20.3.2007   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 79/11

(1)

Richtlijn 85/611/EEG bevat verscheidene, soms met elkaar samenhangende definities van de activa die in aanmerking komen voor belegging door instellingen voor collectieve belegging in effecten, hierna „icbe’s” genoemd. Zo bevat de genoemde richtlijn onder meer een definitie van effecten en een definitie van geldmarktinstrumenten.

(2)

Sinds de vaststelling van Richtlijn 85/611/EEG is het scala aan financiële instrumenten dat op de financiële markten wordt verhandeld, aanzienlijk groter geworden, hetgeen tot onzekerheid heeft geleid over de vraag of bepaalde categorieën financiële instrumenten door de bedoelde definities worden bestreken. De onzekerheid bij de toepassing van de definities geeft aanleiding tot uiteenlopende interpretaties van de richtlijn.

(3)

Teneinde een eenvormige toepassing van Richtlijn 85/611/EEG te verzekeren, de lidstaten te helpen tot een consensus te komen over de vraag of een bepaalde activacategorie voor een icbe in aanmerking komt, en voorts te waarborgen dat de definities worden opgevat op een wijze die strookt met de aan Richtlijn 85/611/EEG ten grondslag liggende beginselen, zoals die welke betrekking hebben op risicospreiding en risicobeperking, alsmede met de mogelijkheid dat icbe’s op verzoek van de houders hun deelnemingsrechten terugbetalen en hun intrinsieke waarde berekenen telkens als deelnemingsrechten worden uitgegeven of terugbetaald, is het noodzakelijk om de bevoegde autoriteiten en de marktdeelnemers in dit opzicht meer zekerheid te bieden. Dit zal tevens een betere werking van de kennisgevingsprocedure voor de grensoverschrijdende aanbieding van icbe’s vergemakkelijken.

(4)

De in deze richtlijn neergelegde verduidelijkingen scheppen op zichzelf geen nieuwe operationele of gedragsverplichtingen voor de bevoegde autoriteiten of de marktdeelnemers. In plaats van dat er limitatieve lijsten van financiële instrumenten en transacties worden opgesteld, worden de basiscriteria verduidelijkt die moeten dienen als hulpmiddel bij de beoordeling of een categorie financiële instrumenten al dan niet onder de verschillende definities valt.

(5)

Of een bepaald activum voor icbe’s in aanmerking komt, dient niet alleen te worden beoordeeld aan de hand van de vraag of het onder de door deze richtlijn verduidelijkte definities valt, maar ook aan de hand van de andere vereisten van Richtlijn 85/611/EEG. De nationale bevoegde autoriteiten zouden door middel van het Comité van Europese effectenregelgevers kunnen samenwerken om in het kader van hun toezicht houdende taken tot gemeenschappelijke benaderingen te komen van de dagelijkse toepassing in de praktijk van deze verduidelijkingen, met name in samenhang met de andere vereisten van Richtlijn 85/611/EEG, zoals die betreffende de controle- en risicobeheersprocedures, en om de goede werking van het productpaspoort te garanderen.

(6)

In Richtlijn 85/611/EEG worden effecten uitsluitend uit formeel juridisch oogpunt gedefinieerd. De definitie van effecten is derhalve van toepassing op een breed scala aan financiële producten met uiteenlopende kenmerken en een uiteenlopende mate van liquiditeit. Voor elk van deze financiële producten moet de consistentie tussen de definitie van effecten en de andere bepalingen van de richtlijn worden gewaarborgd.

(7)

De fondsen van het „closed-end”-type vormen een activacategorie waarvan in Richtlijn 85/611/EEG niet uitdrukkelijk wordt aangegeven dat deze voor onder Richtlijn 85/611/EEG vallende icbe’s in aanmerking komt. De rechten van deelneming in fondsen van het „closed-end”-type worden evenwel vaak behandeld als effecten en veelal blijkt uit de toelating ervan tot de handel op een gereglementeerde markt, dat een dergelijke behandeling gerechtvaardigd is. Het is bijgevolg noodzakelijk, de marktdeelnemers en de bevoegde autoriteiten zekerheid te verschaffen over de vraag of rechten van deelneming in fondsen van het „closed-end”-type door de definitie van effecten worden bestreken. De nationale bevoegde autoriteiten zouden door middel van het Comité van Europese effectenregelgevers kunnen samenwerken om tot een gemeenschappelijke benadering te komen van de dagelijkse toepassing in de praktijk van de op de fondsen van het „closed-end”-type toepasselijke criteria, en met name die met betrekking tot minimale basisnormen voor corporate-governancemechanismen.

