19.10.2006

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 288/30

---

BESLUIT VAN DE RAAD

van 1 september 2006

betreffende de ondertekening, namens de Gemeenschap, van de Samenwerkingsovereenkomst betreffende een civiel mondiaal satellietnavigatiesysteem (Civil Global Navigation Satellite System) (GNSS) tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Republiek Korea, anderzijds

(2006/700/EG)

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op de artikelen 133 en 170, in samenhang met de eerste zin van de eerste alinea van artikel 300, lid 2,

Gelet op het voorstel van de Commissie,

Overwegende hetgeen volgt:

(1)	De Commissie heeft onderhandeld over een samenwerkingsovereenkomst betreffende een civiel mondiaal satellietnavigatiesysteem (Civil Global Navigation Satellite System) (GNSS), hierna de „overeenkomst” genoemd, met de Republiek Korea.

(2)	De op 12 januari 2006 geparafeerde overeenkomst moet worden ondertekend onder voorbehoud van de eventuele sluiting ervan op een later tijdstip,

BESLUIT:

Artikel 1

De Samenwerkingsovereenkomst betreffende een civiel mondiaal satellietnavigatiesysteem (GNSS) tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Republiek Korea, anderzijds, wordt namens de Gemeenschap ondertekend, onder voorbehoud van het besluit van de Raad betreffende de sluiting van de overeenkomst.

De tekst van de overeenkomst is aan deze beschikking gehecht.

Artikel 2

De voorzitter van de Raad is gemachtigd de persoon aan te wijzen die bevoegd is de overeenkomst namens de Gemeenschap te ondertekenen onder voorbehoud van sluiting.

---

19.10.2006

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 288/31

---

SAMENWERKINGSOVEREENKOMST

betreffende een civiel mondiaal satellietnavigatiesysteem (Civil Global Navigation Satellite System) (GNSS) tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds en de Republiek Korea, anderzijds

DE EUROPESE GEMEENSCHAP (hierna de „Gemeenschap” genoemd),

en

HET KONINKRIJK BELGIË,

DE TSJECHISCHE REPUBLIEK,

HET KONINKRIJK DENEMARKEN,

DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND,

DE REPUBLIEK ESTLAND,

DE HELLEENSE REPUBLIEK,

HET KONINKRIJK SPANJE,

DE FRANSE REPUBLIEK,

IERLAND,

DE ITALIAANSE REPUBLIEK,

DE REPUBLIEK CYPRUS,

DE REPUBLIEK LETLAND,

DE REPUBLIEK LITOUWEN,

HET GROOTHERTOGDOM LUXEMBURG,

DE REPUBLIEK HONGARIJE,

DE REPUBLIEK MALTA,

HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN,

DE REPUBLIEK OOSTENRIJK,

DE REPUBLIEK POLEN,

DE PORTUGESE REPUBLIEK,

DE REPUBLIEK SLOVENIË,

DE SLOWAAKSE REPUBLIEK,

DE REPUBLIEK FINLAND,

HET KONINKRIJK ZWEDEN,

HET VERENIGD KONINKRIJK VAN GROOT-BRITTANNIË EN NOORD-IERLAND,

De partijen bij het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, hierna „de lidstaten”, enerzijds, en

DE REPUBLIEK KOREA (hierna „Korea”),

anderzijds,

hierna gezamenlijk „de partijen”,

GEZIEN de gemeenschappelijke belangen bij de ontwikkeling van een mondiaal navigatiesatellietsysteem (hierna „GNSS”) voor civiel gebruik,

ERKENNENDE het belang van Galileo als een bijdrage tot de navigatie- en informatie-infrastructuur in Europa en Korea,

ERKENNENDE het geavanceerde niveau van de satellietnavigatieactiviteiten van Korea,

GEZIEN de toenemende ontwikkeling van GNSS-toepassingen in Korea, Europa en andere gebieden in de wereld,

ZIJN OVEREENGEKOMEN HETGEEN VOLGT:

Artikel 1

Doel van de overeenkomst

Het doel van de overeenkomst is het stimuleren, faciliteren en versterken van samenwerking tussen de partijen op het gebied van civiele mondiale satellietnavigatie in het kader van Europese en Koreaanse bijdragen aan een civiel mondiaal navigatiesatellietsysteem (GNSS).

