9.12.2017   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 327/1

(1)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 (3) określa warunki, kryteria i szczegółowe zasady regulujące przekraczanie granic zewnętrznych państw członkowskich.

(2)

Celem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2226 (4) jest utworzenie scentralizowanego systemu rejestrowania danych dotyczących wjazdu i wyjazdu obywateli państw trzecich przekraczających granice zewnętrzne państw członkowskich Unii do celów pobytu krótkoterminowego, i danych, które dotyczą odmowy wjazdu w odniesieniu do takich obywateli.

(3)

W celu dokonywania odpraw obywateli państw trzecich zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/399, które obejmują weryfikację tożsamości, obywateli państw trzecich lub ich identyfikację, jak również weryfikację, czy obywatel państwa trzeciego nie przekroczył maksymalnego czasu dozwolonego pobytu na terytorium państw członkowskich, funkcjonariusze straży granicznej powinni wykorzystywać wszelkie dostępne informacje, w tym, gdy jest to wymagane, dane z systemu wjazdu/wyjazdu ustanowionego rozporządzeniem (EU) 2017/2226 (zwanego dalej „EES”). Dane przechowywane w EES powinny być również wykorzystywane do weryfikacji, czy obywatele państw trzecich posiadający wizę wydaną na potrzeby jednokrotnego lub dwukrotnego wjazdu nie przekraczają maksymalnej liczby dozwolonych wjazdów.

(4)

W niektórych przypadkach do celu odprawy granicznej obywatele państw trzecich muszą przekazać dane biometryczne. Warunki wjazdu dotyczące obywateli państw trzecich powinny zatem zostać zmienione poprzez wprowadzenie obowiązku przekazywania tych danych biometrycznych. Jeżeli obywatel państwa trzeciego odmawia przekazania danych biometrycznych potrzebnych do utworzenia jego rejestru indywidualnego lub do przeprowadzenia odprawy granicznej, należy podjąć decyzję o odmowie wjazdu.

(5)

Aby zapewnić pełną skuteczność EES, odprawy przy wjeździe i wyjeździe na granicach, na których działa EES, powinny być dokonywane w sposób zharmonizowany.

(6)

Ustanowienie EES wymaga dostosowania procedur odprawy osób przekraczających granice, na których działa EES. W szczególności celem EES jest zniesienie przy wjeździe i wyjeździe stemplowania dokumentów podróży obywateli państw trzecich dopuszczonych do pobytu krótkoterminowego i zastąpienie go elektronicznym wpisem dotyczącym wjazdu i wyjazdu dokonywanym bezpośrednio w EES. Ponadto w procedurach odpraw granicznych należy uwzględnić interoperacyjność między EES i wizowym systemem informacyjnym (VIS) ustanowionym decyzją Rady 2004/512/WE (5). EES umożliwia również korzystanie z nowych technologii na potrzeby przekraczania granic przez podróżnych planujących pobyt krótkoterminowy. Te dostosowania procedur odprawy granicznej powinny stać się skuteczne w państwach członkowskich, które posługują się EES, w dniu uruchomienia EES określonym zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/2226.

(7)

W okresie sześciu miesięcy od uruchomienia EES funkcjonariusze straży granicznej powinni uwzględniać pobyty obywateli państw trzecich na terytorium państw członkowskich w sześciomiesięcznym okresie poprzedzającym wjazd lub wyjazd, sprawdzając w tym celu – obok danych dotyczących wjazdu/wyjazdu zarejestrowanych w EES – również stemple w dokumentach podróży. Dzięki temu rozwiązaniu powinno być możliwe przeprowadzanie niezbędnych weryfikacji w tych przypadkach, w których dana osoba została dopuszczona do pobytu krótkoterminowego na terytorium państw członkowskich w sześciomiesięcznym okresie poprzedzającym uruchomienie EES. Ponadto istnieje konieczność wprowadzenia przepisów szczegółowych odnoszących się do obywateli państw trzecich, którzy wjechali na terytorium państw członkowskich i jeszcze z niego nie wyjechali przed uruchomieniem EES. W tych sytuacjach przy wyjeździe z terytorium państw członkowskich należy także zarejestrować w EES informację na temat ostatniego wjazdu obywatela państwa trzeciego.

