Energia odnawialna

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Dyrektywa (UE) 2018/2001 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

• Dyrektywa ustanawia wspólny system mający na celu promowanie energii ze źródeł odnawialnych* w różnych sektorach. W szczególności:
  • wyznacza wiążący cel Unii Europejskiej (UE) w odniesieniu do udziału takiej energii w miksie energetycznym w 2030 r.;
  • po raz pierwszy reguluje konsumpcję własną;
  • ustanawia wspólny zestaw zasad w zakresie stosowania energii odnawialnej w sektorze energii elektrycznej, ogrzewania i chłodzenia oraz transportu w UE.
• Jej celem jest zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w celu przeciwdziałania zmianom klimatycznym, ochrony środowiska oraz zmniejszania zależności energetycznej Unii Europejskiej, jak również przyczyni się do zajęcia przez UE wiodącej pozycji technologicznej i przemysłowej oraz stworzenia miejsc pracy i wzrostu, w tym na obszarach wiejskich i odizolowanych.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Energia odnawialna

• Wspieranie odnawialnych form energii jest jednym z celów unijnej polityki energetycznej.
• Zwiększone stosowanie energii ze źródeł odnawialnych stanowi istotny element pakietu środków koniecznych do redukcji emisji gazów cieplarnianych i wypełnienia postanowień porozumienia paryskiego z 2015 r. oraz ram polityki UE dotyczących klimatu i energii (na lata 2020–2030).
• Pakiet „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” obejmuje kompleksowe przepisy UE dotyczące energii odnawialnej, efektywności energetycznej i zarządzania.

Zmiany wprowadzone w 2023 r.

• Unia Europejska wprowadziła szereg zmian w swoich przepisach energetycznych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu i pakietu „Gotowi na 55”, aby zapewnić ich spójność z celem zakładającym osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., a także z celem zakładającym ograniczenie emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55% do 2030 r. w porównaniu z poziomem z 1990 r.
• Zasady te zostały również zaktualizowane pod kątem realizacji planu REPowerEU, którego celem jest zmniejszenie zależności UE od rosyjskiej ropy i gazu.
• Przedmiotowa dyrektywa została zmieniona na podstawie dyrektywy (UE) 2023/2413.

Dyrektywa obejmuje:

• zasady dotyczące racjonalnego pod względem kosztów i rynkowego wsparcia finansowego na rzecz energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych;
• ochronę systemów wsparcia przed zmianami stanowiącymi zagrożenie dla istniejących projektów;
• mechanizmy współpracy między państwami członkowskimi UE oraz między państwami członkowskimi i państwami trzecimi;
• zasady ułatwiające korzystanie z pojazdów elektrycznych i akumulatorów w celu zapewnienia elastyczności systemu energetycznego poprzez oddawanie do sieci w razie potrzeby energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych;
• zasady umożliwiające konsumentom produkcję własnej energii elektrycznej, samodzielnie lub będąc częścią społeczności energetycznej działającej w zakresie energii odnawialnej, bez nieuzasadnionych ograniczeń;
• przyspieszone procedury wydawania pozwoleń na projekty związane z energią odnawialną;
• zaostrzone wymogi dotyczące wykorzystywania biomasy do produkcji energii oraz wsparcia takich projektów, mające na celu ograniczenie ryzyka wytwarzania bioenergii w sposób niezrównoważony.

Cele

• Wiążący cel ogólny zakładający osiągnięcie udziału odnawialnych źródeł energii w ogólnej ilości energii zużywanej w UE na poziomie 42,5% do 2030 r., z dodatkowym celem na poziomie 2,5% umożliwiającym osiągnięcie celu na poziomie 45%.
• W przypadku sektora transportu państwa członkowskie mogą wybierać pomiędzy:
  • wiążącym celem zakładającym zmniejszenie intensywności emisji gazów cieplarnianych pochodzących z sektora transportu o 14,5% dzięki wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii do 2030 r.; lub
  • wiążącym celem zakładającym osiągnięcie co najmniej 29% udziału odnawialnych źródeł energii w końcowym zużyciu energii w sektorze transportu do 2030 r.
• W przypadku sektora przemysłu:
  • orientacyjny średni roczny wzrost wykorzystania energii odnawialnej o 1,6%;
  • 42% wodoru wykorzystywanego w przemyśle ma pochodzić z paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego do 2030 r., natomiast do 2035 r. udział ten ma wynieść 60%.
• W przypadku sektora budowlanego oraz sektora ogrzewania i chłodzenia:
  • orientacyjny cel zakładający osiągnięcie co najmniej 49% udziału energii odnawialnej w budynkach w 2030 r.;
  • stopniowe zwiększanie celów w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii do ogrzewania i chłodzenia o 0,8% rocznie na poziomie krajowym do 2026 r. i o 1,1% od 2026 do 2030 r.