Artikel 2

Definities

In deze overeenkomst wordt verstaan onder:

a)

„augmentatie”: regionale of lokale mechanismen zoals het „European Geostationary Navigation Overlay System” (EGNOS). Deze mechanismen stellen de gebruikers van mondiaal GNSS in staat een verbeterde prestatie te verkrijgen, zoals verhoogde nauwkeurigheid, beschikbaarheid, integriteit en betrouwbaarheid;

b)

„Galileo”: een autonoom civiel Europees mondiaal satellietgebaseerd plaatsbepalings-, navigatie- en tijdsynchronisatiesysteem onder civiele leiding, voor de aanbieding van GNSS-diensten die zijn ontworpen en ontwikkeld door de Gemeenschap, haar lidstaten en het Europees Ruimteagentschap. De exploitatie van Galileo kan aan een private partij worden overgedragen. Galileo voorziet in de „Open Service”, „Commercial Service”, „Safety of Life Service” en „Search and Rescue Service” naast een beveiligde „Public Regulated Service” met beperkte toegang, die is ontworpen om te voldoen aan de behoeften van geautoriseerde gebruikers uit de overheidssector;

c)

„lokale elementen van Galileo”: lokale mechanismen die aan de gebruikers van satellietgebaseerde navigatie- en tijdsynchronisatiesignalen van Galileo extra inputinformatie aanbieden naast de informatie die afkomstig is van de voornaamste in gebruik zijnde constellatie. Lokale elementen kunnen worden ingezet voor extra prestatie rondom luchthavens, zeehavens en in stedelijke of andere in geografisch opzicht moeilijke omgevingen. Galileo zal generieke modellen voor lokale elementen aanbieden;

d)

„apparatuur voor mondiale navigatie, plaatsbepaling en tijdsynchronisatie”: alle civiele eindgebruikersapparatuur bestemd om satellietgebaseerde navigatie- of tijdsynchronisatiesignalen uit te zenden, te ontvangen of te verwerken, om een dienst aan te bieden of om te werken met een regionale augmentatie;

e)	„regulerende maatregel”: elke wet, regeling, regel, procedure, beslissing, beleid of administratieve handeling;

f)	„interoperabiliteit”: een situatie op gebruikersniveau waarin een tweesystemenontvanger signalen kan gebruiken van twee systemen samen hetgeen een gelijke of betere prestatie oplevert dan wanneer slechts één systeem wordt gebruikt;

g)	„intellectuele eigendom”: intellectuele eigendom in de zin van artikel 2 van het Verdrag tot oprichting van de Wereldorganisatie voor intellectuele eigendom, gedaan te Stockholm op 14 juli 1967;

h)

„aansprakelijkheid”: het feit dat een persoon of juridische entiteit in rechte aangesproken kan worden tot de vergoeding van aan een andere persoon of juridische entiteit berokkende schade in overeenstemming met specifieke rechtsbeginselen en -regels. Deze verplichting kan voorgeschreven zijn in een overeenkomst (contractuele aansprakelijkheid) of in een rechtsnorm (niet-contractuele aansprakelijkheid);

i)

„geclassificeerde informatie”: informatie, ongeacht of deze ontstaat in de EU of ontvangen wordt uit lidstaten, niet-EU-landen of internationale organisaties, die bescherming behoeft tegen ongeoorloofde openbaarmaking, welke in verschillende mate de essentiële belangen — inclusief de nationale veiligheid — van de partijen of van afzonderlijke lidstaten zou kunnen schaden. De classificering ervan wordt aangeduid door een classificeringswaarmerk. Dergelijke informatie wordt geclassificeerd in overeenstemming met de van toepassing zijnde wet- en regelgeving en moet tegen elke vorm van verlies aan vertrouwelijkheid, integriteit of beschikbaarheid worden beschermd.

Artikel 3

Beginselen van de samenwerking

De partijen komen overeen de volgende beginselen toe te passen op onder deze overeenkomst vallende samenwerkingsactiviteiten:

1)	wederzijds voordeel op basis van een algemeen evenwicht van rechten en verplichtingen inclusief bijdragen;

2)	partnerschap in het Galileo-programma in overeenstemming met de procedures en regels waaraan het beheer van Galileo is onderworpen;

3)	wederkerige kansen om samenwerkingsactiviteiten in de Europese Gemeenschap en haar lidstaten en Koreaanse GNSS-projecten voor civiel gebruik uit te voeren;

4)	tijdige uitwisseling van informatie die van invloed kan zijn op samenwerkingsactiviteiten;

5)	passende bescherming van intellectuele eigendomsrechten zoals bedoeld in artikel 8, lid 3, van deze overeenkomst;

6)	vrijheid om satellietnavigatiediensten te verlenen op de grondgebieden van de partijen;

7)	onbeperkte handel in GNSS-goederen op de grondgebieden van de partijen.