(8)

Uwzględniając różną sytuację w państwach członkowskich i na poszczególnych przejściach granicznych w obrębie danych państw członkowskich pod względem liczby obywateli państw trzecich przekraczających granice, państwa członkowskie powinny mieć możliwość decydowania o tym, czy i w jakim zakresie będą korzystać z takich technologii, jak systemy samoobsługi, bramki elektroniczne oraz systemy zautomatyzowanej kontroli granicznej. Korzystając z tych technologii, należy dokonywać odpraw przy wjeździe i wyjeździe na granicach zewnętrznych w sposób zharmonizowany oraz należy zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa.

(9)

Ponadto niezbędne jest określenie zadań i roli funkcjonariuszy straży granicznej przy korzystaniu z tych technologii. W tym zakresie należy zapewnić, by wyniki odpraw granicznych przeprowadzanych za pomocą zautomatyzowanych narzędzi były dostępne dla funkcjonariuszy straży granicznej, tak aby umożliwić im podejmowanie odpowiednich decyzji. Ponadto konieczne jest nadzorowanie korzystania przez podróżnych z systemów samoobsługi, bramek elektronicznych oraz systemów zautomatyzowanej kontroli granicznej, tak aby zapobiegać przypadkom oszukańczego zachowania i oszukańczego wykorzystywania tych systemów. Ponadto w czasie wykonywania takiego nadzoru funkcjonariusze straży granicznej powinni zwracać szczególną uwagę na osoby małoletnie i powinni móc podejmować działania służące identyfikacji osób potrzebujących ochrony.

(10)

Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość ustanowienia na zasadzie dobrowolności krajowych programów ułatwień, tak aby obywatele państw trzecich, którzy przeszli wstępną weryfikację, mogli korzystać przy wjeździe z odstępstw od niektórych aspektów szczegółowej odprawy. Stosując takie krajowe programy ułatwień, należy zapewnić, by zostały one ustanowione zgodnie ze zharmonizowanym modelem i by zagwarantowany był odpowiedni poziom bezpieczeństwa.

(11)

Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla stosowania dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (6).

(12)

Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zmiana w obowiązujących przepisach rozporządzenia (UE) 2016/399, może być osiągnięty wyłącznie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(13)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje. Ponieważ niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, Dania – zgodnie z art. 4 tego protokołu – w terminie sześciu miesięcy po przyjęciu przez Radę niniejszego rozporządzenia podejmie decyzję, czy dokona jego transpozycji do prawa krajowego.

(14)

Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Zjednoczonego Królestwa zgodnie z decyzją Rady 2000/365/WE (7); Zjednoczone Królestwo nie uczestniczy w związku z tym w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związane ani go nie stosuje.

(15)

Niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Irlandii zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE (8); Irlandia nie uczestniczy w związku z tym w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje.

(16)

W odniesieniu do Islandii i Norwegii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy zawartej przez Radę Unii Europejskiej i Republikę Islandii oraz Królestwo Norwegii dotyczącej włączenia tych dwóch państw we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (9), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 pkt A decyzji Rady 1999/437/WE (10).

(17)

W odniesieniu do Szwajcarii niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (11), które wchodzą w zakres obszaru określonego w art. 1 pkt A decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2008/146/WE (12).

(18)

W odniesieniu do Liechtensteinu niniejsze rozporządzenie stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen w rozumieniu Protokołu między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską, Konfederacją Szwajcarską i Księstwem Liechtensteinu o przystąpieniu Księstwa Liechtensteinu do Umowy między Unią Europejską, Wspólnotą Europejską i Konfederacją Szwajcarską dotyczącej włączenia Konfederacji Szwajcarskiej we wprowadzanie w życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (13), które wchodzą w zakres obszaru, o którym mowa w art. 1 pkt A decyzji 1999/437/WE w związku z art. 3 decyzji Rady 2011/350/UE (14).

(19)

W odniesieniu do Cypru, Bułgarii, Rumunii i Chorwacji przepisy rozporządzenia (UE) 2016/399 dotyczące EES powinny mieć zastosowanie dopiero wówczas, gdy spełnione zostaną warunki określone w art. 66 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/2226. W związku z tym dla tych państw członkowskich, które do dnia uruchomienia EES nie będą spełniać warunków określonych w art. 66 ust. 2 tego rozporządzenia, należy ustanowić szczegółowe przepisy przejściowe dotyczące stemplowania, które będą obowiązywać do momentu podłączenia tych państw do EES. Te przepisy przejściowe powinny zapewnić, by stemplowanie dokumentów podróży rodziło takie same skutki, jak karta wjazdu/wyjazdu w EES.

