27.7.2007   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 175/28

1.1

Met deze mededeling over de tenuitvoerlegging van Richtlijn 1997/7/EG brengt de Commissie niet alleen verslag uit aan de Raad, het Europees Parlement en het Europees Economisch en Sociaal Comité over de resultaten van de omzetting en de uitvoering van de richtlijn, maar geeft zij tevens het startschot voor een openbare raadpleging van de belanghebbende partijen met als doel hun mening te peilen. De Commissie acht het echter niet wenselijk om voorstellen tot wijziging van de richtlijn in te dienen voordat de bredere evaluatie van het acquis communautaire op consumentengebied is afgesloten.

1.2

Ondanks het feit dat deze mededeling veel later verschijnt dan in de richtlijn was voorgeschreven, is het Comité blij met dit initiatief en kan het zich grotendeels vinden in de opmerkingen van de Commissie. Veel van deze opmerkingen zijn overigens terug te vinden in eerdere adviezen van het Comité, met name de adviezen over de verkoop op afstand in het algemeen en over de verkoop op afstand van financiële diensten in het bijzonder. Ook heeft het Comité al eerder gepleit voor de afstemming van de richtlijn op andere, ondertussen ingevoerde rechtsinstrumenten, die vaak zonder de noodzakelijke coördinatie en coherentie tot stand komen.

1.3

Het Comité is echter van mening dat het een goede zaak zou zijn als dit rechtsinstrument onmiddellijk en tegelijk met de regelgeving betreffende de verkoop op afstand van financiële diensten en bepaalde aspecten van de elektronische handel zou worden herzien, in plaats van te wachten totdat de werkzaamheden in verband met het acquis communautaire op het gebied van consumentenovereenkomsten zijn afgerond. Zo zou het geheel van de verspreide bepalingen immers begrijpelijker en toegankelijker worden.

1.4

Met het oog hierop spoort het Comité de Commissie aan om de inmiddels ontvangen antwoorden op de vragenlijst voor openbare raadpleging nauwgezet te bestuderen en deze aan te vullen met betrouwbare statistische gegevens over het toepassingsgebied en de reikwijdte van de verkoop op afstand in de interne markt, alvorens een openbare hoorzitting van de belanghebbende partijen te organiseren.

1.5

Het Comité onderschrijft de opmerkingen van de Commissie ten aanzien van de formulering en de structuur van de richtlijn, maar blijft bij zijn — reeds in vroegere adviezen verkondigde — standpunt dat de richtlijn niet beperkt moet blijven tot de betrekkingen tussen leverancier en consument en dat het een goede zaak zou zijn als het toepassingsgebied op hoofdpunten zou samenvallen met dat van de regelgeving aangaande elektronische handel.

1.6

In tegenstelling tot de Commissie denkt het Comité niet dat het gebruik van de „minimumclausule” de oorzaak is van de terecht geconstateerde problemen met de tenuitvoerlegging van de richtlijn; wél vindt het Comité ook dat de mogelijkheid om via een verordening tot volledige harmonisatie te komen niet moet worden uitgesloten, op voorwaarde dat een hogere graad van consumentenbescherming wordt gewaarborgd.

1.7

Om een bijdrage te leveren aan een grondige herziening van de regelgeving inzake de verkoop op afstand formuleert het Comité een reeks bijzondere aanbevelingen, waarvan het vindt dat zij het overwegen waard zijn gezien de huidige stand van de ontwikkeling van de interne markt. Doel is de rechtszekerheid en het consumentenvertrouwen te vergroten door ervoor te zorgen dat consumenten die een overeenkomst op afstand sluiten dezelfde rechtsbescherming genieten als consumenten die via persoonlijk contact tot een aankoop zijn overgegaan.

1.8

Tot slot wijst het Comité er nog op dat de nadruk moet worden gelegd op een goede voorlichting van alle partijen, met name de meer kwetsbare groepen, en dat er een doeltreffende sanctieregeling moet komen voor het geval de wetgeving ter zake niet wordt nageleefd.

