52006IP0114

P6_TA(2006)0114

Europejskie partie polityczne

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie europejskich partii politycznych (2005/2224(INI))

Parlament Europejski,

- uwzględniając art. 191 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, art. 12 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej,

- uwzględniając art. I-46 ust. 4 Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy,

- uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 2004/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie przepisów regulujących partie polityczne na poziomie europejskim oraz zasad dotyczących ich finansowania [1], a w szczególności jego art. 12 (zwane dalej "rozporządzeniem"),

- uwzględniając sprawozdanie Sekretarza Generalnego dla Prezydium z dnia 21 września 2005 r. w sprawie finansowania partii na poziomie europejskim zgodnie z art. 15 decyzji Prezydium z dnia 29 marca 2004 r. zawierającej postanowienia wykonawcze do rozporządzenia [2],

- uwzględniając art. 45 Regulaminu,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych oraz opinię Komisji Prawnej (A6-0042/ 2006),

A. mając na uwadze, że dalszy rozwój bliskiej obywatelom i demokratycznej Unii Europejskiej jest warunkiem poparcia społecznego dla kolejnych etapów integracji europejskiej i że w związku z tym urzeczywistnienie europejskiej demokracji musi być jednym z zasadniczych priorytetów,

B. mając na uwadze, że partie polityczne, w tym europejskie partie polityczne, odgrywają zasadniczą rolę w budowaniu europejskiej przestrzeni politycznej, korzystnej dla demokracji na poziomie europejskim,

C. mając na uwadze, że partie polityczne odgrywają ważną rolę w promowaniu wartości demokratycznych, takich jak wolność, tolerancja, solidarność i równość mężczyzn i kobiet;

D. mając na uwadze, że pogłębiona refleksja na temat przyszłości Europy wymaga szerokiego dialogu z obywatelami i że kluczową rolę powinny przy tym odgrywać partie polityczne na poziomie europejskim,

E. mając na uwadze, że w wielu państwach UE partie polityczne otrzymują dofinansowanie ze środków publicznych na realizację zadań z zakresu informacji politycznej i kształtowania opinii politycznych,

F. mając na uwadze, że rodziny polityczne połączyły się w europejskie partie polityczne i że ich praca jest finansowana ze środków Wspólnoty,

G. mając na uwadze, że podstawą finansowania partii europejskich ze środków publicznych na poziomie UE jest art. 191 Traktatu,

H. mając na uwadze, że europejskie partie polityczne nie mogą tworzyć rezerw poprzez oszczędzanie środków z dotacji lub środków własnych; mając na uwadze, że gdy bilans wykazuje, iż partie uzyskują dodatni wynik finansowy (zysk), kwota nadwyżki jest odejmowana od końcowej kwoty dotacji,

I. mając na uwadze, że rozporządzenie stanowi pierwszy krok w kierunku stworzenia ram prawnych dla europejskich partii politycznych,

J. mając na uwadze, że partie polityczne zgłosiły szereg postulatów dotyczących przyszłego sposobu finansowania partii na poziomie europejskim [3],

K. mając na uwadze, że sekretarz generalny Parlamentu Europejskiego przedłożył sprawozdanie w sprawie stosowania rozporządzenia,

L. mając na uwadze, że zgodnie z rozporządzeniem celem finansowania partii ze środków publicznych nie jest utrudnienie czy wręcz uniemożliwienie europejskim partiom politycznym tworzenia rezerw ze środków własnych (darowizny, składki członkowskie, opłaty za usługi), jako że zabrania ono im jedynie osiągania przy pomocy środków pochodzących z tej pomocy finansowej nadwyżki na koniec roku budżetowego;

M. mając na uwadze, że europejska partia polityczna, podobnie jak każda inna organizacja o celu zarobkowym lub niezarobkowym, potrzebuje minimum bezpieczeństwa finansowego przy opracowywaniu swoich długoterminowych planów, między innymi dlatego, że przez dłuższy okres musi ona wypełniać zobowiązania wobec pracowników, dostawców i kontrahentów,