(20)

Państwa członkowskie, które w dniu uruchomienia EES nie będą spełniać warunków określonych w art. 66 ust. 2 rozporządzenia UE) 2017/2226, powinny nadal systematycznie stemplować przy wjeździe i wyjeździe dokumenty podróży obywateli państw trzecich dopuszczonych do pobytu krótkoterminowego. Te państwa członkowskie powinny sprawdzać stemple wjazdowe i wyjazdowe w dokumencie podróży danego obywatela państwa trzeciego w celu weryfikacji, poprzez porównanie dat wjazdu i wyjazdu, czy osoba ta nie przekroczyła maksymalnego czasu dozwolonego pobytu na terytorium danego państwa członkowskiego. Stemplowanie dokumentów podróży i sprawdzanie stempli należy kontynuować do momentu podłączenia danego państwa członkowskiego do EES zgodnie z art. 66 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2017/2226.

(21)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2016/399,

(22)

Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 45/2001 (15) przeprowadzono konsultacje z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 21 września 2016 r.,

1)

w art. 2 dodaje się punkty w brzmieniu:

2)

w art. 6 wprowadza się następujące zmiany:

3)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 6a

Obywatele państw trzecich, których dane mają być wprowadzone do EES

1.   Zgodnie z art. 16, 17, 19 i 20 rozporządzenia (UE) 2017/2226 do EES wprowadza się dane dotyczące wjazdu i wyjazdu osób należących do następujących kategorii:

2.   Zgodnie z art. 18 rozporządzenia (UE) 2017/2226 do EES wprowadza się dane dotyczące obywateli państw trzecich, którym odmówiono wjazdu na pobyt krótkoterminowy zgodnie z art. 14 niniejszego rozporządzenia.

3.   Do EES nie wprowadza się danych dotyczących następujących kategorii osób:

4)

w art. 8 wprowadza się następujące zmiany:

5)

dodaje się artykuły w brzmieniu:

„Artykuł 8a

Korzystanie z systemów samoobsługi w celu wstępnego rejestrowania danych w EES

1.   Osoby, w przypadku których przekroczenie granicy podlega rejestracji w EES na podstawie art. 6a, mogą korzystać z systemów samoobsługi w celu wstępnego zarejestrowania w EES danych, o których mowa w ust. 4 lit. a) niniejszego artykułu, pod warunkiem spełnienia wszystkich następujących warunków:

2.   Zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu system samoobsługi weryfikuje, czy dana osoba została wcześniej zarejestrowana w EES, a także weryfikuje tożsamość obywatela państwa trzeciego zgodnie z art. 23 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/2226.

3.   Zgodnie z art. 23 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2017/2226 system samoobsługi przeprowadza identyfikację zgodnie z art. 27 tego rozporządzenia.

Ponadto zgodnie z art. 23 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2017/2226 przy przeprowadzaniu identyfikacji w EES:

4.   W przypadku gdy dane dotyczące osoby, o której mowa w ust. 1 niniejszego artykułu nie są zarejestrowane w EES zgodnie z ust. 2 i 3:

5.   W przypadku gdy z operacji, o których mowa w ust. 2 i 3, wynika, że dane dotyczące danej osoby, o której mowa w ust. 1 zostały zarejestrowane w EES, system samoobsługi sprawdza, czy należy zaktualizować którekolwiek z danych, o których mowa w ust. 4 lit. a).

6.   Jeżeli ocena, o której mowa w ust. 5 wykaże, że w systemie EES figuruje rejestr indywidualny dotyczący danej osoby, o której mowa w ust. 1, ale dane dotyczące tej osoby należy zaktualizować, dana osoba:

7.   Systemy samoobsługi funkcjonują pod nadzorem funkcjonariusza straży granicznej, któremu powierza się zadanie wykrywania przypadków niewłaściwego, oszukańczego lub nieprawidłowego korzystania z systemu samoobsługi.

