Rezolucja Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie poparcia dla układu z Schengen

Przemieszczajmy się swobodnie, wspierajmy Schengen

(2016/C 133/01)

Swoboda przemieszczania się jest najbardziej widocznym sukcesem procesu integracji europejskiej. Układ z Schengen, który umożliwia ludziom swobodne podróżowanie między krajami w celach zawodowych, naukowych i rozrywkowych, i który eliminuje fizyczne przeszkody w przepływie towarów i usług, jest kamieniem węgielnym rynku wewnętrznego. Rynek ten wart jest 2 800 mld EUR, obejmuje 1,7 mln pracowników przekraczających granice wewnętrzne i 57 mln przypadków transgranicznego transportu drogowego rocznie. Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych odgrywa istotną rolę w pokonywaniu barier, zbliżając ludzi i ożywiając europejską gospodarkę. Kilka pokoleń Europejczyków dorastało, korzystając z Schengen i nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Szacuje się, że przywrócenie kontroli granic wewnętrznych kosztowałoby 100 mld EUR, czyli 0,8 % PKB, co sprawiłoby, że wszyscy stalibyśmy się słabsi pod względem kulturowym, społecznym i gospodarczym.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny w pełni popiera zasady, które skłoniły państwa członkowskie będące sygnatariuszami układu z 1985 r. do zadeklarowania, że są „świadome, że coraz ściślejszy związek narodów państw członkowskich Wspólnot Europejskich powinien znaleźć odzwierciedlenie w swobodzie przekraczania granic wewnętrznych dla wszystkich obywateli państw członkowskich oraz w swobodnym przepływie towarów i usług” oraz że pragną „wzmocnić solidarność między swoimi narodami usuwając przeszkody w swobodnym ruchu na wspólnych granicach między państwami […]”. Zawarty układ miał na celu wzmacnianie związku narodów i solidarności między narodami. Dlatego też podanie tego układu w wątpliwość oznaczałoby, oprócz poważnych konsekwencji gospodarczych, zadanie solidarności i samej Unii ciosu, który mógłby okazać się fatalny w skutkach.

Komitet popiera również w pełni zasadę, która skłoniła państwa członkowskie będące sygnatariuszami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do stwierdzenia, że „Unia rozwija politykę mającą na celu […] zapewnienie braku jakiejkolwiek kontroli osób, niezależnie od ich obywatelstwa, przy przekraczaniu przez nie granic wewnętrznych”, przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznej kontroli granic zewnętrznych UE (art. 77 ust. 1).

Dlatego też członkowie EKES-u, którzy reprezentują europejskie społeczeństwo obywatelskie, są coraz bardziej zaniepokojeni presją wywieraną na układ z Schengen. EKES wzywa rządy państw europejskich, by nie uległy populistycznym presjom i obawom oraz broniły praw, o które walczyliśmy. Komitet uznaje, że ostatnie wydarzenia ujawniły poważne niedociągnięcia w zarządzaniu granicami Europy i w naszej zdolności do skutecznego monitorowania przepływu osób mających szkodliwe intencje. Kwestie te wymagają rozwiązania, ale to nie układ z Schengen jest tu problemem i nie powinien być wykorzystywany w charakterze kozła ofiarnego. Instytucje UE muszą za wszelką cenę uniknąć stopniowego odchodzenia od zasad Schengen, a co za tym idzie, od rynku wewnętrznego, co w ostatecznym rozrachunku odbyłoby się ze szkodą dla nas wszystkich.

Strefa Schengen nie może być tak mocna jak jej najsłabsze ogniwo. Ochrona granic UE powinna być częścią wspólnych wysiłków i wszystkie państwa członkowskie powinny ponosić za nie współodpowiedzialność Podjęte przez państwa członkowskie zobowiązania do wprowadzenia w życie skutecznej i operacyjnej agencji Frontex i do jej wzmocnienia muszą być przestrzegane. Bez skutecznej kontroli granic zewnętrznych Unia nie będzie w stanie udostępnić swego terytorium tym uchodźcom, którzy potrzebują pomocy. Skuteczne kontrole granic zewnętrznych są w ostatecznym rachunku niezbędnym warunkiem utrzymania systemu Schengen. Zabezpieczenie granic nie może prowadzić do stwarzania barier dla osób potrzebujących ochrony z przyczyn humanitarnych, zgodnie z konwencją genewską.

Musimy być przygotowani na wprowadzenie odważnych rozwiązań, które będą w stanie strzec naszych praw i chronić naszą Unię bez granic wewnętrznych, pozwalając na swobodne wykonywanie pracy, prowadzenie handlu i pobieranie nauki oraz na swobodną wymianę pomysłów, towarów i usług. Chodzi tu o obronę naszej Europy, naszej strefy Schengen oraz naszych praw społecznych i praw podstawowych.

Komitet apeluje zatem do europejskich i krajowych organizacji społeczeństwa obywatelskiego o wyrażenie poparcia nie tylko dla utrzymania strefy Schengen, ale także jej umocnienia i rozszerzenia. Ze swej strony Komitet zobowiązuje się do podjęcia działań wobec instytucji UE, w szczególności Rady, w celu zapewnienia, że państwa członkowskie pozostaną wierne zasadom Traktatów i umów, które stanowią oczywiste osiągnięcia Unii narodów Europy.