Ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego (od 2023 r.)

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa (UE) 2020/262 ustanawiająca ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa ustanawia podatki akcyzowe na następujące wyroby:

• produkty energetyczne i energia elektryczna objęte dyrektywą 2003/96/WE (zob. streszczenie);
• alkohol i napoje alkoholowe objęte dyrektywami 92/83/EWG (zob. streszczenie) i 92/84/EWG;
• wyroby tytoniowe objęte dyrektywą 2011/64/UE (zob. streszczenie).

Pozwala ona państwom członkowskim Unii Europejskiej (UE) nakładać:

• inne podatki pośrednie dla szczególnych celów na wyroby akcyzowe, pod warunkiem że podatki te są zgodne z unijnymi przepisami;
• podatki na produkty inne niż wyroby akcyzowe i na określone usługi.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Dyrektywa:

• ma zastosowanie do terytorium UE i Irlandii Północnej na podstawie Protokołu w sprawie Irlandii Północnej do Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z UE;
• stanowi, że na użytek przepisów dotyczących przemieszczania wyrobów akcyzowych poniższe obszary nie są uznawane za państwa trzecie:
  • Monako,
  • San Marino,
  • suwerenne strefy Zjednoczonego Królestwa Akrotiri i Dhekelia na Cyprze,
  • Wyspa Man,
  • Jungholz i Mittelberg (Kleines Walsertal);
• nie ma zastosowania do następujących terytoriów stanowiących część obszaru celnego UE:
  • Wyspy Kanaryjskie,
  • francuskie terytoria zamorskie,
  • Wyspy Alandzkie,
  • Wyspy Normandzkie,
  • wyspa Helgoland,
  • terytorium Büsingen,
  • Ceuta,
  • Melilla,
  • Livigno.

Dyrektywa ustanawia ogólne zasady, które obowiązują w przypadku wyrobów objętych procedurą zawieszenia poboru akcyzy.

• „Procedura zawieszenia poboru akcyzy” to procedura podatkowa mająca zastosowanie do produkcji, przetwarzania, posiadania lub przemieszczania wyrobów akcyzowych, w ramach której zawieszony jest pobór podatku akcyzowego.
• Wyroby akcyzowe podlegają opodatkowaniu, gdy którekolwiek z poniższych działań ma miejsce w UE:
  • produkcja lub wydobycie;
  • import, zgodny lub niezgodny z przepisami.
• Podatek akcyzowy staje się wymagalny w momencie dopuszczenia do konsumpcji w państwie członkowskim dopuszczenia do konsumpcji.

Dyrektywa ustanawia ogólne zasady, które obowiązują, gdy wyroby akcyzowe dopuszczone do konsumpcji w jednym państwie członkowskim są przemieszczane na terytorium innego państwa członkowskiego do celów handlowych. W takich wypadkach wyroby akcyzowe mogą być przemieszczane wyłącznie od uprawnionego wysyłającego* do uprawnionego odbiorcy*.

• Dopuszczenie wyrobów do konsumpcji oznacza:
  • opuszczenie procedury zawieszenia poboru akcyzy w odniesieniu do wyrobów akcyzowych;
  • przechowywanie lub magazynowanie poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyrobów akcyzowych, na które nie nałożono akcyzy zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa unijnego i ustawodawstwa krajowego;
  • produkcję, w tym przetwarzanie, wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy;
  • import wyrobów akcyzowych, chyba że natychmiast po dokonaniu importu wyroby te zostaną objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy.
• Osobami zobowiązanymi do zapłaty podatku akcyzowego są:
  • uprawnieni prowadzący skład podatkowy*, którzy muszą spełniać określone warunki w celu uznania ich za takie podmioty;
  • zarejestrowani odbiorcy*;
  • każda inna osoba zwalniająca wyroby akcyzowe.
• Stosuje się stawki podatku akcyzowego obowiązujące w państwie członkowskim w momencie dopuszczenia do konsumpcji.
• Każde państwo członkowskie określa własne przepisy dotyczące produkcji, przetwarzania, przechowywania i magazynowania wyrobów akcyzowych.
• Produkcja, przetwarzanie, przechowywanie i magazynowanie wyrobów akcyzowych, jeżeli podatek akcyzowy nie został zapłacony, mają miejsce w składzie podatkowym.

Wyroby akcyzowe są zwolnione z podatku akcyzowego i muszą posiadać świadectwo zwolnienia z podatku, gdy są wykorzystywane:

• do celów dyplomatycznych lub konsularnych;
• przez organizacje międzynarodowe;
• przez siły zbrojne państw członkowskich UE lub NATO, poza ich własną jurysdykcją;
• przez siły zbrojne Zjednoczonego Królestwa stacjonujące na Cyprze;
• do konsumpcji zgodnie z umową zawartą z państwem trzecim lub organizacją międzynarodową.