Artykuł 8b

Korzystanie z systemów samoobsługi lub bramek elektronicznych do celu przekraczania granicy przez osoby, w przypadku których przekroczenie granicy podlega rejestracji w EES

1.   Osobom, w przypadku których przekroczenie granicy podlega rejestracji w EES zgodnie z art. 6a, można zezwolić na korzystanie z systemu samoobsługi do celu przeprowadzenia odprawy granicznej, jeżeli spełnione są wszystkie następujące warunki:

2.   W przypadku gdy warunki określone w ust. 1 niniejszego artykułu są spełnione, odprawa graniczna przy wjeździe przewidziana w art. 8 ust. 2 i art. 8 ust. 3 lit. a) i b) oraz odprawa graniczna przy wyjeździe przewidziana w art. 8 ust. 2 i art. 8 ust. 3 lit. g) i h) może odbywać się przy użyciu systemu samoobsługi. W przypadku gdy odprawa graniczna przy wyjeździe dokonywana jest z wykorzystaniem systemu zautomatyzowanej kontroli granicznej, odprawa taka obejmuje odprawę, o której mowa w art. 8 ust. 3 lit. h).

Jeżeli danej osobie przyznano dostęp do krajowego programu ułatwień ustanowionego przez państwo członkowskie na mocy art. 8d, to przy przekraczaniu przez daną osobę granic zewnętrznych tego państwa członkowskiego lub granic zewnętrznych państwa członkowskiego, które zawarło umowę z państwem członkowskim przyznającym dostęp, o którym mowa w art. 8d ust. 9, podczas odprawy granicznej dokonywanej przy wjeździe przy użyciu systemu samoobsługi można pominąć sprawdzanie elementów, o których mowa w art. 8 ust. 3 lit. a) ppkt (iv) i (v).

3.   Przy wjeździe i wyjeździe wyniki odprawy granicznej dokonywanej przy użyciu systemu samoobsługi są udostępniane funkcjonariuszowi straży granicznej. Ten funkcjonariusz straży granicznej monitoruje wyniki odprawy granicznej i, mając je na uwadze, zezwala na wjazd lub wyjazd lub kieruje daną osobę do funkcjonariusza straży granicznej, który dokonuje dalszej odprawy.

4.   Daną osobę kieruje się do funkcjonariusza straży granicznej zgodnie z ust. 3 w każdej z następujących sytuacji:

5.   Oprócz sytuacji, o których mowa w ust. 4, funkcjonariusz straży granicznej nadzorujący przekraczanie granicy może również postanowić, na podstawie innych przesłanek, o skierowaniu osób korzystających z systemu samoobsługi do innego funkcjonariusza straży granicznej.

6.   Osobom, w przypadku których przekroczenie granicy podlega rejestracji w EES zgodnie z art. 6a ust. 1 i które skorzystały z systemu samoobsługi w celu dokonania odprawy granicznej, można zezwolić na korzystanie z bramki elektronicznej. W przypadku gdy wykorzystywana jest bramka elektroniczna, w momencie przekraczania granicy odpowiednio rejestruje ona wpis dotyczący wjazdu/wyjazdu i przypisuje go do odpowiedniego rejestru indywidualnego zgodnie z art. 14 rozporządzenia (UE) 2017/2226. W przypadku gdy bramka elektroniczna i system samoobsługi są fizycznie oddzielone, weryfikacja tożsamości użytkownika w celu sprawdzenia, czy osoba korzystająca z bramki elektronicznej jest osobą, która skorzystała z systemu samoobsługi odbywa się na stanowisku bramki elektronicznej. Weryfikacji dokonuje się przy użyciu co najmniej jednego identyfikatora biometrycznego.

7.   W przypadku gdy nie są spełnione warunki wymienione w ust. 1 lit. a) lub b) niniejszego artykułu lub w obu tych literach, część odprawy granicznej przy wjeździe zgodnie z art. 8 ust. 3 lit. a) i b) oraz część odprawy granicznej przy wyjeździe zgodnie z art. 8 ust. 3 lit. g) i h) może zostać dokonana przy użyciu systemu samoobsługi. Funkcjonariusz straży granicznej może przeprowadzić wyłącznie te weryfikacje zgodnie z art. 8 ust. 3 lit. a) i b) oraz art. 8 ust. 3 lit. g) i h), których nie można przeprowadzić przy użyciu systemu samoobsługi. Ponadto funkcjonariusz straży granicznej weryfikuje, czy dokument podróży wykorzystany w systemie samoobsługi odpowiada dokumentowi, który osoba ta przedstawia osobiście temu funkcjonariuszowi straży granicznej.

