση θανάτου, χωρισμού ή διαφοράς μπορεί να είναι ανύπαρκτη.

4.15

Η παροχή άδειας για την περίθαλψη μελών της οικογένειας αναφέρεται στην αναδιατυπωμένη οδηγία χωρίς να γίνεται αναφορά σε πρακτικά μέτρα εφαρμογής. Αυτό είναι απαράδεκτο σε μια Ευρώπη με γηράσκοντα πληθυσμό. Πρέπει να ληφθούν μέτρα ώστε και τα δύο φύλα να μπορούν να φροντίζουν εξίσου τους ηλικιωμένους συγγενείς και τα νεαρά εξαρτώμενα άτομα· αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις οικογένειες με ανάπηρα παιδιά.

4.16

Η Επιτροπή πρέπει να επανεξετάσει τα θέματα αυτά εκτός του πλαισίου της αναδιατύπωσης της παρούσας οδηγίας, λόγω της ολοένα και υψηλότερης προτεραιότητας που αποκτά σήμερα η δημογραφική κατάσταση της Ευρώπης. Ο αριθμός των ημερών που θα απολέσει η οικονομία, τόσο από τους μισθωτούς όσο και από τους αυτοαπασχολούμενους, είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί στις επόμενες γενεές, εάν δεν διεξαχθεί σοβαρός διάλογος, όχι μόνο σχετικά με την ανατροφή των παιδιών, αλλά και με τη φροντίδα των ηλικιωμένων.

4.17

Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων με την κοινωνία των πολιτών στο πλαίσιο της ΕΟΚΕ, τονίστηκε η έννοια της «ψευδο-αυτοαπασχόλησης». Ενώπιον των αυξανόμενων ανησυχιών που εγείρει αυτό το θέμα, απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την προθυμία της να υποστηρίξει την Επιτροπή στις εργασίες της σε αυτό το πεδίο.

—

με θέμα «Απασχολησιμότητα και επιχειρηματικό πνεύμα – Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών, των κοινωνικών εταίρων και των περιφερειακών και τοπικών οργανισμών υπό το πρίσμα του φύλου», εισηγητής: ο κ. J.M. Pariza Castaños (ΕΕ C 256 της 27.10.2007)·

—

με θέμα «Επιχειρηματικό πνεύμα και Ατζέντα της Λισσαβώνας», εισηγήτρια: η κ. Sharma, συνεισηγητής: ο κ. J. Olsson (ΕΕ C 44 της 16.2.2008)·

—

με θέμα «Προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος των γυναικών στην περιοχή EUROMED», εισηγήτρια: η κ. G. Attard (ΕΕ C 256 της 27.10.2007)·

—

με θέμα «Προώθηση της επιχειρηματικής νοοτροπίας μέσω της εκπαίδευσης και της μάθησης», εισηγήτρια: η κ. I. Jerneck (ΕΕ C 309 της 16.12.2006).