2.1

Met de mededeling over de tenuitvoerlegging van Richtlijn 1997/7/EG van 20 mei 1997 (COM (2006) 514 final van 21 september 2006) wil de Commissie de Raad, het Europees Parlement en het Europees Economisch en Sociaal Comité informeren over de wijze waarop de richtlijn werd omgezet en toegepast in de periode van ongeveer tien jaar na haar publicatie. Hiermee vervult zij de plicht die haar in artikel 15, lid 4, van deze richtlijn werd opgelegd, zij het met zo'n zes jaar vertraging.

2.2

Behalve problemen met de uitvoering van de richtlijn (1), die naar verluidt hoofdzakelijk zijn toe te schrijven aan de „formulering” van de richtlijn en aan „vertaalproblemen” in sommige versies, constateert de Commissie ook dat „bij de controle van de omzetting aanzienlijke verschillen tussen de nationale wetten door het gebruik van de minimumclausule naar voren (zijn) gekomen” en dat de richtlijn wellicht niet meer voldoende up-to-date is om „nieuwe technologieën en vormen van marketing” te dekken.

2.3

Tot slot komt de Commissie met een „vragenlijst”, die voor 21 november 2006 moest worden ingezonden, bij wijze van „openbare raadpleging” van de belanghebbenden. Doel hiervan is de mening van belanghebbenden te peilen met het oog op een eventuele hoorzitting.

2.4

De Commissie erkent weliswaar dat de bestaande regelgeving tekortkomingen vertoont en als gevolg van interpretatieproblemen een gebrekkige uitvoering heeft gekend maar acht het toch „niet wenselijk” om voorstellen tot wijziging van de richtlijn in te dienen „voordat de diagnostische fase van de evaluatie van het acquis communautaire op consumentengebied is afgesloten”, waarvoor overigens geen termijn is vastgesteld.

2.5

Nog tijdens de voorbereiding van dit advies publiceerde de Commissie via het internet 84 antwoorden op de eerder genoemde vragenlijst en verspreidde zij een werkdocument waarin een aanzienlijk gedeelte van deze antwoorden verwerkt is. De overige antwoorden zullen zo snel mogelijk worden behandeld, waarna een diepgaandere impactstudie kan worden opgesteld.

3.1.1

Het Comité is ingenomen met het initiatief van de Commissie, maar betreurt dat het zo lang op zich heeft laten wachten: de Commissie had immers al in juni 2001 of uiterlijk 4 jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn (juni 2004) verslag moeten uitbrengen. Het merendeel van de kwesties die nu aan de orde zijn, had dus al minstens drie jaar eerder kunnen worden aangepakt en opgelost, met alle voordelen van dien.

3.1.2

Tal van kwesties die nu in de mededeling aan de orde worden gesteld, waren overigens al door het Comité in zijn adviezen behandeld, in de tijd dat de richtlijn werd opgesteld.

Zo heeft het in zijn advies over het voorstel voor een richtlijn van de Raad betreffende de bescherming van de consument bij op afstand gesloten overeenkomsten (2) al gepleit voor aanpassing van bepaalde definities in artikel 2 van de richtlijn, met name de overeenkomsten waarop de richtlijn betrekking heeft en het begrip „consument”.

Ook had het Comité er al op gewezen dat de Commissie meer duidelijkheid zou moeten verschaffen omtrent het in de richtlijn opgenomen herroepingsrecht, dat volgens het Comité moet worden beschouwd in het licht van het recht op bedenktijd en niet mag worden verward met, of niets mag afdoen aan, de mogelijkheid van de consument om de overeenkomst op te zeggen wanneer wordt vastgesteld dat deze niet wordt nageleefd of dat frauduleuze praktijken plaatsvinden.