Artikel 4

Toepassingsgebied van de samenwerkingsactiviteiten

1.   De sectoren voor samenwerkingsactiviteiten op het gebied van satellietnavigatie en -tijdsynchronisatie zijn: radiospectrum, wetenschappelijk onderzoek en opleiding, industriële samenwerking, handels- en marktontwikkeling, normen, certificering en regulerende maatregelen, augmentaties, veiligheid, aansprakelijkheid en kostendekking. De partijen kunnen de lijst in lid 1 aanpassen bij beslissing van het op grond van artikel 14 van deze overeenkomst opgerichte GNSS-stuurcomité.

2.   Deze overeenkomst heeft geen betrekking op samenwerking tussen de partijen op de onderstaande gebieden. Indien de partijen het erover eens zijn dat wederzijdse voordelen zullen voortvloeien uit de uitbreiding van de samenwerking tot een van de onderstaande gebieden, zal deze het onderhandelen over en sluiten van passende overeenkomsten tussen de partijen vereisen:

2.1.	gevoelige technologieën en producten van Galileo op grond van exportcontrole- en non-proliferatievoorschriften die van toepassing zijn in de Europese Gemeenschap of haar lidstaten,

2.2.	cryptografie en informatiebeveiliging van Galileo (Infosec),

2.3.	de systeembeveiligingsarchitectuur van Galileo (ruimte-, grond- en gebruikerssegmenten),

2.4.	veiligheidscontroleaspecten van de mondiale segmenten van Galileo,

2.5.	de Public Regulated Services in hun definitie-, ontwikkelings-, implementatie-, test- en evaluatie- en operationele (beheer en gebruik) fase, en

2.6.	de uitwisseling van geclassificeerde informatie betreffende satellietnavigatie en Galileo.

3.   Deze overeenkomst is niet van invloed op de ten behoeve van de activiteiten van het Galileo-programma bij het Gemeenschapsrecht ingestelde institutionele structuur. Deze overeenkomst is evenmin van invloed op de toepasselijke regulerende maatregelen ter uitvoering van non-proliferatie- en exportcontroleverbintenissen, inclusief controle van immateriële overdrachten van technologie, noch op nationale veiligheidsmaatregelen.

Artikel 5

Vormen van samenwerking

1.   Behoudens hun toepasselijke regulerende maatregelen bevorderen de partijen zoveel mogelijk de samenwerkingsactiviteiten op grond van deze overeenkomst met het oog op het bieden van vergelijkbare kansen voor deelname aan hun activiteiten in de onder artikel 4 bedoelde sectoren.

2.   De partijen komen overeen samenwerkingsactiviteiten uit te voeren zoals bedoeld in de artikelen 6 tot en met 13 van deze overeenkomst.

Artikel 6

Radiospectrum

1.   Voortbouwend op vroegere successen in het kader van de Internationale Telecommunicatie-unie komen de partijen overeen hun samenwerking en wederzijdse steun in verband met radiospectrumkwesties voort te zetten.

2.   In deze context wisselen de partijen informatie uit over frequentieaanvragen en bevorderen zij adequate frequentietoewijzingen voor Galileo en het toekomstige Koreaanse GNSS inclusief het Satellite Based Augmentation System (SBAS) teneinde de beschikbaarheid van Galileo-diensten te verzekeren ten voordele van de gebruikers wereldwijd en met name in Korea en de Gemeenschap.

3.   De partijen erkennen dat het belangrijk is om het radionavigatiespectrum te beschermen tegen verstoring en interferentie. Met het oog hierop sporen zij bronnen van interferentie op en streven zij wederzijds aanvaardbare oplossingen na om interferentie te bestrijden.

4.   De partijen komen overeen het comité in het kader van artikel 14 met de taak te belasten de passende mechanismen te definiëren om effectieve contacten en samenwerking in deze sector te verzekeren.

5.   Niets in deze overeenkomst mag aldus worden geïnterpreteerd dat afbreuk wordt gedaan aan de toepasselijke bepalingen van de Internationale Telecommunicatie-unie, inclusief de ITU-radioreglementen.

Artikel 7

Wetenschappelijk onderzoek

De partijen bevorderen gezamenlijke onderzoeksactiviteiten op het gebied van GNSS via Europese en Koreaanse onderzoeksprogramma's inclusief het kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling van de Europese Gemeenschappen, de onderzoeksprogramma's van het Europees Ruimteagentschap en de GNSS-gerelateerde ministeries en agentschappen van Korea.

