Ochrona pracowników przed narażeniem na działanie czynników biologicznych

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2000/54/WE – ochrona pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

W dyrektywie ustanowiono zasady dotyczące oceny ryzyka oraz stosowania ograniczeń, jeśli nie można uniknąć narażenia zdrowia i bezpieczeństwa pracowników na działanie czynników biologicznych.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Celem dyrektywy jest ochrona bezpieczeństwa i zdrowia pracowników narażonych na czynniki biologiczne* (np. drobnoustroje* lub hodowle komórkowe*) podczas wykonywania przez nich pracy.

Czynniki biologiczne klasyfikuje się w czterech grupach ryzyka zgodnie z ich poziomem ryzyka zakażenia:

• grupa 1 obejmuje czynniki, poprzez które wywołanie choroby u ludzi jest mało prawdopodobne;
• grupa 2 obejmuje czynniki, które mogą wywoływać choroby u ludzi, ale ich rozprzestrzenienie się na teren Wspólnoty jest mało prawdopodobne, a ponadto w ich przypadku możliwe jest skuteczne leczenie;
• grupa 3 obejmuje czynniki, które mogą wywoływać choroby u ludzi i istnieje ryzyko ich rozprzestrzenienia się na terenie Wspólnoty, lecz zazwyczaj skuteczna profilaktyka lub leczenie są możliwe;
• grupa 4 obejmuje czynniki, które wywołują ciężkie choroby u ludzi. Istnieje wysokie ryzyko ich rozprzestrzeniania się na terenie Wspólnoty, a skuteczne leczenie nie jest możliwe.

Ocena ryzyka

Ocena ryzyka musi zostać przeprowadzona w przypadku każdej czynności zawodowej, podczas której pracownicy mogą być narażeni na działanie czynników biologicznych. Należy ustalić rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia pracowników w celu określenia środków ostrożności, które należy podjąć.

Pracodawca musi dokonywać regularnej oceny ryzyka.

Obowiązki pracodawcy

Jeżeli rodzaj działalności na to pozwala, pracodawca musi zastąpić szkodliwy czynnik biologiczny innym czynnikiem, który nie jest niebezpieczny lub jest mniej niebezpieczny dla zdrowia zgodnie z jego warunkami użytkowania i z uwzględnieniem aktualnego stanu wiedzy.

Co więcej, jeśli istnieje ryzyko dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników, pracodawca musi zapewnić, aby takie ryzyko było zmniejszone do wystarczająco niskiego poziomu. Pracodawca może:

• ograniczyć liczbę narażonych pracowników do minimum;
• kontrolować uwalnianie się czynników biologicznych w miejscu pracy, stosując procedury techniczne;
• zapewniać środki ochrony zbiorowej i/lub indywidualne środki ochrony;
• zapobiegać przypadkowemu uwolnieniu czynnika biologicznego poza miejsce pracy lub redukować związane z tym ryzyko, stosując środki higieny;
• stosować znaki ostrzegania przed ryzykiem;
• sporządzać plany postępowania na wypadek awarii;
• zapewnić środki bezpiecznego pobierania, składowania oraz usuwania odpadów;
• wprowadzić procedury bezpiecznego obchodzenia się z czynnikami biologicznymi i ich transportu.

Pracodawca jest zobowiązany do posiadania wykazu pracowników narażonych na czynniki biologiczne grupy 3 i/lub 4. Wykaz ten przechowywany jest w niektórych przypadkach przez 40 lat.

Ponadto pracodawca musi dokonać zgłoszenia właściwym władzom krajowym w przypadku użycia po raz pierwszy czynników biologicznych grupy 2, 3 lub 4.

Wreszcie pracodawca musi zapewnić, aby pracownicy i/lub ich przedstawiciele zostali odpowiednio poinformowani i przeszkoleni w zakresie:

• potencjalnego ryzyka dla zdrowia;
• środków ostrożności, które należy podjąć w celu zapobieżenia narażeniu;
• wymagań higieny;
• stosowania wyposażenia i odzieży ochronnej;
• kroków, które pracownicy powinni podjąć w razie wypadków.

W razie zaistnienia awarii lub wypadku pracodawcy informują tak szybko jak to jest możliwe pracowników lub przedstawicieli pracowników o jego przyczynach, ryzyku oraz o proponowanych środkach.

Kontrola zdrowotna

Kraje UE muszą ustanowić zasady prowadzenia właściwej kontroli zdrowotnej pracowników przed narażeniem na działanie czynników biologicznych i po nim.

Zmiany

Treść załączników do dyrektywy 2000/54/WE została w dużej części zaktualizowana na mocy dyrektywy (UE) 2019/1833 zmieniającej załączniki I, III, V i VI do dyrektywy 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dostosowań wyłącznie technicznych.

Zgodnie z dyrektywą zmieniającą (UE) 2020/739 do wykazu czynników biologicznych o znanej zakaźności dla ludzi włączono SARS-CoV-2, zmieniając tym samym załącznik III do dyrektywy 2000/54/WE.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od dnia 6 listopada 2000 r.

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz.U. L 262 z 17.10.2000, s. 21–45)

Kolejne zmiany dyrektywy 2000/54/WE zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dyrektywa Komisji (UE) 2020/739 z dnia 3 czerwca 2020 r. zmieniająca załącznik III do dyrektywy 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do włączenia SARS-CoV-2 do wykazu czynników biologicznych o znanej zakaźności dla ludzi oraz zmieniająca dyrektywę Komisji (UE) 2019/1833 (Dz.U. L 175 z 4.6.2020, s. 11–14)

Dyrektywa Komisji (UE) 2019/1833 z dnia 24 października 2019 r. zmieniająca załączniki I, III, V i VI do dyrektywy 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dostosowań wyłącznie technicznych (Dz.U. L 279 z 31.10.2019, s. 54–79)

Dyrektywa Rady 2010/32/UE z dnia 10 maja 2010 r. w sprawie wykonania umowy ramowej dotyczącej zapobiegania zranieniom ostrymi narzędziami w sektorze szpitali i opieki zdrowotnej zawartej między HOSPEEM a EPSU (Dz.U. L 134 z 1.6.2010, s. 66–72)

Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz.U. L 183 z 29.6.1989, s. 1–8)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 18.06.2020