Het Comité wees er voorts op dat van het herroepingsrecht minder lang kan worden gebruikgemaakt (7 dagen) dan in de andere richtlijnen en in de reeds bestaande wetgeving in sommige lidstaten het geval is en verzocht de Commissie deze termijnen gelijk te trekken. Het verzoek van het EESC om verduidelijking van het recht op bedenktijd kwam overigens ook aan de orde in het advies over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de verkoop op afstand van financiële diensten aan consumenten (3).

Ook in de meest gerenommeerde literatuur terzake is deze kritiek al lang geleden geuit (4).

3.1.3

Het Comité is verbaasd over het feit dat de Commissie beweert geen informatie te hebben over de datum waarop de tenuitvoerleggingsmaatregelen in sommige lidstaten in werking zijn getreden (5) en vindt het ook vreemd dat geen melding wordt gemaakt van eventuele juridische stappen tegen de lidstaten die de richtlijn kennelijk niet of niet op tijd hebben omgezet, noch over de resultaten daarvan.

3.1.4

Ook had het volgens het Comité meer van echte participatie getuigd als de mededeling voorafgegaan, in plaats van gevolgd, was door een openbare raadpleging. Zo had voorkomen kunnen worden dat veel van de opmerkingen en conclusies van de Commissie uitsluitend op „indrukken” of subjectieve „meningen” gebaseerd lijken te zijn (6).

Het Comité wijst ook op het verslag van de Commissie van 10 maart 2000 over de klachten van consumenten over verkoop op afstand (COM (2000) 127 final) en beveelt eenzelfde aanpak aan op grond van een objectieve analyse van de inmiddels ontvangen antwoorden op de vragenlijst, zodat aan de hand van recente en vergelijkbare gegevens een objectief beeld van de situatie ontstaat.

3.1.5

In de huidige omstandigheden steunt het EESC het voorstel van de Commissie en dringt het aan op een openbare hoorzitting met alle belanghebbende partijen, waarbij echter voorkomen moet worden dat het onderwerp in kwestie ondergedompeld raakt in de meer algemene discussie over het acquis communautaire van het consumentenrecht. Ten aanzien hiervan werden pas nog een lijvige studie van zo'n 800 bladzijden (7) en een groenboek (8) van de Commissie gepubliceerd.

3.1.6

Gezien het verloop van de werkzaamheden van de CFR (9) vraagt het Comité zich trouwens af of het wel gunstig of verstandig is om de wijziging van deze richtlijn te laten afhangen van de voltooiing van deze werkzaamheden en van het overleg en de besluiten die op termijn zullen volgen over het gehele „acquis communautaire” van het consumentenrecht, zelfs in de laatste, ingekorte, versie van de Commissie (10).

3.1.7

Het Comité stelt ook voor om eventueel nog eens na te denken over welke type rechtsinstrument bij een volgende wijziging van de richtlijn moet worden gebruikt, tenminste indien ervan uit kan worden gegaan dat de voorwaarden aanwezig zijn om de essentie van deze materie vast te leggen in een verordening (11). Zo wordt het uiteindelijke doel — herstel van het evenwicht tussen en de gelijke behandeling van partijen — veiliggesteld, zoals ook het geval is bij handelstransacties tussen partijen in een verkoopruimte.

3.2.1

De Commissie heeft twee soorten opmerkingen/commentaar op de richtlijn:

3.2.2

Ten aanzien van de redactie/structuur van de richtlijn deelt het Comité de mening van de Commissie aangaande het volgende:

3.2.3

Maar het EESC is het niet eens met de Commissie ten aanzien van het volgende:

3.2.4

Voorts verzoekt het Comité de Commissie de over de verschillende instrumenten verspreide bepalingen inzake verkoop op afstand te vereenvoudigen en begrijpelijker en toegankelijker te maken.

3.2.5

Het Comité schaart zich, op grond van de kennis die het heeft van de ervaringen in sommige lidstaten, achter de meeste opmerkingen van de Commissie ten aanzien van de tenuitvoerlegging van de richtlijn; toch is het van mening dat er uitgebreider onderzoek moet worden gedaan om een volledig beeld te krijgen van de verschillen/onverenigbaarheden tussen de lidstaten op het gebied van de omzetting/interpretatie van de richtlijn.