De gezamenlijke onderzoeksactiviteiten moeten bijdragen tot het plannen van toekomstige ontwikkelingen van een GNSS voor civiel gebruik.

De partijen komen overeen het comité uit hoofde van artikel 14 met de taak te belasten het passende mechanisme te definiëren om voor effectieve contacten en samenwerking in deze sector te zorgen.

Artikel 8

Industriële samenwerking

1.   De partijen stimuleren en steunen de samenwerking tussen de bedrijven van de twee partijen, via middelen zoals joint ventures en Koreaanse deelname aan relevante Europese industriële verenigingen alsmede Europese deelname aan relevante Koreaanse industriële verenigingen, met het doel het opzetten van het Galileo-systeem en het bevorderen van het gebruik en de ontwikkeling van Galileo-toepassingen en -diensten.

2.   De partijen richten in het kader van het op grond van artikel 14 opgerichte Stuurcomité een gezamenlijke adviesgroep inzake industriële samenwerking op om de samenwerking inzake satellietontwikkeling en -productie, lanceerdiensten, grondstationfaciliteiten en toepassingsproducten te onderzoeken en te sturen.

3.   Ter vergemakkelijking van industriële samenwerking verlenen en verzekeren de partijen, in overeenstemming met de relevante internationale normen die zijn vastgesteld in het kader van de TRIPS-overeenkomst en internationale verdragen waarvan beide partijen ondertekenaar zijn, adequate en effectieve bescherming van intellectuele eigendomsrechten betreffende de gebieden en sectoren die relevant zijn voor de ontwikkeling en exploitatie van Galileo/Egnos, inclusief effectieve middelen om dergelijke normen te handhaven.

4.   Uitvoer door Korea naar derde landen van gevoelige producten en technologieën die specifiek ontwikkeld en gefinancierd worden in het kader van het Galileo-programma en door de bevoegde beveiligingsinstantie van Galileo aan exportcontrole onderworpen zijn verklaard, moet door Korea ter voorafgaande goedkeuring aan de bevoegde beveiligingsinstantie van Galileo worden voorgelegd. In elke afzonderlijke overeenkomst als bedoeld in artikel 4, lid 2, van de overeenkomst wordt eveneens in een passend mechanisme voorzien waarmee partijen kunnen aanbevelen de uitvoer van bepaalde producten vergunningsplichtig te maken.

5.   Om bij te dragen tot het realiseren van de doelstellingen van de overeenkomst stimuleren de partijen het aanhalen van de banden tussen het Europees Ruimteagentschap en de GNSS-gerelateerde ministeries en agentschappen van Korea.

Artikel 9

Handels- en marktontwikkeling

1.   De partijen stimuleren handel en investeringen in Europese en Koreaanse satellietnavigatie-infrastructuur, -apparatuur, lokale elementen van Galileo en toepassingen.

2.   Met dit doel leveren de partijen een inspanning om voorlichting te geven over de Galileo-satellietnavigatieactiviteiten, wijzen zij potentiële barrières aan voor de groei in GNSS-toepassingen en nemen zij passende maatregelen om deze groei te bevorderen.

3.   Om de gebruikersbehoeften vast te stellen en er effectief op in te spelen, overwegen de partijen de oprichting van een gezamenlijk GNSS-gebruikersforum.

4.   Deze overeenkomst heeft geen invloed op de rechten en verplichtingen van de partijen uit hoofde van de Overeenkomst van Marrakesh tot oprichting van de Wereldhandelsorganisatie.

Artikel 10

Normen, certificering en regulerende maatregelen

1.   De partijen, die het belang erkennen van het coördineren van de benaderingen op het gebied van internationale normalisatie en certificering betreffende mondiale satellietnavigatiediensten, steunen gezamenlijk de ontwikkeling van Galileo-normen en bevorderen de toepassing ervan wereldwijd, waarbij de klemtoon wordt gelegd op de interoperabiliteit met andere GNSS-systemen.

Een van de doelstellingen van de coördinatie is het bevorderen van breed en innovatief gebruik van de Galileo-diensten voor open, commerciële en aan de Safety of Life gerelateerde doeleinden als wereldwijde navigatie- en tijdsynchronisatienorm. De partijen komen overeen te trachten gunstige omstandigheden te creëren voor de ontwikkeling van Galileo-toepassingen.