(8)

Aanvullende rechtszekerheid is tevens nodig met betrekking tot de indeling als effecten van financiële instrumenten die gekoppeld zijn aan de ontwikkeling van andere activa, met inbegrip van activa waarnaar in Richtlijn 85/611/EEG zelf niet wordt verwezen, of die door dergelijke activa worden gedekt. Er dient te worden verduidelijkt, dat, indien de koppeling aan de onderliggende waarde of aan een andere component van het instrument een element is dat als een in een contract besloten derivaat moet worden beschouwd, het financiële instrument tot de subcategorie effecten behoort waarin een element is besloten dat de vorm heeft van een derivaat. Dit heeft tot gevolg, dat met betrekking tot dat element de in Richtlijn 85/611/EEG vervatte criteria voor derivaten moeten worden toegepast.

(9)

Om onder de in Richtlijn 85/611/EEG vervatte definitie van geldmarktinstrumenten te vallen, dient een financieel instrument aan bepaalde criteria te voldoen. Het moet met name gewoonlijk op de geldmarkt worden verhandeld, liquide zijn en een waarde hebben die te allen tijde nauwkeurig kan worden vastgesteld. Er dient voor te worden gezorgd, dat deze criteria op eenvormige wijze worden toegepast en dat daarbij met bepaalde marktpraktijken rekening wordt gehouden. Tevens moet worden verduidelijkt, dat de criteria dienen te worden begrepen in samenhang met andere beginselen van Richtlijn 85/611/EEG. De definitie van geldmarktinstrumenten dient ook betrekking te hebben op financiële instrumenten die niet tot een gereglementeerde markt zijn toegelaten of daarop worden verhandeld en waarvoor Richtlijn 85/611/EEG aanvullende criteria vaststelt naast de algemene criteria die voor geldmarktinstrumenten gelden. Het is bijgevolg eveneens noodzakelijk, deze criteria te verduidelijken in het licht van de vereisten inzake de beleggersbescherming en met inachtneming van de in Richtlijn 85/611/EEG neergelegde beginselen, zoals de uit artikel 37 van die richtlijn voortvloeiende portefeuilleliquiditeit.

(10)

Op grond van Richtlijn 85/611/EEG moeten financiële derivaten als liquide financiële activa worden aangemerkt, indien zij aan de in genoemde richtlijn vastgelegde criteria voldoen. Het is noodzakelijk, een eenvormige toepassing van deze criteria te verzekeren. Tevens dient te worden verduidelijkt, dat deze criteria moeten worden opgevat op een wijze die strookt met de andere bepalingen van de richtlijn. Voorts dient te worden gepreciseerd, dat, indien kredietderivaten aan deze criteria voldoen, zij financiële derivaten in de zin van Richtlijn 85/611/EEG zijn en derhalve voor behandeling als liquide financiële activa in aanmerking komen.

(11)

De behoefte aan duidelijkheid is bijzonder dringend voor derivaten die op financiële indexen zijn gebaseerd. Thans bestaat er een breed scala aan financiële indexen die als onderliggende waarde voor een derivaat fungeren. Deze indexen variëren wat betreft de samenstelling en de weging van de componenten ervan. In al deze gevallen moet worden gewaarborgd, dat de icbe’s hun verplichtingen inzake de uit artikel 37 van Richtlijn 85/611/EEG voortvloeiende portefeuilleliquiditeit en de berekening van de intrinsieke waarde kunnen nakomen en dat deze verplichtingen niet in negatieve zin worden beïnvloed door de kenmerken van de onderliggende waarde van een derivaat. Verduidelijkt dient te worden, dat derivaten die gebaseerd zijn op financiële indexen waarvan de samenstelling voldoende gediversifieerd is, die voldoende representatief zijn voor de markt waarop zij betrekking hebben, en waarover passende gegevens betreffende de indexsamenstelling en indexberekening worden bekendgemaakt, onder de categorie derivaten vallen als liquide financiële activa. De nationale bevoegde autoriteiten zouden door middel van het Comité van Europese effectenregelgevers kunnen samenwerken, om tot gemeenschappelijke benaderingen te komen van de dagelijkse toepassing in de praktijk van deze criteria met betrekking tot indexen die gebaseerd zijn op activa die in de richtlijn niet specifiek als in aanmerking komende activa worden genoemd.

