31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 77/73

1.1

Η αλλαγή του κλίματος είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος τον 21ο αιώνα. Για την αποφυγή καταστροφικών αλλαγών, οι συνολικές παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν ουσιαστικά και οι εκπομπές των αναπτυγμένων χωρών πρέπει να μειωθούν στο 60-80 % των επιπέδων του 1990 έως τα μέσα του αιώνα.

1.2

Οι διεθνείς διαπραγματεύσεις για την αλλαγή του κλίματος που ξεκίνησαν στο Μπαλί τον Δεκέμβριο του 2007 είναι καίριας σημασίας, καθώς θα επηρεάσουν καθοριστικά την έκταση των δράσεων που θα αναληφθούν σε παγκόσμιο επίπεδο έως το 2020. Ζωτικής σημασίας είναι οι διαπραγματεύσεις αυτές να έχουν επιτυχή κατάληξη στην Κοπεγχάγη το 2009.

1.3

Η ΕΕ δεσμεύτηκε να επιτύχει τον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 έως το 2020, και έθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μια προσφορά για μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης 30 % κάτω από τα επίπεδα του 1990, εάν και άλλες χώρες προβούν σε ανάλογες δεσμεύσεις. Στη συνέχεια, η Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την ενέργεια, της 23ης Ιανουαρίου 2008, σχετικά με το πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος μείωσης κατά 20/30 %.

1.4

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά την πρωτοβουλία της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις και ιδιαίτερα τη μονομερή δέσμευσή της για μειώσεις κατά 20 % έως το 2020 προκειμένου προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις.

1.5

Πιστεύουμε, ωστόσο, ότι το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι τόσο σοβαρό που θα πρέπει να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια για πρόοδο. Η ΕΕ θα πρέπει να στοχεύει στη μείωση των εκπομπών κατά 30 % υπό προϋποθέσεις για το 2020, και στις διαπραγματεύσεις θα πρέπει να επιζητούμε παρόμοιες δεσμεύσεις από άλλες αναπτυγμένες χώρες, καθώς και σημαντικές δεσμεύσεις από τις αναδυόμενες οικονομίες, οι εκπομπές των οποίων σημειώνουν ταχεία αύξηση.

1.6

Για τη μεγιστοποίηση της επιρροής της στις διαπραγματεύσεις, η ΕΕ θα πρέπει να αποδείξει την αξιοπιστία της ανταποκρινόμενη στις δεσμεύσεις της. Μια δέσμη μέτρων για την εκπλήρωση του στόχου μείωσης των εκπομπών κατά 20 % θα πρέπει να καταρτισθεί έως το τέλος του 2008.

1.7

Θεωρούμε ότι για την εκπλήρωση του στόχου μείωσης των εκπομπών κατά 30 % έως το 2020, που θα πρέπει κατά τη γνώμη μας να είναι ο πραγματικός στόχος, θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Απευθύνουμε έκκληση να αναληφθεί δράση το συντομότερο δυνατό για τη δημιουργία μιας δεύτερης δέσμης μέτρων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη μείωση των εκπομπών κατά 30 %.

1.8

Αναμένουμε τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και συνιστούμε την κατάρτιση συμπληρωματικών εθνικών στρατηγικών προσαρμογής για κάθε κράτος μέλος.

1.9

Προτείνουμε την ανάπτυξη νέων πρωτοβουλιών για την ενίσχυση των ικανοτήτων και τη μεταφορά τεχνολογίας στον τομέα του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν.

1.10

Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής χρειάζονται μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και στις ροές επενδύσεων. Συνιστούμε περαιτέρω ανάλυση της κλίμακας των απαιτούμενων πόρων και των κατάλληλων δημόσιων και ιδιωτικών μέσων για τη διαχείριση αυτών των ροών. Κατά την άποψή μας, η κλίμακα της απαιτούμενης προσπάθειας και καθοδήγησης πρέπει να είναι ανάλογη με εκείνη του σχεδίου Marshall για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΕ θα πρέπει να είναι κύριος εισηγητής του απαιτούμενου σχεδίου.

1.11

Πιο συγκεκριμένα, θα χρειαστούν κεφάλαια για την υποστήριξη μέτρων περιορισμού και προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η διεύρυνση του μηχανισμού CDΜ είναι μια πηγή χρηματοδότησης· ωστόσο τα κριτήρια και η υλοποίηση πρέπει να γίνουν πιο αυστηρά. Η Ευρώπη θα μπορούσε να καλύπτει ορισμένους από τους πρόσθετους απαιτούμενους πόρους από τα έσοδα από τον πλειστηριασμό των αδειών εμπορίας εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

1.12

Δράση απαιτείται από τους δημόσιους φορείς κάθε είδους σε όλα τα επίπεδα και από τους καταναλωτές και το ευρύ κοινό.

1.13

Η ίδια η ΕΕ έχει καίριο ρόλο στην καθοδήγηση και τον συντονισμό αυτής της σπουδαίας αλλαγής. Καλούμε όλα τα όργανα της ΕΕ να αναλάβουν πλήρως τον ρόλο τους για την εκπλήρωση του κλιματικού στόχου της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών υπέρ αυτού του κοινού εγχειρήματος.

1.14

Πρέπει να καθορισθούν, το ταχύτερο δυνατόν, οι παράμετροι για την επίτευξη στις διεθνείς διαπραγματεύσεις μιας παγκόσμιας συμφωνίας κατά τη διάρκεια των επόμενων 18 μηνών, ώστε να μπορέσουν τότε οι πολιτικές προσπάθειες να εστιαστούν στην ενημέρωση για την πρόκληση και στη δημιουργία στήριξης, εμπιστοσύνης και δέσμευσης όλων των κοινωνικών κατηγοριών, σε όλο τον κόσμο, για τις μείζονες αλλαγές που χρειάζεται να πραγματοποιηθούν. Δεν πρόκειται για μια συμφωνία που μπορεί να επιτευχθεί πίσω από κλειστές πόρτες — όλες οι κοινωνικές κατηγορίες χρειάζεται να συμμετάσχουν. Τα μέτρα μείωσης θα πρέπει να αποδειχθούν ρεαλιστικά, υγιή, οικονομικά και κοινωνικά, και εφικτά εντός του χρονικού πλαισίου που προτείνεται.

