13.9.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 277/23

—

Z zadowoleniem przyjmuje posunięcie dotyczące utworzenia autentycznej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości na podstawie wniosków budżetowych, w których uznano za konieczne zapewnienie niezbędnych środków w budżecie przeznaczonym na imigrację, azyl i bezpieczeństwo.

—

Potwierdza znaczenie proponowanych zmian dla władz lokalnych i regionalnych, mających bezpośredni wpływ na ich obowiązki i życie codzienne osób mieszkających w Unii Europejskiej.

—

W kontekście powszechnej ochrony podstawowych praw i wolności podkreśla znaczenie reagowania na problemy związane z bezpieczeństwem, wynikające z większej mobilności na świecie.

—

Z zadowoleniem przyjmuje koncentrację na elastyczności i osiąganiu wyników oraz podkreśla, że wymaga to dobrego planowania oraz udziału i poczucia odpowiedzialności wszystkich zainteresowanych stron. W związku z tym podkreśla konieczność zaangażowania władz lokalnych i regionalnych oraz innych zainteresowanych stron, takich jak wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe, społeczeństwo obywatelskie i sami beneficjenci (począwszy od etapu planowania), ponieważ to właśnie te podmioty najczęściej realizują programy i projekty.

—

Uważa, że dzięki proponowanym reformom znacznie poprawi się dostęp do funduszy. KR zachęca jednak do rozbudowania mechanizmów służących przekazywaniu informacji dotyczących możliwości korzystania z tych środków. W większych krajach można by poprosić władze samorządowe o organizację konsultacji regionalnych i lokalnych, aby umożliwić większe zaangażowanie zarówno tych organizacji, jak i zainteresowanych stron działających z dala od głównych miast.

Sprawozdawca

Sprawozdawca: Samuel AZZOPARDI (MT/PPE), burmistrz miasta Victoria, Gozo

Dokumenty źródłowy

1.

Z zadowoleniem przyjmuje posunięcie dotyczące utworzenia autentycznej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości na podstawie wniosków budżetowych, w których uznano za konieczne zapewnienie niezbędnych środków w budżecie przeznaczonym na imigrację, azyl i bezpieczeństwo (1).

2.

Z zadowoleniem przyjmuje uproszczenie istniejących instrumentów poprzez połączenie ich w dwa fundusze.

3.

Potwierdza znaczenie proponowanych zmian dla władz lokalnych i regionalnych, mających bezpośredni wpływ na ich obowiązki i życie codzienne osób mieszkających w Unii Europejskiej.

4.

W kontekście powszechnej ochrony podstawowych praw i wolności podkreśla znaczenie reagowania na problemy związane z bezpieczeństwem, wynikające z większej mobilności na świecie.

5.

Podkreśla, że można tego dokonać poprzez wdrożenie spójnych instrumentów w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w oparciu o poszanowanie praw człowieka, solidarność i odpowiedzialność, ze zwróceniem szczególnej uwagi na równouprawnienie płci i zasady niedyskryminacji (2).

6.

Uważa, że potrzebna jest równowaga między pulą środków przeznaczonych na bezpieczeństwo i ochronę granic a wydatkami w takich dziedzinach jak integracja imigrantów czy warunki przyjmowania osób ubiegających się o azyl.

7.

Popiera utworzenie budżetu opartego na potrzebach, pomagającego osiągnąć efekt synergii między instrumentami finansowymi UE, czyli między funduszami strukturalnymi a funduszami przeznaczonymi na sprawy wewnętrzne. W budżecie Unii należy wyasygnować odpowiednie środki na dziedzinę spraw wewnętrznych, zarówno przy wykorzystaniu funduszy strukturalnych, jak i wyspecjalizowanych instrumentów w obrębie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

8.

Wskazuje na fakt, że spowodowana przez uchylenie decyzji Rady 2007/125/WSiSW utrata możliwości uzupełniającego korzystania z innych instrumentów unijnych i wspólnotowych w znaczącym stopniu ogranicza pożądaną elastyczność wykorzystania instrumentów finansowych. Naraża to także na szwank dalszy nieprzerwany rozwój regionalnych projektów transgranicznych w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego, które dotychczas finansowane były ze środków przeznaczonych na finansowanie Celu 3 w oparciu o EFRR. Dlatego Komitet opowiada się za utrzymaniem komplementarności instrumentów wspólnotowych.

9.

Zaznacza, że dla właściwego funkcjonowania budżetu i instrumentów finansowych potrzebna jest pewna elastyczność, która umożliwiałaby dokonanie autentycznego przeglądu śródokresowego, uwzględniającego wyodrębnione priorytety polityczne, a jednocześnie podkreśla, że elastyczność ta nie może być forsowana kosztem sprawiedliwego przydziału środków.