2.   Ter bevordering en implementering van de doelstellingen van deze overeenkomst werken de partijen voor zover nodig samen inzake aan satellietplaatsbepaling, -navigatie en -tijdsynchronisatie gerelateerde kwesties die rijzen in met name de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie, de Internationale Maritieme Organisatie en de Internationale Telecommunicatie-unie.

3.   Op bilateraal niveau zorgen de partijen ervoor dat maatregelen inzake technische normen, certificering en vergunningseisen en -procedures betreffende GNSS geen onnodige handelsbelemmeringen vormen. Binnenlandse eisen zijn gebaseerd op objectieve, niet-discriminerende en toepasselijke transparante criteria.

4.   De partijen nemen de nodige regulerende maatregelen om het gebruik mogelijk te maken van ontvangers, het grond- en het ruimtesegment van Galileo op de onder hun jurisdictie vallende grondgebieden. In dat verband geeft de regering van de Republiek Korea aan Galileo radiocommunicatiediensten geen minder gunstige behandeling dan aan andere soortgelijke diensten.

5.   De partijen bevorderen de deelname van Koreaanse vertegenwoordigers aan Europese normalisatieorganisaties.

Artikel 11

Ontwikkeling van mondiale en regionale GNSS-grondaugmentatiesystemen

1.   De partijen werken met elkaar samen om grondsysteemarchitecturen te definiëren en implementeren die de integriteit van Galileo/Egnos, de nauwkeurigheid en continuïteit van de diensten van Galileo en Egnos en de interoperabiliteit met andere GNSS-systemen optimaal waarborgen.

2.   Daartoe werken de partijen op regionaal niveau samen met het oog op het implementeren in Korea van een op het Galileo-systeem gebaseerd regionaal grondaugmentatiesysteem. Verwacht wordt dat een dergelijk regionaal systeem naast de diensten die door het Galileo-systeem mondiaal worden aangeboden, regionale integriteitsdiensten aanbiedt. Als wegbereider kunnen de partijen de uitbreiding van Egnos in de Oost-Aziatische regio overwegen.

3.   Op lokaal niveau vergemakkelijken de partijen de ontwikkeling van lokale elementen van Galileo.

Artikel 12

Veiligheid

1.   De partijen beschermen de mondiale navigatiesatellietsystemen tegen misbruik, interferentie, verstoring en vijandige handelingen.

2.   De partijen zetten alle haalbare stappen om de continuïteit en de beveiliging van de satellietnavigatiediensten en de gerelateerde infrastructuur op hun grondgebied te verzekeren.

3.   De partijen erkennen dat samenwerking om de beveiliging van het Galileo-systeem en de Galileo-diensten te verzekeren een belangrijke gemeenschappelijke doelstelling is.

4.   Derhalve creëren de partijen een passend overlegkanaal voor GNSS-veiligheidskwesties.

De praktische regelingen en procedures moeten door de bevoegde beveiligingsinstanties van beide partijen worden vastgesteld.

Artikel 13

Aansprakelijkheid en kostendekking

De partijen werken samen om een aansprakelijkheidsregeling en kostendekkingsregelingen vast te stellen en te implementeren teneinde de aanbieding van civiele GNSS-diensten te vergemakkelijken.

Artikel 14

Samenwerkingsmechanisme

1.   De samenwerkingsactiviteiten krachtens deze overeenkomst worden namens Korea door de regering van de Republiek Korea en namens de Gemeenschap en haar lidstaten door de Europese Commissie gecoördineerd en bevorderd.

2.   In overeenstemming met de doelstelling van artikel 1 richten deze twee entiteiten een GNSS-stuurcomité op, hierna het „comité”, voor het beheer van deze overeenkomst. Dit comité bestaat uit officiële vertegenwoordigers van elke partij en stelt op basis van wederzijdse consensus zijn eigen reglement van orde vast.

Het comité heeft onder meer de volgende taken:

a)	bevorderen van, doen van aanbevelingen aan de partijen over en toezicht uitoefenen op de verschillende samenwerkingsactiviteiten in verband met de overeenkomst;

b)	adviseren van de partijen over manieren waarop de samenwerking kan worden uitgebreid en verbeterd overeenkomstig de in deze overeenkomst neergelegde beginselen;

c)	evalueren van de efficiënte werking en uitvoering van deze overeenkomst;

d)	bespreken van de mogelijkheid tot uitbreiding van de samenwerking tot de in lid 2 van artikel 4 bedoelde gebieden.