(12)

Richtlijn 85/611/EEG merkt effecten en geldmarktinstrumenten die een element met de vorm van een derivaat bevatten, als een subcategorie effecten en geldmarktinstrumenten aan. Het feit dat een effect of een geldmarktinstrument een element met de vorm van een derivaat bevat, betekent immers niet dat het gehele financiële instrument wordt omgevormd tot een financieel derivaat dat niet onder de definitie van effect of geldmarktinstrument valt. Bijgevolg dient te worden verduidelijkt, of een financieel derivaat als een in een ander instrument besloten element kan worden beschouwd. Voorts houdt het feit dat een derivaat in een effect of geldmarktinstrument is besloten, het risico in, dat de bij Richtlijn 85/611/EEG voor derivaten vastgestelde voorschriften worden omzeild. Om die reden eist de richtlijn, dat het in het effect of het geldmarktinstrument besloten element met de vorm van een derivaat moet worden geïdentificeerd en dat de vastgestelde voorschriften moeten worden nageleefd. Gezien het niveau van financiële innovatie ligt de identificatie van een dergelijk element echter niet altijd voor de hand. Teneinde in dit opzicht meer zekerheid te bieden, dienen criteria voor de identificatie van dergelijke elementen te worden vastgesteld.

(13)

Op grond van Richtlijn 85/611/EEG vallen de technieken en instrumenten met betrekking tot effecten of geldmarktinstrumenten welke worden gebezigd voor een goed portefeuillebeheer, niet onder de definitie van effecten en geldmarktinstrumenten. Om deze definities duidelijker af te bakenen, dienen criteria te worden vastgesteld ter bepaling van de transacties die onder deze technieken en instrumenten vallen. Ook moet eraan worden herinnerd, dat deze technieken en instrumenten moeten worden begrepen in samenhang met de andere op icbe’s rustende verplichtingen, met name wat het risicoprofiel betreft. Dat wil zeggen, dat zij moeten samenhangen met de bij Richtlijn 85/611/EEG vastgestelde risicobeheersregels en risicospreidingsregels, alsook met de in die richtlijn neergelegde beperkingen op verkopen vanuit een ongedekte positie en het opnemen van leningen.

(14)

Richtlijn 85/611/EEG stelt criteria vast voor het definiëren van icbe’s die obligatie- of aandelenindexen volgen. Icbe’s die aan deze criteria voldoen, genieten een soepeler behandeling wat de begrenzing van de concentratie van beleggingen in één en dezelfde uitgevende instelling betreft. Het is bijgevolg noodzakelijk, tot een duidelijk begrip van deze criteria te komen en de eenvormige toepassing ervan in alle lidstaten te waarborgen. Dit houdt in, dat meer duidelijkheid moet worden geschapen omtrent de vraag wanneer een icbe kan worden aangemerkt als een icbe die een index volgt, waardoor meer zekerheid wordt verschaft aangaande de voorwaarden die een dergelijke voorkeursbehandeling rechtvaardigen van icbe’s die indexen volgen.

(15)

Het Comité van Europese effectenregelgevers is geraadpleegd ter verkrijging van technisch advies.