Pasażerowie podróżujący do państw trzecich drogą powietrzną lub morską nie płacą akcyzy za wyroby akcyzowe zakupione na użytek własny na pokładzie samolotu lub statku lub w sklepach wolnocłowych.

Przepisy dotyczące przemieszczania wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy* regulują następujące kwestie.

• Umożliwiają przemieszczanie wyrobów akcyzowych ze składu podatkowego, lub z miejsca importu, do innego składu podatkowego, zarejestrowanego odbiorcy lub urzędu celnego wyprowadzenia w UE.
• Na ich mocy wymagane są:
  • niepowtarzalny numer akcyzowy określający zarejestrowanego wysyłającego* lub odbiorcę;
  • gwarancja ważna w całej UE składana przez uprawnionego prowadzącego skład podatkowy wysyłki lub zarejestrowanego wysyłającego na pokrycie ryzyka (z wyjątkiem przemieszczania produktów energetycznych stałym rurociągiem);
  • elektroniczny dokument administracyjny lub zawierający te same dane dokument awaryjny*, jeżeli system komputerowy jest niedostępny.
• Przewidują one ustalenia szczególne i zezwalają na podział przesyłek na co najmniej dwie części w odniesieniu do produktów energetycznych przemieszczanych drogą morską lub wodami śródlądowymi.
• Określają czas rozpoczęcia i zakończenia przemieszczenia oraz formalności w miejscu przeznaczenia.
• Oferują procedury uproszczone dla wyrobów przemieszczanych wyłącznie w obrębie jednego państwa członkowskiego lub do celów częstych i regularnych przemieszczeń pomiędzy co najmniej dwoma państwami członkowskimi.

Zarejestrowani odbiorcy:

• nie mogą produkować, przetwarzać, przechowywać, magazynować ani wysyłać wyrobów w procedurze zawieszenia poboru akcyzy;
• mają obowiązek:
  • przed wysłaniem wyrobów zagwarantować płatność podatku akcyzowego,
  • księgować wyroby w momencie zakończenia przemieszczania,
  • wyrażać zgodę na kontrole potwierdzające odbiór wyrobów.

Przepisy dotyczące osób prywatnych przewożących wyroby akcyzowe na użytek własny z jednego państwa członkowskiego do innego określają następujące kwestie.

• Akcyza jest płatna w miejscu nabycia danego wyrobu.
• Państwa członkowskie ustalają, czy spełnione jest kryterium „użytku własnego”, biorąc pod uwagę okoliczności, takie jak:
  • status handlowy danej osoby;
  • lokalizacja wyrobów akcyzowych lub środek transportu;
  • dokumenty odnoszące się do wyrobów akcyzowych lub rodzaj bądź ilość wyrobów.
• Organy krajowe mogą ustalić orientacyjne poziomy jako formę dowodu, jednak te poziomy dla poszczególnych produktów nie mogą być niższe niż następujące wartości:
  • tytoń: 800 sztuk papierosów, 400 cygaretek, 200 cygar, 1 kg tytoniu do palenia;
  • alkohol: 10 l napojów spirytusowych, 20 l produktów pośrednich, 90 l wina, 110 l piwa.

Przepisy dotyczące wyrobów akcyzowych dopuszczonych do konsumpcji w jednym państwie członkowskim i przewożonych do celów handlowych do innego państwa członkowskiego są następujące.

• Akcyza jest płatna w kraju przeznaczenia.
• Uprawniony odbiorca:
  • jest zobowiązany do zapłaty akcyzy;
  • przed wysyłką wyrobów składa gwarancję na pokrycie potencjalnego ryzyka związanego z niezapłaceniem akcyzy;
  • wyraża zgodę na wszelkie kontrole;
  • składa raport w ciągu pięciu dni po odbiorze wyrobów.
• Wyrobom musi towarzyszyć elektroniczny uproszczony dokument administracyjny albo zawierający takie same dane dokument awaryjny.
• Uproszczone procedury można ustanowić w odniesieniu do wyrobów akcyzowych przemieszczanych pomiędzy co najmniej dwoma państwami członkowskimi.

Przepisy dotyczące transgranicznej sprzedaży na odległość wymagają, aby akcyza była uiszczana w kraju przeznaczenia.

Podatek akcyzowy:

• nie jest wymagalny, jeśli wyroby wysłane do drugiego państwa członkowskiego uległy całkowitemu zniszczeniu lub zostały nieodwracalnie utracone w wyniku nieprzewidzianych okoliczności lub działania siły wyższej lub zezwolenia udzielonego przez organy tego państwa członkowskiego;
• jest wymagalny w odniesieniu do wyrobów wysłanych z jednego państwa członkowskiego do drugiego, w państwie członkowskim, w którym dopuszczono się nieprawidłowości.