2.1

Η αλλαγή του κλίματος είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος τον 21ο αιώνα. Η 4η έκθεση αξιολόγησης (AR) της διακυβερνητικής επιτροπής για την κλιματική αλλαγή (IPCC), που δημοσιεύτηκε το 2007, τεκμηριώνει τις αλλαγές που έχουν ήδη σημειωθεί ως αποτέλεσμα της τεράστιας αύξησης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που οφείλονται σε ανθρώπινες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων αιώνων, και προβλέπει περαιτέρω ανησυχητικές αλλαγές, εάν δεν ληφθούν έκτακτα μέτρα για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών στο άμεσο μέλλον. Σύμφωνα με την IPCC, ο παγκόσμιος στόχος θα πρέπει να είναι η διατήρηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη σε 2 °C πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής για την αποφυγή καταστροφικών επιπτώσεων. Για την εκπλήρωση αυτού του στόχου, οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να μειωθούν σημαντικά και οι εκπομπές των αναπτυγμένων χωρών θα πρέπει να μειωθούν στο 60-80 % των επιπέδων του 1990 έως τα μέσα του αιώνα.

2.2

Τα τελευταία 20 χρόνια, η διεθνής κοινότητα καταβάλλει προσπάθειες για μια συμφωνία συλλογικής δράσης με στόχο τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η σύμβαση-πλαίσιο για την κλιματική αλλαγή συμφωνήθηκε στο Ρίο το 1992 και στη συνέχεια ενισχύθηκε με το πρωτόκολλο του Κιότο το 1997, το οποίο δεσμεύει τις χώρες που το υπέγραψαν να καταβάλουν συγκεκριμένες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών έως το 2012. Ωστόσο, αυτές οι συμφωνίες και δράσεις είναι μόνο η αρχή, και τα επόμενα χρόνια θα χρειασθούν πολύ πιο αποφασιστικά και πλήρη μέτρα για την εκπλήρωση του στόχου έως τα μέσα του αιώνα. Οι διεθνείς διαπραγματεύσεις για την αλλαγή του κλίματος που ξεκίνησαν στο Μπαλί τον Δεκέμβριο του 2007 είναι συνεπώς καίριας σημασίας, καθώς θα επηρεάσουν αποφασιστικά την έκταση της δράσης που θα αναληφθεί παγκοσμίως έως το 2020. Οι διαπραγματεύσεις αυτές θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν επιτυχή κατάληξη στην Κοπεγχάγη το 2009.

2.3

Στόχοι για το 2020. Ο χάρτης πορείας του Μπαλί αναφέρεται σε ένα σημείο της 4ης έκθεσης αξιολόγησης της IPCC που αποδεικνύει ότι έως το 2020 απαιτούνται μειώσεις των εκπομπών για τις ανεπτυγμένες χώρες της τάξης του 25-40 % κάτω από τα επίπεδα του 1990 προκειμένου να εκπληρωθεί ο μακροπρόθεσμος στόχος μείωσης της θέρμανσης του πλανήτη στους 2 βαθμούς πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής.

2.4

Σαφώς, οι αναπτυγμένες χώρες είναι εκείνες που θα πρέπει να προβούν σε σημαντικές απόλυτες μειώσεις των εκπομπών τους, εφόσον ήταν και παραμένουν οι μεγαλύτεροι κατά κεφαλήν παραγωγοί εκπομπών που συμβάλλουν στην αλλαγή του κλίματος. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Οι ΗΠΑ πρέπει να επανενταχθούν στη διεθνή στρατηγική και να αναλάβουν αληθινές δεσμεύσεις για μειώσεις. Η Ρωσία θα πρέπει επίσης να συνεισφέρει, εγκρίνοντας έναν πιο ρεαλιστικό στόχο από ό,τι στον κύκλο του Κιότο.

2.5

Η ΕΕ έχει κύριο ρόλο σε αυτές τις διαπραγματεύσεις. Το Συμβούλιο υιοθέτησε ένα μακροπρόθεσμο όραμα μείωσης των εκπομπών από τις αναπτυγμένες χώρες κατά 60-80 % έως το 2050. Ως ενδιάμεσο μέτρο για την εκπλήρωση αυτού του μακροπρόθεσμου στόχου, η ΕΕ δεσμεύτηκε να επιτύχει τον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 έως το 2020, και έθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μια προσφορά για μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης 30 % κάτω από τα επίπεδα του 1990, εάν και άλλες χώρες προβούν σε ανάλογες δεσμεύσεις. Στη συνέχεια, η Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την ενέργεια της 23ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με το πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος μείωσης κατά 20/30 %.

2.6

Επίσης, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει από μόνες τους να αναλάβουν σοβαρές δεσμεύσεις για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Οι κύριες αναδυόμενες οικονομίες της Κίνας, της Ινδίας και της Βραζιλίας και μερικές άλλες αποτελούν ήδη ή μετατρέπονται ταχύτατα σε σημαντικούς παραγωγούς εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, και είναι σημαντικό να διαχειρίζονται τις οικονομίες τους με τρόπους που συγκρατούν τον ρυθμό ανάπτυξης των εκπομπών τους κάτω από το επίπεδο που θα υπαγόρευε ένα συνηθισμένο επιχειρησιακό πρότυπο.

2.7

Η ουσία της παγκόσμιας συμφωνίας, την οποία οι διαπραγματευτές επιθυμούν να επιτύχουν, είναι η δέσμευση των αναπτυγμένων χωρών σε σχέση με υψηλούς στόχους και μέτρα για τη μείωση των εκπομπών τους, και η παροχή οικονομικής και τεχνολογικής υποστήριξης στις αναπτυσσόμενες χώρες ως αντάλλαγμα για τις δεσμεύσεις τους να χειριστούν την πρόοδο και την ανάπτυξή τους με τρόπους που θα περιορίζουν την αύξηση των εκπομπών τους στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

3.1

Από την πλευρά της η ΕΟΚΕ παρακολουθεί από την αρχή τόσο τη γενική πρόοδο των διαπραγματεύσεων όσο και την προτεινόμενη δέσμη μέτρων της Επιτροπής με στόχο την εκπλήρωση των δεσμεύσεων της ΕΕ. Για την απευθείας παρακολούθηση των διαπραγματεύσεων, η ΕΟΚΕ απέστειλε μικρές αντιπροσωπείες της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών, στο πλαίσιο των αντιπροσωπειών της ΕΕ, στη Διάσκεψη των Ενδιαφερόμενων Μερών της Σύμβασης στο Μπαλί και στη μεταγενέστερη διασυνεδριακή συνάντηση στη Βόννη. Η ΕΟΚΕ χρησιμοποιεί επίσης τις επαφές της με οργανώσεις και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών σε άλλες προηγμένες χώρες για την περαιτέρω διερεύνηση των θέσεών τους και του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η κοινωνία των πολιτών στην επίτευξη συμφωνίας και υλοποίησης.

