Verdrag van Maastricht over de Europese Unie

 

SAMENVATTING VAN:

Het Verdrag betreffende de Europese Unie

WAT IS HET DOEL VAN HET VERDRAG?

• Het Verdrag van Maastricht is een ambitieus Verdrag. Met het verdrag wordt de Europese Unie opgericht. Dit omvat drie afzonderlijke pijlers:
  • de Europese gemeenschappen,
  • een gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, en
  • samenwerking tussen de regeringen van de EU-landen op het gebied van justitie en binnenlandse zaken.
• Het Verdrag omvat verscheidene innovaties. De belangrijkste hiervan zijn:
  • het leggen van de basis voor een economische en monetaire unie, de eenheidsmunt (de euro) en de criteria voor het gebruik hiervan;
  • het bieden van een wettelijke basis voor zes nieuwe algemene EU-beleidslijnen;
  • het versterken van de bevoegdheden van het Europees Parlement, en
  • het introduceren van het concept Europees burgerschap.

KERNPUNTEN

Europese Gemeenschappen (eerste pijler)

Deze pijler omvat de traditionele activiteiten, werkzaamheden en besluitvormingsprocedures van de drie oorspronkelijke EU-organisaties:

• Europese Economische Gemeenschap,
• Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal,
• Euratom.

Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (tweede pijler)

Het doel hiervan is:

• het bewaken van de gemeenschappelijke waarden, de fundamentele belangen en onafhankelijkheid van de EU;
• het versterken van de veiligheid van de EU en haar lidstaten;
• het bewaren van de vrede en internationale veiligheid, overeenkomstig de principes van de Verenigde Naties;
• het stimuleren van internationale samenwerking;
• het ontwikkelen en consolideren van de democratie en de rechtsstaat, en respect voor de rechten van de mens en fundamentele vrijheden.

Samenwerking op het gebied van justitie en binnenlandse zaken (derde pijler)

Deze pijler heeft als doel het publiek een hoge mate van veiligheid te bieden middels:

• het vaststellen van regels en controles voor de buitengrenzen van de EU;
• het bestrijden van terrorisme, georganiseerde misdaad, drugshandel en internationale fraude;
• het organiseren van justitiële samenwerking in civiele en strafrechtelijke zaken;
• het opzetten van een Europese politiedienst (Europol) voor informatie-uitwisseling tussen nationale korpsen;
• het controleren van illegale immigratie;
• het ontwikkelen van een gemeenschappelijk asielbeleid.

Economische en monetaire unie

EU-landen moeten:

• hun economisch beleid coördineren;
• multilateraal toezicht op deze coördinatie invoeren;
• financiële en budgettaire discipline respecteren.

Gemeenschappelijke munt (euro)

Deze:

• wordt in drie stappen ingevoerd:
  • liberalisering van het kapitaalverkeer (met ingang van 1 januari 1990);
  • convergentie van nationaal economisch beleid (met ingang van 1 januari 1994);
  • de invoering van één enkele munt en de oprichting van een Europese Centrale Bank (uiterlijk met ingang van 1 januari 1999);
• stelt criteria vast betreffende inflatie, niveaus van staatsschuld, rentetarieven en wisselkoersen waaraan landen moeten voldoen voordat ze de euro invoeren;
• biedt een uitzonderingsbepaling voor het VK (1) vanaf de derde stap en onderwerpt Deense deelname aan een nationaal referendum.

Nieuwe beleidslijnen

De EU krijgt de verantwoordelijkheid voor:

• trans-Europese netwerken (TEN);
• industriebeleid;
• consumentenbescherming;
• onderwijs en beroepsopleiding;
• jeugdzaken;
• cultuur.

Sociaal protocol

• Hiermee wordt de EU-verantwoordelijkheid uitgebreid naar:
  • het stimuleren van werkgelegenheid;
  • het verbeteren van leef- en werkomstandigheden;
  • het bieden van adequate sociale bescherming;
  • het voeren van een sociale dialoog;
  • het ontwikkelen van personele middelen om een hoog en duurzaam werkgelegenheidspeil te waarborgen;
  • het integreren van personen die van de arbeidsmarkt zijn uitgesloten.
• Voor het VK (1) is een uitzonderingspositie gemaakt ten aanzien van het sociaal protocol.

Europees burgerschap

Dit geeft elke ingezetene van een EU-land het recht:

• om overal in de EU te reizen en verblijven;
• te stemmen tijdens en zich verkiesbaar te stellen voor Europese en lokale verkiezingen in het land waar hij of zij woont;
• op consulaire bijstand en bescherming door ambassades en consulaten van andere lidstaten;
• verzoekschriften te richten tot het Europees Parlement en klachten in te dienen bij de Europese Ombudsman in geval van administratief wanbeheer in de EU.

Institutionele wijzigingen

Deze omvatten:

• verruiming van de bevoegdheden van het Europees Parlement;
• een grotere meerderheid van stemmen wanneer regeringen van EU-landen wetgeving aannemen;
• het instellen van een Comité van de Regio’s;
• toepassing van het subsidiariteitsbeginsel, waarbij de EU alleen optreedt wanneer actie op EU-niveau effectiever is dan op nationaal niveau.

VANAF WANNEER IS HET VERDRAG VAN TOEPASSING?

Het Verdrag is op 7 februari 1992 ondertekend en op 1 november 1993 in werking getreden.

ACHTERGROND

Het Verdrag van Maastricht, dat officieel het Verdrag betreffende de Europese Unie heet, markeert een nieuwe „etappe in het proces van totstandbrenging van een steeds hechter verbond tussen de volkeren van Europa” door het toekennen van een politieke dimensie aan de voorgaande gemeenschappen.

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verdrag betreffende de Europese Unie (PB C 191 van 29.7.1992, blz. 1-112)

Laatste bijwerking 21.03.2018

---

(1) Vanaf 1 februari 2020 is het Verenigd Koninkrijk geen EU-lid meer.