(16)

De in deze richtlijn vervatte maatregelen zijn in overeenstemming met het advies van het Europees Comité voor het effectenbedrijf,

1)

effecten, zoals omschreven in artikel 1, lid 8, van Richtlijn 85/611/EEG;

2)

geldmarktinstrumenten, zoals omschreven in artikel 1, lid 9, van Richtlijn 85/611/EEG;

3)

liquide financiële activa, zoals bedoeld in de definitie van icbe’s in artikel 1, lid 2, van Richtlijn 85/611/EEG, wat de financiële derivaten betreft;

4)

effecten en geldmarktinstrumenten die een derivaat omvatten, zoals bedoeld in artikel 21, lid 3, vierde alinea, van Richtlijn 85/611/EEG;

5)

technieken en instrumenten die worden gebezigd met het oog op een goed portefeuillebeheer, zoals bedoeld in artikel 21, lid 2, van Richtlijn 85/611/EEG;

6)

icbe’s die indexen volgen, zoals bedoeld in artikel 22 bis, lid 1, van Richtlijn 85/611/EEG.

a)

het potentiële verlies dat de icbe als gevolg van het aanhouden van deze instrumenten kan lijden, is beperkt tot het bedrag dat ervoor is betaald;

b)

de liquiditeit ervan doet geen afbreuk aan het vermogen van de icbe om aan artikel 37 van Richtlijn 85/611/EEG te voldoen;

c)

betrouwbare waarderingen zijn voor deze instrumenten op de volgende wijze beschikbaar:

d)

adequate informatie is voor deze instrumenten op de volgende wijze beschikbaar:

e)

zij zijn verhandelbaar;

f)

de verwerving ervan strookt met de beleggingsdoelstellingen of het beleggingsbeleid, of met beide, van de icbe overeenkomstig Richtlijn 85/611/EEG;

g)

met de eraan verbonden risico’s wordt afdoende rekening gehouden in het kader van het risicobeheersproces van de icbe.

a)

de rechten van deelneming in fondsen van het „closed-end”-type die de vorm van beleggingsmaatschappijen en beleggingsfondsen hebben en die aan de volgende criteria voldoen:

b)

de rechten van deelneming in fondsen van het „closed-end”-type die bij overeenkomst zijn geregeld en die aan de volgende criteria voldoen:

c)

financiële instrumenten die aan de volgende criteria voldoen:

a)

financiële instrumenten die overeenkomstig artikel 19, lid 1, onder a), b) en c), van Richtlijn 85/611/EEG zijn toegelaten tot of worden verhandeld op een gereglementeerde markt;

b)

financiële instrumenten die niet tot de handel zijn toegelaten.

a)

zij hebben een looptijd bij uitgifte van ten hoogste 397 dagen;

b)

zij hebben een resterende looptijd van ten hoogste 397 dagen;

c)

de opbrengst ervan ondergaat regelmatig en ten minste om de 397 dagen een aanpassing die overeenkomt met de geldmarktontwikkelingen;

d)

het risicoprofiel ervan, met inbegrip van het krediet- en renterisico, stemt overeen met dat van financiële instrumenten die een in onder a) of b) bedoelde looptijd hebben of waarvan de opbrengst een onder c) bedoelde aanpassing ondergaat.

a)

zij stellen de icbe in staat, een intrinsieke waarde te berekenen die overeenstemt met de waarde waartegen het in portefeuille gehouden financiële instrument zou kunnen worden verhandeld tussen ter zake goed ingelichte, tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn;

b)

zij zijn gebaseerd op marktgegevens of op waarderingsmodellen, met inbegrip van systemen die op de geamortiseerde kostprijs zijn gebaseerd.

a)

zij voldoen aan een van de criteria van artikel 3, lid 2, en aan alle criteria van artikel 4, leden 1 en 2;

b)

er is passende informatie voor deze instrumenten beschikbaar, met inbegrip van informatie die een passende beoordeling van de aan een belegging in dergelijke instrumenten verbonden kredietrisico’s mogelijk maakt, rekening gehouden met de leden 2, 3 en 4 van dit artikel;

c)

zij zijn vrij overdraagbaar.

a)

informatie over zowel de uitgifte of het uitgifteprogramma als over de juridische en financiële situatie van de uitgevende instelling vóór de emissie van het geldmarktinstrument;

b)

actualisering van de onder a) bedoelde informatie op regelmatige basis en telkens als er zich een significante gebeurtenis voordoet;

c)

controle van de onder a) bedoelde informatie door ter zake gekwalificeerde derden die geen instructies aannemen van de uitgevende instelling;

d)

beschikbare en betrouwbare statistieken over de uitgifte of het uitgifteprogramma.

a)

informatie over de uitgifte of het uitgifteprogramma dan wel over de juridische en financiële situatie van de uitgevende instelling vóór de emissie van het geldmarktinstrument;

b)

actualisering van de onder a) bedoelde informatie op regelmatige basis en telkens als er zich een significante gebeurtenis voordoet;

c)

beschikbare en betrouwbare statistieken over de uitgifte of het uitgifteprogramma dan wel van andere gegevens die een adequate beoordeling van de aan een belegging in dergelijke instrumenten verbonden kredietrisico’s mogelijk maakt.