3.2

Η ΕΟΚΕ εξετάζει τα ξεχωριστά στοιχεία της δέσμης μέτρων της Επιτροπής για το κλίμα και την ενέργεια σε διάφορες ξεχωριστές γνωμοδοτήσεις, οι οποίες συνοψίζονται και αναφέρονται στην παρούσα γενική γνωμοδότηση. Στην παρούσα γνωμοδότηση πρωτοβουλίας, η ΕΟΚΕ μελετά τώρα την πρόοδο και την προοπτική των διαπραγματεύσεων γενικά, καθώς και τον ρόλο της Ευρώπης. Μετά την υιοθέτηση της γνωμοδότησης, η ΕΟΚΕ σκοπεύει να οργανώσει παράπλευρες εκδηλώσεις στις διαπραγματευτικές συνεδριάσεις, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στο Poznan το Δεκέμβριο του 2008 και στην Κοπεγχάγη το Δεκέμβριο του 2009, προκειμένου να βοηθήσει την κοινωνία των πολιτών να αντιδράσει και να συνδεθεί με τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις.

3.3

Ο χάρτης πορείας των διαπραγματεύσεων που συμφωνήθηκε στο Μπαλί ορίζει τέσσερα κύρια δομικά στοιχεία:

3.4

Στην παρούσα γνωμοδότηση οργανώνουμε τις παρατηρήσεις μας γύρω από τα τέσσερα αυτά δομικά στοιχεία.

4.1

Στόχοι. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την εκτίμηση της IPCC ότι οι μειώσεις εκπομπών από τις αναπτυγμένες χώρες κατά 25-40 % κάτω από τα επίπεδα του 1990 είναι μια ρεαλιστική φιλοδοξία όσον αφορά τους στόχους για το 2020. Η εξασφάλιση μεγαλύτερων μειώσεων έως το 2020 θα ήταν πιθανόν ανέφικτη τώρα.

4.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά την ηγετική θέση της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις και ιδιαίτερα τη μονομερή δέσμευσή της για μειώσεις κατά 20 % έως το 2020 προκειμένου να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις. Πιστεύουμε όμως ότι η βαρύτητα του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής είναι τέτοια που θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών κατά 30 % υπό όρους έως το 2020 και για την εξασφάλιση, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, ανάλογων δεσμεύσεων από άλλες αναπτυγμένες χώρες, καθώς και σημαντικών δεσμεύσεων από τις αναδυόμενες οικονομίες, οι εκπομπές των οποίων σημειώνουν ταχεία αύξηση.

4.3

Εάν οι διαπραγματεύσεις καταλήξουν μόνο σε μια δέσμευση της ΕΕ για μείωση των εκπομπών κατά 20 %, με συγκριτικά μετριοπαθείς δεσμεύσεις από άλλες χώρες, αυτό θα είναι, κατά τη γνώμη μας, μια σοβαρή αποτυχία.

4.4

Υλοποίηση. Για την ΕΕ, τα προτεινόμενα μέτρα της Επιτροπής στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων της για το κλίμα και την ενέργεια συνιστούν ένα πολύ θετικό και εποικοδομητικό σχέδιο υλοποίησης προκειμένου η Ευρώπη να μπορέσει να τηρήσει τις δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών της κατά 20 % έως το 2020. Η ΕΟΚΕ έχει καταρτίσει ξεχωριστές γνωμοδοτήσεις για καθένα από τα στοιχεία του σχεδίου. Εν συντομία, υποστηρίζουμε όλα τα στοιχεία του σχεδίου λαμβανομένων υπόψη των ακόλουθων παρατηρήσεων:

4.5

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αφιερώσει πολλή ενέργεια και πολιτικό κεφάλαιο για να καταστήσει το σύστημα ανώτατων ορίων και εμπορίας εκπομπών της ένα κύριο μέσο για την εξασφάλιση των απαιτούμενων μειώσεων εκπομπών. Το ΣΕΔΕ της ΕΕ έχει ήδη γίνει το μεγαλύτερο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών παγκοσμίως και πρόκειται να αναπτυχθεί περαιτέρω μετά το 2012. Αρχικά το σύστημα είχε μόνο περιορισμένο αντίκτυπο στις ευρωπαϊκές εκπομπές, διότι τα γενναιόδωρα αρχικά ανώτατα όρια και δικαιώματα οδηγούσαν σε πολύ χαμηλή τιμή άνθρακα. Καθώς τα ανώτατα όρια γίνονται πιο αυστηρά, η τιμή του άνθρακα αυξάνεται, και σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες που ανεβάζουν την τιμή των ορυκτών καυσίμων, είναι πιθανόν να αυξηθεί ο αντίκτυπος στην ευρωπαϊκή ενεργειακή παραγωγή και σε άλλες βιομηχανίες.

4.6

Γενικά πιστεύουμε ότι η ενίσχυση του συστήματος εμπορίας εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα έχει θετικά αποτελέσματα στην ευρωπαϊκή επιχειρηματικότητα και απασχόληση, με την προώθηση της ταχείας ανάπτυξης πιο ενεργειακά αποδοτικών διαδικασιών και προϊόντων χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα που θα κυριαρχήσουν στην αγορά. Αυτό δεν θα δημιουργήσει μόνο θέσεις εργασίας, αλλά και θα μειώσει την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές και θα αυξήσει επομένως την ενεργειακή μας ασφάλεια.

