EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52004AR0194
Opinion of the Committee of the Regions on the Communication from the Commission on Science and Technology: the key to Europe's future Guidelines for future European policy to support research
Opinia Komitetu Regionów w sprawie komunikatu Komisji pt.: „Nauka i Technologia: kluczowe dziedziny dla przyszłości Europy – kierunki polityki wspierania badań naukowych w Unii Europejskiej”
Opinia Komitetu Regionów w sprawie komunikatu Komisji pt.: „Nauka i Technologia: kluczowe dziedziny dla przyszłości Europy – kierunki polityki wspierania badań naukowych w Unii Europejskiej”
Dz.U. C 71 z 22.3.2005, p. 22–25
(ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)
22.3.2005 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 71/22 |
Opinia Komitetu Regionów w sprawie komunikatu Komisji pt.: „Nauka i Technologia: kluczowe dziedziny dla przyszłości Europy – kierunki polityki wspierania badań naukowych w Unii Europejskiej”
(2005/C 71/06)
KOMITET REGIONÓW,
Uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej pt.:„Nauka i Technologia: kluczowe dziedziny dla przyszłości Europy – kierunki polityki wspierania badań naukowych w Unii Europejskiej” (COM(2004) 353 końcowy);
Uwzględniając decyzję Komisji Europejskiej z dnia 17 czerwca 2004 r. w sprawie zasięgania opinii Komitetu w tej kwestii, zgodnie z art. 265 ust.1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską;
Uwzględniając decyzję Przewodniczącego Komitetu z dnia 5 kwietnia 2004 r. powierzającą Komisji ds. Kultury i Edukacji przygotowanie opinii w tej sprawie;
Uwzględniając podjętą w Lisbonie decyzję Rady Europejskiej, która przyjęła koncepcję Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA), tym samym kładąc podwaliny pod wspólną politykę w zakresie nauki i technologii w całej Unii Europejskiej;
Uwzględniając decyzję Rady Europejskiej podjętą w Barcelonie w marcu 2002 r., kiedy Unia Europejska wyznaczyła sobie cel zwiększenia do 2010 r. nakładów na badania naukowe do poziomu 3 % PKB Unii Europejskiej;
Uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej pt.: „Europa i Podstawowe Badania Naukowe” (1);
Uwzględniając komunikat Komisji Europejskiej (2) pt.: „Rola uniwersytetów w Europie opartej na wiedzy” i opinię perspektywiczną Komitetu Regionów w sprawie „Roli uniwersytetów w rozwoju lokalnym i regionalnym w kontekście Europy opartej na wiedzy” (CdR 89/2003 fin (3));
Uwzględniając raport panelu wysokiej rangi ekspertów, któremu przewodniczył profesor Ramon Marimon, „Ocena efektywności nowych instrumentów szóstego programu ramowego” (21 czerwca 2004 r.);
Uwzględniając projekt opinii Komitetu (CdR 194/2004 rev. 1) przyjęty 22 września 2004 r. przez Komisję ds. Kultury i Edukacji (sprawozdawca: Jyrki Myllyvirta, Burmistrz Mikkeli, FI/EPP);
a także mając na uwadze, co następuje:
1) |
Wszystkie cele komunikatu stanowią absolutnie niezbędne elementy dla wprowadzenia w życie wypracowanej w Lisbonie Strategii dla Europy. Podniesienie europejskich nakładów na badania naukowe do poziomu 3 % PKB, z czego 2 % ma pochodzić ze źródeł prywatnych i być powiązane z badaniami naukowymi promującymi oparte na wiedzy społeczeństwo i gospodarkę w Europie, jest ambitnym celem, który może zostać zrealizowany wyłącznie poprzez wspólne zaangażowanie i skoordynowane działań Unii oraz Państw Członkowskich; |
2) |
Komunikat wyznacza sześć głównych celów na rzecz rozwoju. Są to:
Szersze propozycje proceduralne dotyczą:
|
3) |
Działania zaproponowane w komunikacie nie są same w sobie instrumentami spójności, lecz nieuchronnie mają pozytywny bądź negatywny wpływ na spójność. Przemysł oparty na wiedzy i badaniach naukowych jest dla całej Europy siłą napędową rozwoju; pozyskanie takich sił dla promowania celów spójności jest bardziej efektywne z punktu widzenia polityki regionalnej niż polityki badań naukowych prowadzącej do centralizacji, co musi zostać zrekompensowane przez regionalną politykę subwencji i datków; |
