Niebieska karta UE – wjazd i pobyt wysoko wykwalifikowanych pracowników (od 2023 r.)

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres stosowania dyrektywy wskazano poniżej.

• Ma ona zastosowanie do obywateli państw trzecich, którzy składają lub złożyli wniosek w związku z zatrudnieniem w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji w państwie członkowskim.
• Dyrektywy nie stosuje się do obywateli państw trzecich:
  • którzy ubiegają się o ochronę międzynarodową;
  • którzy prowadzą projekt badawczy;
  • którzy posiadają status rezydenta długoterminowego w państwie członkowskim;
  • których obejmuje umowa międzynarodowa dotycząca zezwolenia na czasowy pobyt, którzy mają prawo do swobodnego przemieszczania się lub których wydalenie wstrzymano.
• Dyrektywa nie ma wpływu na:
  • korzystniejsze postanowienia zawarte w prawie UE, w tym w umowach dwustronnych lub wielostronnych;
  • prawo państw członkowskich do decydowania o liczbie obywateli państw trzecich przyjmowanych na ich terytorium.

Osoby składające wniosek o niebieską kartę UE muszą przedłożyć:

• ważną umowę o pracę lub wiążącą ofertę pracy dotyczącą zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, której czas trwania wynosi co najmniej sześć miesięcy;
• dokumenty poświadczające ich kwalifikacje zawodowe;
• ważny dokument podróży oraz, jeżeli jest to wymagane, wizę;
• dowód na złożenie wniosku o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym, jeśli takiego ubezpieczenia nie uwzględniono w umowie o pracę.

Państwa członkowskie:

• wymagają spełnienia warunków zgodnie z odnośnym prawem krajowym, układami zbiorowymi lub ustanowionymi praktykami;
• zapewniają, że ustalany przez nie próg wynagrodzenia jest nie niższy niż średnie roczne wynagrodzenie brutto w danym państwie członkowskim i nie wyższy niż jego 1,6-krotność, przy czym niższy próg wynoszący 80 % wspomnianego powyżej progu może zostać zastosowany w przypadku pracowników zawodów deficytowych i absolwentów spoza UE (zakończenie edukacji nie wcześniej niż trzy lata przed złożeniem wniosku);
• decydują, czy wniosek ma składać obywatel państwa trzeciego, pracodawca czy oba te podmioty;
• mogą pobierać opłaty za obsługę wniosków, o ile opłaty takie nie są nieproporcjonalne ani wygórowane;
• zapewniają osobom składającym wniosek łatwy dostęp do informacji o wszystkich dokumentach dowodowych i powiązanych warunkach;
• wyznaczają punkty kontaktowe, odpowiedzialne za odbiór i przekazywanie informacji.

Poniżej wskazano zasady dotyczące odrzucania wniosków.

• Państwa członkowskie muszą odrzucić wniosek, jeśli:
  • kryteria przyjmowania nie są spełnione;
  • przedłożone dokumenty są sfałszowane;
  • osoba składająca wniosek została uznana za osobę stanowiącą zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego;
  • przedsiębiorstwo pracodawcy działa głównie w celu ułatwiania wjazdu obywatelom państw trzecich.
• Państwa członkowskie mogą odrzucić wniosek, jeśli:
  • dane wolne stanowisko może zostać objęte przez pracownika krajowego, obywatela UE lub przez obywatela państwa trzeciego, który przebywa legalnie w UE;
  • pracodawca nie wypełnił swoich obowiązków podatkowych i innych obowiązków prawnych, ogłosił upadłość, jest niewypłacalny lub nielegalnie zatrudniał obywateli państw trzecich;
  • w kraju pochodzenia osoby składającej wniosek występuje niedobór wykwalifikowanych pracowników wykonujących dany zawód.

Poniżej wskazano zasady dotyczące wycofania lub nieprzedłużenia karty.

• Państwa członkowskie muszą wycofać niebieską kartę lub odmówić jej odnowienia, jeśli:
  • karta lub przedłożone dokumenty są sfałszowane;
  • obywatel państwa trzeciego nie posiada już ważnej umowy o pracę lub niezbędnych kwalifikacji lub jego wynagrodzenie nie osiąga już wyznaczonego progu.
• Państwa członkowskie mogą wycofać niebieską kartę lub odmówić jej odnowienia, jeśli:
  • zagrożony jest porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne lub zdrowie publiczne;
  • pracodawca nie wypełnił swoich obowiązków prawnych;
  • posiadacz niebieskiej karty nie spełnia określonych w dyrektywie wymogów dotyczących finansów prywatnych, miejsca pobytu i innych kwestii.

Niebieskie karty:

• są ważne przez co najmniej 24 miesiące lub, jeśli umowa o pracę obejmuje okres krótszy, okres równy okresowi, na jaki zawarto umowę o pracę, przedłużony o trzy miesiące;
• upoważniają posiadaczy do wjazdu, ponownego wjazdu i pobytu w państwie członkowskim oraz do korzystania ze wszystkich praw ustanowionych w dyrektywie.

Pracodawcy:

• korzystają z uproszczonej procedury uzyskiwania niebieskiej karty, jeśli zostaną zatwierdzeni przez państwo członkowskie;
• ponoszą skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary krajowe, jeśli nie stosują się do dyrektywy.

Posiadacze niebieskiej karty UE:

• mogą mieć obowiązek powiadamiania organów krajowych o każdej zmianie pracodawcy lub okoliczności podczas pierwszych 12 miesięcy legalnego zatrudnienia;
• są traktowani na równi z obywatelami UE w odniesieniu do takich kwestii, jak warunki zatrudnienia, wolność stowarzyszania się, kształcenie i szkolenie zawodowe, wzajemne uznawanie dyplomów, zabezpieczenie społeczne oraz dostęp do towarów i usług;
• mogą im towarzyszyć członkowie rodziny, którzy również mają prawo do podejmowania pracy;
• mogą uzyskać, pod określonymi warunkami, status rezydenta długoterminowego UE;
• mogą, po 12 miesiącach legalnego pobytu w pierwszym państwie członkowskim, które wydało niebieską kartę, przenieść się wraz z rodziną do innego państwa członkowskiego, mieszkać w nim i pracować.

Dyrektywa nakłada poniższe obowiązki.

• Do 18 listopada 2025 r., a następnie co roku, państwa członkowskie muszą przekazać szczegółowe dane statystyczne dotyczące przyznanych niebieskich kart, odrzuconych wniosków i wycofanych kart, podając przyczyny takich decyzji.
• Do 18 listopada 2026 r. Komisja Europejska musi przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej sprawozdania, w których ocenia:
  • wykaz zawodów wymagających wysokich kwalifikacji zamieszczony w załączniku I, przy czym następnie musi składać takie sprawozdanie co dwa lata, z uwzględnieniem zmieniających się potrzeb na rynku pracy;
  • stosowanie dyrektywy, proponując zmiany, jakie uzna za niezbędne, przy czym następnie musi składać takie sprawozdanie co cztery lata.

Dyrektywa:

• zmienia dyrektywę (UE) 2016/801 w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie lub programach kształcenia średniego oraz podjęcia pracy w charakterze au pair (zob. streszczenie);
• uchyla pierwotną dyrektywę o niebieskiej karcie, tj. dyrektywę 2009/50/WE (zob. streszczenie), od 19 listopada 2023 r.