N. mając na uwadze, że zgodnie z obecnymi przepisami europejskie partie polityczne nie otrzymują żadnych gwarancji finansowych obejmujących okres dłuższy niż rok; mając na uwadze, że kwota przyznawanych dotacji jest określana co roku i całkowicie zależy od ilości partii ubiegających się o uznanie oraz liczby ich posłów do Parlamentu Europejskiego; mając na uwadze, że kwoty przedmiotowych dotacji mogą ulegać z roku na rok znaczącym wahaniom wraz z pojawieniem się nowych partii lub ze zmianą liczby posłów do Parlamentu Europejskiego przynależących do partii politycznych,

O. mając na uwadze, że w ostatnim czasie dwie nowe partie ubiegały się o uznanie i przedłożyły Parlamentowi Europejskiemu wnioski o dotacje, zwiększając w ten sposób ilość europejskich partii politycznych z 8 do 10,

P. mając na uwadze, że pod względem finansowym obecna sytuacja znacznie uzależnia partie od Parlamentu Europejskiego, ponieważ mogą one finansować długoterminowe zobowiązania jedynie dopóty, dopóki istnieje stabilny i pewny dopływ dotacji z Parlamentu,

Q. mając na uwadze, że obecna sytuacja nie zachęca europejskich partii politycznych do odpowiedniego zarządzania finansowego, jako że brakuje faktycznego impulsu do stosowania zasad wydajności ekonomicznej w zarządzaniu wydatkami,

R. mając na uwadze, że europejskie partie polityczne są zobowiązane do przedkładania rocznego budżetu obejmującego pięć kategorii; mając również na uwadze, że struktura budżetu jest określana przez Parlament Europejski,

S. mając na uwadze, że art. I.3.3 standardowej umowy o dotacje na działalność między Parlamentem Europejskim a europejską partią polityczną [4] stanowi, iż przeniesienie kwot między pozycjami budżetowymi (rubrykami) nie może przekraczać 20 % wysokości kwot w każdej rubryce,

T. mając na uwadze, że ograniczenie stosowane do przeniesienia środków pieniężnych między rubrykami budżetu uniemożliwia europejskim partiom politycznym zmianę priorytetów politycznych w ciągu roku,

U. mając na uwadze, że europejskie partie polityczne mogą obecnie posiadać status prawny poprzez osobowość prawną w kraju, w którym znajduje się ich siedziba; mając na uwadze, że niektóre partie wybrały formę prawną belgijskiej organizacji non-profit, zaś inne — formę prawną międzynarodowej organizacji non-profit,

V. mając jednakże na uwadze, że rozbieżności w traktowaniu europejskich partii politycznych i instytucji europejskich pod względem podatkowym są nadal znaczne,

W. mając na uwadze, że w rozporządzeniu zaleca się Parlamentowi Europejskiemu opublikowanie sprawozdania dotyczącego stosowania rozporządzenia i wskazanie w owym sprawozdaniu proponowanych zmian,

Tło polityczne

1. stwierdza, że pomiędzy wieloma obywatelami a instytucjami europejskimi istnieje przepaść, wynikająca między innymi z dotychczasowej niedostatecznej komunikacji i informacji politycznej na temat polityki europejskiej;

2. wyraża przekonanie, że partie polityczne na poziomie europejskim muszą wyjść poza rolę organizacji patronackich i stać się aktywnymi aktorami różnych nurtów polityki europejskiej, obecnymi na wszystkich płaszczyznach życia społecznego, działającymi na rzecz faktycznego zaangażowania obywateli nie tylko poprzez udział w wyborach europejskich, ale również poprzez zaangażowanie w wszystkie pozostałe aspekty europejskiego życia politycznego;

3. uważa, że partie polityczne na poziomie europejskim stanowią istotny element w procesie kształtowania i wyrażania opinii społeczeństwa europejskiego, bez którego niemożliwy jest dalszy rozwój Unii;

4. podkreśla konieczność przejścia od regulacji dotyczących finansowania partii politycznych na poziomie europejskim do prawdziwego europejskiego statutu partii politycznych, który określałby ich prawa i obowiązki, a także dawał im możliwość uzyskania osobowości prawnej, opartej na prawie wspólnotowym i skutecznej w Państwach Członkowskich; wzywa swoją Komisję Spraw Konstytucyjnych do rozpatrzenia kwestii europejskiego statutu partii politycznych pod względem prawnym i finansowym oraz do sporządzenia w związku z tym szczegółowych propozycji;