4.7

Η ΕΕ είναι πρωτοπόρος σε αυτόν τον τομέα, και κύριος στόχος πρέπει τώρα να γίνει η προώθηση της ανάπτυξης συστημάτων εμπορίας στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες, καθώς και η σύνδεση όλων των συστημάτων σε μια κοινή παγκόσμια αγορά άνθρακα. Η ανάπτυξη μιας πραγματικά παγκόσμιας αγοράς άνθρακα θα μπορούσε να συμβάλλει σημαντικά στην εξασφάλιση μειώσεων των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως με τον πιο αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο. Υποστηρίζουμε σθεναρά την πρωτοβουλία ICAP (διεθνής εταιρική σχέση για δράση στον τομέα του άνθρακα), η οποία αποσκοπεί στην αρμονική εξέλιξη των διαφόρων συστημάτων εμπορίας που αναδύονται σε διάφορα μέρη του κόσμου προς μια ενιαία παγκόσμια αγορά. Μια διεθνής αγορά άνθρακα θα αναπτύσσεται στο πλαίσιο ενός συστήματος παγκόσμιων ανώτατων ορίων εκπομπών, και ως εκ τούτου ο κίνδυνος να ζημιωθεί η ανταγωνιστική θέση της Ευρώπης λόγω της ύπαρξης ενός συστήματος εμπορίας αποκλειστικά στην Ευρώπη θα μειωθεί.

4.8

Χρήσιμες επίσης μπορεί να είναι οι διεθνείς τομεακές συμφωνίες που ορίζουν πιο λεπτομερή σχέδια και στρατηγικές για την εξασφάλιση προοδευτικών μειώσεων των εκπομπών από τους κύριους υπεύθυνους τομείς και τα προϊόντα τους. Αυτό όμως θα πρέπει να εξετάζεται μόνο ως τρόπος στήριξης της υλοποίησης ξεκάθαρων, διεθνώς συμφωνηθέντων, εθνικών στόχων και όχι ως εναλλακτική λύση σε εθνικούς στόχους δεσμευτικού χαρακτήρα, καθώς η ιστορία των 20 τελευταίων ετών δείχνει ότι οι εθελοντικές τομεακές συμφωνίες σε αυτόν τον τομέα παράγουν από μόνες τους πολύ λίγα, πολύ αργά και δεν εφαρμόζονται αποτελεσματικά.

4.9

Στον τομέα των μεταφορών, επαναλαμβάνουμε τη θέση μας ότι μια μακροχρόνια στρατηγική βιώσιμων μεταφορών πρέπει να ξεκινήσει από μια θεμελιώδη επανεκτίμηση της ζήτησης στον εν λόγω τομέα και του τρόπου με τον οποίο οι πολιτικές χωροταξικού σχεδιασμού, υποδομής και δημόσιων μεταφορών θα μπορούσαν με την πάροδο του χρόνου να συγκρατήσουν, και ενδεχομένως να μειώσουν, τη συνεχή ανάπτυξη της ζήτησης στον τομέα των μεταφορών. Ο χωροταξικός σχεδιασμός δεν θα πρέπει να βασίζεται στην ιδέα ότι η ανάπτυξη της κυκλοφορίας είναι αναπόφευκτη και ότι η μοναδική δυνατότητα περιορισμού των εκπομπών από τον τομέα των μεταφορών έγκειται στις τεχνικές βελτιώσεις στο σχεδιασμό των καυσίμων και κινητήρων, όσο σημαντικές κι αν είναι.

4.10

Όσον αφορά τα τεχνικά μέτρα, πιστεύουμε ότι δεν θα πρέπει να ορίζονται αυστηροί στόχοι για τη μείωση των εκπομπών από τα αυτοκίνητα μόνο βραχυπρόθεσμα (120 g CO2 ανά km έως το 2012/2015), αλλά και μεσοπρόθεσμα για την περαιτέρω μείωση των εκπομπών έως το 2020 (6). Ταυτόχρονα θα πρέπει να παρασχεθεί επιπλέον στήριξη για την ανάπτυξη και έγκαιρη εισαγωγή ηλεκτροκίνητων ή υδρογονοκίνητων οχημάτων με μηδενική κατανάλωση άνθρακα.

4.11

Είμαστε λιγότερο αισιόδοξοι από την Επιτροπή σχετικά με τη δυνατότητα εκπλήρωσης του στόχου του 10 % για τα βιοκαύσιμα στον τομέα των μεταφορών. Δεδομένων των προβλημάτων που συνδέονται με την παραγωγή των περισσότερων βιοκαυσίμων σχετικά με τη δυνατότητα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG), και των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων της παραγωγής τους, θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή αυστηρότερα κριτήρια βιωσιμότητας από εκείνα που προτείνει η Επιτροπή προκειμένου να διασφαλισθεί ότι τα βιοκαύσιμα εισάγονται μόνο όπου έχουν γνήσιο και σημαντικό αντίκτυπο για τη μείωση των καθαρών εκπομπών άνθρακα και δεν επιβάλλουν απαράδεκτες πιέσεις στις καλλιέργειες και την παραγωγή τροφίμων. Επιπλέον, σήμερα οι οικονομικές εκτιμήσεις υποδεικνύουν σαφώς ότι η χρήση βιομάζας για την παραγωγή ηλεκτρικής ή θερμικής ενέργειας είναι (τουλάχιστον τώρα και για το εγγύς μέλλον) πολύ πιο αποδοτική από τη χρήση με τη μορφή βιοκαυσίμων.

4.12

Περαιτέρω μέτρα για την εκπλήρωση του στόχου του 30 %. Εάν η δέσμη μέτρων εγκριθεί έως τα τέλη του 2008 με άμεση έναρξη της εφαρμογής τους το 2009, πιστεύουμε ότι θα αποτελέσει ικανοποιητική διαβεβαίωση ότι η ΕΕ θα μπορέσει να επιτύχει τον στόχο για μείωση κατά 20 % έως το 2020.

4.13

Αμφιβάλλουμε, ωστόσο, για το κατά πόσο είναι εφικτός ο στόχος της μείωσης κατά 30 % έως το 2020, με απλή θέση αυστηρότερων στόχων για τα επιμέρους στοιχεία της δέσμης μέτρων και αυξημένη χρήση των μηχανισμών καθαρής ανάπτυξης, όπως προτείνει επί του παρόντος η Επιτροπή. Πιστεύουμε ότι για την επίτευξη αυτού του πιο φιλόδοξου στόχου απαιτείται συνολικότερο και ευρύτερο φάσμα μέτρων τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.