na 57 sesji plenarnej w dniach 17-18 listopada 2004 r. (posiedzenie z dnia 18 listopada 2004 r.) Komitet jednomyślnie przyjął następującą opinię:
1. Stanowisko Komitetu Regionów
KOMITET REGIONÓW
1.1 |
przyjmuje z zadowoleniem komunikat pt.: „Nauki i Technologii: kluczowe dziedziny dla przyszłości Europy – kierunki polityki wspierania badań naukowych w Unii Europejskiej” i uważa go za niezwykle ważny punkt wyjścia do wzmocnienia i poprawy europejskich badań naukowych dla dobra całej Europy; |
1.2 |
zgadza się z Komisja Europejską, iż badania naukowe, rozwój techniczny i innowacyjność są podstawą gospodarki opartej na wiedzy, będąc kluczowym czynnikiem wzrostu, konkurencyjności firm oraz zatrudnienia, a także podniesienia jakości życia obywateli UE; |
1.3 |
przypomina, że rozwój i sukces każdego z regionów w Europie coraz bardziej zależą od stopnia zaawansowania gospodarki opartej na wiedzy; |
1.4 |
uważa, że podczas gdy wysiłki Unii Europejskiej na polu polityki w dziedzinie badań naukowych okazały się cenne i konieczne, takie podejście wydaje się już nie spełniać potrzeb dnia dzisiejszego; |
1.5 |
popiera zamiar inwestowania 3 % PKB w badania naukowe i rozwój. Ten absolutnie niezbędny cel może być osiągnięty wyłącznie poprzez solidne zaangażowanie się w jego realizację wszystkich Państw Członkowskich. Ilościowo rola Unii Europejskiej w bezpośrednim dofinansowywaniu badań naukowych może być jedynie marginalna. Środki unijne mogą być jednak istotne oraz niezbędne dla wzmacniania zaangażowania i pozyskiwania maksymalnych korzyści z inwestycji; |
1.6 |
popiera propozycję Komisji Europejskiej dotyczącą podwojenia w latach 2007 – 2013 unijnych funduszy na badania naukowe. W interesie całej Europy leży to, by propozycja Komisji została zaakceptowana, nawet jeśli pozostałe części składowe planów budżetowych na lata 2007–2013 uległyby zmianie; |
1.7 |
podkreśla, podobnie jak Komisja, że nowe Państwa Członkowskie ze swoimi ludzkimi i kulturowymi zasobami stanowią dodatkową motywację do ulepszonego działania i powiększenia zasobów w zakresie polityki w dziedzinie badań naukowych. |
EUROPEJSKA WARTOŚĆ DODANA
KOMITET REGIONÓW
1.8 |
podkreśla, że na polu polityki w dziedzinie badań naukowych europejska wartość dodana jest ewidentna. Jest ona tworzona przez:
|
1.9 |
uważa, że unijne fundusze na badania naukowe i rozwój, włączając nowy program ramowy, muszą być dynamiczne i muszą odpowiadać na potrzeby działalności godpodarczej, nauki i społeczeństwa, w celu kierowania badań naukowych na te dziedziny, których wpływ na europejski wzrost, konkurencyjność firm oraz zatrudnienie jest najbardziej ewidentny; |
1.10 |
wskazuje, że miasta oraz samorządy lokalne i regionalne na wiele pozytywnych sposobów mogą przyczynić się do tworzenia europejskiej wartości dodanej. Obejmują one regionalne polityki innowacyjne, ośrodki technologiczne, inkubatory technologiczne, parki naukowo-technologiczne, kapitały podwyższonego ryzyka, które to wszystkie zostały starannie uwzględnione w komunikacie. Samorządy lokalne i regionalne także odgrywają ważną rolę w dziedzinie innowacyjności w odniesieniu do takich kwestii, jak zrównoważony rozwój w społeczeństwie poprzez utrzymywanie bliskich kontaktów z obywatelami UE; |
1.11 |
z zadowoleniem przyjmuje postanowienie o rozwijaniu infrastruktur badawczych o znaczeniu europejskim; |
1.12 |
z zadowoleniem przyjmuje dążenie do wypracowania bardziej opłacalnej polityki Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych; |
1.13 |
podkreśla, że masa krytyczna zależy od dziedziny badań naukowych, ich zakresu tematycznego oraz od uczestników (patrz: Raport Marimona). Nie należy stosować zbyt ogólnych rozwiązań we wszystkich obszarach tematycznych oraz instrumentach badawczych; |
1.14 |
wskazuje, że podczas usprawniania koordynacji programów krajowych, również regionalne badania naukowe oraz wpływ tych badań na rozwój regionalny muszą być wzięte pod rozwagę; |
1.15 |