5. wzywa do zawarcia w statucie przepisów dotyczących indywidualnego członkostwa w partiach na poziomie europejskim, kierowania nimi, nominowania kandydatów, wyborów oraz organizacji i wsparcia posiedzeń i kongresów partii;

Doświadczenia i propozycje udoskonaleń

6. zwraca się do Komisji z prośbą o przeanalizowanie możliwości wprowadzenia, przy okazji rewizji rozporządzenia (WE) nr 2004/2003, przepisów dotyczących finansowania z budżetu Wspólnot partii politycznych na szczeblu europejskim, które nie są uprawnione do otrzymywania grantów w rozumieniu tytułu VI część I rozporządzenia finansowego pamiętając o tym, ze koncepcja grantu nie obejmuje szczególnych właściwości partii politycznych;

7. odnotowuje, że przeciwko rozporządzeniu wniesiono trzy skargi, odrzucone jako niedopuszczalne przez Sąd Pierwszej Instancji w dniu 11 lipca 2005 r., przy czym przeciwko jednemu z orzeczeń wniesiono środek odwoławczy;

8. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że od początku kadencji po wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2004 r. powstało osiem sojuszy partii politycznych z Państw Członkowskich, działających jako partie polityczne na poziomie europejskim, które mogły być finansowane zgodnie z przepisami rozporządzenia;

9. stwierdza, że przekazywanie przewidzianej na rok budżetowy 2004 pomocy finansowej w wysokości 4648000 EUR rozpoczęło się wezwaniem do składania wniosków w dniu 18 czerwca 2004 r. i zakończyło decyzją Prezydium z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie ostatecznego ustalenia pomocy finansowej, zgodnie z rozporządzeniem;

10. z zadowoleniem zauważa, że pod względem zatrudniania pracowników, partie polityczne na szczeblu europejskim w dużej mierze kierowały się zasadą równych szans dla kobiet i mężczyzn, a także zachęca je do zapewniania lepszej reprezentacji kobiet i mężczyzn na listach wyborczych i wśród wybranych posłów;

11. zwraca uwagę na fakt, że w budżecie Unii Europejskiej na rok 2005 na finansowanie partii politycznych przewidziano środki w wysokości 8400000 EUR, rozdzielone przez Prezydium pomiędzy osiem partii, które złożyły wnioski, zgodnie z przepisami rozporządzenia;

12. odnotowuje, że w roku 2004 partie polityczne na poziomie europejskim wydały łącznie 20071 EUR na odpłatną pomoc techniczną — w tym sale, obsługę techniczną, a w szczególności usługi tłumaczy ustnych — zapewnianą im zgodnie z rozporządzeniem przez Parlament Europejski za odpłatnością;

13. posiłkując się dotychczasowymi doświadczeniami i uwzględniając wytyczne prawa budżetowego, uważa, że konieczne są następujące zmiany w systemie finansowania:

a) w rozporządzeniu procedura składania wniosków została ujęta w bardzo ogólnikowy sposób; w celu uniknięcia niepotrzebnego obciążania wnioskodawców powinna się ona składać z dwóch etapów: na pierwszym z nich zapadałaby decyzja, czy dana partia spełnia wszystkie warunki niezbędne do uzyskania finansowania, a na drugim ustalano by wysokość środków;

b) tempo wypłaty środków nie jest dostosowane do rytmu pracy beneficjentów; należy je zmienić w taki sposób, by wypłata osiemdziesięciu procent pomocy finansowej następowała po podpisaniu porozumienia o finansowaniu, a pozostałych dwudziestu procent — po zamknięciu roku budżetowego na podstawie sprawozdania finansowego beneficjenta;

c) w celu zapewnienia beneficjentom większej finansowej pewności planowania w ramach obowiązujących zasad budżetowych, określonych w rozporządzeniu finansowym, służby Prezydium i Komisji Budżetowej zaangażowane w opracowanie rocznych prognoz budżetowych powinny na początku kadencji porozumieć się w kwestii wieloletniego planowania finansowego, uwzględniającego zarówno podstawową kwotę przypadającą na każdą partię (15% całkowitego budżetu), jak i kwotę dodatkową na posłów do Parlamentu Europejskiego zadeklarowanych przez partie (85 % całkowitego budżetu), a więc przewidującego dostateczną elastyczność na wypadek powstania nowych partii;