10.

Z zadowoleniem przyjmuje koncepcję polityki imigracyjnej, której realizacja miałaby rozpoczynać się w krajach pochodzenia i która uwzględniałaby potrzeby europejskiego rynku pracy oraz zmiany demograficzne, co doprowadziłoby do powstania systemu korzystnego dla wszystkich stron, w tym krajów pochodzenia tak często korzystających z przekazów pieniężnych z UE (3).

11.

Podkreśla konieczność ścisłej współpracy na szczeblu UE, ukierunkowanej na lepszą koordynację działań państw członkowskich w zakresie zarządzania zewnętrznymi granicami Unii, oraz tworzenia wspólnego europejskiego systemu azylowego.

12.

Podkreśla potrzebę tego, by wykorzystanie budżetu było przejrzyste – wnioski, projekty i osiągnięte wyniki powinny być widoczne, łatwo dostępne i zrozumiałe dla zwykłych obywateli.

13.

Z zadowoleniem przyjmuje koncentrację na elastyczności i osiąganiu wyników oraz podkreśla, że wymaga to dobrego planowania oraz udziału i poczucia odpowiedzialności wszystkich zainteresowanych stron. W związku z tym podkreśla konieczność zaangażowania władz lokalnych i regionalnych oraz innych zainteresowanych stron, takich jak wyspecjalizowane organizacje międzynarodowe, społeczeństwo obywatelskie i sami beneficjenci (począwszy od etapu planowania), ponieważ to właśnie te podmioty najczęściej realizują programy i projekty.

14.

Zwraca uwagę na konieczność niezależnego monitorowania i oceny w celu zapewnienia efektywnego wykorzystania funduszy oraz solidnego zarządzania nimi przez organizacje wdrażające. Może to być zachętą do poprawy sprawności instytucjonalnej. Wskaźniki jakościowe oraz ilościowe muszą wybrać wspólnie wszystkie zainteresowane strony. Komitet zaznacza, że efektywne i opłacalne mogą być niektóre wskaźniki jakościowe. Komitet apeluje również o wzmocnienie kontroli Komisji Europejskiej i Parlamentu nad funduszami, aby pomóc w utworzeniu niezależnego elementu monitorowania i oceny.

15.

Uważa, że dzięki proponowanym reformom znacznie poprawi się dostęp do funduszy. KR zachęca jednak do rozbudowania mechanizmów służących przekazywaniu informacji dotyczących możliwości korzystania z tych środków. W większych krajach można by poprosić władze samorządowe o organizację konsultacji regionalnych i lokalnych, aby umożliwić większe zaangażowanie zarówno tych organizacji, jak i zainteresowanych stron działających z dala od głównych miast.

16.

Zaznacza, że oprócz pozytywnych aspektów uproszczenia i elastyczności proponowane reformy wnoszą również pewną dozę niepewności co do podziału środków pomiędzy różne sektory i zagadnienia tematyczne. W związku z tym KR podkreśla, że alokacji funduszy należy dokonać w oparciu o realne zapotrzebowanie mierzone na podstawie analizy potrzeb, a jednocześnie należy ustalić priorytety zgodnie z podejściem opartym na uprawnieniach. Można tego dokonać za pomocą mechanizmów i zabezpieczeń wprowadzanych w celu zapewnienia efektywnego sposobu ustalenia priorytetów, a także angażując władze lokalne i regionalne oraz inne zainteresowane strony w proces opracowywania strategii krajowych.

17.

Podkreśla konieczność równego podziału funduszy, uwzględniającego potencjał instytucjonalny i wnioski projektowe, zamiast skupiania ich wokół kilku beneficjentów.

18.

Uważa, że w przypadku niewystarczających funduszy priorytetowo należy traktować fundusze ukierunkowane na ochronę podstawowych praw i wolności osób, w tym fundusze dotyczące podstawowych standardów życia, kwestii związanych z płcią i prawem do azylu, a także środki przeznaczone na budowę potencjału władz lokalnych i regionalnych do zarządzania przepływami migracyjnymi.

19.

Podkreśla, jak ważne jest podejście nastawione na uczestnictwo dla osiągnięcia wyników i popiera propozycje zobowiązujące państwa członkowskie do tworzenia partnerstw ze wszystkimi właściwymi organami publicznymi i odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym społeczeństwem obywatelskim i organizacjami międzynarodowymi, w celu opracowywania, realizacji i monitorowania programów krajowych.

20.