8.   Systemy samoobsługi i bramki elektroniczne funkcjonują pod nadzorem funkcjonariusza straży granicznej, któremu powierza się zadanie wykrywania wszelkich przypadków niewłaściwego, oszukańczego lub nieprawidłowego korzystania z systemu samoobsługi lub bramki elektronicznej

9.   Niniejszy artykuł pozostaje bez uszczerbku dla możliwości zezwolenia przez państwa członkowskie na korzystanie z systemów samoobsługi lub bramek elektronicznych do celów przekraczania granicy przez obywateli Unii, obywateli państwa Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu Europejskiego Obszaru Gospodarczego, obywateli Szwajcarii i obywateli państw trzecich, w przypadku których przekroczenie granicy nie podlega zarejestrowaniu w EES.

Artykuł 8c

Normy dotyczące systemów zautomatyzowanej kontroli granicznej

Systemy zautomatyzowanej kontroli granicznej są zaprojektowane w miarę możliwości w taki sposób, aby mogły być używane przez wszystkie osoby, z wyjątkiem dzieci w wieku poniżej 12 roku życia. Powinny one być również zaprojektowane w sposób gwarantujący pełne poszanowanie godności ludzkiej, w szczególności w przypadkach osób wymagających szczególnego traktowania. Jeżeli państwa członkowskie podejmą decyzję o stosowaniu systemów zautomatyzowanej kontroli granicznej, zapewniają obecność wystarczającej liczby pracowników, którzy będą pomagać osobom korzystającym z takich systemów.

Artykuł 8d

Krajowe programy ułatwień

1.   Każde państwo członkowskie może ustanowić dobrowolny program (zwany dalej »krajowym programem ułatwień«), aby umożliwić obywatelom państw trzecich lub obywatelom określonego państwa trzeciego, którzy nie korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się na mocy prawa Unii, korzystanie z ułatwień zgodnie z ust. 2 przy przekraczaniu granicy zewnętrznej państwa członkowskiego.

2.   Na zasadzie odstępstwa od art. 8 ust. 3 lit. a), w przypadku obywateli państw trzecich, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu i którym przyznano dostęp do krajowego programu ułatwień, przy przekraczaniu granicy zewnętrznej państwa członkowskiego przez takich obywateli państw trzecich odprawa szczegółowa przy wjeździe nie musi obejmować sprawdzenia elementów, o których mowa w art. 8 ust. 3 lit. a) ppkt (iv) i (v).

3.   Państwa członkowskie przeprowadzają wstępną weryfikację obywateli państw trzecich, którzy ubiegają się o objęcie ich krajowym programem ułatwień – w celu zweryfikowania w szczególności, czy zostały spełnione warunki, o których mowa w ust. 4.

Wstępną weryfikację obywateli państw trzecich przeprowadzają funkcjonariusze straży granicznej, organy wizowe zdefiniowane w art. 4 pkt 3 rozporządzenia (WE) nr 767/2008 lub organy imigracyjne zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia (UE) 2017/2226.

4.   Organy, o których mowa w ust. 3, przyznają osobie dostęp do krajowego programu ułatwień wyłącznie wówczas, gdy spełnione zostały wszystkie następujące warunki:

5.   Pierwszy dostęp do krajowego programu ułatwień przyznaje się maksymalnie na jeden rok. Dostęp można przedłużyć maksymalnie o kolejnych 5 lat lub do czasu zakończenia okresu ważności dokumentu podróży, lub wydanych wiz wielokrotnego wjazdu, wiz długoterminowych i dokumentów pobytowych, w zależności od tego, który z tych okresów jest krótszy.

W przypadku przedłużenia państwo członkowskie co roku ponownie ocenia sytuację każdego obywatela państwa trzeciego, któremu przyznano dostęp do krajowego programu ułatwień, celem zapewnienia, na podstawie zaktualizowanych informacji, że dany obywatel państwa trzeciego nadal spełniał warunki określone w ust. 4. Ta ponowna ocena może być przeprowadzona przy dokonywaniu odprawy granicznej.

6.   Szczegółowe odprawy przy wjeździe zgodnie z art. 8 ust. 3 lit. a) i art. 8 ust. 3 lit. b) i szczegółowe odprawy przy wyjeździe zgodnie z art. 8 ust. 3 lit. g) obejmują również weryfikację, czy obywatel państwa trzeciego ma ważny dostęp do krajowego programu ułatwień.