d) europejskie partie polityczne muszą być zdolne do długoterminowego planowania finansowego; dlatego też konieczne jest, by mogły wykorzystywać środki własne, w szczególności pochodzące z darowizn i składek członkowskich, które przekraczają wymagane 25 % wydatków finansowanych ze środków własnych, na tworzenie rezerw;

e) w ramach obecnej procedury rewizji budżetu lub poprzez zmianę rozporządzenia należy postarać się o wprowadzenie okresowego odstępstwa, umożliwiającego wykorzystanie 25 % środków przyznanych na dany rok budżetowy w pierwszym kwartale następnego roku;

f) sztywny podział środków finansowych w ramach pięciu kategorii oraz ograniczone możliwości przesunięć między poszczególnymi kategoriami nie odpowiadają potrzebom partii europejskich; dlatego też porozumienie finansowe wymaga zmiany, umożliwiającej przeniesienie większej części środków pomiędzy kategoriami, pod warunkiem, że taka procedura nie spowoduje nadmiernego obciążenia administracyjnego;

g) ponadto należy stworzyć możliwość na tyle elastycznego traktowania przedkładanego przez partie rocznego programu prac, by w swojej pracy politycznej mogły one właściwie reagować również na nieprzewidziane wydarzenia;

h) w interesie skutecznej realizacji finansowania leży przełożenie terminu składania przez partie sprawozdań końcowych na 15 maja następnego roku;

i) w celu wzmocnienia europejskich partii politycznych jako elementu demokracji europejskiej i w świetle wymagań wobec ich pracy politycznej, rosnących w miarę kolejnych rozszerzeń (koszty tłumaczeń, podróży itd.), pożądany wydaje się dalszy odpowiedni rozwój finansowego wsparcia partii politycznych;

14. uważa za stosowne, by na etapie refleksji nad przyszłością Unii Europejskiej przedyskutować również następujące kwestie:

a) w jaki sposób można wspierać europejskie fundacje polityczne, by stanowiły one dopełnienie politycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej europejskich partii politycznych? Parlament wzywa Komisję do przedstawienia propozycji w tej sprawie;

b) w jaki sposób możnaby sporządzać listy partii europejskich na wybory europejskie, by przyspieszyć tworzenie europejskiej politycznej opinii publicznej?

c) jaką rolę powinny odgrywać europejskie partie polityczne w referendach na tematy europejskie, w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborze przewodniczącego Komisji?

d) w jaki sposób można promować i wzmacniać rolę europejskich politycznych organizacji i ruchów młodzieżowych, które stanowią niezwykle ważny środek pogłębiania świadomości europejskiej i kształtowania tożsamości europejskiej u młodych generacji? Parlament zaleca ustanowienie wewnętrznej grupy roboczej, skupiającej przedstawicieli zainteresowanych komisji, europejskich partii politycznych oraz partyjno-politycznych organizacji młodzieżowych, której celem byłoby przedstawienie do wiadomości Prezydium przygotowanego w terminie rocznym sprawozdania w sprawie roli partyjno-politycznych organizacji młodzieżowych oraz najodpowiedniejszego sposobu wspierania ich w chwili obecnej, a także w ramach przyszłego statutu.

*

* *

15. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

[1] Dz.U. L 297 z 15.11.2003, str. 1.

[2] Dokument PE 362.124/BUR/Ann.2.

[3] Wspólne pismo posłów do PE: W. Hoyera, P. N. Rasmussena, M. Martens, G. Francescato, N. Maes, F. Bertinottiego, M. Kaminskiego, F. Bayrou i F. Rutelli do Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego z dnia 1 czerwca 2005 r.

[4] Załącznik 2 do decyzji Prezydium Parlamentu Europejskiego z dnia 29 marca 2004 r. ustanawiającej przepisy wykonawcze do rozporządzenia (WE) nr 2004/2003 (Dz.U. C 155 z 12.6.2004, str. 1).

--------------------------------------------------