27.7.2007   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 175/91

1.1

EKES popiera działania Komisji w zakresie dostępności elektronicznej oraz wzywa do ich kontynuowania. Ponieważ zagadnienie to wzbudza żywe zainteresowanie, Komitet zastrzega sobie możliwość opracowania dodatkowej opinii.

1.2

EKES jest zdania, że Komisja powinna podjąć szereg działań na szczeblu wspólnotowym, takich jak:

1.3

Udział organizacji społeczeństwa obywatelskiego ma znaczenie dla wdrażania odpowiedniej polityki w zakresie dostępności elektronicznej poprzez środki wsparcia, na przykład w odniesieniu do kodeksów postępowania czy współregulacji.

1.4

Środki wsparcia powinny koncentrować się na dziedzinach, które ułatwiają dostęp osób niepełnosprawnych i osób starszych do społeczeństwa informacyjnego oraz zapoznają je z użyciem nowych technologii, co jest doskonałą metodą zapewnienia ich integracji społecznej, uniknięcia wykluczenia ze świata cyfrowego oraz poprawy jakości ich życia.

1.5

Władze publiczne państw członkowskich powinny przyjąć, zgodnie z wytycznymi na szczeblu ponadnarodowym, środki wsparcia, dzięki którym można by finansować włączanie się stowarzyszeń osób niepełnosprawnych i osób trzeciego wieku w świat cyfrowy oraz ułatwić im dostęp do niego.

2.1

W liście skierowanym do EKES-u Komisja wnosi o sporządzenie opinii rozpoznawczej w sprawie przyszłego prawodawstwa dotyczącego dostępności elektronicznej, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych.

Mianem eDostępności określa się przezwyciężanie barier technicznych i trudności napotykanych przez osoby niepełnosprawne oraz inne grupy, które próbują na równych warunkach uczestniczyć w społeczeństwie informacyjnym. Wpisuje się ona w szersze ramy koncepcji eIntegracji, która odnosi się do innych typów przeszkód np. natury finansowej, geograficznej bądź edukacyjnej.

2.2

Chodzi zasadniczo o wskazanie typologii prawa wtórnego, na podstawie której zrealizowany zostanie cel UE, którym jest stworzenie społeczeństwa o charakterze w pełni integracyjnym w kontekście zachodzących obecnie gwałtownych zmian gospodarczo-społecznych.

2.3

Nie do podważenia jest silne oparcie wspomnianego projektu na podstawach prawnych uosabiających europejskie wartości i zasady, np. w art. 13 TWE lub w punktach drugim i czwartym traktatu konstytucyjnego oraz w art. I-3-3, II-81 i II-86, które konkretnie odnoszą się do uczestnictwa wszystkich mieszkańców w życiu demokratycznym i w postępie społecznym.

2.4

Ponadto pozycje i decyzje instytucji i organów UE tworzą już obecnie bogaty zestaw, który pomimo swojego rozproszonego charakteru przyczynia się do stopniowego opracowywania strategii wspólnotowych połączonych z proaktywną formą niedyskryminacji oraz mających na celu zapewnienie dostępności elektronicznej. Należy zwłaszcza nadmienić, że:

2.4.1

W 2005 r. Komisja opublikowała komunikat „i-2010” (3) w celu ustanowienia nowych ram strategicznych dla europejskiego społeczeństwa informacyjnego, a następnie komunikat w sprawie eDostępności (4), w którym zaproponowała szereg inicjatyw politycznych służących wspieraniu tej kwestii.

2.4.2

W komunikacie przedstawiono trzy różne podejścia do problemu:

Dwa lata po opublikowaniu komunikatu Komisji przewidziano przegląd sytuacji, by sprawdzić, czy konieczne będzie przedsięwzięcie dodatkowych środków.

2.4.3

Komitet przyjął opinię w sprawie wspomnianego komunikatu (5), w której zajął się zagadnieniami takimi jak: harmonizacja norm i interoperacyjność, zamówienia publiczne, certyfikaty i testy przeprowadzane przez osoby trzecie a samocertyfikacja, wykorzystanie prawodawstwa, integracja, dostępność sieci oraz prawodawstwo i nowe ramy strategiczne dla społeczeństwa informacyjnego.

2.5

Ostatnio zaś w rezolucji Rady z 22 marca 2007 r. dotyczącej strategii na rzecz bezpiecznego społeczeństwa informacyjnego w Europie podkreślono w punkcie 6, iż „szczególną uwagę poświęcić należy użytkownikom [technologii informacyjno-komunikacyjnych] o szczególnych potrzebach lub ograniczonej wiedzy w zakresie bezpieczeństwa sieci i informacji”. W grupie tej znajdują się osoby starsze i osoby niepełnosprawne.