Funkcjonariusze straży granicznej mogą przeprowadzać weryfikację obywatela państwa trzeciego, który korzysta z krajowego programu ułatwień, przy wjeździe zgodnie z art. 8 ust. 3 lit. a) i b) i przy wyjeździe zgodnie z art. 8 ust. 3 lit. g) bez elektronicznego porównywania danych biometrycznych, lecz poprzez porównanie pasażera z wizerunkiem twarzy pobranym z elektronicznego nośnika informacji (chipa) i wizerunkiem twarzy z rejestru indywidualnego tego obywatela państwa trzeciego w EES. Pełna weryfikacja przeprowadzana jest wyrywkowo, na podstawie analizy ryzyka.

7.   Organy, o których mowa w ust. 3, niezwłocznie cofają dostęp obywatela państwa trzeciego do krajowego programu ułatwień jeżeli okaże się, że warunki przyznania dostępu do programu nie zostały spełnione; lub przestały być spełniane.

8.   W toku przeprowadzanej zgodnie z ust. 3 weryfikacji, czy wnioskodawca spełnia warunki określone w ust. 4, szczególną uwagę poświęca się ocenie, czy wnioskodawca nie stanowi zagrożenia pod względem nielegalnej imigracji lub zagrożenia dla bezpieczeństwa któregokolwiek z państw członkowskich oraz czy zamierza opuścić terytorium państw członkowskich podczas dozwolonego pobytu.

Środki utrzymania na planowane pobyty ocenia się, stosownie do czasu trwania i celu planowanego pobytu lub pobytów oraz w stosunku do średnich kosztów taniego wyżywienia i zakwaterowania w danych państwach członkowskich, na podstawie kwot referencyjnych ustalanych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 39 ust. 1 lit. c). Dowód na dysponowanie wystarczającymi środkami utrzymania mogą stanowić również dokumenty o sponsorowaniu lub dokumenty o zakwaterowaniu prywatnym lub oba takie dokumenty.

Przy rozpatrywaniu wniosku bierze się pod uwagę w szczególności to, czy przedstawione dokumenty są autentyczne i wiarygodne oraz czy oświadczenia złożone przez wnioskodawcę są prawdziwe i wiarygodne. Jeżeli państwo członkowskie odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku ma wątpliwości co do wnioskodawcy lub złożonych przez wnioskodawcę oświadczeń lub dokumentów uzupełniających, przed podjęciem decyzji w sprawie wniosku może skonsultować się z innymi państwami członkowskimi.

9.   Dwa państwa członkowskie lub większa ich liczba po ustanowieniu własnego krajowego programu ułatwień zgodnie z niniejszym artykułem mogą zawrzeć między sobą umowę w celu zapewnienia możliwości korzystania przez osoby objęte ich krajowymi programami ułatwień z ułatwień uznawanych przez inne programy krajowe. W terminie jednego miesiąca od zawarcia umowy kopię tej umowy przekazuje się Komisji.

10.   Przy ustanawianiu takiego krajowego programu ułatwień państwa członkowskie zapewniają, by ich system obsługujący ten program spełniał normy w zakresie bezpieczeństwa danych określone w art. 43 rozporządzenia (UE) 2017/2226. Państwa członkowskie dokonują odpowiedniej oceny ryzyka związanego z bezpieczeństwem informacji, przy czym jasno określa się obowiązki w zakresie bezpieczeństwa na wszystkich etapach procesu.

11.   Przed upływem trzeciego roku stosowania niniejszego artykułu Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie ocenę jego wdrożenia. Na podstawie tej oceny Parlament Europejski lub Rada mogą zwrócić się do Komisji o przestawienie wniosku w sprawie ustanowienia programu unijnego dla często podróżujących osób będących obywatelami państw trzecich, którzy przeszli wstępną weryfikację.”;

6)

w art. 9 wprowadza się następujące zmiany:

7)

w art. 10 dodaje się ustępy w brzmieniu:

„3a.   Jeżeli państwa członkowskie podejmują decyzję o korzystaniu z bramek elektronicznych, systemów samoobsługi lub systemów zautomatyzowanej kontroli granicznej, stosują one znaki określone w części D załącznika III w celu oznaczenia odpowiednich pasów ruchu.