Het Comité dringt er daarom bij de Commissie op aan om, zodra zij de antwoorden op de vragenlijst heeft geanalyseerd, een dergelijk onderzoek te starten en de resultaten bekend te maken.

De Commissie heeft overigens ook nog geen statistische gegevens verstrekt aan de hand waarvan kan worden beoordeeld hoe groot het relatieve gewicht is van de verkoop op afstand aan consumenten op het geheel van grensoverschrijdende transacties of hoeveel transacties met consumenten in een lidstaat op afstand tot stand zijn gekomen; dergelijke gegevens kunnen niet met de nodige objectiviteit worden afgeleid uit de meest recente resultaten van de Eurobarometer (20), maar zijn onmisbaar om vast te stellen in welke gevallen de richtlijn wél en niet van toepassing is en of dat laatste gerechtvaardigd is.

3.2.6

Het Comité stelt met verontrusting vast dat de Commissie enerzijds constateert dat de omzetting van de richtlijn problemen oplevert, maar anderzijds betwijfelt of deze problemen relevant zijn voor het consumentenvertrouwen, terwijl zij meedeelt dat zij niet voornemens is haar koers te wijzigen en ook geen doeltreffender maatregelen voor de omzettingsproblemen aankondigt.

3.2.7

Met betrekking tot de uitvoering van Richtlijn 1997/7/EG geeft de Commissie toe dat de uitzonderingen verschillend zijn omgezet in de lidstaten en dat sommige van deze uitzonderingen opnieuw moeten worden bekeken; het Comité verzoekt de Commissie dan ook concrete initiatieven ter zake te nemen.

3.2.8

Wat de gevolgen van het gebruik van de „minimumclausule” betreft is het Comité het niet eens met de Commissie dat alle door haar in kaart gebrachte situaties het gevolg zijn van een afwijkende toepassing van de clausule van artikel 14.

3.2.8.1

Het Comité is echter van mening dat de meeste afwijkingen niet het gevolg zijn van een ongeoorloofd gebruik van de minimumclausule, maar van tekortkomingen op het gebied van de formulering en omzetting/vertaling van de richtlijn.

3.2.8.2

Het Comité is namelijk van mening dat de minimumclausule, op grond waarvan de lidstaten, overeenkomstig artikel 153, maatregelen mogen treffen die een hogere graad van bescherming bieden dan in richtlijnen met een minimale harmonisatie wordt voorgeschreven, zolang deze maatregelen maar verenigbaar zijn met het EG-Verdrag, een positief instrument is om de consument beter te beschermen en daarbij rekening te houden met de specifieke culturele, sociale en juridische kenmerken van elk nationaal stelsel.

3.2.8.3

Dat neemt overigens niet weg dat het Comité ervoor pleit om, als dat werkelijk tot een betere consumentenbescherming leidt, bepaalde rechtsmiddelen volledig te harmoniseren, bij voorkeur door middel van een verordening om de uniformiteit ervan te waarborgen, hetgeen het geval kan zijn met de onderhavige richtlijn.

3.2.9

Het Comité is van mening dat er ook nog andere zaken zijn die bij een herziening van de richtlijn voor eventuele heroverweging in aanmerking komen en die niet in de mededeling aan de orde zijn gekomen.

3.2.10

Zo ontbreekt met name iedere verwijzing naar:

3.2.11

Met het oog op de verwezenlijking van het doel van de richtlijn, nl. ervoor zorgen dat consumenten die goederen en diensten op afstand kopen, dezelfde rechtmatige bescherming genieten als consumenten die bij de aankoop persoonlijk contact hebben gehad, is het volgens het Comité het van fundamenteel belang dat terdege aandacht wordt besteed aan bovenstaande kwesties.