(1)

Η συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Δημοκρατίας του Βανουάτου σχετικά με την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή (1) («συμφωνία») υπεγράφη και άρχισε να εφαρμόζεται προσωρινά από τις 28 Μαΐου 2015 (2) για τη διευκόλυνση των ταξιδιών των πολιτών του Βανουάτου στην Ένωση και των ταξιδιών των πολιτών της Ένωσης στο Βανουάτου.

(2)

Η συμφωνία βασίζεται στην κοινή βούληση των συμβαλλομένων μερών να ενθαρρύνουν τις διαπροσωπικές επαφές, να τονώσουν τον τουρισμό και να αναζωογονήσουν τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ της Ένωσης και του Βανουάτου.

(3)

Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 της συμφωνίας, κάθε Μέρος μπορεί να αναστείλει εν όλω ή εν μέρει τη συμφωνία, ιδίως για λόγους δημόσιας τάξης και προστασίας της εθνικής ασφάλειας. Η απόφαση αναστολής κοινοποιείται στο έτερο Μέρος το αργότερο δύο μήνες πριν από την προγραμματισμένη έναρξη ισχύος της. Σε περίπτωση που οι λόγοι της εν λόγω αναστολής παύσουν να υφίστανται, το Μέρος που ανέστειλε τη συμφωνία ενημερώνει αμέσως σχετικά το έτερο Μέρος και αίρει την αναστολή.

(4)

Το Βανουάτου εφαρμόζει προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές, στο πλαίσιο των οποίων χορήγησε την ιθαγένεια του Βανουάτου σε υπηκόους άλλων χωρών χωρίς προηγούμενο δεσμό με το Βανουάτου, εκδίδοντας θετικές αποφάσεις για τη συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων. Βάσει των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από το γραφείο διαβατηρίων του Βανουάτου στις 14 Ιουνίου 2021, το Βανουάτου, έως τον Μάρτιο του 2021 εξέδωσε περισσότερα από 10 500 διαβατήρια με εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό απόρριψης. Η κατάσταση αυτή εγείρει αμφιβολίες ως προς την αξιοπιστία του ελέγχου ασφαλείας και δέουσας επιμέλειας που διενεργούν οι αρχές του Βανουάτου.

(5)

Επιπλέον, μεταξύ των χωρών καταγωγής των επιτυχόντων αιτούντων για την ιθαγένεια του Βανουάτου περιλαμβάνονται διάφορες χώρες οι υπήκοοι των οποίων απαιτείται να διαθέτουν θεώρηση για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης.

(6)

Στις ανταλλαγές μεταξύ της Επιτροπής και των αρχών του Βανουάτου τον Οκτώβριο του 2017, τον Νοέμβριο του 2019, τον Ιούνιο του 2020 και τον Μάρτιο του 2021, η Επιτροπή εξέφρασε σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τα προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές, ιδίως σχετικά με τη χορήγηση ιθαγένειας σε πρόσωπα που περιλαμβάνονται στις βάσεις δεδομένων της Ιντερπόλ, την απουσία απαιτήσεων φυσικής παρουσίας ή διαμονής, τις σύντομες περιόδους διεκπεραίωσης των προγραμμάτων και την έλλειψη συστηματικής ανταλλαγής πληροφοριών με τις χώρες καταγωγής ή της προηγούμενης κύριας διαμονής των αιτούντων, και προειδοποίησε την κυβέρνηση του Βανουάτου για την πιθανότητα επαναφοράς της υποχρέωσης θεώρησης, σε περίπτωση που οι ανησυχίες αυτές δεν απαντηθούν. Οι εξηγήσεις που παρέσχε το Βανουάτου δεν ήταν επαρκείς για να μετριάσουν αυτές τις ανησυχίες.

(7)

Κατά συνέπεια, η εφαρμογή της συμφωνίας ανεστάλη εν μέρει με την απόφαση (ΕΕ) 2022/366 του Συμβουλίου (3). Η αναστολή περιορίζεται στα κοινά διαβατήρια που εκδόθηκαν από την 25η Μαΐου 2015, όταν άρχισε να αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των επιτυχόντων αιτούντων στο πλαίσιο των προγραμμάτων του Βανουάτου για χορήγηση ιθαγένειας σε επενδυτές.

(8)

Ενώ η απόφαση (ΕΕ) 2022/366 ανέστειλε εν μέρει τη συμφωνία, ήταν επίσης αναγκαίο να προβλεφθεί η αναστολή στο επίπεδο του δικαίου της Ένωσης. Ως εκ τούτου, βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1806 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), στις 27 Απριλίου 2022 η Επιτροπή εξέδωσε τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2022/693 (5) για την προσωρινή αναστολή της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τους υπηκόους του Βανουάτου που κατέχουν κοινά διαβατήρια που εκδόθηκαν από το Βανουάτου από την 25η Μαΐου 2015 για περίοδο εννέα μηνών, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 4 Μαΐου 2022 έως τις 3 Φεβρουαρίου 2023.

(9)

Μετά την έναρξη ισχύος της προσωρινής αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1806, η Επιτροπή ξεκίνησε ενισχυμένο διάλογο με το Βανουάτου με σκοπό να διορθωθεί η κατάσταση που οδήγησε στην εν λόγω αναστολή.

(10)

Παρότι ο ενισχυμένος διάλογος με το Βανουάτου ξεκίνησε στις 12 Μαΐου 2022, στη συνέχεια το Βανουάτου δεν συμμετείχε με ουσιαστικό τρόπο. Ως εκ τούτου, κατά τη διάρκεια της εννεάμηνης περιόδου που ορίζεται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2022/693, δεν κατέστη δυνατόν να διορθωθούν οι περιστάσεις που οδήγησαν στην προσωρινή αναστολή της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης.

(11)

Τα προγράμματα χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές που διαχειρίζεται το Βανουάτου εξακολουθούν να συνιστούν αυξημένο κίνδυνο για την εσωτερική ασφάλεια των κρατών μελών και καταστρατήγηση της ενωσιακής διαδικασίας θεωρήσεων βραχείας διαμονής και της αξιολόγησης των κινδύνων για την ασφάλεια και της μετανάστευσης που αυτή συνεπάγεται. Ελλείψει δέσμευσης του Βανουάτου για τη διόρθωση αυτών των περιστάσεων, η απόφαση (ΕΕ) 2022/366 θα πρέπει, επομένως, να καταργηθεί και η εφαρμογή της συμφωνίας εν όλω θα πρέπει να ανασταλεί όσον αφορά όλους τους υπηκόους του Βανουάτου.

(12)

Η παρούσα απόφαση συνιστά ανάπτυξη διατάξεων του κεκτημένου του Σένγκεν στις οποίες δεν συμμετέχει η Ιρλανδία, σύμφωνα με την απόφαση 2002/192/ΕΚ του Συμβουλίου (6). Ως εκ τούτου, η Ιρλανδία δεν συμμετέχει στην έκδοση της παρούσας απόφασης και δεν δεσμεύεται απ’ αυτήν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή της.