4.14

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ακόλουθα συμπληρωματικά στοιχεία θα πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να ληφθούν υπόψη, μεταξύ άλλων, για μια δεύτερη δέσμη μέτρων:

4.15

Σε επίπεδο κρατών μελών, για την εκπλήρωση αυστηρότερων μεμονωμένων στόχων στο πλαίσιο της συμφωνίας επιμερισμού των υποχρεώσεων, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι τα κράτη μέλη και οι πολιτικοί ηγέτες τους πρέπει να δραστηριοποιηθούν περισσότερο ούτως ώστε το ευρύ κοινό, οι επιχειρήσεις, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να συνεργαστούν και να συμμετάσχουν στην κοινή προσπάθεια

4.16

Για την ενίσχυση της αξιοπιστίας της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο, είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταβάλλει κάθε κράτος μέλος κάθε δυνατή προσπάθεια όχι μόνο για να εκπληρωθεί ο συνολικός στόχος του Κιότο για την ΕΕ των 15, αλλά και για να εκπληρωθούν οι μεμονωμένοι στόχοι του Κιότο για το 2012. Η τελευταία έκθεση προόδου της Επιτροπής σχετικά με την εκπλήρωση των στόχων του Κιότο (7) αναφέρει ότι μόνο τρία από τα κράτη μέλη της ΕΕ των 15 ήταν σε τροχιά εκπλήρωσης των στόχων τους με τις υπάρχουσες εγχώριες πολιτικές, και ότι 8 προβλέπεται να επιτύχουν τους στόχους τους μόνο «εάν συνυπολογιστούν τα αποτελέσματα των μηχανισμών Κιότο, των υποδοχέων (καταβόθρες) διοξειδίου του άνθρακα και των υπό εξέταση συμπληρωματικών εθνικών πολιτικών και μέτρων». Για τρία κράτη μέλη, η εκπλήρωση του στόχου του Κιότο είναι αδύνατη. Επιπλέον, η ευρεία χρήση πιστωτικών μορίων από τον ευέλικτο μηχανισμό του Κιότο, ιδίως το μηχανισμό καθαρής ανάπτυξης (CDM), δείχνει ότι η αναγκαία μετάβαση σε μια κοινωνία με χαμηλή κατανάλωση άνθρακα έχει ακόμα μακρύ δρόμο σε πολλά κράτη μέλη.

5.1

Ακόμα κι αν ληφθούν επιτυχή μέτρα για τη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών στο μέλλον, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη αναμένεται να συνεχιστεί τις επόμενες δεκαετίες λόγω των εκπομπών που έχουν ήδη λάβει χώρα. Ως απάντηση στο Πράσινο Βιβλίο της Επιτροπής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η ΕΟΚΕ έχει ήδη υιοθετήσει μια γνωμοδότηση (8). Συνοπτικά, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να εκπονήσει μια συνολική στρατηγική για τη διαχείριση της προσαρμογής στην αλλαγή του κλίματος εντός της ΕΕ, στο πλαίσιο της οποίας θα πρέπει να καταρτισθούν αναλυτικά εθνικά σχέδια προσαρμογής από κάθε κράτος μέλος. Μεγαλύτερη προτεραιότητα θα πρέπει επίσης να δοθεί στην προσαρμογή στον τομέα της έρευνας και της ανάλυσης, στους προϋπολογισμούς και στα επενδυτικά προγράμματα, καθώς και σε άλλες δράσεις. Ελπίζουμε ότι στο Λευκό Βιβλίο για την προσαρμογή, το οποίο αναμένεται το φθινόπωρο του 2008, η Επιτροπή θα προτείνει αναλυτικά μέτρα προόδου στο θέμα αυτό.

5.2

Εκτός ΕΕ, πολλά μέρη του αναπτυσσόμενου κόσμου πλήττονται ήδη σοβαρά και θα πληγούν ακόμη περισσότερο στο μέλλον, διαθέτουν όμως λιγότερους πόρους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων. Θα πρέπει, συνεπώς, να τεθεί ως ύψιστη προτεραιότητα της ΕΕ και άλλων χωρών του ΟΟΣΑ η αύξηση της χρηματοοικονομικής και άλλου είδους βοήθειας προς τα ιδιαίτερα ευάλωτα τμήματα του κόσμου, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την αλλαγή του κλίματος. Οι πτυχές της κλιματικής αλλαγής πρέπει να ενσωματωθούν σε όλες τις αναπτυξιακές πολιτικές.

5.3

Θα πρέπει επίσης να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για τη στήριξη της βιώσιμης διαχείρισης των δασών στον αναπτυγμένο κόσμο και για τον περιορισμό των εμπορικών πιέσεων που συνεχίζουν να κατευθύνουν την αποψίλωση μεγάλης κλίμακας σε πολλά μέρη των κλιματικών συστημάτων του κόσμου. Η ΕΟΚΕ καταρτίζει μια ξεχωριστή γνωμοδότηση για την κλιματική αλλαγή και τη δασοκομία.

6.1

Προκειμένου να επιτύχει η μετάβαση προς μια οικονομία χαμηλότερης κατανάλωσης άνθρακα, ο κόσμος θα πρέπει να γνωρίσει μια νέα βιομηχανική επανάσταση. Θα πρέπει να σημειωθεί σημαντική μετατόπιση προς καθαρότερες μορφές παραγωγής ενέργειας, νέες τεχνολογίες για τη δέσμευση των εκπομπών άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου, καθώς και μια συνεχής ώθηση για μετατόπιση των υφιστάμενων παραγωγικών και καταναλωτικών μοτίβων προς άλλα, πιο αποδοτικά και μικρότερης έντασης ενέργειας. Αυτό απαιτεί μεγάλες αυξήσεις στα συναφή ερευνητικά προγράμματα του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και σημαντικά επενδυτικά προγράμματα για τον επανεξοπλισμό της βιομηχανίας και τη μετατροπή προϊόντων και υπηρεσιών. Πολλές από τις απαραίτητες τεχνολογίες υπάρχουν ήδη, ωστόσο η εφαρμογή τους πρέπει να γίνει πολύ πιο διαδεδομένη από ό,τι είναι σήμερα.

6.2

Εντός της ΕΕ, κάτι τέτοιο απαιτεί ριζικές αλλαγές στα προγράμματα δαπανών της ΕΕ και των κυβερνήσεων προκειμένου να ενισχυθούν δεόντως η έρευνα, η ανάπτυξη και οι επενδύσεις. Απαιτούνται επίσης φορολογικά και λοιπά κίνητρα για τις επιχειρήσεις, ώστε να προβούν στις απαραίτητες επενδύσεις.