1)

zij is gevestigd in de Europese Economische Ruimte;

2)

zij is gevestigd in de tot de Groep van Tien behorende OESO-landen;

3)

zij heeft ten minste een zodanige rating dat zij als investeringswaardig wordt aangemerkt;

4)

op basis van een diepgaande analyse van de uitgevende instelling kan worden aangetoond, dat de op deze uitgevende instelling toepasselijke bedrijfseconomische voorschriften ten minste even stringent zijn als die welke in het Gemeenschapsrecht zijn vastgesteld.

a)

de onderliggende waarden ervan bestaan uit een of meer van de volgende elementen:

b)

in het geval van OTC-derivaten wordt voldaan aan de voorwaarden van artikel 19, lid 1, onder g), tweede en derde streepje, van Richtlijn 85/611/EEG.

a)

zij maken de overdracht van het kredietrisico van een in lid 1, onder a), van dit artikel bedoeld activum mogelijk, onafhankelijk van de andere risico’s die aan dit activum zijn verbonden;

b)

zij resulteren niet in de levering of overdracht, met inbegrip in de vorm van contanten, van andere activa dan die welke zijn bedoeld in artikel 19, leden 1 en 2, van Richtlijn 85/611/EEG;

c)

zij voldoen aan de criteria voor OTC-derivaten welke zijn vastgesteld in artikel 19, lid 1, onder g), tweede en derde streepje, van Richtlijn 85/611/EEG en in de leden 3 en 4 van het onderhavige artikel;

d)

met de risico’s ervan wordt afdoende rekening gehouden bij het risicobeheersproces van de icbe en bij haar interne controlemechanismen ingeval zich de kans voordoet op informatieasymmetrie tussen de icbe en de wederpartij bij het kredietderivaat, als gevolg van de mogelijke toegang van de wederpartij tot niet-openbare informatie over ondernemingen waarvan de activa worden gebruikt als onderliggende waarden door kredietderivaten.

a)

de grondslag voor de waardering is ofwel een betrouwbare actuele marktwaarde van het instrument ofwel, indien een dergelijke waarde niet beschikbaar is, een prijsbepalingsmodel waarbij van een passende en erkende methode gebruik wordt gemaakt;

b)

de waardering wordt door een van de volgende parijen geverifieerd:

a)

zij zijn voldoende gediversifieerd, in die zin dat aan de volgende criteria is voldaan:

b)

zij zijn voldoende representatief voor de markt waarop zij betrekking hebben, in die zin dat aan de volgende criteria is voldaan:

c)

zij worden op passende wijze bekendgemaakt, in die zin dat aan de volgende criteria is voldaan:

a)

op grond van de betrokken component kunnen sommige of alle kasstromen die anders uit hoofde van het als basiscontract fungerende effect vereist zouden zijn, worden gewijzigd volgens een gespecificeerde rentevoet, prijs van een financieel instrument, wisselkoers, koers- of prijsindex, kredietrating, kredietindex of andere variabele, en bijgevolg op eenzelfde wijze variëren als een losstaand derivaat;

b)

de economische kenmerken en risico’s van het component houden geen nauw verband met de economische kenmerken en risico’s van het basiscontract;

c)

hij heeft een significant effect op het risicoprofiel en de prijsvorming van het effect.

a)

zij zijn economisch gepast in die zin dat zij kostendoelmatig zijn;

b)

zij worden gehanteerd met het oog op de verwezenlijking van een of meer van de volgende specifieke doelstellingen:

c)

met de aan deze technieken en instrumenten verbonden risico’s wordt afdoende rekening gehouden in het kader van het risicobeheersproces van de icbe.

a)

hij is toegankelijk voor het publiek;

b)

de opsteller van de index is onafhankelijk van de icbe die de index volgt.