Państwa członkowskie mogą:

• wymagać oznaczania wyrobów akcyzowych za pomocą oznaczeń podatkowych lub krajowych znaków identyfikacyjnych do celów podatkowych;
• zwolnić drobnych producentów wina, którzy wytwarzają mniej niż 1 000 hl wina na rok, z wielu wymogów odnoszących się do przemieszczania i monitorowania;
• zachować swoje przepisy krajowe dotyczące sklepów na pokładach statków i samolotów do czasu przyjęcia przepisów unijnych;
• stosować ustalenia szczególne dla wyrobów używanych do budowy i utrzymania mostu transgranicznego.

Co pięć lat Komisja Europejska przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej sprawozdanie z wdrożenia niniejszej dyrektywy – pierwsze najpóźniej trzy lata od rozpoczęcia jej stosowania.

Dyrektywa powierza Komisji uprawnienia do przyjmowania następujących aktów.

(a) Akty delegowane określające wspólne progi utraty częściowej przy uwzględnieniu rodzaju wyrobów, struktury i treści elektronicznego dokumentu administracyjnego i dokumentu awaryjnego, a także elektronicznego uproszczonego dokumentu administracyjnego i dokumentu awaryjnego.

Rozporządzenie delegowane (UE) 2022/1636 mające zastosowanie od 13 lutego 2023 r.:

• ustanawia wspólny próg utraty częściowej na poziomie 0 % dla wyrobów tytoniowych objętych zakresem dyrektywy 2011/64/EU;
• od dnia swojego wejścia w życie uchyla rozporządzenia wykonawcze 684/2009 i 3649/92.

(b) Akty wykonawcze określające zasady i procedury wymiany elektronicznych dokumentów administracyjnych i dokumentów awaryjnych, elektronicznych uproszczonych dokumentów administracyjnych i dokumentów awaryjnych, a także określające wzór świadectwa zwolnienia.

Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2022/1637, mające również zastosowanie od 13 lutego 2023 r.:

• ustanawia formularz świadectwa zwolnienia dla wyrobów akcyzowych z jednego państwa członkowskiego do drugiego, w przypadku gdy państwa członkowskie stosują zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku akcyzowego;
• zastępuje rozporządzenie (WE) nr 31/96.

Dyrektywa:

• zmienia i zastępuje dyrektywy 2008/118/WE (zob. streszczenie) i 2010/12/UE z dniem 13 lutego 2023 r.;
• jest ściśle powiązana z decyzją (UE) 2020/263 w sprawie komputeryzacji przepływu wyrobów akcyzowych i nadzoru nad nimi.

OD KIEDY PRZEPISY MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Kilka artykułów musiało być transponowanych do prawa krajowego do 31 grudnia 2021 r., a pozostałe artykuły obowiązują w państwach członkowskich od 13 lutego 2023 r.

KONTEKST

• Dyrektywa ta unowocześnia istniejące przepisy dotyczące wyrobów akcyzowych, tworząc lepsze warunki dla uczciwej konkurencji na jednolitym rynku i zmniejszając obciążenia administracyjne dla przedsiębiorców. Ponadto ujednolica unijne procedury akcyzowe i celne.
• Dochody z tytułu podatków akcyzowych przypadają wyłącznie państwu, na rzecz którego są uiszczane. Od 1992 r. w UE obowiązują wspólne przepisy, które zapewniają, aby podatki akcyzowe obowiązywały w tej samej formie i w odniesieniu do tych samych produktów.
• Więcej informacji:
  • Podatek akcyzowy od alkoholu, tytoniu i energii (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Rady (UE) 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019 r. ustanawiająca ogólne zasady dotyczące podatku akcyzowego (przekształcenie) (Dz.U. L 58 z 27.2.2020, s. 4–42).

Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2020/262 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/263 z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie komputeryzacji przepływu wyrobów akcyzowych i nadzoru nad nimi (wersja przekształcona) (Dz.U. L 58 z 27.2.2020, s. 43–48).

Dyrektywa Rady 2011/64/UE z dnia 21 czerwca 2011 r. w sprawie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych (tekst jednolity) (Dz.U. L 176 z 5.7.2011, s. 24–36).

Dyrektywa Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylająca dyrektywę 92/12/EWG (Dz.U. L 9 z 14.1.2009, s. 12–30).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz.U. L 283 z 31.10.2003, s. 51–70).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Rady 92/83/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie ujednolicenia struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych (Dz.U. L 316 z 31.10.1992, s. 21–27).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Rady 92/84/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie ujednolicenia struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych (Dz.U. L 316 z 31.10.1992, s. 29–31).

Ostatnia aktualizacja: 14.10.2022