podkreśla, że małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP), stanowiące 99 % wszystkich przedsiębiorstw, dostarczają najwięcej miejsc pracy i są kluczowymi czynnikami europejskiej innowacyjności i rozwoju regionalnego. Europejska polityka w dziedzinie badań naukowych musi angażować małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) oraz musi również w większym niż dotychczas stopniu brać pod uwagę ich potrzeby badań i rozwoju; |
1.16 |
zgadza się, że naukowcy muszą być w stanie w pełni wykorzystać środki europejskiej polityki w dziedzinie badań naukowych – włączając możliwość projektów o mniejszych rozmiarach – zgodnie z ich zainteresowaniami i potrzebami oraz z zadowoleniem przyjmuje sugestię dotyczącą stworzenia bardziej otwartych mechanizmów w zakresie finansowania badań; |
1.17 |
pragnąłby widzieć, że przykłada się większą wagę do projektów z własnej inicjatywy naukowców, opartych o potrzeby przedsiębiorstw w zakresie badań i rozwoju; |
1.18 |
podkreśla, jak wielki wpływ mogą mieć lokalne i regionalne programy oraz strategie. Zwykle miasta, samorządy lokalne i regionalne, we współpracy z uniwersytetami i przedsiębiorcami działającymi na danym obszarze, koordynują narzędzia niezbędne do lokalnego i regionalnego rozwoju gospodarczego oraz całą infrastrukturę innowacyjności; |
1.19 |
uznaje metodę EUREKA za dobry przykład ukierunkowanej na badania naukowe, ambitnej sieci badawczej, gdzie również małym i średnim przedsiębiorstwom stawia się niskie wymagania umożliwiające udział; |
RÓŻNORODNOŚĆ I GEOGRAFICZNA DECENTRALIZACJA BADAŃ
KOMITET REGIONÓW
1.20 |
wskazuje, że największym atutem Europy jest wysoki poziom wykształcenia wśród bardzo dużej części populacji; w celu wykorzystania go w całości Europa musi dysponować szeroko rozprzestrzenioną infrastrukturą edukacyjną i badawczą; |
1.21 |
zaleca podjęcie zdecydowanych działań umożliwiających również mniejszym instytucjom i władzom publicznym czerpanie korzyści z europejskiej polityki w dziedzinie badań naukowych. Świat badań i rozwoju stał się wielowymiarowy i zróżnicowany. Różnice pomiędzy podstawowymi i stosowanymi badaniami naukowymi zacierają się. Wiedza może powstawać w placówkach badawczych różniących się wielkością i rodzajem. Nawet małe instytucje mogą tworzyć wiedzę będącą przedmiotem zainteresowania na całym świecie w wąskich specjalizacjach, zwłaszcza jeżeli współpracują one z przedsiębiorstwami z sektora zaawansowanych technologii; |
1.22 |
podkreśla, że różnorodność, autonomia i decentralizacja geograficzna badań są ważnymi czynnikami we wzroście ich regionalnego wpływu. Wypracowywanie struktur administracyjnych samorządów miejskich i regionalnych jest również zasadniczym warunkiem dla skutecznego transferu rozwiązań innowacyjnych z placówek badawczych do przedsiębiorstw i organizacji publicznych. To jest szczególnie ważne w nowych Państwach Członkowskich, gdzie wypracowywanie zdecentralizowanych struktur administracyjnych, jak również wzmacnianie samorządów lokalnych i regionalnych, są kluczowymi czynnikami w zapewnianiu zrównoważonego rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym; |
1.23 |
wskazuje, że istnieją różne systemy w Europie. W zależności od kraju, samorządy miejskie, lokalne i regionalne mają często zasadniczą rolę w organizowaniu, finansowaniu i rozwoju kształcenia wyższego i badań naukowych, a szczególnie w tworzeniu innowacyjnego otoczenia, łączącego badania naukowe, rozwój, inkubatory technologiczne oraz przedsiębiorstwa, w którym wyniki badań naukowych prowadzą do podejmowania nowej działalności, tworzenia miejsc pracy i zwiększania dobrobytu; |
1.24 |
wierzy, że zaproponowana w komunikacie koncepcja „ośrodków doskonałości” musi zostać wprowadzona w życie biorąc również pod uwagę wysoce wyspecjalizowane mniejsze ośrodki, które mogą mieć zasadniczą rolę w rozwoju globalnej konkurencyjności biznesów działających w wąskich dziedzinach produkcji, co może być początkiem wyłaniania się nowych przedsiębiorstw działających na większą skalę; |
1.25 |