3b.   Jeżeli państwa członkowskie podejmują decyzję o ustanowieniu krajowego programu ułatwień zgodnie z art. 8d, mogą zdecydować o zastosowaniu określonych pasów ruchu dla obywateli państw trzecich korzystających z takiego krajowego programu ułatwień. Państwa członkowskie stosują znaki określone w części E załącznika III w celu oznaczenia odpowiednich pasów ruchu.”;

8)

art. 11 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 11

Stemplowanie dokumentów podróży

1.   W przypadkach wyraźnie przewidzianych w prawie krajowym państwo członkowskie może przy wjeździe i wyjeździe stemplować dokumenty podróży obywateli państw trzecich posiadających dokumenty pobytowe lub wizy długoterminowe wydane przez to państwo członkowskie.

2.   Dokument podróży obywatela państwa trzeciego, który posiada uproszczony kolejowy dokument tranzytowy wydany zgodnie z rozporządzeniem (WE) 693/2003, jest stemplowany przy wjeździe i wyjeździe. Ponadto dokument podróży obywatela państwa trzeciego, który posiada ważny uproszczony dokument tranzytowy wydany zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 693/2003 oraz który odbywa tranzyt pociągiem i nie wysiada z tego pociągu na terytorium państwa członkowskiego – stemplowane są przy wjeździe i wyjeździe.

3.   Dokumenty podróży obywateli państw trzecich, którzy na podstawie krajowej wizy krótkoterminowej wydanej na potrzeby jednokrotnego lub dwukrotnego wjazdu wjeżdżają na terytorium państwa członkowskiego niestosującego jeszcze w pełni dorobku Schengen, ale posługującego się EES, lub który na podstawie takiej wizy wyjeżdża z tego terytorium, stemplowane są przy wjeździe i wyjeździe.

4.   Praktyczne ustalenia dotyczące stemplowania określono w załączniku IV.”;

9)

art. 12 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 12

Domniemanie spełniania warunków dotyczących czasu trwania pobytu krótkoterminowego

1.   Bez uszczerbku dla art. 12a, jeżeli dla obywatela państwa trzeciego przebywającego na terytorium państwa członkowskiego nie utworzono rejestru indywidualnego w EES lub wpis dotyczący wjazdu/wyjazdu tego obywatela państwa trzeciego nie zawiera daty wyjazdu po dacie upłynięcia okresu dozwolonego pobytu, właściwe organy mogą domniemywać, że obywatel państwa trzeciego nie spełnia warunków dotyczących czasu trwania dozwolonego pobytu na terytorium państw członkowskich lub przestał te warunki spełniać.

2.   Domniemanie, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, nie ma zastosowania do obywatela państwa trzeciego, który jest w stanie przedstawić, za pomocą dowolnych środków, wiarygodne dowody, że korzysta z prawa do swobodnego przemieszczania się na mocy prawa Unii lub że posiada dokument pobytowy lub wizę długoterminową. W stosownych przypadkach zastosowanie ma art. 35 rozporządzenia (UE) 2017/2226.

3.   Domniemanie, o którym mowa w ust. 1, może zostać obalone w przypadku przedstawienia przez obywatela państwa trzeciego, w dowolny sposób, wiarygodnych dowodów – takich jak bilety podróżne lub dowód potwierdzający jego obecność poza terytorium państw członkowskich, lub datę końca ważności poprzedniego dokumentu pobytowego lub wizy długoterminowej – że spełnia on warunki dotyczące czasu trwania pobytu krótkoterminowego.

W przypadku obalenia właściwe organy tworzą w razie potrzeby rejestr indywidualny w EES lub wskazują w EES datę i miejsce przekroczenia przez danego obywatela państwa trzeciego granicy zewnętrznej jednego z państw członkowskich lub granicy wewnętrznej państwa członkowskiego niestosującego jeszcze w pełni dorobku Schengen, ale posługującego się EES zgodnie z art. 20 rozporządzenia (UE) 2017/2226.

4.   Jeżeli domniemanie, o którym mowa w ust. 1, nie zostanie obalone, obywatel państwa trzeciego przebywający na terytorium państw członkowskich może zostać zobowiązany do powrotu zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE (*7).

Obywatel państwa trzeciego korzystający z prawa do swobodnego przemieszczania się na mocy prawa Unii może zostać zobowiązany do powrotu wyłącznie zgodnie z dyrektywą 2004/38/WE.