6.3

Θα πρέπει να εντοπιστούν τα είδη τεχνολογίας και υπηρεσιών που θα βοηθήσουν καλύτερα τις αναδυόμενες οικονομίες και τις αναπτυσσόμενες χώρες να διαχειριστούν τη συνεχιζόμενη ανάπτυξή τους με τον πιο αειφόρο και μικρότερης έντασης άνθρακα τρόπο, και επίσης θα πρέπει να στηριχθεί η μεταφορά τους προς τις εν λόγω οικονομίες με τους κατάλληλους όρους. Όπου εντοπίζονται νέες τεχνολογίες που μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για την προσαρμογή των αναπτυσσόμενων χωρών στην αλλαγή του κλίματος ή τον μετριασμό του αντικτύπου της μελλοντικής τους ανάπτυξης στα επίπεδα άνθρακα, θα πρέπει να εξευρεθούν τρόποι για την ενίσχυση της ταχείας και εκτενούς εισαγωγής τους με οικονομικά προσιτούς όρους. Ας σημειωθεί ότι στις ίδιες τις αναδυόμενες οικονομίες γεννιούνται ή αναπτύσσονται ορισμένες από τις αναγκαίες νέες τεχνολογίες. Η μεταφορά τεχνογνωσίας δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως ένας μονόδρομος με κατεύθυνση από τον Βορρά στον Νότο, αλλά ως ζήτημα διευκόλυνσης της ταχείας διάδοσης βασικών τεχνολογιών σε ολόκληρο τον κόσμο, ανεξαρτήτως προέλευσης.

6.4

Η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση στην ΕΕ να διερευνήσει επειγόντως μαζί με τους εταίρους της πώς μπορεί η πλέον ενημερωμένη και αποτελεσματική σε επίπεδο κατανάλωσης άνθρακα τεχνολογία να διατεθεί άμεσα στον αναπτυγμένο κόσμο με προσιτούς όρους, συμπεριλαμβανομένης ειδικότερα της τεχνολογίας στον τομέα της ενέργειας, των βιομηχανιών με υψηλή ένταση ενέργειας, των μεταφορών και της δέσμευσης άνθρακα με δεδομένη τη σταδιακή διάθεση της τεχνολογίας. Οι χώρες που θα συνεχίσουν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον άνθρακα για την παραγωγή ενέργειας θα χρειαστούν βοήθεια προκειμένου να χρησιμοποιούν την πιο πρόσφατη καθαρή τεχνολογία άνθρακα και να εισάγουν την τεχνολογία δέσμευσης του άνθρακα αμέσως μόλις γίνει διαθέσιμη.

6.5

Η εν λόγω βοήθεια για τη μεταφορά τεχνολογίας θα επιτρέψει στις οικείες αναπτυσσόμενες χώρες τη διαχείριση της ανάπτυξής τους με χαμηλότερη κατανάλωση άνθρακα από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά, και θα μπορούσε να εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από κατάλληλες δεσμεύσεις των οικείων χωρών να λάβουν μόνες τους άλλα μέτρα για τον περιορισμό της ενδεχόμενης ανάπτυξης των εκπομπών τους.

6.6

Παράλληλα με τις κλιματικές διαπραγματεύσεις, η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα πρέπει να αναλάβουν μια νέα πρωτοβουλία για να επιτύχουν την απελευθέρωση του εμπορίου οικολογικών αγαθών και υπηρεσιών στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Η πρωτοβουλία αυτή θα πρέπει να σχεδιασθεί με τέτοιο τρόπο που οι αναπτυγμένες χώρες, οι αναπτυσσόμενες χώρες και οι αναδυόμενες οικονομίες να μπορούν εξίσου να απολαμβάνουν καθαρά πλεονεκτήματα από αυτήν την απελευθέρωση, για παράδειγμα με την προώθηση της (περαιτέρω) ανάπτυξης περιβαλλοντικών τεχνολογιών και υπηρεσιών στις αναπτυσσόμενες χώρες.

7.1

Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα χρειαστούν μεγάλης κλίμακας βοήθεια από τον ανεπτυγμένο κόσμο ώστε να μπορέσουν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής χωρίς να διακυβεύσουν τους αναπτυξιακούς τους στόχους. Θα σταθεί ιδιαιτέρως σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η μελλοντική αναπτυξιακή πορεία του αναπτυσσόμενου κόσμου θα χαρακτηρίζεται από όσο το δυνατόν χαμηλότερη ένταση άνθρακα και δεν θα αναπαραγάγει την πορεία υπερβολικής εξάρτησης από την παράγωγη υψηλής έντασης άνθρακα που σημάδεψε (και αμαύρωσε) την ανάπτυξη στον Βορρά.

7.2

Οι αναπτυσσόμενες χώρες που πλήττονται περισσότερο από την αλλαγή του κλίματος και οι οποίες διαθέτουν τους λιγότερους ιδίους πόρους για την προσαρμογή τους θα χρειαστούν επιπρόσθετη βοήθεια. Θα χρειαστούν βελτιωμένα προγράμματα για την προστασία των ακτών, την πρόληψη πλημμύρων, τον περιορισμό της ξηρασίας, τον ανασχεδιασμό της γεωργίας, την κάλυψη νέων αναγκών στον τομέα της δημόσιας υγείας και άλλα ζητήματα.

7.3

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την αναγνώριση από όλες τις χώρες στο Μπαλί του γεγονότος ότι θα χρειαστούν νέοι και επιπρόσθετοι πόροι, καθώς και δίοδοι και μηχανισμοί επενδύσεων για τη διαχείριση της εν λόγω μεταφοράς. Ωστόσο, με ορισμένες σημαντικές εξαιρέσεις ο αναπτυγμένος κόσμος δεν έχει καλό ιστορικό τήρησης παρελθοντικών υποσχέσεων σχετικά με την παροχή πρόσθετων πόρων για στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. Για το σκοπό αυτό, είναι σημαντικό για ολόκληρο τον κόσμο να κινητοποιηθούν και να δεσμευθούν πραγματικοί πρόσθετοι πόροι.