W związku z tym wzywa do wzmocnienia partnerstwa zainteresowanych stron i nadania mu charakteru obowiązkowego. KR zaznacza, że zasada zdefiniowana obecnie w projekcie rozporządzenia określającego przepisy ogólne (4) może nie nadać uczestnictwu charakteru wystarczająco wiążącego. Podczas gdy mechanizmy koordynacji są sztywne, w innych obszarach istnieje znaczna swoboda decyzyjna, jeśli chodzi o faktyczne tworzenie sensownych partnerstw.

21.

Sugeruje, że wyznaczenie pojedynczej instytucji odpowiedzialnej za wszystkie działania wspierane za pomocą funduszy może nie być optymalnym rozwiązaniem – pomimo wszelkich uproszczeń. Aby decyzje były podejmowane w sposób sprawiedliwy, potrzebne są: przejrzystość, kontrole i równowaga. KR jest zaniepokojony faktem, iż mogą pojawiać się problemy prawne, które uniemożliwiają oddelegowanej instytucji pracę pod nadzorem właściwego organu krajowego. Proponuje zatem, aby przepisy uelastycznić do tego stopnia, by zapewniały zgodność z normami krajowymi obowiązującymi w UE oraz by nie zmuszały państw członkowskich do zmiany swych struktur konstytucyjnych – jeśli oczywiście możliwa jest realizacja celów przy zastosowaniu podejścia opartego na partnerstwie.

22.

Z zadowoleniem przyjmuje dążenie do utworzenia „wspólnego europejskiego systemu azylowego”, a jednocześnie podkreśla, że musi on wzorować się na standardach państw posiadających lepsze systemy i struktury, a nie powodować ogólne obniżenie jakości na podobieństwo państw posiadających systemy gorsze.

23.

Chciałby, aby istniała większa jasność co do tego, czy Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu będzie korzystał wyłącznie z funduszy przydzielonych mu bezpośrednio czy też będzie miał również dostęp do funduszy związanych ze sprawami wewnętrznymi.

24.

Z zadowoleniem odnotowuje uznanie znaczenia władz lokalnych i regionalnych w systemach przyjmowania i azylu oraz w integracji obywateli państw trzecich i legalnych migrantów.

25.

Pochwala koncepcję skupienia się na osobach wymagających szczególnego traktowania, w tym ofiarach handlu.

26.

Podkreśla, że integracja musi skupiać się na działaniach długoterminowych i trwałych. Nie wolno zapominać, że jest ona procesem dwukierunkowym, w którym inicjatywy mogą być podejmowane zarówno na rzecz społeczności przyjmującej, jak i migrantów.

27.

Proponuje, aby fundusze asygnowane na sprawy wewnętrzne przeznaczać także na działania zalecane przez Komisję Europejską, co byłoby uznaniem podejścia opartego na wielopoziomowym sprawowaniu rządów w ramach drugiej europejskiej agendy na rzecz integracji (5).

28.

Zaznacza, że z perspektywy administracyjnej praktyki aresztowania osób, stosowane w UE, są kontrolowane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka i organy ds. praw człowieka oraz podkreśla, że finansowanie projektów związanych z zatrzymywaniem osób nie może odbywać się niezgodnie z prawem UE i postanowieniami ECHR.

29.

Podkreśla, że członkowie rodzin korzystający z ochrony międzynarodowej w różnych państwach członkowskich powinni mieć możliwość wspólnego zamieszkania i korzystania z ochrony w tym samym państwie członkowskim.

30.

Podkreśla, że europejskie regiony przygraniczne powinny otrzymywać bardziej odpowiednie wsparcie w zakresie azylu i migracji, zwłaszcza w czasie szczególnych trudności (6).

31.

Podkreśla, że kryteria i mechanizmy dotyczące relokacji muszą mieć charakter niedyskryminujący i winny koncentrować się na osobach znajdujących się w najtrudniejszym położeniu – z jednoczesnym uwzględnieniem aspektów rynku pracy w UE, zwłaszcza w przypadku osób zmuszonych obecnie do przebywania na obszarach charakteryzujących się ograniczonym dostępem do rynku pracy. Kryteria te nie powinny koncentrować się na priorytetowym traktowaniu jednostek o wysokich kwalifikacjach, już zintegrowanych ze społeczeństwem kraju przyjmującego.

32.

Zaznacza, że władze lokalne i regionalne są w stanie uczestniczyć w procesie tworzenia takich mechanizmów (7).

33.

Jest zdania, że solidarność we wspieraniu obciążonych krajów powinna zależeć od sytuacji pod względem przestrzegania praw człowieka i poszanowania norm UE w zakresie przyjmowania cudzoziemców. Takie podejście sprzyjałoby poprawie sytuacji.