10)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 12a

Okres przejściowy i środki przejściowe

1.   Przez okres 180 dni od uruchomienia EES, w celu zweryfikowania przy wjeździe i wyjeździe, czy dane osoby, dopuszczone do pobytu krótkoterminowego nie przekroczyły maksymalnego okresu dozwolonego pobytu, oraz, w odpowiednim przypadku, w celu zweryfikowania przy wjeździe, czy osoby nie przekroczyły liczby dozwolonych wjazdów na podstawie wizy krótkoterminowej wydanej na potrzeby jednokrotnego lub dwukrotnego wjazdu funkcjonariusze straży granicznej uwzględniają pobyty na terytorium państw członkowskich w okresie 180 dni poprzedzających wjazd lub wyjazd poprzez sprawdzenie – obok danych dotyczących wjazdu/wyjazdu zarejestrowanych w EES – również stempli w dokumentach podróży.

2.   Jeżeli dana osoba wjechała na terytorium państw członkowskich przed uruchomieniem EES i opuściła je po uruchomieniu EES, w momencie wyjazdu tej osoby tworzy się dla niej rejestr indywidualny w EES i do wpisu dotyczącego wjazdu/wyjazdu wprowadza się zgodnie z art. 16 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/2226 datę tego wpisu. Stosowanie niniejszego ustępu nie ogranicza się do okresu 180 dni po uruchomieniu operacji EES, zgodnie z ust. 1. W przypadku rozbieżności między datą na stemplu wjazdowym a datą zarejestrowaną w EES, rozstrzygająca jest data widniejąca na stemplu.”;

11)

w art. 14 wprowadza się następujące zmiany:

12)

w art. 20 ust. 1 lit. a) otrzymuje brzmienie:

13)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 42a

Środki przejściowe dotyczące państw członkowskich nieposługujących się jeszcze EES

1.   Dokumenty podróży obywateli państw trzecich przekraczających granice państw członkowskich, o których mowa w art. 66 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2017/2226, są systematycznie stemplowane przy wjeździe i wyjeździe.

Dokumenty podróży obywateli państw trzecich, o których to obywatelach mowa w art. 6a ust. 1 lit. b) i c) niniejszego rozporządzenia i którzy przekraczają granice państw członkowskich, o których mowa w art. 66 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2017/2226, są stemplowane przy wjeździe i wyjeździe.

Ten obowiązek stemplowania ma również zastosowanie w przypadku uproszczonych odpraw granicznych dokonywanych zgodnie z art. 9 niniejszego rozporządzenia.

2.   Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 niniejszego artykułu stempla nie zamieszcza się w dokumentach podróży tych obywateli państw trzecich, o których mowa w art. 6a ust. 3 lit. a), b), i f), art. 6a ust. 3 lit. g) ppkt (i), (ii), (iii) i (vii) oraz art. 6a ust. 3 lit. j).

3.   Przepisy niniejszego rozporządzenia, które odnoszą się do danych dotyczących wjazdu/wyjazdu zarejestrowanych w EES i do braku takich danych w EES, w szczególności przepisy art. 8 ust. 3 lit. a) ppkt (iiia) i, art. 8 ust. 3 lit. g) ppkt (iv), art. 8d ust. 4 lit. d) i art. 12, stosuje się odpowiednio do stempli wjazdowych lub stempli wyjazdowych.

4.   Jeżeli domniemanie spełniania warunków dotyczących czasu trwania pobytu zostaje obalone zgodnie z art. 12 ust. 2, obywatel państwa trzeciego przebywający na terytorium państwa członkowskiego, które nie posługuje się jeszcze EES, ma prawo do tego, żeby w jego dokumencie podróży została zamieszczona informacja o dacie i miejscu przekroczenia przez niego granicy zewnętrznej lub granicy wewnętrznej tego państwa członkowskiego. Obywatel państwa trzeciego może również otrzymać formularz, którego wzór zamieszczony jest w załączniku VIII.

5.   Stosuje się przepisy dotyczące stemplowania określone w załączniku IV.

6.   Państwa członkowskie, o których mowa w art. 66 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2017/2226, stemplują dokumenty podróży tych obywateli państw trzecich, którym na granicy tych państw członkowskich odmówiono wjazdu na pobyt krótkoterminowy. Stemplowanie odbywa się zgodnie ze szczegółowymi uregulowaniami zawartymi w załączniku V część A pkt 1 lit. d).

7.   Obowiązek stemplowania na podstawie ust. 1–6 ma zastosowanie do dnia uruchomienia EES w danym państwie członkowskim.”;

14)

w załącznikach III, IV, V i VII wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem do niniejszego rozporządzenia.