7.4

Η ΕΟΚΕ έχει λάβει υπόψη τις εκτιμήσεις της Σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (UNFCCC) και άλλων φορέων που επισημαίνουν ότι ενδέχεται να χρειαστούν πόροι ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μαζί, όταν πια τα προγράμματα θα είναι σε πλήρη εξέλιξη. Σε κάθε περίπτωση συνιστούν τη λήψη επειγόντων μέτρων από την UNFCCC, την Επιτροπή και/ή τον ΟΟΣΑ και τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς προκειμένου να ποσοτικοποιήσουν τις ανάγκες πιο συγκεκριμένα και να διασφαλίσουν τις απαραίτητες εγγυήσεις και δεσμεύσεις, ώστε να εξασφαλισθεί επαρκής χρηματοδότηση και τα προγράμματα που θα αναληφθούν να μπορέσουν να έχουν καθοριστικό αντίκτυπο στο παγκόσμιο πρόβλημα της αλλαγής του κλίματος. Τα έσοδα από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων στο πλαίσιο μελλοντικών φάσεων του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα μπορούσαν να είναι μια πηγή νέας χρηματοδότησης, αλλά δεν επαρκούν από μόνα τους για όλα όσα χρειάζονται να γίνουν.

7.5

Ο μηχανισμός CDM είχε κάποια επιτυχία όσον αφορά τη διοχέτευση νέων πόρων σε κατάλληλες επενδύσεις σε χώρες που δεν ανήκουν στο παράρτημα Ι. Ωστόσο, η κατανομή των σχεδίων κλίνει σημαντικά προς την Κίνα και άλλες αναδυόμενες οικονομίες, και υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για την πρόσθετη αξία και την ποιότητα πολλών σχεδίων. Τα κριτήρια αποδοχής των σχεδίων θα πρέπει να εφαρμόζονται και να παρακολουθούνται αποτελεσματικά προκειμένου ο μηχανισμός να μπορεί να εξασφαλίζει ότι επιτυγχάνονται πραγματικές μειώσεις άνθρακα με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.

7.6

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην ΕΕ και σε άλλους ενδιαφερομένους να διερευνήσουν πάραυτα τις δυνατότητες εξάλειψης των μειονεκτημάτων του μηχανισμού στο άμεσο μέλλον, καθώς και την ενίσχυση του προγράμματος στο σύνολό του. Στο μέλλον, ο CDM θα πρέπει να δίνει προτεραιότητα σε σχέδια που συμβάλλουν σημαντικά όχι μόνο στη μείωση των εκπομπών, αλλά και στην προώθηση της μετάβασης σε οικονομίες με χαμηλή κατανάλωση άνθρακα. Ειδικότερα στις αναδυόμενες οικονομίες, δεν είναι χρήσιμο να συνεχίζεται η χρηματοδότηση απλών σχεδίων ενεργειακής απόδοσης («άμεσα εφικτών στόχων»), η οποία θα εξασφαλιζόταν ούτως ή άλλως από την ίδια τη χώρα. Για τις χώρες αυτές, οι «τομεακοί CDM», σε συνδυασμό με στόχους χωρίς κυρώσεις (9), θα μπορούσαν να αποτελούν μια βιώσιμη λύση.

7.7

Σε ολόκληρο τον κόσμο, καίριας σημασίας θα είναι οι μαζικές ιδιωτικές επενδύσεις στην παραγωγή με μικρότερη ένταση άνθρακα. Τα μέτρα της ΕΕ και των εθνικών κυβερνήσεων θα πρέπει να αποσκοπούν ιδιαίτερα στην παροχή κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα για τέτοιου είδους επενδύσεις.

7.8

Οι απαραίτητες δαπάνες και επενδύσεις θα ανέλθουν σε τρισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 50 χρόνια. Πρόκειται για μεγάλα ποσά. Τέτοιες επενδύσεις ωστόσο έχουν ήδη γίνει απαραίτητες, καθώς οι παγκόσμιες προμήθειες ορυκτών καυσίμων είναι πιο περιορισμένες και οι τιμές ανεβαίνουν. Πέρα από την κλιματική αλλαγή, γίνεται ολοένα και πιο σημαντική από οικονομική άποψη η διαφοροποίηση και απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα και η πιο αποτελεσματική χρήση των υπόλοιπων πόρων. Σε επίπεδο ασφαλείας επιβάλλεται ο ίδιος προσανατολισμός, καθώς η έλλειψη ορυκτών καυσίμων και οι τρέχουσες κλιματικές αλλαγές είναι πηγές αστάθειας και σύγκρουσης σε πολλά μέρη του κόσμου.

7.9

Από αυτήν την άποψη, η ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης της απειλής της κλιματικής αλλαγής δεν αποτελεί ένα πρόσθετο βάρος για την παγκόσμια οικονομία, αλλά απλώς ένα σημαντικό λόγο για την ταχεία ολοκλήρωση της οικονομικής και βιομηχανικής μετάβασης που είναι σε κάθε περίπτωση αναγκαία. Όταν η τιμή του πετρελαίου ήταν $60 το βαρέλι, η έκθεση Stern εκτιμούσε ότι το κόστος των απαιτούμενων μέτρων τα επόμενα 50 χρόνια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να ανέλθει σε 1 % του παγκόσμιου ΑΕΠ. Με την τιμή του πετρελαίου σήμερα πολύ πάνω από τα $100 το βαρέλι, οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα μέτρα απόδοσης κάθε είδους φαίνονται ήδη πολύ πιο ελκυστικά σε οικονομικούς όρους. Στο ίδιο πλαίσιο, το καθαρό πρόσθετο κόστος των μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής είναι πιθανόν πολύ μικρότερο, και σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσε να είναι αρνητικό, πράγμα που σημαίνει ότι η αποτελεσματική δράση στον τομέα της κλιματικής αλλαγής αποτελεί στην ουσία καθαρό όφελος για την παγκόσμια οικονομία στο μέλλον.

7.10

Η κατάλληλη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν θα πρέπει ως εκ τούτου να εκλαμβάνεται ως μια ευρεία, καταθλιπτική και επίπονη υποχρέωση που συγκρατεί την οικονομική ανάπτυξη, αλλά ως μια ευκαιρία ανάδειξης στην πρώτη γραμμή της επόμενης οικονομικής και βιομηχανικής επανάστασης. Η ΕΕ ήταν πρωτοπόρος στην πολιτική συζήτηση για την κλιματική αλλαγή. Πρέπει όμως να κάνει πολλά ακόμη για να μετατρέψει αυτήν την πολιτική προόδου σε ένα εξίσου ενεργό και ισχυρό επιχειρηματικό περιβάλλον που θα παρακινεί τις επιχειρήσεις και τις κοινωνίες να κάνουν τις απαραίτητες επενδύσεις για να αποκτήσουν ηγετικό ρόλο και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην οικονομία χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα του μέλλοντος.

