Komunikat określa wyzwania, z jakimi mają do czynienia szkoły i sektor nauczania w UE, a także przedstawia sposoby, w jakie UE może wspierać państwa członkowskie w reformowaniu systemów oświaty w celu zmierzenia się z tymi wyzwaniami.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Szkoły odgrywają istotną rolę w uczeniu się przez całe życie, a zatem konieczne jest działanie na rzecz poprawy jakości i wyników edukacji szkolnej. Niemal wszystkie państwa UE mają do czynienia z kilkoma kluczowymi wyzwaniami.

Słabości w rozwoju kompetencji:
- 1 na 5 uczniów ma poważne trudności w czytaniu oraz w zakresie matematyki i nauk przyrodniczych, co prowadzi do prawdopodobieństwa wystąpienia długotrwałych utrudnień w we włączeniu społecznym i umiejętności przystosowania zawodowego
- stosunkowo niski odsetek uczniów osiąga bardzo dobre wyniki
- wiele młodych osób nie posiada odpowiednich umiejętności cyfrowych
- pomimo postępu w realizacji celu założonego w strategii „Europa 2020”, jakim jest obniżenie wskaźnika przerywania nauki do poziomu poniżej 10%, zbyt wiele młodych osób przedwcześnie kończy naukę lub szkolenie.
Edukacja szkolna nie odgrywa w pełni swej roli w promowaniu równości i sprawiedliwości społecznej:
- zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn w matematyce i nauce zawęża się, jednak stereotypowe podejście nadal utrudnia osiągnięcie zaangażowania,
- młodzież pochodząca ze środowiska defaworyzowanego jest cztery razy bardziej narażona na niskie wyniki edukacyjne niż osoby z grup w korzystniejszej sytuacji,
- istnieją konkretne wyzwania dla uczniów będących migrantami lub Romami,
- Estonia i Finlandia dowiodły, że systemy edukacji szkolnej mogą jednocześnie przynosić wysoki poziom osiągnięć i równości.
Skutki tempa zmian technologicznych i cyfrowych dla gospodarek i społeczeństw:
- szkoły muszą lepiej reagować na tę nową rzeczywistość – nie wystarczy wyposażyć młodych ludzi w umiejętności lub wiedzę, która może nie być trwała,
- szkoły muszą rozwijać odporność i zdolność do przystosowania się do zmiany poprzez nowe sposoby uczenia się w coraz bardziej mobilnym i cyfrowym świecie,
- systemy edukacji muszą być zmodernizowane, aby promować kreatywność, krytyczne myślenie oraz przedsiębiorcze podejście.

Istnieją trzy obszary, w których UE może pomóc w odpowiedzi na te wyzwania.

Tworzenie lepszych i bardziej sprzyjających włączeniu społecznemu szkół, w tym:
- wspieranie wszystkich osób uczących się oraz ich rozwoju kompetencji,
- poprawa uczenia się przez otwarcie się na nowe formy współpracy – przykładowo – z usługami lokalnymi, organizacjami społeczności lokalnej, przedsiębiorstwami i uczelniami wyższymi w celu wsparcia młodzieży w przygotowaniu się do przyszłego zatrudnienia i studiów,
- poprawa dostępu do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem oraz ich dostępności.
Wspieranie nauczycieli i liderów edukacyjnych w doskonałym nauczaniu i uczeniu się, w tym:
- uatrakcyjnienie ścieżki zawodowej nauczyciela,
- postrzeganie nauczycielstwa jako zawodu osób uczących się na wszystkich etapach kariery zawodowej i współpracujących ze sobą,
- wspieranie kierownictwa szkół.
Osiągnięcie większej skuteczności, sprawiedliwości i wydajności w prowadzeniu systemów edukacji szkolnej:
- odpowiednie i wydajne inwestowanie w zasoby szkolne,
- łączenie autonomii i zapewnienia jakości.

Komisja Europejska zobowiązuje się również do:

wzmocnienia współpracy między szkołami poprzez program Erasmus+ oraz uczestnictwo w działaniu eTwinning;
opracowania narzędzia do samooceny szkół w zakresie potencjału cyfrowego,
wspierania ulepszeń w edukacji w dziedzinie nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM) przez powiązania i współpracę uczelni wyższych, sektora badawczego i przedsiębiorstw oraz szkół,
promowania i wspierania eksperymentów politycznych służących opracowywaniu wielojęzycznego nauczania w zróżnicowanych klasach szkolnych w ramach programu prac Erasmus+ na 2018 r.,
dostosowania się do uwag Komitetu ONZ ds. Praw Osób Niepełnosprawnych poprzez wspieranie współpracy między Europejską Agencją ds. Rozwoju Szkolnictwa Specjalnego i państwami UE,
wspierania wysokiej jakości wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem oraz dzielenia się najlepszymi praktykami,
oferowania wytycznych w sprawie kariery i rozwoju zawodowego nauczycieli i liderów edukacyjnych,
uproszczenia dostępu i promowania możliwości dla przyszłych nauczycieli w zakresie zdobywania praktycznego doświadczenia w nauczaniu za granicą dzięki wsparciu programu Erasmus+,
rozwijania społeczności wirtualnych i zasobów dla pracowników szkół,
dalszego rozwijania projektów realizowanych we współpracy z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w celu uzyskania danych porównawczych dotyczących personelu szkół,
ustanowienia pomocy technicznej we współpracy z OECD w celu wsparcia państw UE potrzebujących pomocy z najważniejszymi reformami systemu edukacji szkolnej,
zaproponowania wspólnego sprawozdania dotyczącego skuteczności i wydajności wydatków w edukacji szkolnej,
rozwijania wytycznych polityki dotyczących zapewnienia jakości razem z państwami UE i interesariuszami.

Dalsze działania

Reformowanie systemów edukacji szkolnej jest zadaniem państw członkowskich UE, jednak Komisja jest gotowa wspierać je przy pomocy szeregu unijnych narzędzi i procesów. Europejski semestr to sprawdzony czynnik napędzający, a dobrowolna współpraca w ramach ET 2020 powinna być dalej rozwijana w celu wspierania państw Unii. W szczególności należy wykorzystać Monitor kształcenia i szkolenia, aby w pełni pomóc państwom członkowskim w podejmowaniu świadomych i opartych na dowodach decyzji politycznych.

KONTEKST

Zob. również:

Europejski filar praw socjalnych (Komisja Europejska)
Nowy europejski program na rzecz umiejętności (Komisja Europejska)
Cel zrównoważonego rozwoju 4: edukacja (Organizacja Narodów Zjednoczonych).

GŁÓWNY DOKUMENT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Rozwój szkół i doskonały poziom nauczania warunkiem dobrego startu życiowego (COM(2017) 248 final z 30.5.2017)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Inwestowanie w młodzież Europy (COM(2016) 940 final z 7.12.2016)

Ostatnia aktualizacja: 10.08.2017

Haut