3.1

EKES z dużym zainteresowaniem przyjmuje wniosek Komisji o sporządzenie opinii rozpoznawczej i stwierdza, że działania wspólnotowe mające na celu integrację w społeczeństwie informacyjnym powinny w zasadzie obejmować wszystkie grupy społeczne. Istnieją jednak pewne grupy, np. osoby starsze czy osoby niepełnosprawne (6), którym należy poświęcić szczególną uwagę, aby należycie włączyły się w społeczeństwo informacyjne.

Ponadto Komitet zastrzega sobie prawo do opracowania uzupełniającej lub dodatkowej opinii, mając na uwadze żywe zainteresowanie, jakie wzbudza to zagadnienie.

3.1.1

Stoi to w całkowitej zgodności z punktem 8 deklaracji ministerialnej z Rygi (7), w której stwierdza się, że „w celu skutecznego zapewnienia integracji elektronicznej, do 2010 r. należałoby zmniejszyć o połowę różnice pomiędzy przeciętnym korzystaniem z internetu przez obywateli UE a używaniem internetu przez osoby starsze, osoby niepełnosprawne, kobiety, osoby o niskim poziomie wykształcenia, bezrobotnych oraz najsłabiej rozwinięte regiony”.

Biorąc pod uwagę zmiany o charakterze politycznym i społecznym, które zaszły w ostatnich latach, EKES jest zdania, że należy dać pierwszeństwo działaniom wspólnotowym w zakresie dostępności elektronicznej i że dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych powinien zostać uznany w ramach usług publicznych za prawo obywatelskie.

Takie działania wspólnotowe powinny obejmować instrument prawny wzmacniający istniejące przepisy oraz inne niewiążące środki w różnych obszarach polityki, ze względu na wartość dodaną, którą wnoszą działania podejmowane na szczeblu UE.

EKES popiera działania wspólnotowe z następujących względów:

3.2

Jeśli chodzi o podstawę prawną przepisów regulujących kwestie związane z dostępnością elektroniczną, zaleca się korzystanie:

Należy przy tym zagwarantować horyzontalny wpływ kwestii związanych z dostępnością elektroniczną.

3.2.1

Niestety, jako że traktat konstytucyjny nie ma mocy obowiązującej, wspomniane środki nie mogą zostać podjęte w zgodzie z art. III-124-1, w którym ustanawia się zasadę jednomyślności w Radzie „po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego”. Ponieważ obecnie obowiązujący art. 13 TWE przewiduje jedynie konsultację z Parlamentem Europejskim przed jednomyślnym przyjęciem aktów prawnych, akty te zostają wyłączone z szeroko zakrojonej debaty demokratycznej oraz pozbawione legitymizacji, którą posiadają akty UE przyjęte w wyniku procedury współdecyzji.

3.2.2

Jednakże wyraźnie przewidziana jednomyślność w Radzie jest szczególnie wskazana, gdyż wszystkie akty prawne, o których mowa, muszą przestrzegać zasady pomocniczości. Logicznie rzecz biorąc, jednomyślne poparcie rządów UE zapewniłoby większe zaangażowanie właściwych władz krajowych w wewnętrznym procesie wdrażania i opracowywania. Oznaczałoby to również, że celem zastosowanych środków nie będzie jedynie usunięcie istniejących przeszkód w tej dziedzinie, lecz także wniesienie rzeczywistej wartości do procesu integracji, zgodnie z proaktywnym charakterem, którym powinny cechować się działania wspólnotowe oparte na art. 13 i 95 TWE.

3.2.3

W tym kontekście stosownym rodzajem aktu prawnego byłaby dyrektywa, z uwagi na to, że pozostawia ona państwom członkowskim szerokie pole manewru w wyborze środków służących osiągnięciu celów wyznaczonych na szczeblu ponadnarodowym.

3.3

Jeśli chodzi o konkretny kształt przyszłych wspólnotowych ram prawnych, niezbędne jest zintegrowanie m.in. następujących celów, z zachowaniem rozróżnienia na cele o zasięgu ogólnym i cele szczegółowe.

3.4

Wśród celów o zasięgu ogólnym należy rozważyć następujące działania:

3.4.1

Z jednej strony, władze wspólnotowe i władze państw członkowskich, w ramach przysługujących im kompetencji, powinny ustanowić kryteria działań dla przedsiębiorstw operujących na rynku wewnętrznym w obszarze TIK, szczególnie w takich dziedzinach jak standaryzacja, a także nadzorować ich prawidłowe stosowanie.