wierzy, że to samo można zastosować w przypadku platform technologicznych; niezbędne jest, by postrzegać platformy jako mechanizmy wspierania zróżnicowanych przedsiębiorstw sektora zaawansowanych technologii w różnych częściach Europy; |
1.26 |
z zadowoleniem przyjmuje uzupełniającą rolę funduszy na badania naukowe i funduszy strukturalnych; praktyczne rozwiązania muszą zostać wypracowane w regionach objętych Celem „Zbieżność” oraz w ramach Celu „Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie”, ze specjalnym naciskiem na nowe Państwa Członkowskie; |
1.27 |
zaleca kontynuowanie i wzmacnianie działań „Marie Curie” mających na celu zwiększenie atrakcyjności Europy dla najlepszych pracowników badawczych. Europejskie badania naukowe muszą być w stanie wykorzystać cały swój potencjał w celu poprawy konkurencyjności Europy, polepszenia sytuacji młodzieży, kobiet, wszystkich regionów oraz osiągnięcia korzyści płynących ze wzrostu współpracy z krajami trzecimi; |
WSKAZÓWKI DO SIÓDMEGO PROGRAMU RAMOWEGO
KOMITET REGIONÓW
1.28 |
z zadowoleniem przyjmuje zaproszenie, przedstawione na końcu komunikatu skierowanego do różnych uczestników zainteresowanych badaniami w Europie oraz użytkownikami tych badań, do wzięcia udziału w dyskusji, w wyniku której zostanie sformułowany siódmy program ramowy; |
1.29 |
podkreśla również możliwość odegrania pozytywnej roli w proponowanej Europejskiej Radzie ds. badań naukowych przez różne zainteresowane strony, a szczególnie przez samorządy lokalne i regionalne. Koncepcja Europejskiej Rady ds. badań naukowych, która może być agencją wspólnotową lub innego rodzaju strukturą, powinna być zorganizowana w taki sposób, aby umożliwić ścisłe kontakty z administracją na szczeblu lokalnym i regionalnym oraz z Komitetem Regionów. Finansowanie europejskich badań naukowych i rozwoju powinno być realizowane w oparciu o doskonałość naukową oraz potencjał tworzenia innowacji na potrzeby rynku komercyjnego oraz społeczeństwa. Zdaniem Komitetu ważne jest, by z wyników badań mogli korzystać także naukowcy i regiony europejskie nienależące do zespołów badawczych, które są finansowane za pośrednictwem proponowanej Europejskiej Rady ds. badań naukowych; |
1.30 |
popiera zaproponowaną racjonalizację i przegrupowanie działalności unijnych w celu wspierania badań naukowych w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz na ich korzyść, na rzecz rozwoju kapitału ryzyka, ośrodków badawczych, ośrodków innowacyjności oraz regionalnych polityk innowacyjności, jak również na rzecz transferów technologicznych oraz zarządzania własnością intelektualną i patentami. Niniejsza propozycja angażuje wiele Dyrekcji Generalnych Komisji i musi zostać przygotowana wspólnym wysiłkiem – niezwykle istotne jest, by również Komitet Regionów był ściśle zaangażowany. |
2. Zalecenia Komitetu Regionów
KOMITET REGIONÓW
2.1 |
zaleca, by kwestia promowania zrównoważonego rozwoju regionalnego w Europie została połączona z procesem wprowadzania w życie europejskiej polityki w dziedzinie badań naukowych; |
2.2 |
podkreśla, że propagowanie badań naukowych i rozwoju musi zostać wzięta pod uwagę podczas przygotowywania nowych programów funduszy strukturalnych; |
2.3 |
podkreśla, iż „wymiar ludzki” oraz potrzeby społeczne powinny zostać uwzględnione w nowym programie finansowania; |
2.4 |
podkreśla istotną rolę badań naukowych oraz infrastruktury związanej z innowacyjnością, ośrodków badań, parków technologicznych oraz ośrodków doskonałości włącznie z tymi o mniejszej skali, które – o czym należy pamiętać – odgrywają kluczową rolę w procesie kształcenia naukowców oraz w budowaniu kapitału ludzkiego na poziomie lokalnym, jak również na korzyść większych regionów; |
2.5 |
zaleca, by Unia Europejska finansowała więcej badań w zakresie przedsiębiorczości, innowacyjności na szczeblu regionalnym oraz urynkowiania badań naukowych. Ma to na celu wypracowanie instrumentów wzmacniających gospodarkę opartą na wiedzy w różnych częściach UE. |
Bruksela, 18 listopada 2004 r.
Przewodniczący
Komitetu Regionów
Peter STRAUB
(1) COM(2004) 9 końcowy
(2) COM(2003) 58 końcowy
(3) Dz.U. C 73 z 23.3.2004, str. 22