3.   Het comité vergadert in principe jaarlijks. De vergaderingen vinden afwisselend in de Gemeenschap en in Korea plaats. Op verzoek van één van beide partijen kunnen buitengewone vergaderingen worden georganiseerd.

De door of namens het comité gemaakte kosten worden gedragen door de partij die het lid of de leden van het comité heeft aanbevolen of aangewezen. Andere kosten dan reis- en verblijfskosten die rechtstreeks gerelateerd zijn aan de vergaderingen van het comité worden gedragen door de partij die als gastheer optreedt. Het comité kan gezamenlijke technische werkgroepen oprichten betreffende specifieke onderwerpen die de partijen aangewezen achten, zoals industriële samenwerking en normalisering.

4.   De partijen juichen de potentiële deelname toe van Korea aan de Europese GNSS-toezichtautoriteit in overeenstemming met de toepasselijke wetgeving van de Europese Gemeenschap en de uitvoeringsbepalingen en procedures betreffende een dergelijke deelname.

Artikel 15

Financiering

1.   Elke partij draagt, tenzij door de partijen anders overeengekomen, de kosten van het vervullen van haar respectieve verantwoordelijkheden krachtens deze overeenkomst. De uitvoeringsbepalingen en procedures als bedoeld in artikel 14, lid 4, behelzen een passende financiële bijdrage aan het Galileo-programma van het niet-EU-land dat besluit om deelneming in de Toezichtautoriteit aan te vragen.

2.   De partijen ondernemen in overeenstemming met hun wet- en regelgeving alle redelijke stappen om het binnenkomen van, aanwezig blijven op en verlaten van hun grondgebied te vergemakkelijken voor bij de samenwerkingsactiviteiten krachtens deze overeenkomst betrokken of gebruikte personen, kapitaal, materieel, gegevens en apparatuur.

3.   Wanneer specifieke samenwerkingsregelingen van de ene partij voorzien in financiële steun aan deelnemers van de andere partij, dan worden dergelijke subsidies, financiële bijdragen of andere vormen van bijdragen van de ene partij aan de deelnemers van de andere partij ter ondersteuning van deze activiteiten toegekend vrij van belastingen en douanerechten overeenkomstig de relevante wet- en regelgeving die op het moment dat dergelijke subsidies en financiële bijdragen of andere vormen van bijdragen worden toegekend van kracht is op de grondgebieden van elke partij.

Artikel 16

Informatie-uitwisseling

1.   De partijen stellen administratieve regelingen en informatiepunten in om te voorzien in overleg en de effectieve uitvoering van de bepalingen van deze overeenkomst.

2.   De partijen stimuleren verdere uitwisselingen van informatie betreffende satellietnavigatie tussen de instellingen en ondernemingen van de twee partijen.

Artikel 17

Overleg en oplossing van geschillen

1.   De partijen bespreken, op verzoek van een van hen, onmiddellijk alle kwesties die voortkomen uit de interpretatie of toepassing van deze overeenkomst. Alle geschillen betreffende de interpretatie of de toepassing van deze overeenkomst worden in der minne geschikt tussen de partijen.

2.   Lid 1 belet de partijen niet een beroep te doen op geschillenregeling in het kader van de WTO-overeenkomsten.

Artikel 18

Inwerkingtreding en beëindiging

1.   Deze overeenkomst treedt in werking op de eerste dag van de maand volgende op die waarin de partijen de voltooiing van de daartoe vereiste procedures ter kennis hebben gebracht. De kennisgevingen worden gezonden aan de Raad van de Europese Unie, die de depositaris van deze overeenkomst is.

2.   De beëindiging van deze overeenkomst heeft geen invloed op de geldigheid of de duur van in het kader van de overeenkomst getroffen regelingen of specifieke rechten of verplichtingen die op het gebied van intellectuele eigendomsrechten zijn ontstaan.

3.   Deze overeenkomst kan worden gewijzigd wanneer de partijen daarover schriftelijk onderlinge overeenstemming bereiken. Wijzigingen treden in werking op de eerste dag van de maand volgende op die waarin de partijen de depositaris in kennis hebben gesteld van de voltooiing van de daartoe vereiste procedures.

4.   Deze overeenkomst blijft van kracht gedurende een periode van vijf jaar en blijft daarna van kracht tenzij zij door een partij aan het einde van de eerste vijf jaar of op elk moment daarna wordt beëindigd door de andere partij minstens zes maanden van te voren schriftelijk in kennis te stellen van haar voornemen om deze overeenkomst te beëindigen.