3.4.2

Tam, gdzie będzie to możliwe, wymogi te znajdą zastosowanie do wspólnej polityki handlowej, tak aby korzyści płynące z dostępności miały wymiar nie tylko europejski, ale i światowy. Z drugiej strony wspierane będą kodeksy postępowania, nastawione na potrzeby każdej z upośledzonych grup, aby stworzyć w tej dziedzinie kulturę odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw.

3.4.3

Niezbędne jest również zaangażowanie właściwych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego w obszarze innowacji technologicznych oraz ich udział w rozprzestrzenianiu sprawdzonych wzorców w zakresie dostępności i wykorzystania TIK poprzez tworzenie transnarodowych sieci łączących uniwersyteckie ośrodki badań z ośrodkami badań przedsiębiorstw tego sektora. Należałoby opracować m.in. roczne projekty współfinansowane w tym celu przez UE i władze krajowe oraz rozwijać kulturę najwyższej jakości badań naukowych, której częścią byłoby również utworzenie europejskiej nagrody jakości dla nowych technologii ułatwiających dostęp elektroniczny.

3.5

Wśród celów szczegółowych należy rozważyć następujące działania:

4.1

W strukturze wiekowej lub strukturze społecznej jest coraz więcej osób powyżej 65. roku życia. Niska stopa urodzeń oraz poprawa jakości i długości życia stanowią główne przyczyny tego zjawiska. W tym celu prezydencje Rady włączyły kwestię starzenia się społeczeństwa we wspólny program prezydencji.

4.2

W nowym społeczeństwie osób starszych istnieją czynniki, które mogą prowadzić do samotności, jak np. zmniejszanie się licznej dotychczas rodziny oraz pojawienie się osób samotnie wychowujących dzieci. Społeczeństwo informacyjne w przełamywaniu wyizolowania społecznego oferuje nowe możliwości, które powinny być wykorzystywane przez osoby starsze. Należy również wspierać działania zmierzające do zmniejszenia obecnej luki cyfrowej.

Jest to szczególnie widoczne w obszarze dostępności elektronicznej. W deklaracji ministerialnej przyjętej jednomyślnie w Rydze stwierdza się, iż jedynie 10 % zamieszkujących w Europie osób powyżej 65. roku życia korzysta z internetu.

4.3

Aby ułatwić integrację osób starszych i niepełnosprawnych w społeczeństwie informacyjnym, należy zaproponować, obok upowszechnienia dostępu do internetu i poszanowania zasady pomocniczości, międzysektorowe strategie społeczne, mające na celu zapewnienie równości oraz poprawę jakości życia, optymalizację usług i wspieranie udziału osób starszych w społeczeństwie informacyjnym poprzez zniesienie przeszkód w dostępie do szkoleń informatycznych i bezpłatnego oprogramowania.

Ułatwienie osobom starszym i niepełnosprawnym dostępu do społeczeństwa informacyjnego może stanowić dla nich stymulację intelektualną oraz sprawić, że ich życie stanie się wygodniejsze, m.in. dzięki takim usługom jak:

EKES podkreśla znaczenie TIK dla wspierania udziału osób starszych i niepełnosprawnych w życiu gospodarczym i społecznym, za pośrednictwem reprezentujących je organizacji, tak by poprawić obecną sytuację w UE. Udział podmiotów zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego może okazać się ważny dla takich obszarów jak współregulacja, opracowywanie kodeksów postępowania czy odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstw.

4.4

EKES jest zdania, że należy wspierać projekty i działania, które ułatwiają dostęp osób niepełnosprawnych i osób starszych do społeczeństwa informacyjnego oraz zapoznają je z użyciem nowych technologii, co jest doskonałą metodą zapewnienia ich integracji społecznej, uniknięcia wykluczenia ze świata cyfrowego oraz poprawy jakości ich życia.

W szczególności środki takie powinny obejmować:

4.5

Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna może zostać wzmocniona poprzez zastosowanie zasad działania ONZ na rzecz osób starszych w ramach strategii opracowywanych przez UE, umożliwiając tym samym dostęp do odpowiednich programów kształcenia i szkolenia.

4.6

W ramach przeglądu „nowego podejścia”, który powinna przeprowadzić Komisja, należy uwzględnić w opracowywanym ustawodawstwie potrzeby osób starszych w celu udostępnienia usług świadczonych za pośrednictwem tworzonych produktów, zaś organy ds. standaryzacji oraz przemysł powinny wziąć pod uwagę w swoich działaniach wspomniane okoliczności.

4.7

Z punktu widzenia ochrony środowiska naturalnego istnieją możliwości większego wykorzystania technologii cyfrowej, by ograniczyć przemieszczanie się w celu otrzymywania pewnych usług na miejscu. Komisja powinna zbadać te możliwości, by zaproponować w przyszłości ambitniejsze środki ponadnarodowe w zakresie dostępności elektronicznej.