Akty delegowane i akty wykonawcze

• Komisja Europejska przyjęła kilka aktów delegowanych i wykonawczych.
• Jednym z nich jest rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2003, które ustanawia unijną platformę ds. rozwoju odnawialnych źródeł energii w celu wsparcia państw członkowskich zainteresowanych mechanizmami współpracy w zakresie energii odnawialnej oraz, w szczególności, transferami statystycznymi.

OD KIEDY PRZEPISY TE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

• Dyrektywa (UE) 2018/2001 miała zostać transponowana do krajowych porządków prawnych do 30 czerwca 2021 r.
• Większość przepisów ustanowionych na mocy dyrektywy zmieniającej (UE) 2023/2413 musi zostać transponowana do 21 maja 2025 r., przy czym większość przepisów dotyczących procedur udzielania zezwoleń musi zostać transponowana do dnia 1 lipca 2024 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Energia odnawialna (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNE DOKUMENTY

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (wersja przekształcona) (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 82–209).

Kolejne zmiany dyrektywy (UE) 2018/2001 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2413 z dnia 18 października 2023 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2018/2001, rozporządzenie (UE) 2018/1999 i dyrektywę 98/70/WE w odniesieniu do promowania energii ze źródeł odnawialnych oraz uchylająca dyrektywę Rady (UE) 2015/652 (Dz. U. L, 2023/2413, 31.10.2023).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1184 z dnia 10 lutego 2023 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 przez ustanowienie unijnej metodyki określającej szczegółowe zasady produkcji odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego (Dz.U. L 157 z 20.6.2023, s. 11–19).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1185 z dnia 10 lutego 2023 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 poprzez ustanowienie minimalnego progu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w przypadku pochodzących z recyklingu paliw węglowych oraz poprzez określenie metodyki oceny ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, uzyskanego dzięki odnawialnym ciekłym i gazowym paliwom transportowym pochodzenia niebiologicznego oraz pochodzącym z recyklingu paliwom węglowym (Dz.U. L 157 z 20.6.2023, s. 20–33).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/1640 z dnia 5 czerwca 2023 r. w sprawie metodyki wyznaczania udziału biopaliwa i biogazu na potrzeby transportu, będących produktem przetwarzania we wspólnym procesie biomasy i paliw kopalnych (Dz.U. L 205 z 18.8.2023, s. 1–6).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1791 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955 (Dz.U. L 231 z 20.9.2023, s. 1–111).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/759 z dnia 14 grudnia 2021 r. zmieniające załącznik VII do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 w odniesieniu do metodyki obliczania ilości energii odnawialnej wykorzystywanej na potrzeby chłodzenia i systemów chłodniczych (Dz.U. L 139 z 18.5.2022, s. 1–12).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2003 z dnia 6 sierpnia 2021 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 poprzez ustanowienie unijnej platformy ds. rozwoju odnawialnych źródeł energii (Dz.U. L 407 z 17.11.2021, s. 4–8).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/807 z dnia 13 marca 2019 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 w odniesieniu do określania surowców o wysokim ryzyku spowodowania pośredniej zmiany użytkowania gruntów, w przypadku których zaobserwowano znaczącą ekspansję obszaru produkcji na tereny zasobne w pierwiastek węgla oraz certyfikowania biopaliw, biopłynów i paliw z biomasy o niskim ryzyku spowodowania pośredniej zmiany użytkowania gruntów (Dz.U. L 133 z 21.5.2019, s. 1–7).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 1–77).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (Dz.U. L 328 z 21.12.2018, s. 210–230).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE (Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 1–56).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1998 r. odnosząca się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 93/12/EWG (Dz.U. 350 z 28.12.1998, s. 58–68).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 16.01.2024