7.11

Ορισμένοι σχολιαστές έχουν κάνει λόγο για την ανάγκη εκπόνησης ενός νέου σχεδίου Marshall. Επικροτούμε αυτόν τον παραλληλισμό καθώς δίνει ένα μέτρο της κλίμακας του προβλήματος και της προσπάθειας που απαιτείται. Χρειαζόμαστε ένα όραμα αντίστοιχο του σχεδίου Marshall για το πώς μπορούν οι χώρες να ενωθούν απέναντι σε έναν κοινό παγκόσμιο κίνδυνο, με τις ισχυρότερες και πλουσιότερες χώρες να ηγούνται της προσπάθειας και να βοηθούν τις άλλες όσο πιο γενναιόδωρα μπορούν.

7.12

Δράση απαιτείται από τους εθνικούς και δημόσιους φορείς κάθε είδους σε όλα τα επίπεδα, από τις επιχειρήσεις, τους καταναλωτές και το ευρύ κοινό.

8.1

Η αλλαγή του κλίματος έχει ήδη αρχίσει να συντελείται και να προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις ανά την υφήλιο. Τα προβλήματα αυτά αναμένεται να επιδεινωθούν στα αμέσως επόμενα χρόνια, καθώς οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου αυξάνονται και η άνοδος της θερμοκρασίας πραγματοποιείται ταχύτερα. Απαιτείται να αναληφθεί επειγόντως δράση σε παγκόσμια κλίμακα για τον καθορισμό και την εφαρμογή απαιτητικών στόχων ενόψει της μείωσης των εκπομπών έως το 2020, επιδιώκοντας την επίτευξη ακόμη δραστικότερων μειώσεων στα μετέπειτα χρόνια. Όσο γρηγορότερα μπορέσουν να επιτευχθούν οι μειώσεις αυτές τόσο επωφελέστερες θα αποδειχθούν για την επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της θερμοκρασίας. Οι αναπτυγμένες χώρες έχουν πολύ περισσότερες κατά κεφαλήν εκπομπές από τον υπόλοιπο κόσμο και θα πρέπει να προβούν σε ακόμη πιο αυστηρές φιλοδοξίες και

8.2

ενέργειες για να τις μειώσουν. Η Ευρώπη θα πρέπει να φροντίσει να εκπληρώσει τις υφιστάμενες δεσμεύσεις της για το 2012 και έπειτα να δεσμευθεί για μείωση κατά 30 % (το υψηλότερο όριο του φάσματός της) μέχρι το 2020. Για να είναι αξιόπιστη όσον αφορά αυτές τις φιλοδοξίες, θα πρέπει να υιοθετήσει μια περαιτέρω δέσμη λογικών και ρεαλιστικών μέτρων, που θα διασφαλίζουν ότι μπορεί να επιτύχει αυτούς τους στόχους, και να αρχίσει να σχεδιάζει ήδη από τώρα τις περαιτέρω δεσμεύσεις που θα χρειαστούν μετά το 2020.

8.3

Πρέπει να ενδιαφερθούν και οι αναπτυσσόμενες χώρες και να γίνουν ιδιαίτερες προσπάθειες προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι περισσότερο ενεργοβόροι κλάδοι στις αναδυόμενες οικονομίες θα εξοπλιστούν με τις περισσότερο ενεργειακά αποδοτικές τεχνολογίες παραγωγής που απαιτούν ελάχιστη χρήση άνθρακα. Γι αυτό θα χρειαστούν σημαντική, ειδική βοήθεια από τις αναπτυγμένες χώρες.

8.4

Οι παράμετροι της παγκόσμιας συμφωνίας που πρέπει να επιτευχθεί στο πλαίσιο των διεθνών διαπραγματεύσεων κατά τους επόμενους δεκαοκτώ μήνες θα πρέπει να τεθούν το συντομότερο δυνατόν, ούτως ώστε να εστιάσουν οι πολιτικές προσπάθειες στην παρουσίαση της πρόκλησης και την εξασφάλιση υποστήριξης, εμπιστοσύνης και δέσμευσης εκ μέρους όλων των τμημάτων της κοινωνίας σε ολόκληρο τον κόσμο, ενόψει των καίριων αλλαγών που χρειάζεται να πραγματοποιηθούν. Δεν πρόκειται για μία συμφωνία, η οποία μπορεί να επιτευχθεί κεκλεισμένων των θυρών — πρέπει να συμμετάσχουν όλα τα τμήματα της κοινωνίας. Τα μέτρα καταπολέμησης θα πρέπει να αποδειχθούν ρεαλιστικά, υγιή από οικονομική και κοινωνική άποψη και εφικτά στο πλαίσιο του προτεινομένου χρονοδιαγράμματος.

8.5

Οι παγκόσμιες αλλαγές που απαιτούνται είναι αντίστοιχες σε κλίμακα με την βιομηχανική επανάσταση των δύο τελευταίων αιώνων κατά την οποία αξιοποιήθηκε η ενέργεια που παράγεται από τα ορυκτά καύσιμα προκειμένου να επιτευχθούν μαζικές αυξήσεις στην ικανότητα παραγωγής και την απόδοση της ανθρώπινης κοινωνίας. Σήμερα, ο κόσμος χρειάζεται μια δεύτερη βιομηχανική επανάσταση για να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα από άλλες πηγές ενέργειας και να μεγιστοποιήσει την ενεργειακή απόδοση έτσι ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε συγκρίσιμα επίπεδα απόδοσης και ανάπτυξης, χωρίς την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με βιώσιμα επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Χρειάζονται σημαντικές επενδύσεις, κατάλληλες και εστιασμένες αλλαγές στους τομείς της νομοθεσίας και της φορολογίας καθώς και της διαμόρφωσης νέων οικονομικών μέσων. Χρειάζονται σημαντικές αλλαγές στην οικονομική συμπεριφορά και στους ατομικούς τρόπους ζωής. Χρειάζεται να καταλάβουν όλοι την πρόκληση και να δεσμευτούν για την υλοποίηση των απαιτούμενων αλλαγών.