34.

Z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie unijnego programu przesiedleń i zachęca do sformułowania jasnych norm w ramach partnerstwa między Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu, Biurem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców i organizacjami pozarządowymi, z uwzględnieniem sprawdzonych rozwiązań w innych częściach świata. UE powinna przewodzić poprzez dawanie dobrego przykładu, dążąc do identyfikacji osób najbardziej zapomnianych przez społeczność międzynarodową i do zapewnienia im ochrony.

35.

Zwraca uwagę na konieczność stosowania zachęt i przekazywania informacji dotyczących korzyści w celu zwiększenia ilości miejsc przeznaczanych przez państwa członkowskie dla przesiedleńców.

36.

Podkreśla potrzebę zachowania wyraźnego rozróżnienia między przesiedlaniem z państw trzecich a relokacją w granicach UE. Wzywa tym samym do przestrzegania postanowień w zakresie maksymalnej liczby osób przydzielonych do tych dwóch programów.

37.

Potwierdza, że programy powinny – co do zasady – funkcjonować wyłącznie na bazie dobrowolności i zgodnie z celami współpracy na rzecz rozwoju, a powrót powinien prowadzić do trwałej integracji społecznej objętych tym procesem osób (8). Projekt powrotu musi mieć sens i nie może prowadzić do podjęcia ponownie próby emigracji (9). Cel ten można osiągnąć dzięki partnerstwom z wyspecjalizowanymi organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM).

38.

Zaznacza, że powodzenia strategii powrotów nie można w wystarczającym stopniu zmierzyć za pomocą wyłącznie ilościowego wskaźnika liczby osób powracających. Dobrym wskaźnikiem mogłaby być liczba osób powracających w stosunku do liczby wszystkich przypadków z uwzględnieniem długoterminowych czynników jakości.

39.

Zwraca uwagę na własny, nieodzowny udział w procesie poprawy bezpieczeństwa wewnętrznego Europy oraz na konieczność budowania potencjału władz lokalnych i regionalnych.

40.

Podkreśla, że przy wydatkowaniu środków z Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego należy pamiętać o konieczności inwestowania w dalsze badania, wprowadzaniu innowacji i wymianie wiedzy specjalistycznej w takich dziedzinach jak bezpieczeństwo cybernetyczne, kryminalistyka, ochrona infrastruktury strategicznej czy bezpieczeństwo w miastach. Komisja Europejska pragnie upowszechniać te aspekty w związku z coraz bardziej naglącą potrzebą rozwiązywania konkretnych i złożonych problemów.

41.

Potwierdza znaczenie zaangażowania władz lokalnych i regionalnych we współpracę z policją i współdziałanie w dziedzinie bezpieczeństwa. Zaangażowanie to polega m.in. na: szkoleniach, wymianie sprawdzonych rozwiązań, prowadzeniu programów prewencji, opracowywaniu wspólnych narzędzi i systemów informatycznych oraz na lepszej komunikacji.

42.

Zaleca wzmocnienie i wykorzystanie w każdym państwie członkowskim obecnych sieci władz lokalnych i regionalnych lub w razie potrzeby utworzenie nowych sieci w celu ułatwienia wymiany sprawdzonych rozwiązań w zakresie integracji społecznej, kształcenia zawodowego i zrozumienia ekstremizmu rodzącego się w lokalnych dzielnicach i w sąsiedztwie. Mogłoby to wspierać prace podjęte w ramach ostatnio utworzonej europejskiej sieci na rzecz przeciwdziałania radykalizacji.

43.

Proponuje, aby finansowanie w ramach Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego obejmowało konsultacje społeczne na szczeblu lokalnym w państwach członkowskich i było ukierunkowane na osoby, które czują się oderwane od społeczeństwa. Może to pomóc w wielowymiarowym zrozumieniu lokalnych doświadczeń, problemu terroryzmu i czynników powodujących ekstremizm.

44.

Podkreśla znaczenie zwiększenia bezpieczeństwa praktyk bankowych i sposobów działania przedsiębiorstw w celu określenia i zidentyfikowania czynności polegających na finansowaniu terroryzmu i przestępczości zorganizowanej poprzez pranie pieniędzy i łączenie działalności przestępczej z procedurami prowadzonymi przez legalnie funkcjonujące przedsiębiorstwa.

45.

Przypomina również znaczenie orzekania przepadku mienia pochodzącego z przestępstwa, co jest niewątpliwie istotnym sposobem zwalczania wszelkich rodzajów nielegalnej działalności, w związku z czym z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja Europejska zaproponowała przepisy mające na celu wzmocnienie ram prawnych UE dotyczących konfiskaty (10).

46.

Zaznacza, że chociaż partnerstwa publiczno-prywatne mogłyby przynieść pozytywne skutki, należy unikać prywatyzacji organów bezpieczeństwa.

47.

Podkreśla konieczność odpowiedniego finansowania kontroli granicznej (11). Jednocześnie uważa, że biorąc pod uwagę kwestię przeciwdziałania nielegalnej migracji, można mieć wątpliwości, czy dokonywanie znaczących inwestycji w kontrolę graniczną jest najskuteczniejszym i najbardziej efektywnym sposobem generowania długofalowych i znaczących zmian.

48.

Podkreśla konieczność niezależnego monitorowania działań prowadzonych na granicach przez takie organizacje jak Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (Biuro UNHCR), mających na celu zapewnienie poszanowania podstawowych praw człowieka, w tym uwrażliwienie na kwestie płci.

49.

Podkreśla, że dbałość o życie ludzkie powinna mieć pierwszeństwo przed wszystkimi innymi kwestiami i apeluje o większą współpracę i podział odpowiedzialności za osoby uratowane pomiędzy państwa członkowskie, co zapewniłoby zachęty do ratowania osób. KR uważa, że automatyczny podział odpowiedzialności mógłby pomóc ocalić więcej osób na morzu.

50.

Z zadowoleniem przyjmuje zmiany mające na celu przyspieszenie reakcji w sytuacjach nadzwyczajnych.

51.

Wzywa Komisję do zaangażowania się w planowanie i opracowywanie działań transgranicznych wiążących się z czynnym udziałem obszarów przygranicznych. Umożliwiłoby to regionom połączenie doświadczeń w zakresie ochrony ludności i zapewniłoby solidną podstawę działań, dzięki której można by utworzyć europejskie siły reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych.

52.

Wzywa Komisję do udziału w bezpośredniej kontroli sytuacji nadzwyczajnych w celu utrzymania odpowiedniego poziomu nadzoru i pomocy w koordynacji transgranicznej.

53.

Zachęca państwa członkowskie do utworzenia interdyscyplinarnych zespołów szybkiego reagowania w sytuacjach nadzwyczajnych, zwłaszcza jeżeli sytuacja nadzwyczajna charakteryzuje się takimi aspektami jak mieszane przepływy migracyjne, w którym to przypadku istotnego znaczenia nabiera specjalistyczna wiedza w zakresie przepisów azylowych i praw człowieka.

54.

Zaznacza, że niektóre sytuacje nadzwyczajne mogą mieć charakter bardziej długofalowy oraz że przeznaczane na nie fundusze muszą być dostępne przez cały czas trwania danej sytuacji.

55.

Z zadowoleniem przyjmuje uspójnienie podejścia do wewnętrznych i zewnętrznych aspektów zarządzania migracją i bezpieczeństwa wewnętrznego oraz zaznacza, że współpraca i dialog z państwami trzecimi są konieczne do tego, aby rozwiązać zarówno problem nielegalnej imigracji, jak i skoncentrować się na migracji legalnej.

56.

Zaznacza, że władze lokalne i regionalne, które są najbliżej państw trzecich lub mają z nimi najsilniejsze związki, mogą zapewnić niezbędne powiązania sprzyjające współpracy UE z tymi państwami, co stanowiłoby znaczący wkład w poprawę stosunków z miastami i regionami pochodzenia i tranzytu oraz przyczyniłoby się do poprawy warunków życia w tych lokalizacjach (12). Dzięki współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi w nowych państwach członkowskich i państwach sąsiadujących (dotyczy to np. grup roboczych i wspólnych komitetów konsultacyjnych, CORLEAP-u, ARLEM-u) KR ma możliwość upowszechniania celów programów dofinansowania poza granicami UE.

57.

Nie dostrzega wyraźnej granicy między działaniami na rzecz rozwoju a działaniami niezwiązanymi z rozwojem w przypadku państw trzecich i apeluje o spójność i koordynację między projektami finansowania pomocy i rozwoju a projektami dotyczącymi spraw wewnętrznych, co powinno opierać się solidarności i podziale odpowiedzialności z państwami trzecimi.

58.

Apeluje o utworzenie zabezpieczeń uniemożliwiających państwom członkowskim działanie tylko we własnym interesie w ramach zewnętrznych aspektów funduszy związanych ze sprawami wewnętrznymi, a także o wypracowanie mechanizmów zapewniających przejrzystość we współpracy dwustronnej między państwami członkowskimi a państwami trzecimi.